Συντεταγμ?νε? : 47°N 2°E  /  47°N 2°E  / 47; 2

Γαλλικ? Δημοκρατ?α Republique francaise
Σημα?α Εθν?σημο
Εθνικ? σ?νθημα : Liberte, Egalite, Fraternite Ελευθερ?α, Ισ?τητα, Αδελφοσ?νη
Εθνικ?? ?μνο? : " La Marseillaise "
Η θ?ση τη? Γαλλ?α? (πρ?σινο) στην Ε.Ε. (ανοιχτ? πρ?σινο)
Πρωτε?ουσα και μεγαλ?τερη π?λη	Παρ?σι 48°51′24″N 2°21′07″E  /  48.856578°N 2.351828°E  / 48.856578; 2.351828
Επ?σημε? γλ?σσε?	Γαλλικ?
Πολ?τευμα	Ενια?α Ημιπροεδρικ? Δημοκρατ?α
Πρ?εδρο? Πρωθυπουργ??	Εμανου?λ Μακρ?ν Γκαμπρι?λ Ατ?λ
Νομοθετικ? σ?μα  • ?νω βουλ?  • Κ?τω βουλ?	Κοινοβο?λιο Γερουσ?α Εθνοσυν?λευση
Ανεξαρτησ?α ? Απ? τη Ρ?μη ? Απ? του? Φρ?γκου? ? Ισχ?ον Σ?νταγμα	486 843 4 Οκτωβρ?ου 1958
?κταση  • Σ?νολο  • % Νερ?  • Σ?νορα Ακτογραμμ?	674.843 1 km 2 (42η) 0,26 2.889 km 4.668 km
Πληθυσμ??  • Εκτ?μηση 1-2024    • Απογραφ? 2010    • Πυκν?τητα	68.373.000 [1] 2 ( 20η )   62.793.432   101,3 κατ./ km 2 ( 112η )
ΑΕΠ ( ΙΑΔ )  • Ολικ?   (2022)  • Κατ? κεφαλ?	$3.66 τρι?. [2] ( 9η )   $56.036 [2] ( 26η )
ΑΕΠ (ονομαστικ?)  • Ολικ?   (2022)  • Κατ? κεφαλ?	$2.94 τρι?. $ [2] ( 7η )   $45.028 $ [2] ( 23η )
ΔΑΑ (2021)	0,903 [3] ( 28η ) ?  πολ? υψηλ??
Ν?μισμα	Ευρ? 3 € ( EUR )
Ζ?νη ?ρα?  • Θεριν? ?ρα	CET 4 ( UTC +1) ( UTC +2)
ISO 3166-1	FR
Internet TLD	.fr και .eu ω? μ?λο? τη? ΕΕ
Οδηγο?ν στα	δεξι?
Κωδικ?? κλ?ση?	+33
1 - Μητροπολιτικ?: 551.695 km² 2 - Μητροπολιτικ?: 66.143.000 [1] 3 - Σε ?λη την επικρ?τεια εκτ?? απ? τι? υπερπ?ντιε? κτ?σει? του Ειρηνικο? ?που ισχ?ει το Φρ?γκο CFP . 4 - Στη Μητροπολιτικ? Γαλλ?α.

Η Γαλλ?α ( γαλλικ? : France ‎‎, ^[α] ), επ?σημα Γαλλικ? Δημοκρατ?α ^[β] , ε?ναι κρ?το? τη? Ευρ?πη? . Το πολ?τευμ? τη? ε?ναι η ενια?α , ημιπροεδρικ? δημοκρατ?α , εν? το μεγαλ?τερο μ?ρο? των εδαφ?ν και του πληθυσμο? τη? βρ?σκεται στη Δυτικ? Ευρ?πη περιλαμβ?νοντα? ?μω? και κ?ποιε? περιοχ?? και εδ?φη δι?σπαρτα σε ολ?κληρη την υφ?λιο. Η συνολικ? ?κταση τη? Γαλλ?α?, αν?ρχεται σε 674.843 τ.χλμ. και ?χει πληθυσμ? 68.373.000 κατο?κου? (σ?μφωνα με εκτιμ?σει? για το 2024 ^[4] ). Πρωτε?ουσα και μεγαλ?τερη π?λη ε?ναι το Παρ?σι .

Επ?σημη γλ?σσα τη? Γαλλ?α?, ε?ναι η γαλλικ? και ν?μισμ? τη? ε?ναι το ευρ? . Το σ?νθημ? τη? ε?ναι ≪ Ελευθερ?α, Ισ?τητα, Αδερφοσ?νη ≫, και η σημα?α τη? αποτελε?ται απ? τρει? κ?θετε? λωρ?δε? χρ?ματο? μπλε, ?σπρου και κ?κκινου. Ο ?μνο? τη? ε?ναι Η Μασσαλι?τιδα . Η συνταγματικ? αρχ? τη? ε?ναι ≪ κυβ?ρνηση του λαο?, απ? τον λα? και υπ?ρ του λαο? ≫ ^[5] .

Η Γαλλ?α ω? χ?ρα σχηματ?στηκε τον Πρ?ιμο Μεσα?ωνα , πα?ρνοντα? το ?νομ? τη? (Φραν?) απ? του? Φρ?γκου? . Απ? τι? αρχ?? του 17ου αι?να, ?ω? το πρ?το μισ? του 20ου αι?να, κατε?χε μεγ?λη αποικιακ? αυτοκρατορ?α .

Απ? τη δεκαετ?α του 1950, ε?ναι ?να απ? τα ιδρυτικ? μ?λη τη? Ευρωπα?κ?? ?νωση? . Ε?ναι πυρηνικ? δ?ναμη , και ?να απ? τα π?ντε μ?νιμα μ?λη του Συμβουλ?ου Ασφαλε?α? των Ηνωμ?νων Εθν?ν . Η Γαλλ?α πα?ζει σημαντικ? ρ?λο στην παγκ?σμια ιστορ?α με τον πολιτισμ? τη? , τη γλ?σσα τη? και τι? δημοκρατικ?? και κοσμικιστικ?? τη? αξ?ε?.

Η Γαλλ?α κατε?χε, το 2012, την π?μπτη θ?ση παγκοσμ?ω? στο ακαθ?ριστο εθνικ? προ??ν . Η οικονομ?α τη? , κεφαλαιοκρατικο? τ?που με αρκετ? ισχυρ? κρατικ? παρ?μβαση . Ε?ναι ?να? απ? του? ηγ?τε? παγκοσμ?ω? στου? τομε?? των τροφ?μων , τη? αεροναυπηγικ?? , των αυτοκιν?των , των προ??ντων πολυτελε?α? , του τουρισμο? και των πυρηνικ?ν .

Με πληθυσμ? 67 εκατομμ?ρια κατο?κου?, η Γαλλ?α ε?ναι μια ανεπτυγμ?νη χ?ρα με πολ? υψηλ? δε?κτη ανθρ?πινη? αν?πτυξη? ^[6] .

Γεωγραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Θ?ση και σ?νορα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η μητροπολιτικ? Γαλλ?α βρ?σκεται στα δυτικ? ?κρα τη? Ευρ?πη? . Βρ?χεται απ? τη Β?ρεια Θ?λασσα στον βορρ?, απ? τη Μ?γχη στα βορειοδυτικ?, απ? τον Ατλαντικ? ωκεαν? στα δυτικ? και απ? τη Μεσ?γειο Θ?λασσα νοτιοανατολικ?. Συνορε?ει με το Β?λγιο και το Λουξεμβο?ργο στα βορειοανατολικ?, με τη Γερμαν?α και την Ελβετ?α στα ανατολικ?, με την Ιταλ?α και το Μονακ? στα νοτιοανατολικ?, με την Ισπαν?α και την Ανδ?ρρα στα νοτιοδυτικ?.

Μολον?τι τα ν?τια σ?νορα τη? χ?ρα? καθορ?ζονται απ? οροσειρ?? τα βορειοανατολικ? σ?νορα δεν καθορ?ζονται απ? γεωγραφικ? ?ρια ^{[σημ. 1]} αλλ? απ? γλωσσικ? ^{[σημ. 2]} .

Η μητροπολιτικ? Γαλλ?α περιλαμβ?νει πολλ? νησι?, εκ των οπο?ων τα κυρι?τερα ε?ναι η Κορσικ? και τα παρ?κτια νησι?. Η μητρ?πολη εκτε?νεται μεταξ? 42°19'46" και 51°5'47" βορε?ου γεωγραφικο? πλ?του? και μεταξ? 4°46' δυτικο? και 8°14'42" ανατολικο? μ?κου?.

Η Γαλλ?α περιλαμβ?νει πολλ? εδ?φη εκτ?? Ευρ?πη?, που ονομ?ζονται υπερπ?ντια εδ?φη , που βρ?σκονται σε ?λου? του? ωκεανο?? πλην του Αρκτικο? .

Αυτ? τα εδ?φη ?χουν ποικ?λου? τ?που? τοπικ?? αυτοδιοικ?σεω? τη? Γαλλ?α? και βρ?σκονται:

• στη Ν?τια Αμερικ? : η Γαλλικ? Γουι?να
• στον Ατλαντικ? ωκεαν? : το Σαιν Πιερ και Μικελ?ν και, στι? Αντ?λλε? , η Γουαδελο?πη , η Μαρτιν?κα , ο ?γιο? Μαρτ?νο? και ο ?γιο? Βαρθολομα?ο?
• στον Ειρηνικ? ωκεαν? : η Γαλλικ? Πολυνησ?α , η Ν?α Καληδον?α , οι ν?σοι Ουαλ?? και Φουτουν? και το Κλ?περτον
• στον Ινδικ? ωκεαν? : η Ρε?νι?ν , η Μαγι?τ , οι Δι?σπαρτε? Ν?σοι , οι Ν?σοι Κροζ? , οι Ν?σοι Κεργκελ?ν και Ν?σοι Αγ?ου Πα?λου και Ν?ου ?μστερνταμ
• στην Ανταρκτικ? : η Αδελ?α Γη ^{[σημ. 3]}

Μ?σω αυτ?ν των υπερπ?ντιων εδαφ?ν, η Γαλλ?α ?χει χερσα?α σ?νορα με τη Βραζιλ?α και το Σουριν?μ , καθ?? και με την Ολλανδ?α μ?σω του γαλλικο? τμ?ματο? του Αγ?ου Μαρτ?νου.

Η επιφ?νεια τη? μητροπολιτικ?? Γαλλ?α? ε?ναι 552.000 τετρ. χιλι?μετρα ^[7] ? περ?που ?να εκτ?ριο αν? κ?τοικο. Συμπεριλαμβανομ?νων ?λων των υπερπ?ντιων εδαφ?ν που βρ?σκονται π?νω απ? την επιφ?νεια τη? θ?λασσα? η συνολικ? επιφ?νεια ε?ναι 675.000 τ.χλμ.

Ε?ναι η 42 ^η μεγαλ?τερη σε επιφ?νεια χ?ρα στον κ?σμο. Ε?ναι ακ?μη η τρ?τη μεγαλ?τερη χ?ρα τη? Ευρ?πη? , μετ? τη Ρωσ?α και την Ουκραν?α , δε?τερη αν συμπεριλ?βουμε του? υπερπ?ντιου? νομο??, και η μεγαλ?τερη τη? Ευρωπα?κ?? ?νωση? .

