Sainan' i Irlandy
I
Irlanda
na
Irlandy
na
Repoblikan' i Irlandy
dia firenena ao
Eoropa
izay ao amin' ny ampahany be amin' ny
Nosin' i Irlandy
ao amn' ny
Ranomasimbe Atlantika
avaratra, ao andrefan’ i
Britaina Lehibe
. Azy ny 26 amin' ny komtea ao amin' io nosy io ka ny enina sisa dia mitambatra amin' i
Irlandy Avaratra
izay mitambara amin' ny
Fanjakana Mitambatra
(anglisy:
United Kingdom
).
I Irlandy ao Eoropa.
Amin' ny
teny irlandey
dia atao hoe
Eire
na
Poblacht na hEireann
io firenena io, fa amin' ny
teny anglisy
kosa dia
Ireland
na
Republic of Ireland
. Ny renovohiny dia i
Dublin
izay atao amin' ny teny irlandey hoe
Amhran na bhFiann.
Mikambana ao amin' ny
Vondrona Eoropeana
i Irlandy. Manana velarana 70 273
km
2
i Irlandy sady misy mponina miisa 5 011 102 tamin' ny taona 2017. Ahitana
farihy
sy
honahona
maro dia maro ny any Irlandy. Toerana anirian’ ahitra midadasika ny ampahany be amin’ ny tanin’ i Irlandy izay saika tsy ahitana ala mihitsy. Firenena vitsy mponina i Irlanda ka anisan’ ireo firenena manana mponina kely hakitroka indrindra ao
Eoropa
. Nihena antsasany ny isan’ ny mponina tao tamin’ ny antsasany faharoan’ ny taonjato faha-19 vokatry ny mosary mafy nahazo an’ ilay firenena.
Sarin-tanin' i Irlandy
Hatramin’ ny tenatenan’ ny taonjato faha-20 dia anisan’ ireo firenena mahantra indrindra tany Eoropa i Irlandy. Tamin’ ireo tana 1960 anefa dia namporisika ny mpandraharaha vahiny hanorina asa tao Irlanda ny fitondram-panjakana ka nahatonga an’ ilay firenena nampandroso ny
taozava-baventy
ary taty aoriana dia niditra tao amin’ ny fanarenana an’ i Eoropa izy. Izany fihatsaran’ ny toekaren’ i Irandy izany no natao hoe "fahagagana ara-toekarena irlandey".
Nanani-bohitra sy niorim-ponenana tao amin’ ny nosy Irlanda ny
Selta
tamin’ ny taonjato faha-6 tal. J.K.. Lasa tany kristiana ilay nosy noho ny fitoriana ny Filazantsara nataon’ i Masidahy Patrick tamin’ ny taonjato faha-5 taor. J.K. Nanani-bohitra sy niorim-ponenana tao koa ny
Vikingy
avy eo nanjakazaka taminy ny
Anglisy
. Tamin’ ny taona 1541 dia nahazo ny anaram-boninahitra hoe "Mpanjakan’ i Irlandy" i Henri VIII mpanjakan’ i Angletera. Niezaka nampiditra ny
anglikanisma
tao Irandy izy ka niteraka adim-pivavahana teo amin’ ny
Katolika
irlandey sy ny
Anglikana
anglisy izany. Ny fanjakazakan’ ny Britanika dia niafara amin’ ny fanakambanana an’ i Irlandy amin’ i
Britaina Lehibe
tamin’ ny taona 1801 tamin’ ny alalan’ ny
Acts of Union
. Teo anelanelan’ ny taona 1846 sy 1848 dia niisa 2 tapitrisa ny Irlandey matin’ ny mosary, ratsy ny vokatra
ovy
tamin’ izany fotoana izany, ary olona miisa 6 tapitrisa no nifindra monina nankany amin’ ny firenena hafa, indridra nankany
Etazonia
. Nisy ny tolona ho an’ ny fizakan-tenan’ i Irlandy izay nampikorontana ny fiarahamonina ka niteraka fitroaran’ ny mpanindrahindra tanindrazana tamin’ ny taona 1916. Vokatr’ izany dia nivaky roa i Irlandy tamin’ ny taona 1921, ka ny tapany iray namorona ny Fanjakan’ i Irlandy ary ny faharoa namorona an’ i
Irlandy Avaratra
izay tsy niala amin’ i Britaina Lehibe. Taorian’ ny korontana maro dia nambara ny fahaterahan’ ny Repoblikan’ i Irlandy tamin’ ny taona 1949. Nandray anjara amin’ ny fanarenana an’ i Eoropa i Irandy nanomboka tamin’ ny taona 1973. Tsy mitsahatra anefa ny disadisa eo amin’ ny
Protestanta
sy ny Katolika ao Irlady Avaratra.
Firenena ao Eoropa
Albania
-
Alemaina
-
Andora
-
Aotrisy
-
Belzika
-
Bielorosia
-
Bolgaria
-
Bosnia-Herzegovina
-
Danemarka
-
Espaina
-
Estonia
-
Fanjakana Mitambatra
-
Finlandy
-
Frantsa
-
Grisia
(na
Gresy
) -
Hongria
(na
Hongaria
) -
Irlanda
-
Islandy
-
Italia
-
Jeorjia
-
Kipra
(na
Sipra
) -
Kroasia
(na -
Kroatia
) -
Letonia
-
Liktenstaina
-
Litoania
-
Loksemborga
-
Masedonia Avaratra
(na
Makedonia Avaratra
)-
Malta
-
Moldavia
-
Montenegro
-
Nederlandy
-
Norvezy
-
Okraina
-
Polonia
-
Portogaly
-
Tsekia
-
Romania
-
Rosia
-
San-Marino
-
Serbia
-
Slovakia
-
Slovenia
-
Soeda
-
Soisa
-
Tsekia
-
Vatikana.
Kontinenta eto an-tany
