Συντεταγμ?νε? : 9°33′00″N 7°49′00″E  /  9.55°N 7.8167°E  / 9.55; 7.8167

Ομοσπονδιακ? Δημοκρατ?α τη? Νιγηρ?α? Federal Republic of Nigeria ( αγγλικ? ) Jamhuriyar Taraiyar Nijeriya ( Χ?ουσα ) Oril??-ede Olominira Apap?? Naijiria ( Γιορο?μπα ) ??ha?jik?? ??haneze Naijiriya
Σημα?α Εθν?σημο
Εθνικ? σ?νθημα : "Εν?τητα και Π?στη, Ειρ?νη και Πρ?οδο?"
Εθνικ?? ?μνο? : Arise, Ο Compatriots (Εγερθε?τε συμπατρι?τε?)
Η θ?ση τη? Νιγηρ?α? (πρ?σινο)
Πρωτε?ουσα	Αμπο?τζα 9°4′N 7°29′E  /  9.067°N 7.483°E  / 9.067; 7.483  ( Αμπο?τζα )
Μεγαλ?τερη π?λη	Λ?γο?
Επ?σημε? γλ?σσε?	Αγγλικ?
Πολ?τευμα	Ομοσπονδιακ? Προεδρικ? Δημοκρατ?α
Πρ?εδρο? Αντιπρ?εδρο?	Μπ?λα Τινο?μπου Κασ?μ Σετ?μα
Ανεξαρτησ?α Απ? το Ην. Βασ?λειο Ισχ?ον Σ?νταγμα	1η Οκτωβρ?ου 1960 29 Μα?ου 1999
?κταση  • Σ?νολο  • % Νερ?  • Σ?νορα Ακτογραμμ?	923.768 km 2 (32η) 1,4 4.047 km 853 km
Πληθυσμ??  • Εκτ?μηση 2023    • Απογραφ? 2006    • Πυκν?τητα	223.805.000 [1] ( 6η )   140.431.790   242,3 κατ./ km 2 ( 61η )
ΑΕΠ ( ΙΑΔ )  • Ολικ?   (2019)  • Κατ? κεφαλ?	1,221 τρισ. $ [2] ( 19η )   6.130 $ [2] ( 129η )
ΑΕΠ (ονομαστικ?)  • Ολικ?   (2019)  • Κατ? κεφαλ?	447,013 δισ. $ [2] ( 23η )   2.244 $ [2] ( 137η )
ΔΑΑ (2021)	0,535 [3] ( 163η ) ?  χαμηλ??
Ν?μισμα	Ν?ιρα ( NGN )
Ζ?νη ?ρα?	WAT ( UTC +1)
Internet TLD	.ng
Οδηγο?ν στα	δεξι?
Κωδικ?? κλ?ση?	+234

Η Νιγηρ?α ( αγγλικ? : Nigeria), ? επ?σημα Ομοσπονδιακ? Δημοκρατ?α τη? Νιγηρ?α? ( αγγλικ? : Federal Republic of Nigeria), ε?ναι ομοσπονδιακ? συνταγματικ? δημοκρατ?α τη? Δυτικ?? Αφρικ?? , η οπο?α αποτελε?ται απ? 36 πολιτε?ε? και την ομοσπονδιακ? περιοχ? τη? πρωτε?ουσα?, την Αμπο?τζα . Η χ?ρα συνορε?ει με το Μπεν?ν στα δυτικ?, το Τσαντ και το Καμερο?ν στα ανατολικ? και τον Ν?γηρα στα β?ρεια. Στα ν?τια βρ?χεται απ? τον Ατλαντικ? ωκεαν? ( κ?λπο? τη? Γουιν?α? ). Παρ?λο που η πρωτε?ουσα ε?ναι η Αμπο?τζα , μεγαλ?τερη π?λη και λιμ?νι τη? ε?ναι το Λ?γο? , με 7.937.932 κατο?κου? (2006). Παλαι?τερα, πρωτε?ουσα ?ταν το Λ?γο?. Η Νιγηρ?α ?ταν η πρ?τη βρετανικ? αποικ?α που ?γινε ανεξ?ρτητο κρ?το? και μ?λο? τη? Βρετανικ?? Κοινοπολιτε?α? το 1960. Ε?ναι ομοσπονδ?α απ? τ?σσερι? αυτ?νομε? περιοχ?? και το πολ?τευμα τη? ε?ναι Ομοσπονδιακ? Προεδρικ? Δημοκρατ?α . Μετ? τον θ?νατο του προ?δρου Ουμ?ρου Γιαρ Αντο?α τον Μ?ιο του 2010 , ν?ο? πρ?εδρο? ορκ?στηκε ο, εκτελ?ν μ?χρι τ?τε χρ?η προ?δρου, Γκο?ντλακ Τζ?ναθαν . ?πειτα απ? τι? προεδρικ?? εκλογ?? του 2015, ν?ο? πρ?εδρο? εξελ?γη ο Μουχαμαντο? Μπουχ?ρι , πρ?ην στρατιωτικ??, ο οπο?ο? επανεξελ?γη και το 2019.

Γεωγραφ?α και κλ?μα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εν?τητα αυτ? δεν τεκμηρι?νεται επαρκ?? με παραπομπ?? . Παρακαλο?με βοηθ?στε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Ατεκμηρ?ωτο υλικ? μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. (Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 19/12/2022)

Η Νιγηρ?α βρ?σκεται στη δυτικ? Αφρικ? , στον κ?λπο τη? Γουιν?α? και ?χει συνολικ? ?κταση 923.768 χλμ², καθιστ?ντα? τη 32η μεγαλ?τερη χ?ρα (μετ? την Τανζαν?α ). ?χει συγκρ?σιμο μ?γεθο? με τη Βενεζου?λα και ε?ναι δ?ο φορ?? μεγαλ?τερη απ? την Καλιφ?ρνια . Τα σ?νορ? τη? ?χουν συνολικ? μ?κο? 4.047 χιλι?μετρα, 773 χλμ. με το Μπεν?ν , 1.497 χλμ. με τον Ν?γηρα , 87 χλμ. με το Τσαντ και 1.690 χλμ. με το Καμερο?ν , εν? η ακτογραμμ? τη? ?χει μ?κο? τουλ?χιστον 853 χιλι?μετρα.