Τα ηπειρωτικ? μητροπολιτικ? τη? εδ?φη εκτε?νονται σε περ?που 1.000 χιλι?μετρα απ? βορρ? προ? ν?το και απ? ανατολ? προ? δ?ση.

Το μ?κο? τη? ακτογραμμ?? τη?, συμπεριλαμβανομ?νων και των υπερπ?ντιων εδαφ?ν, ε?ναι 8.245 χιλι?μετρα.

Γεωλογ?α, τοπογραφ?α και υδρογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το μητροπολιτικ? ?δαφο? τη? Γαλλ?α? προσφ?ρει μια μεγ?λη ποικιλ?α τοπογραφικ?ν συν?λων και φυσικ?ν τοπ?ων ^{[GF 1]} . Μεγ?λα τμ?ματα του σημερινο? εδ?φου? τη? Γαλλ?α? ?χουν υψωθε? κατ? τη δι?ρκεια αρκετ?ν τεκτονικ?ν δραστηριοτ?των, κυρ?ω? κατ? την Ερκ?νια Ορογ?νεση τον Παλαιοζωικ? Αι?να οπ?τε σχηματ?στηκε ο αρμορικανικ?? Ορειν?? ?γκο? , ο κεντρικ?? Ορειν?? ?γκο? , η Μορβ?ν , τα Β?σγια , η οροσειρ? των Αρδενν?ν και η Κορσικ? ^{[GF 2]} . Οι ορεινο? ?γκοι των ?λπεων , των Πυρηνα?ων και του Ιο?ρα ε?ναι πολ? νε?τεροι και ?χουν υποστε? λιγ?τερη δι?βρωση ^{[GF 2]}  ? οι ?λπει? φτ?νουν στα 4.810 μ?τρα υψ?μετρο στο Λευκ? ?ρο? ^[8] . Παρ? το γεγον?? ?τι το 60% των κοινοτ?των ?χουν ταξινομηθε? ω? περιοχ?? σεισμικ?? επικινδυν?τητα? , οι κ?νδυνοι αυτο? παραμ?νουν μ?τριοι ^[9] .

Αυτο? οι ορεινο? ?γκοι οριοθετο?ν πολλ?? λεκ?νε? ιζηματογεν?σεω? , ?πω? η λεκ?νη τη? Ακουιταν?α? στα νοτιοδυτικ? και η λεκ?νη του Παρισιο? στον βορρ? ^{[GF 2]}  ?  η τελευτα?α? περιλαμβ?νει αρκετ?? περιοχ?? με ιδια?τερα ε?φορα εδ?φη, κυρ?ω? τα λασπ?δη οροπ?δια του Μπω? και του Μπρι ^{[GF 3]} . Επιπλ?ον, δι?φορα φυσικ? περ?σματα, ?πω? η κοιλ?δα του Ροδανο? , διευκολ?νουν τι? επικοινων?ε? ^{[GF 4]} . Τα παρ?λια προσφ?ρουν τοπ?α αρκετ? αντιφατικ? ^{[GF 5]} .

Το υδρογραφικ? σ?στημα τη? Γαλλ?α? ε?ναι κυρ?ω? οργανωμ?νο σε τ?σσερι? μεγ?λου? ποταμο??, τον Λ?γηρα , τον Σηκου?να , τον Γαρο?να και τον Ροδαν? ^{[GF 6]} , στου? οπο?ου? μπορο?με να προσθ?σουμε τον Μ?σα και τον Ρ?νο , μικρ?τερη? σημασ?α? στη Γαλλ?α αλλ? με?ζονο? σημασ?α? σε ευρωπα?κ? επ?πεδο. Η γαλλικ? λεκ?νη απορρο?? των τεσσ?ρων πρ?των αντιστοιχε? σε περισσ?τερο απ? το 62 % τη? μητροπολιτικ?? περιοχ?? ^{[GF 6]} .

Η Γαλλ?α ?χει υπ? τη δικαιοδοσ?α και την κυριαρχ?α τη? 11 εκατομμ?ρια τετρ. χλμ. θαλασσ?ου χ?ρου, σε τρει? ωκεανο?? και το 97% στα υπερπ?ντια εδ?φη ^[10] .

Κλ?μα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το κλ?μα τη? μητροπολιτικ?? Γαλλ?α? ε?ναι ε?κρατο ^{[GF 7]} , επηρεαζ?μενο απ? τον αντικυκλ?να των Αζορ?ν ?πω? και η υπ?λοιπη Δυτικ? Ευρ?πη ^[11] , με αρκετ?? περιφερειακ?? ? τοπικ?? διαφοροποι?σει?. Η σημεριν? τυπολογ?α προσδιορ?ζει ?ξι μεγ?λε? κλιματικ?? ζ?νε? ^{[GF 7]} .

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Προ?στορ?α και αρχαι?τητα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα παλαι?τερα ?χνη ανθρ?πινη? ζω?? στη σημεριν? Γαλλ?α χρονολογο?νται περ?που απ? το 1,8 εκατομμ?ρια χρ?νια πριν. ^[13] Τι? επ?μενε? χιλιετ?ε?, οι ?νθρωποι αντιμετ?πισαν ?να σκληρ? και μεταβλητ? κλ?μα, που χαρακτηρ?στηκε απ? πολλ?? περι?δου? παγετ?νων . Οι πρ?τοι ανθρωπ?δε? ?ταν νομ?δε? κυνηγο?-τροφοσυλλ?κτε? . ^[13] Η Γαλλ?α διαθ?τει μεγ?λο αριθμ? τοιχογραφημ?νων σπηλα?ων απ? την αν?τερη παλαιολιθικ? εποχ?, συμπεριλαμβανομ?νου εν?? απ? τα πιο δι?σημα και καλ?τερα διατηρημ?να, το Λασκ? ^[13] (περ?που 18.000 π.Χ.). Στο τ?λο? τη? τελευτα?α? περι?δου των παγετ?νων (10.000 π.Χ.), το κλ?μα ?γινε πιο ?πιο. ^[13]

Μετ? απ? ?ντονη δημογραφικ? και αγροτικ? αν?πτυξη μεταξ? τη? 4η? και 3η? χιλιετ?α?, η μεταλλουργ?α εμφαν?στηκε στα τ?λη τη? 3η? χιλιετ?α?, ?που αρχικ? επεξεργαζ?ταν χρυσ?, χαλκ? και μπρο?τζο, καθ?? και αργ?τερα σ?δηρο. ^[14] Η Γαλλ?α ?χει πολυ?ριθμε? μεγαλιθικ?? τοποθεσ?ε? απ? τη νεολιθικ? περ?οδο, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? εξαιρετικ? πυκν?? τοποθεσ?α? με π?τρε? στο Καρν?κ (περ?που 3.300 π.Χ.).

Το 600 π.Χ., ?ωνε? ?λληνε? απ? τη Φ?καια ?δρυσαν την αποικ?α τη? Μασσαλ?α? , στι? ακτ?? τη? Μεσογε?ου . Αυτ? την καθιστ? την παλαι?τερη π?λη τη? Γαλλ?α?. ^{[15] [16]} Ταυτ?χρονα, ορισμ?νε? γαλατικ?? κελτικ?? φυλ?? διε?σδυσαν σε μ?ρη τη? Ανατολικ?? και Β?ρεια? Γαλλ?α? και εξαπλ?θηκαν σταδιακ? στην υπ?λοιπη χ?ρα μεταξ? του 5ου και 3ου αι?να π.Χ. ^[17] Η ?ννοια τη? Γαλατ?α? εμφαν?στηκε κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου, που αντιστοιχε? στα εδ?φη των κελτικ?ν οικισμ?ν μεταξ? του Ρ?νου , του Ατλαντικο? Ωκεανο?, των Πυρηνα?ων και τη? Μεσογε?ου. Τα σ?νορα τη? σ?γχρονη? Γαλλ?α? αντιστοιχο?ν κατ? προσ?γγιση στην αρχα?α Γαλατ?α, η οπο?α κατοικο?νταν απ? Κ?λτε? Γαλ?τε? .

Γ?ρω στο 390 π.Χ., ο Γαλ?τη? αρχηγ?? Βρ?ννο? και τα στρατε?ματ? του ?φτασαν στην Ιταλ?α μ?σω των ?λπεων , ν?κησαν του? Ρωμα?ου? στη Μ?χη του Αλ?α και πολι?ρκησαν και λεηλ?τησαν τη Ρ?μη. ^[18] Η Γαλλικ? εισβολ? ?φησε τη Ρ?μη αποδυναμωμ?νη και οι Γαλ?τε? συν?χισαν να παρενοχλο?ν την περιοχ? μ?χρι το 345 π.Χ., ?ταν συν?ψαν επ?σημη συνθ?κη ειρ?νη? με τη Ρ?μη. ^[19] Αλλ? οι Ρωμα?οι και οι Γαλ?τε? θα παρ?μεναν αντ?παλοι για του? επ?μενου? αι?νε? και οι Γαλ?τε? θα συν?χιζαν να αποτελο?ν απειλ? στην Ιταλ?α. ^[20]

Γ?ρω στο 125 π.Χ., το ν?τιο τμ?μα τη? Γαλατ?α? κατακτ?θηκε απ? του? Ρωμα?ου?, οι οπο?οι ον?μασαν αυτ? την περιοχ? Provincia Nostra (≪Η Επαρχ?α μα?≫), που με τον καιρ? εξελ?χθηκε στο ?νομα Προβηγκ?α στα γαλλικ?. Ο Ιο?λιο? Κα?σαρα? κατ?κτησε την υπ?λοιπη Γαλατ?α και κατ?στειλε μια εξ?γερση του Γαλ?τη αρχηγο? Βερκιγγετορ?ξ το 52 π.Χ. ^[21]

Η Γαλατ?α χωρ?στηκε απ? τον Α?γουστο σε ρωμα?κ?? επαρχ?ε?. ^[22] Πολλ?? π?λει? ιδρ?θηκαν κατ? τη Γαλλο-Ρωμα?κ? περ?οδο, συμπεριλαμβανομ?νου του Λο?γδουνου (σημεριν? Λυ?ν ), που θεωρε?ται η πρωτε?ουσα των Γαλατ?ν. ^[22] Οι Γαλ?τε? αναμ?χθηκαν με Ρωμα?ου? απο?κου? και τελικ? υιοθ?τησαν τη ρωμα?κ? κουλτο?ρα και τη ρωμα?κ? γλ?σσα (τα λατινικ? , απ? τα οπο?α εξελ?χθηκε η γαλλικ? γλ?σσα).

