Bosnia e Herzegovina
esas lando jacanta an la sudo di
Europa
. Ol havas kom vicini
Kroatia
norde, weste e sude,
Serbia
este, e
Montenegro
sude. Lua
litoro
en
Adriatiko
havas nur 24 km.
Bosnia ja habitesis dum
neolitiko
. L'unesma habitanti divenis konocita kom
Iliriani
.
Kelti
enmigris a la regiono dum la 4ma yarcento aK.
Romani
konquestis la regiono erste en la yaro
9
. La regiono divenis parto di Iliria sub Roman okupeso.
Cirkume la
9ma yarcento
la regiono divenis
kristana
. La princii di
Serbia
e
Kroatia
dividis la kontrolo di Bosnia e Herzegovina dum la 9ma e
10ma
yarcenti. Dum la
15ma yarcento
, la regiono okupesis dal
Otoman imperio
, mas pos perdar milito de
1683
til
1697
kontre
Austria
, Otomani perdis
Slavonia
por Austri. En
1716
, Austria okupis nordala Serbia e nordala Bosnia.
Dum la
19ma yarcento
Otomani probis reformar la guvernerio di la regiono, ma en
1878
li perdis l'administro di Bosnia e Herzegovina por
Austria-Hungaria
.
Ye la
28ma di junio
1914
Austrian arkiduko
Franz Ferdinand
asasinesis en
Sarajevo
da
Gavrilo Princip
, e to divenis pretexto por komencar l'
Unesma mondomilito
. Kande Austria-Hungaria vinkesis en 1918, la regiono divenis parto di la
Rejio di Serbi, Kroati e Sloveni
, pose
Yugoslavia
.
Ye la
6ma di aprilo
1941
nacional-socialista Germania
invadis Yugoslavia, e komencis militeto, komandita da
Josip Broz Tito
kontre nacional-socialista okupeso. Ye la
25ma di novembro
1943
Tito liberigis Bosnia e Herzegovina de Germana okupado. En
1946
Bosnia e Herzegovina divenis un ek la 6 republiki de la
Republiko Socialista Federala Yugoslavia
.
Bosnia e Herzegovina nedependanteskis de
Yugoslavia
ye la
6ma di aprilo
1992
. Balde komencis sangoza
interna milito
qua duris til
1995
. Ye la
21ma di novembro
1995
subskribesis
Interkonsento di Dayton
,
Usa
, qua finis l'interna milito inter la nacionala grupi. L'interkonsento kontenas la nuna
konstituco
di Bosnia e Herzegovina.
Bosnia e Herzegovina havas 3 prezidanti: un ek li reprezentas la
Mohamedana
socio, altru reprezentas la
Kroati
, ed altru reprezentas
Serbi
. Segun l'artiklo 5ma de Bosniana
konstituco
, la tri prezidanti amase servas un termo di 4 yari, en rotaciva sistemo. La prezidanto recevas la titulo "Chefo di la Prezidanteso".
Bosnia e Herzegovina konsistas depos
1995
ek du "entiteti". La serba "
Serbala Republiko
" e la kroata-mohamedana "
Federuro Bosnia e Herzegovina
". La Federuro Bosnia e Herzegovina konsistas ek 10 kantoni, qui anke havas sua propra guverni.
La
litoro
di Bosnia e Herzegovina havas nur 24 km di extenso. La maxim alta monto esas Magli?, kun 2,386 metri di
altitudo
, an la frontiero kun
Montenegro
. Preske 50% de la lando kovresas da
foresti
, nome este de lando.
Bosnia e Herzegovina habitesas da tre grupi nacionala: Bosniaki, Serbi e Kroati.
- Bosniaki esas Mohamedani e decendanti de Mohamedani qui habitis la republiko. Bosniaki esas 48% ek la habitantaro, e habitas westala, centrala, estala e nord-estala porcioni de la republiko.
- Serbi esas ortodoxa Kristani. Serbi esas 37% ek la habitantaro e habitas norda, sud-esta ed esta parto de la republiko.
- Kroati esas
katolika
Kristani. Kroati esas 14% ek la habitantaro e habitas sud-westala, centrala e nordala regioni de la republiko.
La maxim granda urbo esas la chefurbo,
Sarajevo
. Altra importanta urbi esas
Banja Luka
,
Mostar
, Zenica, e Tuzla.
Bosnia e Herzegovina havas richa
literaturo
, kun poeti quala
Antun Branko ?imi?
(Kroato),
Aleksa ?anti?
(Serbo),
Jovan Du?i?
(Serbo) e
Mak Dizdar
(Kroato), e skriptisti quale
Ivo Andri?
(prima fase - Kroato, pose Serbo),
Me?a Selimovi?
(Serbo),
Semezdin Mehmedinovi?
, ed altri. Nacionala Teatro fondesis en
Sarajevo
en
1919
, e lua unesma diretisto esis la skriptisto
Branislav Nu?i?
.
- ↑
"First Release"
Federal Office of Statistics, Federation of Bosnia and Herzegovina. 2009-09-09