Διασχ?ζεται απ? τον ποταμ? Ν?γηρα , ο τρ?το? μεγαλ?τερο? τη? Αφρικ?? μετ? τον Νε?λο και τον Κογκ? . Η πηγ? του βρ?σκεται στη δυτικ? Αφρικ? ( Γουιν?α ) κατευθ?νεται βορειοανατολικ? στο Μ?λι και πλησι?ζοντα? τη Σαχ?ρα διαγρ?φει ?να μεγ?λο τ?ξο μ?σα στο ?δαφο? του ?διου κρ?του? και στρ?φεται ν?τια. Αφο? περ?σει και το ?δαφο? του Ν?γηρα και εισχωρ?σει στη Νιγηρ?α, στο κεντρικ? τμ?μα τη? χ?ρα? εν?νεται απ? τα ανατολικ? του με τον παραπ?ταμο του Μπενου?, λ?γο πριν εκβ?λλει πιο ν?τια στον κ?λπο τη? Γουιν?α? , σχηματ?ζοντα? εκε? το γνωστ? Δ?λτα του Ν?γηρα .

Το ?δαφο? ε?ναι ε?φορο και το τροπικ? ισημεριν? κλ?μα εξασφαλ?ζει πυκν? βλ?στηση στα ν?τια. ?σο πιο β?ρεια πηγα?νει κανε?? τ?σο πιο αραι? γ?νεται η βλ?στηση και το κλ?μα τροπικ? με 2 εποχ??, την ξηρ? και τη βροχερ?, κι ?τσι υπ?ρχουν σαβ?νε? στο κ?ντρο τη? χ?ρα? και τ?λο? στα β?ρεια σ?νορα με τον Ν?γηρα κυριαρχε? η στ?πα Σαχ?λ . Η χ?ρα ε?ναι κυρ?ω? πεδιν? και τα μ?να σημαντικ? βουν? ε?ναι το Καμερο?ν και τα ?ρη Ανταμ?ουα και τα δ?ο στα ανατολικ? σ?νορα με το Καμερο?ν. Εκε? βρ?σκεται η ψηλ?τερη κορυφ? τη? χ?ρα?, το Τσαπ?λ Ου?ντι, με ?ψο? 2.419 μ?τρα. Κυρ?ω? στον παραθαλ?σσιο ν?το και στο ?ρο? Καμερο?ν , υπ?ρχουν πολλ? δ?ση με εκμεταλλε?σιμα δ?ντρα για ξυλε?α, και πολλ? ?γρια ζ?α.

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Προαποικιακ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο πολιτισμ?? Νοκ στη β?ρεια Νιγηρ?α ?νθισε αν?μεσα στο 500 π.Χ. και 200 μ.Χ., φτι?χνοντα? αγαλματ?δια απ? τερακ?τα τα οπο?α ε?ναι απ? τα αρχαι?τερα γλυπτ? στην υποσαχ?ρια Αφρικ? . ^{[4] [5] [6] [7]} Βορει?τερα, οι π?λει? Κ?νο και Κατσ?να ?χουν καταγεγραμμ?νη ιστορ?α απ? το περ?που 999 μ.Χ.. Τα βασ?λεια των Χ?ουσα και η αυτοκρατορ?α Κ?νεμ-Μπ?ρνου ?ταν σημαντικο? εμπορικο? σταθμ? αν?μεσα στη β?ρεια και δυτικ? Αφρικ?. Το βασ?λειο των Νρι, των ?γκμπο, δημιουργ?θηκε τον 10ο αι?να και συν?χισε να υπ?ρχει μ?χρι που π?ρασε στην κυριαρχ?α των Βρεταν?ν το 1911. ^{[8] [9]} Οι Νρι διοικο?νται απ? το ?ζε Νρι. Τα βασ?λεια των Γιορο?μπα, τα Ιφ? και ?γιο στη νοτιοδυτικ? Νιγηρ?α ?κμασαν τον 12ο ^{[10] [11]} και 14ο αι?να, ^[12] αντ?στοιχα. Τα παλαι?τερα ?χνη κατο?κηση? στην περιοχ? του Ιφ? χρονολογο?νται απ? τον 9ο αι?να. ^[10]

Το ?γιο ?φτασε στο μ?γιστ? του τον ?στερο 17ο και τι? αρχ?? του 18ου αι?να, επ?κτειναν την επιρρο? του? στη δυτικ? Νιγηρ?α και το σημεριν? Τ?γκο. Το βασ?λειο του Μπεν?ν βρισκ?ταν στη νοτιοδυτικ? Νιγηρ?α. Το Μπεν?ν παρ?μεινε στην εξουσ?α αν?μεσα στον 15ο και τον 19ο αι?να. Η επικρ?τει? του ?φτανε μ?χρι τον ?κο (σημεριν? Λ?γκο?) και παραπ?ρα. ^[13] Στι? αρχ?? του 19ου αι?να, ο Οσμ?ν νταν Φ?ντιο ?ρχισε επιτυχημ?νο τζιχ?ντ εν?ντια στα μη εξισλαμισμ?να βασ?λεια και δημιο?ργησε την αυτοκρατορ?α Φουλαν? , γνωστ? και ω? χαλιφ?το Σοκ?το. ?λεγχε το μεγαλ?τερο τμ?μα τη? β?ρεια? και κεντρικ?? Νιγηρ?α?, μ?χρι που διασπ?στηκε το 1903 σε δι?φορε? ευρωπα?κ?? αποικ?ε?.