Απ? τη δεκαετ?α του 250 ?ω? τη δεκαετ?α του 280 μ.Χ., η Ρωμα?κ? Γαλατ?α βρ?θηκε σε σοβαρ? κρ?ση με τα οχυρ? σ?νορ? τη? να δ?χονται επιθ?σει? σε πολλ?? περιπτ?σει? απ? βαρβ?ρου? . ^[23] Ωστ?σο, η κατ?σταση βελτι?θηκε στο πρ?το μισ? του 4ου αι?να, που ?ταν περ?οδο? αναβ?ωση? και ακμ?? για τη Ρωμα?κ? Γαλατ?α. ^[24] Το 312, ο αυτοκρ?τορα? Κωνσταντ?νο? Α ' ασπ?στηκε τον Χριστιανισμ?. Στη συν?χεια, οι χριστιανο?, που μ?χρι τ?τε δι?κονταν, αυξ?θηκαν ραγδα?α σε ολ?κληρη τη Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α. ^[25] ?μω?, απ? τι? αρχ?? του 5ου αι?να ξαναρχ?ζουν οι Βαρβαρικ?? Επιδρομ?? . ^[26] Τευτονικ?? φυλ?? εισ?βαλαν στην περιοχ? απ? τη σημεριν? Γερμαν?α, οι Βησιγ?τθοι εγκαταστ?θηκαν στα νοτιοδυτικ?, οι Βουργουνδο? κατ? μ?κο? τη? κοιλ?δα? του ποταμο? Ρ?νου και οι Φρ?γκοι στον βορρ?. ^[27]

Μεσα?ωνα? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο τ?λο? τη? περι?δου τη? Αρχαι?τητα? , η αρχα?α Γαλατ?α χωρ?στηκε σε πολλ? γερμανικ? βασ?λεια και σε ?να υπ?λοιπο Γαλλο-Ρωμα?κ? ?δαφο?, γνωστ? ω? το Βασ?λειο του Συαγρ?ου . Ταυτ?χρονα, Κ?λτε? Βρετανο? , φε?γοντα? απ? τον αγγλοσαξονικ? οικισμ? τη? Βρεταν?α?, εγκαταστ?θηκαν στο δυτικ? τμ?μα τη? Αρμορικ?? . Ω? αποτ?λεσμα, η Αρμορικαν? χερσ?νησο? μετονομ?στηκε σε Βρετ?νη και η κελτικ? κουλτο?ρα αναβ?ωσε.

Ο πρ?το? ηγ?τη? που ?γινε βασιλι?? ?λων των Φρ?γκων ?ταν ο Κλ?βι? Α' , ο οπο?ο? ?ρχισε τη βασιλε?α του το 481, κατατροπ?νοντα? τι? τελευτα?ε? δυν?μει? των Ρωμα?ων κυβερνητ?ν τη? επαρχ?α? το 486. Ο Κλ?βι? αν?κτησε τα νοτιοδυτικ? απ? του? Βησιγ?τθου?, βαφτ?στηκε το 508 και ?γινε κ?ριο? τη? σημεριν?? δυτικ?? Γερμαν?α?.

Οι Φρ?γκοι ασπ?στηκαν τον χριστιανικ? γαλλορωμα?κ? πολιτισμ? και η αρχα?α Γαλατ?α μετονομ?στηκε τελικ? σε Φραγκ?α ("Γη των Φρ?γκων"). Οι Γερμανο? Φρ?γκοι υιοθ?τησαν τι? ρομανικ?? γλ?σσε? , εκτ?? απ? τη β?ρεια Γαλατ?α ?που οι ρωμα?κο? οικισμο? ?ταν λιγ?τερο πυκνο? και ?που εμφαν?στηκαν οι γερμανικ?? γλ?σσε? . Ο Κλ?βι? ?κανε το Παρ?σι πρωτε?ουσ? του και ?δρυσε τη δυναστε?α των Μεροβ?γγεων , αλλ? το βασ?λει? του δεν επ?ζησε απ? τον θ?νατ? του. Οι Φρ?γκοι αντιμετ?πισαν τη γη καθαρ? ω? ιδιωτικ? ιδιοκτησ?α και τη μο?ρασαν στου? κληρον?μου? του?, ?τσι τ?σσερα βασ?λεια προ?κυψαν απ? τα βασ?λεια του Κλ?βι?: το Παρ?σι, η Ορλε?νη , το Σουασ?ν και το Ρεν? . Οι τελευτα?οι Μεροβ?γγοι βασιλι?δε? ?χασαν την εξουσ?α απ? του? μαγιορδ?μου? . ?να? μαγιορδ?μο?, ο Κ?ρολο? Μαρτ?λο? , ν?κησε του? εισβολε?? Ομε??δε? στη Μ?χη του Πουατι? (732) και κ?ρδισε σεβασμ? και δ?ναμη. Ο γιο? του, ο Πεπ?νο? ο Βραχ?? , ?ρπαξε το στ?μμα τη? Φραγκ?α? απ? του? εξασθενημ?νου? Μεροβ?γγειου? και ?δρυσε τη δυναστε?α των Καρολιδ?ν . Ο γιο? του Πεπ?νου, ο Καρλομ?γνο? , επαν?νωσε τα φραγκικ? βασ?λεια και ?χτισε μια τερ?στια αυτοκρατορ?α σε ?λη τη Δυτικ? και Κεντρικ? Ευρ?πη.

Ανακηρ?χθηκε Αυτοκρ?τορα? τη? Αγ?α? Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α? απ? τον Π?πα Λ?οντα Γ' και ?τσι εγκαθ?δρυσε τη μακροχρ?νια ιστορικ? σ?νδεση τη? Γαλλικ?? Κυβ?ρνηση? με την Καθολικ? Εκκλησ?α , ^[28] ο Καρλομ?γνο? προσπ?θησε να αναβι?σει τη Δυτικ? Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α και το πολιτιστικ? τη? μεγαλε?ο. Ο γιο? του Καρλομ?γνου, Λουδοβ?κο? Α' (Αυτοκρ?τορα? 814?840), κρ?τησε την αυτοκρατορ?α ενωμ?νη. Ωστ?σο, μετ? τον θ?νατ? του, το 843, με τη Συνθ?κη του Βερντ?ν , η αυτοκρατορ?α μοιρ?στηκε μεταξ? των τρι?ν γιων του Λουδοβ?κου, με την Ανατολικ? Φραγκ?α να πηγα?νει στον Λουδοβ?κο τον Γερμανικ? , τη Μ?ση Φραγκ?α στον Λοθ?ριο Α? και τη Δυτικ? Φραγκ?α στον Κ?ρολο τον Φαλακρ? . Η Δυτικ? Φραγκ?α προσ?γγιζε την περιοχ? που καταλ?μβανε και ?ταν ο πρ?δρομο? τη? σ?γχρονη? Γαλλ?α?. ^[29]

Κατ? τον 9ο και 10ο αι?να, συνεχ?? απειλο?μενη απ? τι? εισβολ?? των Β?κινγκ, η Γαλλ?α ?γινε ?να πολ? αποκεντρωμ?νο κρ?το?: οι τ?τλοι και τα εδ?φη των ευγεν?ν ?γιναν κληρονομικ? και η εξουσ?α του βασιλι? ?γινε περισσ?τερο θρησκευτικ? παρ? κοσμικ? και ?τσι ?ταν λιγ?τερο αποτελεσματικ? και συνεχ?? αμφισβητ?θηκε απ? ισχυρο?? ευγενε??. ?τσι εγκαθιδρ?θηκε η φεουδαρχ?α στη Γαλλ?α. Με τον καιρ?, ορισμ?νοι απ? του? υποτελε?? του βασιλι? θα γιν?ταν τ?σο ισχυρο? που συχν? αποτελο?σαν απειλ? για τον βασιλι?. Για παρ?δειγμα, μετ? τη Μ?χη του Χ?στινγκ? το 1066, ο Γουλι?λμο? ο Κατακτητ?? πρ?σθεσε τον ≪Βασιλ?α τη? Αγγλ?α?≫ στου? τ?τλου? του, και ?γινε υποτελ?? (ω? Δο?κα? τη? Νορμανδ?α? ) και ?σο? (ω? βασιλι?? τη? Αγγλ?α?) του βασιλι? τη? Γαλλ?α?.

Η δυναστε?α των Καρολ?γγων κυβ?ρνησε τη Γαλλ?α μ?χρι το 987, ?ταν ο Ο?γο? Καπ?το? , δο?κα? τη? Γαλλ?α? και κ?μη? του Παρισιο?, στ?φθηκε βασιλι?? των Φρ?γκων . ^[30] Οι απ?γονο? του ? οι Καπετ?δε?, ο Ο?κο? των Βαλου? και ο Ο?κο? των Βουρβ?νων ? ενοπο?ησαν προοδευτικ? τη χ?ρα μ?σω πολ?μων και δυναστικ?? κληρονομι?? στο Βασ?λειο τη? Γαλλ?α?, το οπο?ο ανακηρ?χθηκε πλ?ρω? το 1190 απ? τον Φ?λιππο Β' τη? Γαλλ?α? ( Φ?λιππο? Α?γουστο? ). Οι μεταγεν?στεροι βασιλι?δε? επ?κτειναν την απευθε?α? κατοχ? τη? βασιλικ?? κυριαρχ?α? του?, καταλαμβ?νοντα? π?νω απ? τη μισ? σ?γχρονη ηπειρωτικ? Γαλλ?α μ?χρι τον 15ο αι?να, συμπεριλαμβανομ?νου του μεγαλ?τερου μ?ρου? του βορρ?, του κ?ντρου και τη? δυτικ?? Γαλλ?α?. Κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? διαδικασ?α?, η βασιλικ? εξουσ?α γιν?ταν ολο?να και πιο διεκδικητικ?, επικεντρωμ?νη σε μια ιεραρχικ? σχεδιασμ?νη κοινων?α που διακρ?νει την αριστοκρατ?α, τον κλ?ρο και του? απλο?? πολ?τε?.

Η γαλλικ? αριστοκρατ?α ?παιξε εξ?χοντα ρ?λο στι? περισσ?τερε? σταυροφορ?ε? για την αποκατ?σταση τη? πρ?σβαση? των Χριστιαν?ν στου? Αγ?ου? Τ?που? . Οι Γ?λλοι ιππ?τε? αποτελο?σαν το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? σταθερ?? ρο?? ενισχ?σεων καθ' ?λη τη δι?ρκεια των διακοσ?ων ετ?ν των Σταυροφορι?ν, με τ?τοιο τρ?πο που οι ?ραβε? αναφ?ρονταν ομοι?μορφα στου? σταυροφ?ρου? ω? Franj που ελ?χιστα νοιαζ?ταν αν κατ?γονταν πραγματικ? απ? τη Γαλλ?α. ^[31] Οι Γ?λλοι Σταυροφ?ροι εισ?γαγαν επ?ση? τη γαλλικ? γλ?σσα στον Λεβ?ντε , καθιστ?ντα? τα γαλλικ? τη β?ση τη? lingua franca (λιτ. ≪Φραγκικ? γλ?σσα≫) των Σταυροφ?ρων κρατ?ν . ^[31] Οι Γ?λλοι ιππ?τε? αποτελο?σαν επ?ση? την πλειοψηφ?α τ?σο στου? Οσπιτ?λιου? ?σο και στου? Να?τε? . Οι τελευτα?οι, ειδικ?τερα, κατε?χαν πολυ?ριθμε? περιουσ?ε? σε ?λη τη Γαλλ?α και τον 13ο αι?να ?ταν οι κ?ριοι τραπεζ?τε? για το γαλλικ? στ?μμα, ?ω? ?του ο Φ?λιππο? Δ' εξολ?θρευσε το τ?γμα το 1307.

Κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του Φιλ?ππου του Βαλου? , η γαλλικ? μοναρχ?α ?φτασε στο απ?γειο τη? μεσαιωνικ?? τη? δ?ναμη?. ^[32] Ωστ?σο, η θ?ση του Φ?λιππου στον θρ?νο αμφισβητ?θηκε απ? τον Εδου?ρδο Γ' τη? Αγγλ?α? το 1337, και η Αγγλ?α και η Γαλλ?α ξεκ?νησαν τον Εκατονταετ? Π?λεμο . ^[33] ?πω? και η υπ?λοιπη Ευρ?πη, η Γαλλ?α χτυπ?θηκε απ? τον Μα?ρο Θ?νατο: οι μισο? απ? του? 17 εκατομμ?ρια κατο?κου? τη? Γαλλ?α? π?θαναν. ^{[34] [35]}

Αναγ?ννηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? την περ?οδο 1420-30 μ?α νεαρ? χωριατοπο?λα, η Ζαν ντ' Αρκ , εμφαν?στηκε στη γαλλικ? αυλ?, λ?γοντα? πω? π?ρε απ? τον Θε? τη διαταγ? να μπει επικεφαλ?? του γαλλικο? στρατο? και να στεφτε? ο Κ?ρολο?, ο ν?μιμο? κληρον?μο? του θρ?νου, Βασιλ?α? τη? Γαλλ?α? στη Ρεν? . Η Ζαν ντ' Αρκ αν?λαβε πρ?γματι την ηγεσ?α του στρατο?, με αποτ?λεσμα να εμψυχωθο?ν οι Γ?λλοι και να εκδι?ξουν του? ?γγλου? εισβολε??. Η ?δια, ?μω?, προδ?θηκε και βρ?κε τραγικ? θ?νατο. Ο Κ?ρολο? στ?φθηκε βασιλ?α? ω? Κ?ρολο? Ζ? . Οι Γ?λλοι ?ω? το 1450 π?τυχαν την ανακατ?ληψη του μεγαλ?τερου? μ?ρου? τη? χ?ρα? και το τ?λο? του πολ?μου βρ?κε ισχυροποιημ?νο τον γαλλικ? θρ?νο και τη χ?ρα ενωμ?νη.

Τον 16ο αι?να διαδ?θηκε πολ? στη Γαλλ?α η θρησκευτικ? μεταρρ?θμιση και ?γιναν οπαδο? τη? πολλο? ευγενε?? και μ?λη τη? βασιλικ?? οικογ?νεια?. Εναντ?ον των Ουγεν?των (Γ?λλων διαμαρτυρομ?νων) στρ?φηκε ο βασιλ?α? και η Εκκλησ?α και ακολο?θησαν πολλ?? αιματηρ?? συμπλοκ??. Ολ?κληρη η χ?ρα χωρ?στηκε σε δ?ο αντ?παλα στρατ?πεδα και ο σκληρ?? εμφ?λιο? π?λεμο? συντ?ραξε τη Γαλλ?α. Το 1572 δ?θηκε βασιλικ? διαταγ?, σ?μφωνα με την οπο?α θανατ?θηκαν χιλι?δε? Ουγεν?τοι στο Παρ?σι και σε δι?φορε? ?λλε? γαλλικ?? π?λει? (ν?κτα του Αγ?ου Βαρθολομα?ου). Το 1598 εκδ?θηκε απ? τον βασιλ?α Ερρ?κο Δ? το ?δικτο τη? Ν?ντη? , σ?μφωνα με το οπο?ο οι Ουγεν?τοι απ?κτησαν κ?ποιε? ελευθερ?ε? και ?τσι αποκαταστ?θηκε η ειρ?νη και η τ?ξη. Κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του Ερρ?κου η Γαλλ?α γν?ρισε σημαντικ? αν?πτυξη και ευημερ?α. Η γεωργ?α σημε?ωσε σπουδα?α εξ?λιξη, ζωηρ? κ?νηση ?ρχισε να παρατηρε?ται στο εμπ?ριο και γενικ?τερα η οικονομ?α βελτιων?ταν ολο?να και περισσ?τερο. Τα γαλλικ? πλο?α αναζ?τησαν ν?ε? πηγ?? πλο?του στα π?ρατα του κ?σμου και η Γαλλ?α ?ρχισε να αποκτ? αποικ?ε? στον Ν?ο Κ?σμο. Δ?δεκα χρ?νια μετ? απ? την ?κδοση του Εδ?κτου τη? Ν?ντη? δολοφον?θηκε ο Ερρ?κο? Δ? και τον διαδ?χτηκε ο αν?λικο? γιο? του, Λουδοβ?κο? ΙΓ? , τον οπο?ο επιτρ?πευε η μητ?ρα του Μαρ?α των Μεδ?κων. Κατ? τη δι?ρκεια τη? αντιβασιλε?α? τη? εξασθ?νησε η βασιλικ? εξουσ?α, εξαιτ?α? τη? ν?α? διαμ?χη?, που ξ?σπασε αν?μεσα στου? Ουγεν?του? και του? Καθολικο??.

17ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1614 και εν? ε?χε την αντιβασιλε?α η Μαρ?α των Μεδ?κων, αν?βηκε στην εξουσ?α ο καρδιν?λιο? Ρισελι? . Στη συν?χεια ?γινε πρωθυπουργ?? του Λουδοβ?κου ΙΓ? και π?ρε στα χ?ρια του τον απ?λυτο ?λεγχο τη? κρατικ?? μηχαν??. Κατ?βαλε συνεχε?? προσπ?θειε? για 20 ολ?κληρα χρ?νια, με σκοπ? την αποκατ?σταση τη? εξασθενημ?νη? βασιλικ?? εξουσ?α?. Μια ?λλη επιδ?ωξη του ?ταν να μεταβ?λει τη Γαλλ?α στο ισχυρ?τερο ευρωπα?κ? κρ?το?. Ο Ρισελι? εξουδετ?ρωσε ?λε? τι? αντιδρ?σει? στο εσωτερικ? τη? χ?ρα? και εκμηδ?νισε κυρ?ω? την αντ?δραση των ευγεν?ν και των Ουγεν?των. Επ?βαλε βαρι? φορολογ?α στου? αγρ?τε? και στου? ?μπορου? των π?λεων, ?δωσε ν?α ?θηση στο εξωτερικ? εμπ?ριο και συντ?λεσε στην επ?κταση των ορ?ων τη? Γαλλικ?? Αυτοκρατορ?α? στη Β?ρεια Αμερικ? , την Καρα?βικ? , καθ?? και σε ?λλα μ?ρη του κ?σμου. Επιτυχ?ε? σημε?ωσε και στην εξωτερικ? πολιτικ?. ?τσι αντιτ?χτηκε με επιτυχ?α στι? παν?σχυρε? αψβουργικ?? μοναρχ?ε? τη? Αυστρ?α? και τη? Ισπαν?α? και γενικ?τερα προετο?μασε με το ?ργο του τον δρ?μο τη? απ?λυτη? μοναρχ?α? του Λουδοβ?κου ΙΔ? .

Το 1643 αν?βηκε στον θρ?νο ο Λουδοβ?κο? ΙΔ?, σε πολ? νεαρ? ηλικ?α. Κατ? τα πρ?τα 18 χρ?νια τη? βασιλε?α? του ε?χε πρωθυπουργ? τον καρδιν?λιο Μαζαρ?ν , ο οπο?ο? ακολο?θησε την πολιτικ? του Ρισελι?. Κατ? την περ?οδο που ο βασιλι?? ?ταν αν?λικο? ξ?σπασε μια ?ντονη εσωτερικ? αντ?δραση, η οπο?α ?μω? εκμηδεν?στηκε και ?τσι αποκαταστ?θηκε το διεθν?? γ?ητρο τη? Γαλλ?α?. Ο Λουδοβ?κο?, μετ? την ενηλικ?ωσ? του, ?ρχισε να κυβερν? μ?νο? του και εξελ?χτηκε στον ισχυρ?τερο μον?ρχη τη? Ευρ?πη?. Ανακ?λεσε το ?δικτο τη? Ν?ντη? και ?ρχισε ?γριο? διωγμ?? των Ουγεν?των. Πολλο? απ? αυτο?? αναγκ?στηκαν να εγκαταλε?ψουν τη χ?ρα και ?σοι αρνο?νταν να προσχωρ?σουν στον Καθολικισμ? θανατ?νονταν. Πολ?μησε εναντ?ον τη? Ισπαν?α?, τη? Ολλανδ?α? και τη? Αγγλ?α?, χωρ?? να πετ?χει κ?ποιο ουσιαστικ? αποτ?λεσμα. Διακριν?ταν για τι? απολυταρχικ?? του αντιλ?ψει? και π?στευε ?τι ?ταν αντιπρ?σωπο? του Θεο? στη γη. Κατ? συν?πεια δεν ?ταν υποχρεωμ?νο? να λογοδοτ?σει σε καν?να. Δικ? του ?ταν η περ?φημη φρ?ση: ≪Το κρ?το? ε?μαι εγ?≫ (L' Etat c' est moi). Συγκ?ντρωσε στα χ?ρια του ολ?κληρη την εξουσ?α, διακρ?θηκε για την ισχ? και τη μεγαλοπρ?πεια του, για αυτ? τον αποκ?λεσαν ≪Βασιλι? ?λιο≫ .

18ο? - 19ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Με τι? αρχ?? του 18oυ αι?να συμπ?πτει και η ?νοδο? στον θρ?νο του Λουδοβ?κου ΙΕ ?, δισ?γγονου του Λουδοβ?κου ΙΔ ?. Φαινομενικ?, η βασιλικ? εξουσ?α ?ταν ισχυρ? και ακμα?α, αλλ? κ?τω απ? την ψε?τικη αυτ? εικ?να κρ?βονταν και ενεργο?σαν καταλυτικ?? δυν?μει?. Αποτ?λεσμα του Επταετο?? πολ?μου ?ταν να νικηθε? η Γαλλ?α απ? την Αγγλ?α και να χ?σει τα περισσ?τερα απ? τα εδ?φη τη? στη Β?ρεια Αμερικ?. Το 1774 αν?βηκε στον θρ?νο ο Λουδοβ?κο? ΙΣΤ? , ο οπο?ο? βρ?κε τον λα? δυσαρεστημ?νο εξαιτ?α? των δυσμεν?ν κοινωνικ?ν, πολιτικ?ν και οικονομικ?ν συνθηκ?ν. Το γεγον?? αυτ?, σε συνδυασμ? με την εμφ?νιση μια? μαζικ?? και μορφωμ?νη? αστικ?? τ?ξη?, προκ?λεσε δι?φορε? διαμαρτυρ?ε?, και εξεγ?ρσει? που κατ?ληξαν στην επαν?σταση (1789).

Η οικονομ?α τη? Γαλλ?α? ε?χε εξασθεν?σει σημαντικ?, εξαιτ?α? τη? βο?θεια? που πρ?σφερε στι? επαναστατημ?νε? αμερικανικ?? αποικ?ε? εναντ?ον τη? Αγγλ?α?. Ο βασιλι?? βρ?θηκε σε πολ? ?σχημη θ?ση και για να εξοικονομ?σει χρ?ματα, συγκ?λεσε του? αντιπρ?σωπου? των τρι?ν τ?ξεων, δηλ. των κληρικ?ν, των ευγεν?ν και των αστ?ν. ?γινε μια απαγορευμ?νη συγκ?ντρωση στην α?θουσα του σφαιριστηρ?ου, κατ? την οπο?α ορισμ?νοι αντιπρ?σωποι τη? αστικ?? τ?ξη? αυτοαναγορε?τηκαν σε Εθνοσυν?λευση και αποφ?σισαν να καταρτ?σουν το Σ?νταγμα τη? χ?ρα?. Στι? 14 Ιουλ?ου 1789 καταλ?φθηκε απ? τον λα? του Παρισιο? η Βαστ?λη , μια παλι? φυλακ?, που συμβ?λιζε τι? καταπι?σει? του παλιο? καθεστ?το?. Τον Α?γουστο εκδ?θηκε απ? την εθνοσυν?λευση η Διακ?ρυξη των Δικαιωμ?των του Ανθρ?που . Με τα γεγον?τα αυτ? ?ρχισε επαν?σταση, η οπο?α ?παιρνε ?λο και σφοδρ?τερη μορφ?. Τον Σεπτ?μβριο του 1792, η Γαλλ?α ανακηρ?χτηκε δημοκρατ?α, εν? λ?γου? μ?νε? μετ? αποκεφαλ?στηκε ο Λουδοβ?κο? ΙΣΤ? και η γυνα?κα του Μαρ?α Αντουαν?τα . Την εξουσ?α π?ραν στα χ?ρια του? ριζοσπ?στε? ηγ?τε?, ?πω? ο Μαξιμιλιαν?? Ροβεσπι?ρο? , οι οπο?οι ?ρχισαν να εξοντ?νουν ?λου? του? πολ?μιου? τη? επαν?σταση?.

Στο μεταξ? η Γαλλ?α ?ρχισε εξωτερικο?? πολ?μου? με π?ντε δυν?μει?, αν?μεσα στι? οπο?ε? και η Αγγλ?α . Το καθεστ?? τη? Τρομοκρατ?α? ?παυσε το 1794 και απ? το 1795 και για την επ?μενη τετραετ?α η Γαλλ?α διακυβερν?θηκε απ? το Διευθυντ?ριο . Το 1799 αν?λαβε τη διακυβ?ρνηση τη? Γαλλ?α? ο Ναπολ?οντα? Βοναπ?ρτη? , ο οπο?ο? σχημ?τισε την Υπατε?α . ?ταν τριμελ?? επιτροπ?, στην οπο?α πρ?το? ?πατο? ?ταν ο ?διο? και επομ?νω? σ’ αυτ?ν αν?κε η πρωτοβουλ?α ?λων των αποφ?σεων. ?στερα απ? διαταγ? του συντ?χτηκε ο γνωστ?? Ναπολε?ντειο? Κ?δικα? , που αποτελε?, ακ?μα και σ?μερα, το θεμ?λιο του γαλλικο? αστικο? δικα?ου. Οι σχ?σει? τη? Γαλλ?α? με τον π?πα αποκαταστ?θηκαν με την υπογραφ? του Κονκορδ?του του 1801. Το 1804 ο Ναπολ?οντα? αυτοανακηρ?χτηκε αυτοκρ?τορα? και με του? Ναπολε?ντειου? πολ?μου? (1803-1815) ν?κησε του? περισσ?τερου? εχθρο?? τη? χ?ρα? του και κατ?ρθωσε να επεκτε?νει το βασ?λειο του.

Το 1812, επικεφαλ?? τη? Μεγ?λη? Στρατι?? ο Ναπολ?ων, εισ?βαλε στη Ρωσ?α και κατ?λαβε τη Μ?σχα . Οι Ρ?σοι υποχωρο?σαν συν?χεια καταστρ?φοντα? καθετ? που μπορο?σε να εξυπηρετ?σει τον εισβολ?α. Ο Ναπολ?οντα? αναγκ?στηκε να διατ?ξει την υποχ?ρηση προ? τη Γαλλ?α, αλλ? ο γαλλικ?? στρατ?? καταστρ?φηκε απ? τα χι?νια, το δυνατ? κρ?ο και τι? συνεχε?? επιθ?σει? των Ρ?σων. Οι εχθρο? του Ναπολ?οντα, πα?ρνοντα? θ?ρρο? απ? την ?ττα του στη Ρωσ?α, συνασπ?στηκαν εναντ?ον του. Το 1814 παραιτ?θηκε και εξορ?στηκε στο νησ? ?λβα τη? Μεσογε?ου. Στο μεταξ?, βασιλι?? τη? Γαλλ?α? ?γινε ο Λουδοβ?κο? ΙΗ? και χ?ρα αποτ?λεσε συνταγματικ? μοναρχ?α. Τον Μ?ρτιο του 1815 ?μω? ο Ναπολ?οντα? ξαναγ?ρισε στη Γαλλ?α και διακυβ?ρνησε τη χ?ρα μ?νο για ?να δι?στημα 100 ημερ?ν . Ο Ναπολ?οντα? νικ?θηκε οριστικ? τον Ιο?νιο του 1815 στη μ?χη του Βατερλ? , στο Β?λγιο, απ? ?ναν πολυεθνικ? στρατ?, με επικεφαλ?? τον ?γγλο δο?κα του Ου?λλινγκτον και τον Πρ?σο στρατηγ? φον Μπλ?χερ . Λ?γο αργ?τερα εξορ?στηκε στο νησ?κι του Ν?τιου Ατλαντικο?, Αγ?α Ελ?νη, ?που και π?θανε, το 1821, απ? καρκ?νο.

Η περ?οδο? τη? βασιλε?α? του Λουδοβ?κου ΙΗ? και του Κ?ρολου Ι? σφραγ?στηκε απ? μεγαλ?τερο περιορισμ? των φιλελε?θερων δημοκρατικ?ν θεσμ?ν που ε?χε επιβ?λει η γαλλικ? επαν?σταση. Η αυξημ?νη δυσαρ?σκεια των λα?κ?ν μαζ?ν των π?λεων, ?που ?ταν συγκεντρωμ?νη η μεταλλευτικ? και η υφαντουργικ? βιομηχαν?α, οδ?γησε στο ξ?σπασμα δ?ο διαδοχικ?ν επαναστ?σεων, την Ιουλιαν? Επαν?σταση του 1830 και την Επαν?σταση του 1848 .

Πρ?εδρο? τη? Δε?τερη? Δημοκρατ?α? εκλ?χτηκε ο Λουδοβ?κο? Ναπολ?οντα? , που δι?λυσε την εθνοσυν?λευση και στ?φθηκε αυτοκρ?τορα? το 1852. Τα επεκτατικ? του σχ?δια τ?σο στον στρατιωτικ? τομ?α ?σο και στο διπλωματικ? επ?πεδο ?φεραν τη Γαλλ?α μπροστ? σε ν?α οικονομικ? αδυναμ?α. Τη στιγμ? αυτ? δι?λεξε το ισχυρ? πρωσικ? βασ?λειο υπ? την ηγεσ?α του Β?σμαρκ για να κηρ?ξει τον π?λεμο τον Ιο?λιο του 1870. Οι ειρηνευτικο? ?ροι υπ?ρξαν βαρ?τατοι για τη Γαλλ?α, τη? οπο?α? ο στρατ?? κατατροπ?θηκε σε τρει? μ?νε?.

Η δε?τερη αυτοκρατορ?α καταλ?θηκε με το τ?λο? του γαλλοπρωσικο? πολ?μου και με την προσ?ρτηση του μεγαλ?τερου τμ?ματο? τη? Αλσατ?α? και τη? Λωρρα?νη? στο πρωσικ? βασ?λειο. Μετ? τη συνθ?κη του 1871, οι Γ?λλοι επαναστ?τησαν και ανακ?ρυξαν ξαν? τη Γαλλ?α δημοκρατ?α. Οι εργ?τε? και φιλελε?θεροι του Παρισιο?, εγκαθ?δρυσαν δικ? του? εξουσ?α, τη γνωστ? Παρισιν? Κομμο?να . Ο στρατ?? των Βερσαλλι?ν κατ?λυσε την Κομμο?να και με την Τρ?τη Δημοκρατ?α η Γαλλ?α μπ?κε σε ν?α περ?οδο αν?πτυξη?.

20?? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Γαλλ?α π?ρε μ?ρο? (ιδρυτικ? μ?λο?) στην Αντ?ντ και πολ?μησε στο πλευρ? των ?γγλων κατ? τη? Αυστροουγγαρ?α? ( Α? Παγκ?σμιο? Π?λεμο? ). Με την ε?σοδο των ΗΠΑ στον π?λεμο και με τη βο?θεια των ?γγλων και των Αμερικαν?ν κατ?ρθωσαν να απωθ?σουν του? Γερμανο?? απ? το γαλλικ? ?δαφο?. Το 1919, με τη Συνθ?κη των Βερσαλλι?ν , η Γαλλ?α αν?κτησε την Αλσατ?α και τη Λωρρα?νη , εν? η Γερμαν?α υποχρε?θηκε να καταβ?λει πολεμικ? αποζημ?ωση τερ?στιου ?ψου?. Στη δεκαετ?α 1930-40 η γαλλικ? οικονομ?α ξαναβρ?κε τον ρυθμ? τη?.

Τον Σεπτ?μβριο του 1939, ?ταν οι στρατι?? του Χ?τλερ εισ?βαλαν στην Πολων?α , η Γαλλ?α και η Αγγλ?α ?σπευσαν σε βο?θεια, η οπο?α, ?μω?, περιορ?στηκε σε φραστικ?? επιθ?σει?. ?μω?, η Γερμαν?α εισ?βαλε στη Γαλλ?α απ? τα σ?νορα του Βελγ?ου, αχρηστε?οντα? τη μεγ?λη αμυντικ? γραμμ? Μαζιν? . Τον Ιο?νιο του 1940 ο Στρατ?ρχη? Φιλ?π Πετα?ν υπ?γραψε ανακωχ? με του? Γερμανο??, με αποτ?λεσμα ?να μεγ?λο τμ?μα τη? χ?ρα? να περι?λθει υπ? γερμανικ? στρατιωτικ? κατοχ? και το υπ?λοιπο να διοικε?ται απ? αυταρχικ? φιλογερμανικ? καθεστ?? υπ? τον Πετα?ν. Η μεγ?λη μ?ζα π?ρε ενεργ? μ?ρο? στο αντιστασιακ? μ?τωπο, οργαν?νοντα? απ? απεργ?ε? μ?χρι σαμποτ?ζ και ανταρτοπ?λεμο . Ο στρατηγ?? Σαρλ Ντε Γκωλ τ?θηκε επικεφαλ?? του κιν?ματο? των ≪ Ελε?θερων Γ?λλων ≫ και ?στειλε μ?νυμα στον γαλλικ? λα?. Μετ? την απελευθ?ρωση ?γινε προσωριν?? πρωθυπουργ?? και πρ?εδρο? τη? Τ?ταρτη? Δημοκρατ?α?. Εξαιτ?α? τη? πολιτικ?? αστ?θεια? ο ρυθμ?? τη? ανασυγκρ?τηση? τη? Γαλλ?α? απ? τον π?λεμο ?ταν βραδ??. Απ? το 1949 και μετ?, το σ?νολο τη? βιομηχανικ?? παραγωγ?? ?φτασε στα προπολεμικ? επ?πεδα. Το ?διο ?γινε και με τη γεωργικ? παραγωγ? και το εμπ?ριο.