Για αι?νε?, το εμπ?ριο στη Νιγηρ?α γιν?ταν με τη β?ρεια Αφρικ?. Οι π?λει? στην περιοχ? ?γινε κ?ντρα του δικτ?ου των εμπορικ?ν δρ?μων που δι?σχιζαν την Αφρικ?. Τον 16ο αι?να, οι Ισπανο? και Πορτογ?λοι εξερευνητ?? ?ταν οι πρ?τοι που ?ρχισαν το ?μεσο εμπ?ριο με τη Νιγηρ?α, στο λιμ?νι που ον?μασαν Λ?γο? και στο Καλαμπ?ρ. Π?ρα απ? το εμπ?ριο με του? κατο?κου? των παρ?κτιων περιοχ?ν, ?ρχισε το δουλεμπ?ριο στον Ατλαντικ?. ^[14] Το λιμ?νι του Καλαμπ?ρ ?γινε ?να? απ? του? μεγαλ?τερου? σταθμο?? στο εμπ?ριο σκλ?βων απ? τη δυτικ? Αφρικ?. ?λλοι σημαντικο? σταθμο? σε αυτ? το εμπ?ριο ?ταν το Λ?γκο?, το Μπαντ?γκι και το νησ? Μπ?νι. ^{[14] [15]} Οι περισσ?τεροι απ? του? σκλ?βου? συλλαμβ?νονταν κατ? τη δι?ρκεια επιδρομ?ν και πολ?μων, απ? τα βασ?λεια των Γιορο?μπα και τον ?μπο. ^[16] Σκλ?βοι χρησιμοποιο?νταν και σε περιοχ?? τη? Νιγηρ?α?, ?πω? στο σουλταν?το Σοκ?το.

Βρετανικ? Νιγηρ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο δουλεμπ?ριο συμμετε?χαν ευρωπα?κ? κρ?τη και μη, ?πω? η Μεγ?λη Βρεταν?α, η Ολλανδ?α, η Πορτογαλ?α και ιδιωτικ?? επιχειρ?σει?, καθ?? και δι?φορα αφρικανικ? κρ?τη. Με την ?νοδο του κιν?ματο? εν?ντια στη δουλε?α και τι? αλλαγ?? στην οικονομικ? πραγματικ?τητα, η Μεγ?λη Βρεταν?α κ?ρυξε παρ?νομο το διεθν?? δουλεμπ?ριο το 1807. Μετ? του? ναπολε?ντιου? πολ?μου?, η Μεγ?λη Βρεταν?α εγκαθ?δρυση την ομ?δα κρο?ση? δυτικ?? Αφρικ??, σε μια προσπ?θεια να σταματ?σει το διεθν?? δουλεμπ?ριο. ^[17] Σταματο?σε τα πλο?α διαφ?ρων εθν?ν τα οπο?α ?φευγαν απ? την Αφρικανικ? ακτ? με σκλ?βου?, του? οπο?ου? μετ?φεραν στη συν?χεια στο Φριτ?ουν , μια αποικ?α στη δυτικ? Αφρικ? η οπο?α δημιουργ?θηκε για την επανεγκατ?σταση των απελευθερωμ?νων δο?λων απ? τη Βρεταν?α.

Η Βρεταν?α προσ?ρτησε το Λ?γο? ω? αποικ?α του στ?μματο? τον Α?γουστο του 1861. Οι Βρετανο? μισθοφ?ροι ταξ?δευσαν στην ενδοχ?ρα. Το 1885, οι Βρετανο? διεκδικο?ν τη δυτικ? Αφρικ? στη σφα?ρα επιρρο?? του? και την αποκτο?ν στο συν?δριο του Βερολ?νου. Τον επ?μενο χρ?νο δημιουργε?ται η Βασιλικ? Εταιρε?α Ν?γηρα. Το 1900, τα εδ?φη τη? εταιρε?α? περνο?ν στον ?λεγχο τη? Βρετανικ?? κυβ?ρνηση?. Την 1 Ιανουαρ?ου 1901, η Νιγηρ?α ?γινε βρετανικ? προτεκτορ?το και μ?ρο? τη? Βρετανικ?? Αυτοκρατορ?α? . Στα τ?λη του 19ου και τι? αρχ?? του 20ο? αι?να, τα ανεξ?ρτητα βασ?λεια τη? μετ?πειτα Νιγηρ?α? αντιστ?θηκαν στι? προσπ?θειε? τη? Βρετανικ?? Αυτοκρατορ?α? να επεκταθε?. Μετ? απ? π?λεμο, οι Βρετανο? κατ?κτησαν το Μπεν?ν, και στον π?λεμο Βρεταν?ν και ?ρο (1901-2) ν?κησαν του? αντιπ?λου? του?. Με αυτ?ν τον τρ?πο ?νοιξε ο δρ?μο? για την κατ?κτηση τη? περιοχ?? του Ν?γηρα απ? του? Βρετανο??. Το 1914, οι Βρετανο? ?νωσαν επισ?μω? την περιοχ? του Ν?γηρα, ?πω? Αποικ?α και Προτεκτορ?το τη? Νιγηρ?α?. Διοικητικ?, χωρ?στηκε στα β?ρεια και ν?τια προτεκτορ?τα και την αποικ?α του Λ?γκο?.

Οι χριστιανικ?? αποστολ?? δημιο?ργησαν ινστιτο?τα δυτικ?? εκπα?δευση? στο προτεκτορ?το. Λ?γω τη? πολιτικ?? τη? Βρεταν?α? για ?μμεση εξουσ?α και αναγν?ριση? τη? ισλαμικ?? παρ?δοση?, δεν ενθ?ρρυνε την αποστολ? χριστιανικ?ν αποστολ?ν στο β?ρειο, ισλαμικ? τμ?μα τη? χ?ρα?. ^[18] Μ?χρι την ανεξαρτησ?α τη? χ?ρα? το 1960, οι διαφορ?? στην πρ?σβαση στη σ?γχρονη παιδε?α ?ταν μεγ?λε?. Η κληρονομι? αυτ?, αν και λιγ?τερο ?ντονη, εξακολουθε? να υπ?ρχει. Διαφορ?? υπ?ρχαν και στην πολιτικ? των δ?ο περιοχ?ν. Για παρ?δειγμα, στη β?ρεια Νιγηρ?α, η δουλε?α εξακολουθο?σε να υπ?ρχει μ?χρι το 1936, εν? σε ?λλα μ?ρη ε?χε καταργηθε? λ?γο μετ? την ?ναρξη τη? αποικιοκρατ?α?. ^[19]

Ανεξαρτησ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το κρ?το? τη? Νιγηρ?α? συστ?θηκε το 1960 μετ? την ανεξαρτητοπο?ησ? τη? απ? το Ηνωμ?νο Βασ?λειο . Το κυρι?τερο πρ?βλημα που υπον?μευε τη συνοχ? του ν?ου κρ?του? ?ταν η εθνοτικ? τη? πολυμορφ?α: χριστιανο? η πλειοψηφ?α του πληθυσμο? που ζο?σε στα νοτιοανατολικ?(κυρ?ω? στην περιοχ? τη? Μπι?φρα? , οι οπο?οι αν?καν στη φυλ? των ?γκμπο ) και μουσουλμ?νοι στα β?ρεια.