Π?ρε ενεργ? μ?ρο? στην ?νωση τη? Ευρ?πη? για τη συμμετοχ? στην Ευρωπα?κ? ?νωση και συμμετε?χε στο ΝΑΤΟ . Τα γεγον?τα τη? Αλγερ?α? το 1958 διαδ?χτηκε η Π?μπτη Δημοκρατ?α του Σαρλ Ντε Γκωλ. Ψηφ?στηκε ν?ο σ?νταγμα. Ο Ντε Γκωλ παρ?μεινε πρ?εδρο? για 11 χρ?νια, με το ?νειρο να μετατρ?ψει τη Γαλλ?α σε μια ≪ηγετικ? δ?ναμη≫ στην Ευρ?πη . Απ?συρε τη χ?ρα απ? το ΝΑΤΟ και αρν?θηκε επ?μονα την ε?σοδο τη? Αγγλ?α? στην Ευρωπα?κ? ?νωση (τ?τε ΕΟΚ ). Το 1969 απορρ?φθηκε η πρ?ταση του για ν?ε? συνταγματικ?? μεταρρυθμ?σει? και μετ? απ? αυτ? παραιτ?θηκε. Οι Γ?λλοι εξ?λεξαν δε?τερο πρ?εδρο τη? Π?μπτη? Δημοκρατ?α? τον γκωλικ? Ζωρζ Πομπιντο? .

Διοικητικ? δια?ρεση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Γαλλ?α διαιρε?ται σε 13 περιοχ?? στη Μητροπολιτικ? Γαλλ?α και 5 στι? υπερπ?ντιε? περιοχ?? :

Δημογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το προσδ?κιμο ζω?? στο σ?νολο του πληθυσμο?, σ?μφωνα με εκτιμ?σει? του 2019 του Παγκ?σμιου Οργανισμο? Υγε?α? ?ταν 82,5 χρ?νια (79,8 χρ?νια οι ?νδρε? και 85,1 οι γυνα?κε?). ^[36]

Ο πληθυσμ?? τη? χ?ρα? ε?ναι 68.373.000 ^[1] (20η στον κ?σμο) σ?μφωνα με επ?σημη εκτ?μηση για το 2024. Ο ρυθμ?? α?ξηση? του πληθυσμο? ε?ναι 0,33% με 2,04 παιδι? αν? οικογ?νεια (εκτ?μηση 2021). Ρυθμ?? γενν?σεων 11,77 γενν?σει?/1000 πληθυσμο? και θαν?του 9,58 θ?νατοι/1000 πληθυσμο? (εκτ?μηση 2021). ^[37]

Μεγαλ?τερε? π?λει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οικονομ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Γαλλ?α ?χει μια ανεπτυγμ?νη μικτ? οικονομ?α υψηλο? εισοδ?ματο?, που χαρακτηρ?ζεται απ? σημαντικ? κρατικ? συμμετοχ?, οικονομικ? ποικιλομορφ?α, εξειδικευμ?νο εργατικ? δυναμικ? και υψηλ? καινοτομ?α. Για δ?ο περ?που αι?νε?, η γαλλικ? οικονομ?α κατατ?σσεται σταθερ? αν?μεσα στι? δ?κα μεγαλ?τερε? παγκοσμ?ω?. Αυτ? τη στιγμ? ε?ναι το ?νατο μεγαλ?τερο στον κ?σμο με β?ση την ισοτιμ?α αγοραστικ?? δ?ναμη? , το ?βδομο μεγαλ?τερο απ? το ονομαστικ? ΑΕΠ και το δε?τερο μεγαλ?τερο στην Ευρωπα?κ? ?νωση και με τι? δ?ο μετρ?σει?. ^[38] Η Γαλλ?α θεωρε?ται οικονομικ? δ?ναμη, μ?λο? του G7, των κορυφα?ων βιομηχανικ?ν χωρ?ν , του Οργανισμο? Οικονομικ?? Συνεργασ?α? και Αν?πτυξη? (ΟΟΣΑ) και τη? Ομ?δα? των Ε?κοσι μεγαλ?τερων οικονομι?ν.

Η οικονομ?α τη? Γαλλ?α? ?χει μεγ?λη διαφοροπο?ηση: οι υπηρεσ?ε? αντιπροσωπε?ουν τα δ?ο τρ?τα τ?σο του εργατικο? δυναμικο? ?σο και του ΑΕΠ, ^[39] εν? ο βιομηχανικ?? τομ?α? αντιπροσωπε?ει το ?να π?μπτο του ΑΕΠ και παρ?μοιο ποσοστ? απασχ?ληση?. Η Γαλλ?α ε?ναι η τρ?τη μεγαλ?τερη μεταποιητικ? χ?ρα στην Ευρ?πη, π?σω απ? τη Γερμαν?α και την Ιταλ?α, και κατατ?σσεται στην ?γδοη θ?ση στον κ?σμο ω? προ? το μερ?διο τη? παγκ?σμια? μεταποιητικ?? παραγωγ??, με 1,9%. ^[40] Λιγ?τερο απ? το 2 τοι? εκατ? του ΑΕΠ παρ?γεται απ? τον πρωτογεν? τομ?α , δηλαδ? τη γεωργ?α, ^[41] ωστ?σο ο γεωργικ?? τομ?α? τη? Γαλλ?α? ε?ναι απ? του? μεγαλ?τερου? σε αξ?α και ηγε?ται στην ΕΕ ω? προ? τη συνολικ? παραγωγ?. ^[42]

Σ?μφωνα με το ΔΝΤ, η Γαλλ?α κατ?λαβε την 30η θ?ση στο κατ? κεφαλ?ν ΑΕΠ , με περ?που 45.000 δολ?ρια αν? κ?τοικο. Κατ?λαβε την 23η θ?ση στον Δε?κτη Ανθρ?πινη? Αν?πτυξη? , υποδεικν?οντα? πολ? υψηλ? ανθρ?πινη αν?πτυξη. Η δημ?σια διαφθορ? ε?ναι απ? τι? χαμηλ?τερε? στον κ?σμο, με τη Γαλλ?α να κατατ?σσεται σταθερ? μεταξ? των 30 λιγ?τερο διεφθαρμ?νων χωρ?ν απ? τ?τε που ξεκ?νησε ο Δε?κτη? Αντ?ληψη? Διαφθορ?? το 2012: κατ?λαβε την 22η θ?ση το 2021, σημει?νοντα? ?νοδο μ?α θ?ση σε σχ?ση με το προηγο?μενο ?το?. ^{[43] [44]} Η Γαλλ?α ε?ναι δαπαν? το δε?τερο μεγαλ?τερο ποσ? στην Ευρ?πη στην ?ρευνα και την αν?πτυξη , με π?νω απ? 2 τοι? εκατ? του ΑΕΠ. Παγκοσμ?ω?, κατ?χει τη 12η θ?ση. ^[45]

Γεωργ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η γαλλικ? γεωργ?α βασ?στηκε αρχικ? στην καλλι?ργεια ειδ?ν διατροφ??. Πολ? γρ?γορα, τα κρασι? τη?, τα οπωρικ? και οι βιομηχανικ?? τη? καλλι?ργειε? απ?κτησαν μεγ?λη φ?μη. Το σιτ?ρι καλλιεργε?ται κυρ?ω? στο Β?ρειο και Βορειοδυτικ? τμ?μα τη? χ?ρα? και αποτελε? ?να απ? τα πιο βασικ? γεωργικ? προ??ντα τη? Γαλλ?α?. Μεγ?λε? ποσ?τητε? του εξ?γονται στο εξωτερικ?. Παρ?γει επ?ση?, βρ?μη , σ?καλη , κριθ?ρι, ζαχαρ?τευτλα , ρ?ζι , καλαμπ?κι , πατ?τε? και ?λα τα ε?δη των λαχανικ?ν. Στου? γαλλικο?? οπωρ?νε? παρ?γονται ?φθονα και ποικ?λα φρο?τα, ?πω? αχλ?δια , μ?λα , πορτοκ?λια , κερ?σια , δαμ?σκηνα , βερ?κοκα κτλ.

Τα αμπελοειδ? αποτελο?ν μια απ? τι? χαρακτηριστικ?? καλλι?ργειε? τη? μεσημβριν?? Γαλλ?α?. Παρ?λληλα με την παραγωγ? κοιν?ν κρασι?ν, στη Γαλλ?α παρ?γεται η πλουσι?τερη και περισσ?τερο φημισμ?νη ποικιλ?α κρασι?ν υψηλ?? ποι?τητα?. Το κρασ? αποτελε? το γνωστ?τερο προ??ν τη? Γαλλ?α? και εξ?γεται σε μεγ?λε? ποσ?τητε?. Αμπελ?νε? υπ?ρχουν σχεδ?ν σε ?λε? τι? γαλλικ?? περιοχ??. Τα γαλλικ? κρασι? θεωρο?νται απ? τα καλ?τερα ?λου του κ?σμου. Υπ?ρχει μεγ?λο? αριθμ?? ποικιλι?ν, γε?σεων και αποχρ?σεων, ?πω? τα ροζ? τη? Προβηγκ?α?, τα ερυθρ? του Ροδανο?, τα λευκ? του Λ?γηρα και τη? Αλσατ?α?, τα αφρ?δη τη? Καμπαν?α? (σαμπ?νιε?), το πιο φημισμ?νο κρασ? ε?ναι το Μπορντ?.

Ο κτηνοτροφικ?? πλο?το? τη? χ?ρα? αυξ?νει σταθερ?. Στον τομ?α τη? κτηνοτροφ?α? αφθονο?ν τα ζ?α για την παραγωγ? κρ?ατο? και γ?λακτο?. Τα βοοειδ? αντιπροσωπε?ουν το μισ? περ?που των εκτρεφομ?νων ζ?ων. Τα προβατοειδ? εκτρ?φονται ?λλα για το κρ?α? του? και ?λλα για το γ?λα του?. ?να μεγ?λο μ?ρο? απ? την παραγωγ? γ?λακτο? χρησιμοποιε?ται για την παρασκευ? των πολυ?ριθμων ποικιλι?ν των (επ?ση? δι?σημων) γαλλικ?ν τυρι?ν. Στη δεκαετ?α του 60 εφαρμ?στηκαν σχ?δια αναδασμο? (δηλ. ?νωση των μικρ?ν αγροτεμαχ?ων και αναδιανομ? στου? κατ?χου? του?. ?τσι αυξ?θηκε σημαντικ? το μ?γεθο? του?.

Κρασ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι απ?γονοι των Γαλατ?ν ε?ναι που αν?γαγαν την παραγωγ? κρασιο? σε επιστ?μη. Αυτο? που ?μαθαν στον υπ?λοιπο κ?σμο, ?τι το κρασ? δεν ε?ναι απλ? ?να ακ?μα φυτικ? προ??ν αλλ? ε?ναι ?να? ζωνταν?? οργανισμ?? που απαιτε? την αμ?ριστη προσοχ? του παραγωγο?, απ? την αρχ? που θα φυτευτε? το σταφ?λι μ?χρι να βγει το π?μα τη? φι?λη? στο τραπ?ζι του καταναλωτ?.

Η παραγωγ? του κρασιο? ε?ναι τ?χνη. Η προ?θησ? του απαιτε? φαντασ?α. Και η καταν?λωσ? του, σ?μφωνα με του? Γ?λλου?, ε?ναι ?να? συνδυασμ?? των δ?ο. Γι’ αυτ? και σ?μερα τα κρασι? του? κρατο?ν επ?ξια την πρ?τη θ?ση στο μυαλ? των απανταχο? ≪σομελι?≫. ?χι πω? και ?λλε? χ?ρε? δεν ?χουν αξι?λογε? ποικιλ?ε? σταφυλι?ν και ωρα?α κρασι?, το εναντ?ον. Απλ? οι Γ?λλοι παραγωγο? θεωρο?ν την κ?θε φι?λη παιδ? του? και την προσ?χουν αναλ?γω?.

Στη Γαλλ?α υπ?ρχουν 13 οινοποιητικ?? περιοχ??. Περισσ?τερο ? λιγ?τερο γνωστ?? ?λε? ?χουν να επιδε?ξουν ξεχωριστ? κρασι? τ?σο στη γε?ση ?σο και στα αρ?ματα. Οι κυρι?τερε? απ? αυτ?? ε?ναι:

• Η πιο γνωστ? ποικιλ?α κρασιο? ? καλ?τερα οινοποιητικ? περιοχ? ε?ναι η Καμπαν?α που παρ?γει τη γνωστ? μα? σαμπ?νια. Η περιοχ? αυτ? βρ?σκεται βορειοανατολικ? του Παρισιο? και κρατ?ει τα σκ?πτρα τη? οινοποι?α? χ?ρη στην τυχα?α ανακ?λυψη του μοναχο? Ντομ Περινι?ν (Dom Perignon).

Ο μοναχ?? αυτ?? κατ?λαβε ?τι το διοξε?διο του ?νθρακα πα?ζει σημαντικ? ρ?λο στην παραγωγ? του κρασιο? και ?τι εμφιαλ?νοντα? το κρασ? πριν την ολοκλ?ρωση τη? ζ?μωση? το αποτ?λεσμα θα ?ταν διαφορετικ?. Το π?σο δ?κιο ε?χε, το ξ?ρουμε πλ?ον ?λοι. Οι πιο γνωστ?? ετικ?τε? απ? αυτ? την περιοχ? ε?ναι η Dom Perignon, η Moet et Chandon, η Ruinart, η Krug, η Pommery, η Veuve Clicquot και η Mumm μεταξ? ?λλων.

• Μ?α ?λλη περιοχ? που χρ?νια διεκδικε? τα πρωτε?α απ? την Καμπαν?α ε?ναι η περιοχ? του Μπορντ? . Βρ?σκεται νοτιοανατολικ? του Παρισιο? και περηφανε?εται (?χι αδ?κω?) για τα κρασι? τη?. Εδ? συναντο?με ?σω? τα πιο ποιοτικ? και ακριβ? κρασι? τη? Γαλλ?α?. Υπ?ρχουν π?νω απ? επτ? χιλι?δε? σατ? (chateaux) (που κυριολεκτικ? σημα?νει π?ργο?) και καλλιεργο?νται περ?που εκατ?ν ε?κοσι χιλι?δε? αμπελ?νων. Η ποικιλ?α αυτ? ε?ναι η αγαπημ?νη των Ευρωπα?ων αφο? το 67% των εξαγωγ?ν καταναλ?νεται εκτ?? Γαλλ?α?. Οι κυρι?τερε? ποικιλ?ε? που καλλιεργο?νται ε?ναι η Μερλ? , η Καμπερν? Σοβινι?ν , η Καμπερν? Φραν ,η Σεμιλι?ν , και η Σοβινι?ν που δ?νουν τι? γνωστ?? ετικ?τε? του Chateau Margaux, Petrus, Chateau Penin κ.α.

• Τα κρασι? τη? Βουργουνδ?α? ε?ναι και αυτ? απ? τα πιο φημισμ?να κρασι? στον κ?σμο. Το 1415 με το βασιλικ? δι?ταγμα τα κρασι? που επιτρεπ?ταν να ονομ?ζονται κρασι? Βουργουνδ?α? καθοριζ?ταν να ε?ναι τα κρασι? που θα παρ?γονταν π?νω απ? τη γ?φυρα τη? π?λη? Sens. Για π?νω απ? 1.500 χρ?νια οι μοναχο? σε αυτ? περιοχ? καλλιεργο?ν τη γη τη? και ?χουν προσφ?ρει απ? τα καλ?τερα κρασι? που ?χουμε δοκιμ?σει. Τα κρασι? τη? περιοχ?? αυτ?? ε?ναι αυστηρ?? ελεγχ?μενα και χωρ?ζονται σε 2 κατηγορ?ε?, α) τα Premier Cru με 600 αμπελ?νε? να συγκαταλ?γονται στου? κατ?λληλου? για αυτ? τα κρασι? και β) τα Grand Cru που θεωρο?νται τα καλ?τερα των καλ?τερων. Μ?νο 33 αμπελ?νε? ?χουν το προν?μιο να συγκαταλ?γονται στου? αμπελ?νε? που μπορο?ν να προσφ?ρουν τα σταφ?λια του? για την παραγωγ? αυτ?ν των κρασι?ν. Η περιοχ? αυτ? μα? ?χει προσφ?ρει μερικ? απ? τα καλ?τερα κρασι?, ?πω? Chambertin, Clos Vougeot, Corton, Corton-Charlemagne,Montrachet, Musigny, La Tache. Γενικ?, στην περιοχ? τη? Βουργουνδ?α?, οι εκτ?σει? των αμπελ?νων ε?ναι χωρισμ?νε? σε μικρ?τερε? και υπ?ρχουν π?νω απ? 3.500 καλλιεργητ?? που ?χουν τα 2/3 των 24.000 εκταρ?ων αμπελ?νων που καλλιεργο?νται σε αυτ? την περιοχ?.

Βιομηχαν?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η γαλλικ? βιομηχαν?α, με τη σημεριν? τη? μορφ?, αποτελε? πρ?σφατο σχετικ? δημιο?ργημα. Στι? αρχ?? τη? βιομηχανικ?? επαν?σταση? δεν υπ?ρχαν στη Γαλλ?α επαρκε?? ποσ?τητε? ?νθρακα και σιδ?ρου , τα οπο?α αποτελο?ν δ?ο βασικ? προ??ντα για την εδρα?ωση τη? βιομηχαν?α?. Οι βιομηχανικ?? τη? αν?γκε? δεν μπορο?σαν να ικανοποιηθο?ν απ? τα σκ?ρπια αποθ?ματα ?νθρακα. Στην Αλσατ?α -Λωρα?νη και κοντ? στο Σ?αρ υπ?ρχαν μεγ?λα αποθ?ματα σιδ?ρου, που περιε?χαν μεγ?λε? ποσ?τητε? φωσφ?ρου , για αυτ? θεωρο?νταν, για ?να μεγ?λο χρονικ? δι?στημα, ω? μη εκμεταλλε?σιμα. Την εποχ? που οι ?γγλοι ανακ?λυψαν μια μ?θοδο για την αξιοπο?ηση των σιδηρομεταλλευμ?των αυτ?? τη? κατηγορ?α?, η Γαλλ?α αναγκ?στηκε να εκχωρ?σει τι? περιοχ?? αυτ?? στη Γερμαν?α . Η Αλσατ?α-Λωρα?νη επιστρ?φηκε στη Γαλλ?α μετ? τον Α? Παγκ?σμιο π?λεμο .

Σ?μερα παρουσι?ζει μεγ?λη αν?πτυξη η χαλυβουργικ? βιομηχαν?α τη? Γαλλ?α?. Ο χ?λυβα? χρησιμοποιε?ται για την κατασκευ? γεωργικ?ν μηχαν?ν, τροχα?ου υλικο?, αεροπλ?νων και μηχαν?ν αεροπλ?νων, σιδηροδρομικ?ν μηχαν?ν και πλο?ων. Επ?ση? χρησιμοποιε?ται πολ? στη γαλλικ? αυτοκινητοβιομηχαν?α, τα προ??ντα τη? οπο?α? ?χουν μεγ?λη απ?χηση στη διεθν? αγορ?, εν? ?να μεγ?λο μ?ρο? του χ?λυβα εξ?γεται στο εξωτερικ?. Κατ? την περ?οδο μετ? τον Β? Παγκ?σμιο π?λεμο η Γαλλ?α κατ?βαλε επ?μονε? και συντονισμ?νε? προσπ?θειε?, με σκοπ? να εκσυγχρον?σει τη μεταλλευτικ? βιομηχαν?α τη? Λωρα?νη?. Σ?μερα κατ?χει την πρ?τη θ?ση στον κ?σμο σε παραγωγ? σιδηρομεταλλε?ματο?.

?φθονη ε?ναι και η υδροηλεκτρικ? εν?ργεια τη? Γαλλ?α?, που προ?ρχεται απ? του? πολυ?ριθμου? ποταμο?? τη?. Αξι?λογη ?ταν και η συμβολ? των γαλλικ?ν ποταμ?ν στην αν?πτυξη τη? υφαντουργ?α?. Σε ολ?κληρη την κοιλ?δα του Ροδανο?, καθ?? και στη Ρου?ν, επ? του Σηκου?να , υπ?ρχουν εργοστ?σια, στα οπο?α κατασκευ?ζονται συνθετικ? υφ?σματα. Τα Β?ρεια και τα Βορειοανατολικ? τμ?ματα τη? Γαλλ?α? αποτελο?ν σπουδα?α κ?ντρα βιομηχαν?α? βαμβακερ?ν και μ?λλινων υφασμ?των. Κοιτ?σματα πετρελα?ου ?χουν βρεθε? στην περιοχ? Παρεντ??, κοντ? στο Μπορντ?, καθ?? και στο λεκανοπ?διο του Παρισιο? . Μετ? την ανεξαρτητοπο?ηση τη? Αλγερ?α? ?γιναν ειδικ?? συμβ?σει?, με τι? οπο?ε? η Γαλλ?α εξασφ?λισε τα δ?ο τρ?τα περ?που απ? τα πετρ?λαια τη? πρ?ην αποικ?α? τη?. Στα Πυρηνα?α και κοντ? στην π?λη Λακ βρ?θηκαν, το 1951, τερ?στια αποθ?ματα φυσικο? αερ?ου . Η περιοχ? τη? Λακ αποτελε? ?να απ? τα σπουδαι?τερα κ?ντρα βιομηχαν?α? χημικ?ν και πλαστικ?ν προ??ντων.

?να ?λλο επ?τευγμα τη? Γαλλ?α? ε?ναι ?τι κατ?ρθωσε να τιθασε?σει και την εν?ργεια των παλιρροι?ν και να κατασκευ?σει τον πρ?το παλιρρο?κ? σταθμ? παραγωγ?? ηλεκτρικο? ρε?ματο? στον ποταμ? Ραν?, κοντ? στη Ντιν?ν τη? Βρετ?νη?. Στο Οντελλ? των Πυρηνα?ων ?χει εγκατασταθε? ?να? μεγ?λο? πειραματικ?? σταθμ?? παραγωγ?? ηλεκτρικ?? εν?ργεια? με την εκμετ?λλευση τη? ηλιακ?? εν?ργεια?. Σημαντικ? ε?ναι, επ?ση?, στην ενεργειακ? παραγωγ? τη? χ?ρα? και η ?παρξη πυρηνικ?ν εργοστασ?ων παραγωγ?? ηλεκτρικ?? εν?ργεια?.