Οι πρ?τε? γενικ?? εκλογ?? στη Νιγηρ?α ?ταν επεισοδιακ?? και διεξ?χθησαν στι? 30 Δεκεμβρ?ου του 1964, ?στερα απ? αναβολ?? και γενικευμ?νη αναστ?τωση. Δ?ο ημ?ρε? πριν απ? τι? εκλογ??, η αστυνομ?α προσπ?θησε να συγκρατ?σει στο Λ?γκο? εξαγριωμ?νου? διαδηλωτ??, που συν?χιζαν να ζητο?ν αναβολ? των εκλογ?ν, επικαλο?μενοι εκλογικ? νοθε?α. Τα βαθ?τερα α?τια τη? αναταραχ?? ?ταν, ωστ?σο, ο ανταγωνισμ?? μεταξ? φυλ?ν και η αι?νια δια?ρεση Βορρ?-Ν?του, α?τια τα οπο?α ?ξι χρ?νια αργ?τερα οδ?γησαν στην απ?σχιση τη? περιοχ?? τη? Μπι?φρα?, αφετηρ?α μ?α? απ? τι? χειρ?τερε? τραγωδ?ε? στην ιστορ?α τη? Υποσαχ?ρια? Αφρικ?? ^[20] .

Τον Οκτ?βριο του 1965 διεξ?χθησαν περιφερειακ?? εκλογ?? στη δυτικ? περιοχ? τη? διαιρεμ?νη? απ? οξ?τατε? φυλετικ?? και θρησκευτικ?? ?ριδε? Νιγηρ?α. Οι εκλογ?? διεξ?χθησαν σε κλ?μα ?ντονη? εχθρ?τητα? μεταξ? του Εθνικο? Δημοκρατικο? Κ?μματο? του αντιπρο?δρου τη? τοπικ?? κυβ?ρνηση? Ακ?ντολα και του κ?μματο? τη? Ομ?δα? Δρ?ση? του φυλακισμ?νου Αβολου?βο. Εχθρ?τητα που, εκτ?? απ? τον ανταγωνισμ? μεταξ? φυλ?ν, τρ?φηκε απ? την ?κρατη φιλοδοξ?α, τα προσωπικ? μ?ση και τι? αντιπαλ?τητε? των τοπικ?ν κομματαρχ?ν, με τη φιλοδυτικ? ? τη φιλοσοβιετικ? απ?κλιση. Μ?λι? ανακοιν?θηκε η ν?κη του Εθνικο? Δημοκρατικο? Κ?μματο? του Ακ?ντολα και η επ?νοδ?? του στην εξουσ?α, η αντιπολ?τευση ?σπευσε να καταγγε?λει σοβαρ?? παρατυπ?ε? στην εκλογικ? διαδικασ?α. Την ημ?ρα των εκλογ?ν τρ?α μ?λη εφορευτικ?? επιτροπ?? σκοτ?θηκαν σε ταραχ??, που εκτ?? απ? την πρωτε?ουσα τη? περιοχ??, το Ιμπαντ?ν , επεκτ?θηκαν και σε ?λλε? π?λει?, με αδιευκρ?νιστο αριθμ? νεκρ?ν και τραυματι?ν. Ο σχηματισμ?? κυβ?ρνηση? υπ? τον Ακ?ντολα δεν συν?βαλε στην εκτ?νωση τη? κρ?ση? στη δυτικ? περιοχ?. Οι ταραχ?? συνεχ?στηκαν μ?χρι το τ?λο? του χρ?νου προλεια?νοντα? το ?δαφο? για το πραξικ?πημα του Ιρ?νσι, τη δολοφον?α του ομοσπονδιακο? πρωθυπουργο? σερ Ταφ?ουα Μπαλ?ουα και ?λλων πολιτικ?ν ηγετ?ν, το αντιπραξικ?πημα του Βορρ? και τι? σφαγ?? των ?γκμπο των βορε?ων περιοχ?ν. Η Νιγηρ?α βρ?θηκε καθ' οδ?ν προ? τον εμφ?λιο π?λεμο, που τη β?θισε επ? χρ?νια στο χ?ο? ^[21] .

Στη σπαρασσ?μενη απ? φυλετικ? μ?ση και πολιτικο?? ανταγωνισμο?? Νιγηρ?α, ο στρατ?? υπ? τον στρατηγ? Ιρ?νσι κατ?λαβε την εξουσ?α. Αυτ?? ανατρ?πηκε την 1η Αυγο?στου του 1966 απ? τον Γιακο?μπου Γκοβ?ν, αρχηγ? του επιτελε?ου, ο οπο?ο? επαν?φερε το ομοσπονδιακ? σ?στημα. ?μω? η τ?χη τη? Νιγηρ?α? ?μοιαζε ?λο και πιο αβ?βαιη, καθ?? η χ?ρα δεν ηρεμο?σε και δι?φορα τμ?ματ? τη? εμφ?νισαν αποσχιστικ?? τ?σει? ^[22] . Στι? 30 Μα?ου του 1967 η πλο?σια σε πετρ?λαια ανατολικ? περιοχ? τη? Μπι?φρα? κ?ρυξε την ανεξαρτησ?α τη?. Μια τ?τοια εν?ργεια ε?χε οικονομικ?? επιπτ?σει? για το Νιγηριαν? κρ?το?. ?μω? η Νιγηριαν? κυβ?ρνηση ε?χε τη συμπαρ?σταση και ?λλων αφρικανικ?ν κρατ?ν, που ακολουθο?σαν την ≪αρχ? τη? μη αλλαγ?? συν?ρων≫, με αποτ?λεσμα η χ?ρα να οδηγηθε? σε ?ναν αιματηρ? εμφ?λιο.

Στι? 19 Μα?ου του 1968 οι κυβερνητικ?? δυν?μει? κατ?λαβαν το λιμ?νι του Πορτ Αρκο?ρ, αποκ?πτοντα? πρακτικ? την Μπι?φρα απ? τον υπ?λοιπο κ?σμο και επιβ?λλοντα? δρακ?ντειο αποκλεισμ? τροφ?μων και φαρμ?κων. Οι ωμ?τητε? των κυβερνητικ?ν στρατευμ?των ?ταν απερ?γραπτε?. Π?νω απ? 200 ?οπλοι που αναζ?τησαν καταφ?γιο σε εκκλησ?α κ?ηκαν ζωντανο?, εκατοντ?δε? τραυματ?ε? εκτελ?στηκαν ? θ?φτηκαν ζ?ντε?, δ?δεκα ?ρρωστα παιδι? που νοσηλε?ονταν σε νοσοκομε?ο ψ?θηκαν και φαγ?θηκαν απ? κανιβ?λου?. Πανικ?βλητοι 4,5 εκατομμ?ρια Μπιαφρανο? τη? φυλ?? ?γκμπο κατ?φυγαν στα ενδ?τερα και στοιβ?χτηκαν σε ?θλια στρατ?πεδα προσφ?γων. Τα πεινασμ?να "παιδι? τη? Μπι?φρα?" ?γιναν παγκ?σμιο σ?μβολο τη? φρ?κη?. Εκατομμ?ρια απ? αυτ?, αποσκελετωμ?να, σε τυμπανια?α κατ?σταση, βρ?καν, μ?σα στου? επ?μενου? μ?νε?, τη λ?τρωση απ? τη σ?ντομη, μαρτυρικ? ζω? του? στον θ?νατο απ? την ασιτ?α ? τι? αρρ?στιε? που θ?ριζαν του? καταυλισμο?? του?. Οι απεγνωσμ?νε? εκκλ?σει? του Ο.Η.Ε. , του Διεθνο?? Ερυθρο? Σταυρο? και ?λλων ανθρωπιστικ?ν οργαν?σεων για επε?γουσα αποστολ? διεθνο?? βο?θεια? απευθ?νθηκαν σε ?τα μη ακου?ντων. Η κυβ?ρνηση του Λ?γο? απ?ρριψε κ?θε σκ?ψη για ?ρση του αποκλεισμο?. Ο βιβλικ?? λιμ?? ?ταν αναπ?φευκτο?. ?δη, στα μ?σα Ιουλ?ου του 1968 το Παγκ?σμιο Συμβο?λιο Εκκλησι?ν υπολ?γισε σε 1.200.000 τα θ?ματα τη? πε?να?. " ?ρνεα υπερ?πτανται χιλι?δων ατ?μων αποθνησκ?ντων εκ πε?νη? ", αν?φερε η UNICEF , εν? τα στρατ?πεδα προσφ?γων περιγρ?φτηκαν ω? " Δαντικ? κ?λαση, ?που βασιλε?ει ο π?νο?, η ταπε?νωση, η πε?να και ο θ?νατο? ". Κ?τω απ? αυτ?? τι? συνθ?κε?, ακ?μα και αυτο? που προμηθε?ονταν απ? υπα?θριε? αγορ?? παχυλο?? αρουρα?ου? για τη διατροφ? του?, θεωρο?νταν εξαιρετικ? προνομιο?χοι ^[23] .

Ακολο?θησαν σκληρ?? μ?χε? αν?μεσα στι? Νιγηριαν?? στρατιωτικ?? δυν?μει? και τι? επαναστατικ?? δυν?μει? τη? Μπι?φρα. Οι Νιγηριανο? υποστηρ?ζονταν απ? το Ηνωμ?νο Βασ?λειο και την Ε.Σ.Σ.Δ. εν? η Μπι?φρα απ? τη Γαλλ?α . Η στεν? πολιορκ?α τη? και ο αποκλεισμ?? τη? ?ληξε τον Ιανου?ριο του 1970 . Σε ?λη τη δι?ρκει? τη? και λ?γω τη? ?λλειψη? εφοδ?ων σημει?θηκαν π?νω απ? ?να εκατομμ?ριο θ?νατοι απ? τον λιμ? που εν?σκηψε. ^[24] Μετ? την ενσωμ?τωση τη? Μπι?φρα η οικονομ?α τη? Νιγηρ?α? αν?καμψε λ?γω και των πλο?σιων πλουτοπαραγωγικ?ν πηγ?ν τη?. Ο διεθν?? ρ?λο? τη? ?μω? ?ταν δυσαν?λογα μικρ?? του μεγ?θου? τη?, του πληθυσμο? τη? και του πλο?του τη?. ^[25] Κατ? τη δι?ρκεια τη? α?ξηση? τη? τιμ?? του πετρελα?ου τη δεκαετ?α του 1970, η Νιγηρ?α ?γινε μ?λο? του ΟΠΕΚ και τα ?σοδ? τη? αυξ?θηκαν, εν? η οικονομ?α τη? ?ρχισε να βασ?ζεται ?λο περισσ?τερο στο πετρ?λαιο.

Στι? αρχ?? του 1979, οι Νιγηριανο? β?ωσαν μια σ?ντομη επιστροφ? στη δημοκρατ?α, ?ταν ο Ολουσ?γκουν Ομπασ?ντζο ?δωσε την εξουσ?α στον πολιτικ? Σ?χου Σαγκ?ρι. Η κυβ?ρνηση Σαγκ?ρι θεωρο?νταν διεφθαρμ?νη και αν?κανη σε ?λου? του? τομε?? τη? κοινων?α?. Μετ? τι? νοθευμ?νε? εκλογ?? του 1984, το πραξικ?πημα του Μουχαμ?ντου Μπουχ?ρι θεωρ?θηκε ω? θετικ? εξ?λιξη. Ο Μπουχ?ρι υποσχ?θηκε μεταρρυθμ?σει?, αλλ? δεν κατ?φερε πολ? περισσ?τερα απ? τον προκ?τοχ? του. Ανετρ?πη με πραξικ?πημα το 1985 απ? τον Ιμπραχ?μ Μπαμπαγκ?ντα . ^[26] Παρ?μεινε στην εξουσ?α μ?χρι το 1993. Ακολο?θησε η στρατιωτικ? δικτατορ?α του Σ?νι Αμπ?τσα , μ?χρι το 1998. Ο δι?δοχ?? του, στρατηγ?? Αμπντουλσαλ?μι Αμπουμπ?καρ , ο οπο?ο? υιοθ?τησε ν?ο σ?νταγμα τι? 5 Μα?ου 1999, με αποτ?λεσμα τη διεξαγωγ? πολυκομματικ?ν εκλογ?ν. Στι? 29 Μα?ου 1999, ο Αμπουμπ?καρ μετ?φερε τι? εξουσ?ε? στον νικητ? των εκλογ?ν Ομπασ?ντζο, ο οπο?ο? τ?τε ε?χε αποσυρθε? απ? τον στρατ?, τερματ?ζοντα? 33 χρ?νια στρατιωτικ?? ηγεσ?α? τη? χ?ρα?. ^[27]

Τον Νο?μβριο του 2008, ?πειτα απ? τη διεξαγωγ? τοπικ?ν εκλογ?ν, ξ?σπασαν δι?μερε? ταραχ?? στην π?λη Τζο?, αν?μεσα σε Χριστιανο?? και Μουσουλμ?νου?, με περισσ?τερου? απ? 400 νεκρο??, εκατοντ?δε? τραυματ?ε? και 7.000 εκτοπισμ?νου?. Αιτ?α ?ταν η διαμ?χη για τον νικητ? των εκλογ?ν. ^[28] . Επρ?κειτο για τι? χειρ?τερε? θρησκευτικ?? και εθνοτικ?? συγκρο?σει? στη χ?ρα ?πειτα απ? 4 χρ?νια. Το 2004 ε?χαν βρει τον θ?νατο γ?ρω στου? 700 ανθρ?που? σε παρ?μοια επεισ?δια. Οι ταραχ?? του 2008 ?λαβαν τ?λο? με την επ?μβαση του στρατο?, στα τ?λη Νοεμβρ?ου του 2008.

Απ? το 2002, στο βορειοανατολικ? ?κρο τη? χ?ρα?, δρα η ισλαμιστικ? οργ?νωση Μπ?κο Χαρ?μ , η οπο?α στοχε?ει να αντικαταστ?σει την κεντρικ? κυβ?ρνηση και να εφαρμ?σει τη σαρ?α . ^{[29] [30]} Ο Νιγηριαν?? πρ?εδρο? Γκο?ντλακ Τζ?ναθαν τον Μ?ιο του 2014 ανακο?νωσε ?τι λ?γω των επιθ?σεων τη? Μπ?κο Χαρ?μ, τουλ?χιστον 12.000 ?τομα ?χουν πεθ?νει και 8.000 σακατευτε?. ^[31]

Δημογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Νιγηρ?α ε?ναι κυριολεκτικ? ?να μωσα?κ? εθνοτ?των κυρ?ω? σουδανικ?? προ?λευση? με κ?ριε? μεγαλ?τερε? φυλ??, τι?:

• Χ?ουσα και Φουλ?νι (Φο?λμπε) στα β?ρεια,
• Γιορο?μπα και ?γκμπο στα ν?τια.

Στη Νιγηρ?α μιλο?ν την αγγλικ? ω? επ?σημη γλ?σσα και πολλ?? αφρικανικ?? σουδανικ?? διαλ?κτου? (Χ?ουσα, Γιορο?μπα, ?γκμπο κ.α.). Οι μουσουλμ?νοι χρησιμοποιο?ν και την αραβικ? στα τζαμι? . Στο θρ?σκευμα ακολουθο?ν τον Χριστιανισμ? το 46,9% του πληθυσμο?, τον Ισλαμισμ? το 51,5% και τι? παραδοσιακ?? θρησκε?ε? τη? περιοχ?? το 1,6%. Επ?ση?, υπ?ρχει μια μεγ?λη κοιν?τητα 351.205 Μαρτ?ρων του Ιεχωβ? ^[32] καθ?? και 118.139 Μορμ?νοι τη? Εκκλησ?α? του Ιησο? Χριστο? των Αγ?ων των Τελευτα?ων Ημερ?ν ^[33] .

Το προσδ?κιμο ζω?? στο σ?νολο του πληθυσμο?, σ?μφωνα με εκτιμ?σει? του 2019 του Παγκ?σμιου Οργανισμο? Υγε?α? ?ταν 62,6 χρ?νια (61,2 χρ?νια οι ?νδρε? και 64,1 οι γυνα?κε?). ^[34]

Διακυβ?ρνηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το πολ?τευμα τη? χ?ρα? ε?ναι η Προεδρικ? Δημοκρατ?α . Αρχηγ?? Κρ?του? και Κυβ?ρνηση? ε?ναι ο Πρ?εδρο? τη? Νιγηρ?α? , ο οπο?ο? μοιρ?ζεται τι? εξουσ?ε? με τον Αντιπρ?εδρο . Παραδοσιακ? στον δε?τερο γ?ρο των προεδρικ?ν εκλογ?ν προκρ?νονται δ?ο υποψ?φιοι, ?να? Χριστιαν?? και ?να? Μουσουλμ?νο?. Ο καθ?να? ?χει μαζ? του και ?ναν υποψ?φιο αντιπρ?εδρο του ?λλου θρησκε?ματο?. Οποιοσδ?ποτε νικ?σει σχηματ?ζει κυβ?ρνηση που αποτελε?ται απ? ισ?ριθμο αριθμ? Χριστιαν?ν και Μουσουλμ?νων υπουργ?ν, εν? συν?θω? μερικ? υφυπουργε?α δ?νονται στου? εκπροσ?που? των τοπικ?ν θρησκει?ν. Απ? τι? προεδρικ?? εκλογ?? του 2015 το αξ?ωμα του Προ?δρου το κατ?χει Χριστιαν?? εν? το αξ?ωμα του Αντιπρο?δρου Μουσουλμ?νο?.

Εκλογ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στη Νιγηρ?α διεξ?γονται εκλογ?? σε ομοσπονδιακ? επ?πεδο για αρχηγ? κρ?του? (Πρ?εδρο) και για νομοθετικ? σ?μα (Εθνοσυν?λευση τη? Νιγηρ?α?). Ο πρ?εδρο? εκλ?γεται απ? τον λα?. Η Εθνοσυν?λευση αποτελε?ται απ? τη Βουλ? των Αντιπροσ?πων με 360 μ?λη και τη Γερουσ?α, με 109 μ?λη. Τα μ?λη αμφ?τερων των σωμ?των υπηρετο?ν τετραετ? θητε?α. Δικα?ωμα ψ?φου στι? εκλογ?? ?χουν ?σε? και ?σοι ε?ναι ηλικ?α? 18 ετ?ν και ?νω. ^[35] Τα κ?μματα τη? αντιπολ?τευση? συμφ?νησαν να ενωθο?ν και σχημ?τισαν ?ναν Μεγ?λο Συνασπισμ? στι? 24 Μαρτ?ου του 2009.

Οικονομ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Νιγηρ?α ταξινομε?ται ω? αναδυ?μενη αγορ? μικτ?? οικονομ?α? και ?χει ?δη φτ?σει το καθεστ?? χαμηλο? μ?σου εισοδ?ματο? σ?μφωνα με την Παγκ?σμια Τρ?πεζα, ^[36] με ?φθονου? φυσικο?? π?ρου?, ανεπτυγμ?νου? οικονομικο?? τομε??, τηλεπικοινων?ε?, μεταφορ?? και χρηματιστ?ριο, το οπο?ο ε?ναι το δε?τερο μεγαλ?τερο στην Αφρικ?. Η Νιγηρ?α κατατ?σσεται 30η στον κ?σμο ?σον αφορ? το ΑΕΠ, σ?μφωνα με τα στοιχε?α του 2012. Το συνολικ? ΑΕΠ για το 2016 υπολογ?ζεται 1,166 τρισεκατομμ?ρια δολ?ρια ΗΠΑ απ? το διεθν?? νομισματικ? ταμε?ο (22η παγκοσμ?ω?), το μεγαλ?τερο απ? οποιαδ?ποτε αφρικανικ? χ?ρα.

Η Νιγηρ?α ε?ναι ο μεγαλ?τερο? εμπορικ?? συνεργ?τη? των Ηνωμ?νων Πολιτει?ν στην υποσαχ?ρια Αφρικ? και παρ?χει το ?να π?μπτο του πετρελα?ου τη? (11% των εισαγωγ?ν πετρελα?ου). ?χει το ?βδομο μεγαλ?τερο εμπορικ? πλε?νασμα με τι? ΗΠΑ σε σχ?ση με οποιαδ?ποτε χ?ρα παγκοσμ?ω?. Οι Ηνωμ?νε? Πολιτε?ε? ε?ναι ο μεγαλ?τερο? ξ?νο? επενδυτ?? τη? χ?ρα?. ^[37] Το Διεθν?? Νομισματικ? Ταμε?ο προ?βλεψε ρυθμο?? αν?πτυξη? 9% του 2008 και 8,3% το 2009. ^{[38] [39] [40]} Το 2011, η Citigroup αν?φερε ?τι η Νιγηρ?α θα ?χει τη μεγαλ?τερη μ?ση αν?πτυξη ΑΕΠ στον κ?σμο το δι?στημα 2010-2050. Η Νιγηρ?α ε?ναι μ?α απ? τι? δ?ο αφρικανικ?? χ?ρε? αν?μεσα στι? 11 παγκ?σμιε? παραγωγο?? αν?πτυξη?. ^[41]

?σον αφορ? το 2010, περ?που το 30% των Νιγηριαν?ν απασχολο?νταν με τη γεωργ?α. ^[42] Η γεωργ?α ?ταν ο κ?ριο? εξαγωγικ?? τομ?α? τη? Νιγηρ?α?. ^[43] Οι κ?ριε? καλλι?ργειε? ε?ναι τα φασ?λια , το σουσ?μι , το κ?σιου? , η κασσ?βα , κακ?ο , καλαμπ?κι , κεχρ? , πεπ?νι , φοινικ?λαιο, ρ?ζι, καουτσο?κ, σ?ργο , σ?για και γιαμ . Το κακ?ο ε?ναι το κ?ριο εξαγ?γιμο μη πετρελα?κ? προ??ν και ακολουθε? το καουτσο?κ. Πριν τον εμφ?λιο π?λεμο, η Νιγηρ?α ?ταν αυτ?ρκη? σε τρ?φιμα. Η αγροτικ? παραγωγ? δεν κατ?φερε να ακολουθ?σει την ταχε?α α?ξηση του πληθυσμο? τη? χ?ρα? και πλ?ον η Νιγηρ?α βασ?ζεται στην εισαγωγ? τροφ?μων. ^[44]

Η Νιγηρ?α ε?ναι ο 12ο? μεγαλ?τερο? παραγωγ?? πετρελα?ου στον κ?σμο και 8ο? μεγαλ?τερο? εξαγωγ?α?, εν? διαθ?τει τα 10α μεγαλ?τερα αποδεδειγμ?να αποθ?ματα. Η χ?ρα ε?ναι μ?λο? του ΟΠΕΚ απ? το 1971. Το πετρ?λαιο πα?ζει σημαντικ? ρ?λο στην οικονομ?α τη? χ?ρα?, αποτελ?ντα? το 40% του ΑΕΠ και τον 80% των εσ?δων τη? κυβ?ρνηση?. ?μω?, οι αναταραχ?? για καλ?τερο ?λεγχο του δ?λτα του Ν?γηρα, την κ?ρια πετρελαιοπαραγωγικ? περιοχ?, ?χει οδηγ?σει σε αδυναμ?α τη χ?ρα να εξ?γει στο μ?γιστο των δυνατοτ?των τη?.. ^[45]

Μεταφορ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η οδ?γηση γ?νεται στα δεξι?.

Δε?τε επ?ση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Εθν?σημο τη? Νιγηρ?α?

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το Βικιλεξικ? ?χει σχετικ? λ?μμα:    Νιγηρ?α

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Νιγηρ?α

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Atlas of Nigeria (?τλα? τη? Νιγηρ?α?)

Ψηφιακ? αρχε?ο ΕΡΤ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Εξ?ντα?: Δ?λτα του Ν?γηρα, οι βρ?μικε? δουλει?? του πετρελα?ου ( μ?ρο? 1ο ) (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )
• Εξ?ντα?: Δ?λτα του Ν?γηρα, οι βρ?μικε? δουλει?? του πετρελα?ου ( μ?ρο? 2ο ) (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )
• Εξ?ντα?: Δ?λτα του Ν?γηρα, οι βρ?μικε? δουλει?? του πετρελα?ου ( μ?ρο? 3ο ) (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )

π   ?   σ   ?   ε Χ?ρε? τη? Αφρικ?? Κυρ?αρχα κρ?τη Α?γυπτο? * Αιθιοπ?α Ακτ? Ελεφαντοστο? Αλγερ?α Ανγκ?λα Γκ?μπια Γκαμπ?ν Γκ?να Γουιν?α Γουιν?α-Μπισσ?ου Ερυθρα?α Εσουατ?νι Ζ?μπια Ζιμπ?μπουε Ισημεριν? Γουιν?α Καμερο?ν Κεντροαφρικανικ? Δημοκρατ?α Κ?νυα Κομ?ρε? Δημοκρατ?α του Κονγκ? Λα?κ? Δημοκρατ?α του Κονγκ? Λεσ?το Λιβερ?α Λιβ?η Μαδαγασκ?ρη Μαλ?ουι Μ?λι Μαρ?κο Μαυρ?κιο? Μαυριταν?α Μοζαμβ?κη Μπεν?ν Μποτσου?να Μπουρκ?να Φ?σο Μπουρο?ντι Ναμ?μπια Ν?γηρα? Νιγηρ?α Ν?τια Αφρικ? Ν?τιο Σουδ?ν Ουγκ?ντα Πρ?σινο Ακρωτ?ριο Ρου?ντα Σ?ο Τομ? και Πρ?νσιπε Σενεγ?λη Σε?χ?λλε? Σι?ρα Λε?νε Σομαλ?α Σουδ?ν Τανζαν?α Τζιμπουτ? Τ?γκο Τσαντ Τυνησ?α Εξαρτημ?να εδ?φη Γαλλ?α Μαγι?τ Ρε?νι?ν Κροζ? Διασκορπισμ?να νησι? στον Ινδικ? Ωκεαν? Ηνωμ?νο Βασ?λειο Αγ?α Ελ?νη, Ασενσι?ν και Τριστ?ν ντα Κο?νια Ισπαν?α Θ?ουτα Καν?ριε? Ν?σοι Μελ?για Ιταλ?α Παντελλερ?α Πελ?γου? Ν?σοι Νορβηγ?α Μπουβ? Πορτογαλ?α Μαδ?ρα Υεμ?νη Σοκ?τρα Κρ?τη με περιορισμ?νη αναγν?ριση Πο?ντλαντ Σομαλιλ?νδη Δυτικ? Σαχ?ρα * Τμ?μα τη? χ?ρα? βρ?σκεται στην Ασ?α .

π   ?   σ   ?   ε Χ?ρε? τη? Κοινοπολιτε?α? των Εθν?ν Ανεξ?ρτητε? χ?ρε? Αγ?α Λουκ?α ?γιο? Βικ?ντιο? και Γρεναδ?νε? ?γιο? Χριστ?φορο? και Ν?βι? Αντ?γκουα και Μπαρμπο?ντα Αυστραλ?α Βανου?του Γκ?μπια Γκαμπ?ν Γκ?να Γουι?να Γρεν?δα Δομιν?κα Εσουατ?νι Ζ?μπια Ηνωμ?νο Βασ?λειο Ινδ?α Καμερο?ν Καναδ?? Κ?νυα Κιριμπ?τι Κ?προ? Λεσ?το Μαλαισ?α Μαλ?ουι Μ?λτα Μαυρ?κιο? Μοζαμβ?κη Μπανγκλαντ?? Μπαρμπ?ντο? Μπαχ?με? Μπελ?ζ Μποτσου?να Μπρουν?ι Ναμ?μπια Ναουρο? Ν?α Ζηλανδ?α Νησι? του Σολομ?ντα Νιγηρ?α Ν?τια Αφρικ? Ουγκ?ντα Πακιστ?ν Παπο?α Ν?α Γουιν?α Ρου?ντα Σαμ?α Σε?χ?λλε? Σιγκαπο?ρη Σι?ρα Λε?νε Σρι Λ?νκα Τανζαν?α Τζαμ?ικα Τ?γκο Τ?νγκα Τουβαλο? Τρινιντ?ντ και Τομπ?γκο Φ?τζι Εξαρτημ?να εδ?φη Αυστραλ?α Αυστραλικ? Ανταρκτικ? Επικρ?τεια Νησι? ?σμορ και Κ?ρτιερ Νησι? Κ?κο? (Κ?λινγκ) Ν?σοι Θ?λασσα? των Κοραλλ?ων Νησ? Ν?ρφολκ Ν?σο? των Χριστουγ?ννων Ν?σοι Χερντ και Μακντ?ναλντ Ηνωμ?νο Βασ?λειο Αγ?α Ελ?νη, Ασενσι?ν και Τριστ?ν ντα Κο?νια Ακρωτ?ρι και Δεκ?λεια Ανγκου?λα Βερμο?δε? Βρετανικ?? Παρθ?νοι Ν?σοι Βρετανικ? ?δαφο? Ανταρκτικ?? Βρετανικ? ?δαφο? Ινδικο? Ωκεανο? Γιβραλτ?ρ Γκ?ρνσε? Κ?ιμαν Ν?σοι Μοντσερρ?τ Ν?σοι Π?τκαιρν Ν?σοι Φ?κλαντ Ν?σο? του Μαν Ν?σοι Ν?τια Γεωργ?α και Ν?τιε? Σ?ντουιτ? Τερκ? και Κ?ικο? Τζ?ρσε? Ν?α Ζηλανδ?α Εξαρτημ?νη Κτ?ση του Ρο? Ν?σοι Κουκ Νιο?ε Τοκελ?ου Πηγ?: ( Αγγλικ? ) Γραμματε?α τη? Κοινοπολιτε?α? - Χ?ρε? μ?λη

Καθιερωμ?νοι ?ροι WorldCat VIAF : 130803976 LCCN : n79056412 ISNI : 0000 0001 2157 8678 GND : 4042300-1 SUDOC : 026439131 BNF : cb11868654f (data) HDS : 003460 NDL : 00568000 NKC : ge130176 BNE : XX452385

Π?λη:Γεωγραφ?α Π?λη:Αφρικ?