Αξι?λογη ε?ναι και η υφαντουργικ? βιομηχαν?α που κατατ?σσεται αν?μεσα στι? πρ?τε? του κ?σμου, καθ?? και η χημικ? βιομηχαν?α, βιομηχαν?ε? κεραμικ??, χαρτιο? και ελαστικο?, οι γεωργικ?? βιομηχαν?ε?.

Συγκοινων?ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Γαλλ?α κατατ?σσεται αν?μεσα στι? χ?ρε? που διαθ?τουν τα καλ?τερα οργανωμ?να συγκοινωνιακ? δ?κτυα του κ?σμου. Το οδικ? δ?κτυο τη? Γαλλ?α? κατασκευ?στηκε κατ? του? ρωμα?κο?? χρ?νου? και τελειοποι?θηκε απ? τα τ?λη του Μεσα?ωνα . Οι οδικ?? συγκοινων?ε? χρησιμοποιο?νται για τη μεταφορ? των δι?φορων εμπορευμ?των εν? για τι? μεγαλ?τερε? αποστ?σει? χρησιμοποιο?νται σιδηροδρομικ?? συγκοινων?ε?. Η Γαλλ?α διαθ?τει του? ταχ?τερου? συρμο?? στην Ευρ?πη ( TGV / Train de Grande Vitesse, δηλαδ? ≪Τρα?νο Υψηλ?ν Ταχυτ?των≫ στα Γαλλικ?) με ταχ?τητε? ?ω? και 320χλμ/?ρα.

Λιγ?τερο σημαντικ?? ε?ναι οι μεταφορ?? που διεξ?γονται με ποταμ?πλοια στο εσωτερικ? τη? χ?ρα?. Σπουδαι?τερε? ε?ναι οι πλωτ?? λεωφ?ροι του Βορρ?, του Πα-ντε-Καλα? και του Σομ. Για τι? θαλ?σσιε? μεταφορ?? υπ?ρχουν πολλ? επιβατικ? και πετρελαιοφ?ρα σκ?φη, που συνιστο?ν ?ναν απ? του? ωραι?τερου? στ?λου? του κ?σμου. Τα σπουδαι?τερα γαλλικ? λιμ?νια ε?ναι η Μασσαλ?α , το Σαιν-Μαλ? , το Καλα? , το Σερμπο?ρ και η Χ?βρη . Η Γαλλ?α συνδ?εται θαλ?σσια με ?λε? τι? χ?ρε? του κ?σμου.

Το γαλλικ? συγκοινωνιακ? δ?κτυο συμπληρ?νεται με τι? αεροπορικ?? συγκοινων?ε?, με τι? οπο?ε? μεταφ?ρονται εμπορε?ματα, επιβ?τε? και το ταχυδρομε?ο. Σχεδ?ν ?λε? οι μεγ?λε? γαλλικ?? π?λει? διαθ?τουν αεροδρ?μιο.

Η οδ?γηση γ?νεται στα δεξι? και η σ?μανση ε?ναι απ? τι? αρτι?τερε? τη? Ευρ?πη?.

Τ?χνε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Τ?χνη στη Γαλλ?α

Αν και τα πρ?τα δε?γματα τη? τ?χνη? στη Γαλλ?α ξεκινο?ν την εποχ? του Καρλομ?γνου , μ?νο απ? τον 10ο αι?να και ?στερα αναπτ?σσεται η καλλιτεχνικ? δραστηρι?τητα για να φτ?σει σε μεγ?λη αν?πτυξη τον επ?μενο αι?να. Στη Βουργουνδ?α και στην Προβηγκ?α ανευρ?σκονται μοναστηριακ? κτ?σματα τη? ρομανικ?? αρχιτεκτονικ??. Στο τ?λο? του Μεσα?ωνα εξελ?σσεται ο γοτθικ?? ρυθμ?? με τα λεπτ? αρχιτεκτονικ? μ?λη και του? λεπτ?μορφου? σχηματισμο??. Αυτ? η τ?ση διατηρε?ται ακ?μη και μετ? τα μ?σα του 16ου αι?να. Την επ?δραση τη? Αναγ?ννηση? τη δ?χτηκε η Γαλλ?α προ? τα τ?λη του 15ου αι?να, κ?τω απ? τη λ?μψη τη? Φλωρεντ?α? και την επ?δραση των ιταλικ?ν καλλιτεχνικ?ν κ?ντρων τη? περι?δου. Οι Βερσαλλ?ε? , το πιο πολυτελ?? αν?κτορο στην Ευρ?πη, φανερ?νουν την τ?ση για μεγ?λα και πολυτελ? αρχιτεκτονικ? κτ?σματα τον 17ο αι?να.

Ω? αντ?δραση στον κλασικισμ? ?ρχεται ο 18ο? αι?να?, ο οπο?ο?, ?πω? και στη λογοτεχν?α , ε?ναι διαποτισμ?νο? απ? τα ν?α κοινωνικ? ρε?ματα. Η σχ?ση καλλιτ?χνη και κοινο? γ?νεται αμεσ?τερη. Η προσωπογραφ?α ε?ναι κ?ριο γν?ρισμα αυτ?? τη? εποχ??. Αναφα?νεται, ?μω?, π?λι και ν?ο κ?μα κλασικισμο?, το οπο?ο διαφα?νεται στο Π?νθεον του Παρισιο?. Ο 19ο? αι?να? βλ?πει το ξαναγ?ρισμα σε παλαι?τερε? μορφ??, εν? ταυτ?χρονα ο νατουραλισμ?? και ο λογοτεχνικ?? ρομαντισμ?? επηρε?ζουν τι? τ?σει? στι? τ?χνε?. Στι? τελευτα?ε? δεκαετ?ε? του αι?να επιβλ?θηκε ο ιμπρεσιονισμ?? , ο οπο?ο? διατηρ?θηκε και στι? αρχ?? του επ?μενου. Μερικο? απ? του? εκπρ?σωπου? του ?ταν οι Κλωντ Μον? , Πιερ Ωγκ?στ Ρενου?ρ , Πωλ Γκωγκ?ν και Πωλ Σεζ?ν . Ο 20ο? αι?να? ?χει αν?μεικτε? επιδρ?σει? και κατευθ?νσει?. Ο κυβισμ?? , ο σουρεαλισμ?? , η αφηρημ?νη τ?χνη , που αποτελο?ν το κοιν? γν?ρισμα τη? διεθνο?? καλλιτεχνικ?? πορε?α?, σημαδε?ουν και την αρχιτεκτονικ? και τη γλυπτικ? .

Κινηματογρ?φο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ?? κινηματογρ?φο?

Η Γαλλ?α κατ?χει προνομιακ? θ?ση στην ιστορ?α του κινηματογρ?φου και στη διαδικασ?α παραγωγ?? ταινι?ν. Οι αδελφο? Λυμι?ρ, Ωγκ?στ και Λου? Λυμι?ρ , το 1895 εφη?ραν τον κινηματογρ?φο ^[46] και Γ?λλοι επιστ?μονε? και πρωτοπ?ροι του κινηματογρ?φου ?πω? οι Ζωρζ Μελι?? , Λε?ν Γκωμ?ν και Σαρλ Πατ? συν?βαλαν στην αν?πτυξη τη? γαλλικ?? και παγκ?σμια? κινηματογραφικ?? βιομηχαν?α?. Η πρ?τη γυνα?κα σκηνοθ?τι? στον κ?σμο, η Αλ?? Γκι-Μπλασ? , ?ταν επ?ση? Γαλλ?δα. Αρκετ? σημαντικ? κινηματογραφικ? κιν?ματα, ?πω? η Νουβ?λ Βαγκ στη δεκαετ?α του 1960, ?ρχισαν στη χ?ρα.

Η Γαλλ?α ?χει μια ισχυρ? κινηματογραφικ? βιομηχαν?α, εν μ?ρει και λ?γω τη? προστασ?α? που παρ?χεται απ? την κυβ?ρνηση τη? Γαλλ?α?. Παρ? τον ανταγωνισμ? του Χ?λυγουντ , η Γαλλ?α συνεχ?ζει δυναμικ? στη δημιουργ?α ταινι?ν, το 2015 παρ?γαγε περισσ?τερε? ταιν?ε? απ? οποιαδ?ποτε ?λλη ευρωπα?κ? χ?ρα ^[47] και ?ταν ?κτη παραγωγ?? σε παγκ?σμιο επ?πεδο. Φιλοξενε? επ?ση? τα βραβε?α Σεζ?ρ , τα βραβε?α Λυμι?ρ και το Φεστιβ?λ των Κανν?ν , ?να απ? τα πιο σημαντικ? και δι?σημα φεστιβ?λ ταινι?ν στον κ?σμο.

Ο γαλλικ?? κινηματογρ?φο? ε?ναι πολ? πλο?σιο? ?σον αφορ? την ποικιλ?α σκηνοθετ?ν ( Ζωρζ Μελι?? , Ζαν-Λυκ Γκοντ?ρ , Λυκ Μπεσσ?ν ...), ηθοποι?ν ( Αλ?ν Ντελ?ν , Λου? ντε Φυν?? , Ζερ?ρ Ντεπαρντι? , Οντρ? Τοτο? ...) και ταινι?ν ( Τα Παιδι? του Παραδε?σου (1945), Ασ?λληπτη Απ?δραση (1966), Ο Κ?κκινο? Κ?κλο? (1970), Απ?ραντο Γαλ?ζιο (1988), ?θικτοι (2011)...). Απ? τη δεκαετ?α του 1980, ?να μεγ?λο μ?ρο? τη? παραγωγ?? ?χει επικεντρωθε? σε ρομαντικ?? κομεντ? ( Αμελ? (2001), The Artist (2011)...), κοινωνικ?? ( Το Μ?σο? , 1995, Αν?μεσα στου? το?χου? , 2008) και κυρ?ω? σε κωμωδ?ε? ( Οι Επισκ?πτε? (1993), Ε?ναι τρελο? αυτο? οι Β?ρειοι (2008)...).

Γρ?μματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μεγ?λη ε?ναι η αν?πτυξη του γαλλικο? πολιτισμο? σε ?λου? του? τομε?? καθ?? και η επ?δραση του σε ?λο τον δυτικ? πολιτισμ?. Η αν?πτυξη του γαλλικο? πολιτισμο? ξεκ?νησε τον Μεσα?ωνα και συνεχ?ζεται μ?χρι σ?μερα. Η βαθμια?α αλλο?ωση τη? λατινικ?? γλ?σσα? στη Γαλατ?α κατ?ληξε στον σχηματισμ? μια? ν?α? γλ?σσα?, τη? γαλλικ??. Παραδοσιακ? θεωρε?ται ?τι οι ≪ ?ρκοι του Στρασβο?ργου ≫ (842) ε?ναι το πρ?το κε?μενο που γρ?φτηκε στη γαλλικ? γλ?σσα. Γενικ? ?μω? θεωρε?ται ?τι η γαλλικ? γλ?σσα ?ρχισε να χρησιμοποιε?ται στα γραπτ? κε?μενα μετ? τον 12ο αι?να, ?ταν ?ρχισαν να παρουσι?ζουν και ?ναν πραγματικ? λογοτεχνικ? χαρακτ?ρα.

12ο? και 13ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ? λογοτεχν?α του Μεσα?ωνα

Τα επικ? ποι?ματα υμνο?ν, εξα?ρουν το πατριωτικ? και θρησκευτικ? ιδε?δε? στην εποχ? των σταυροφορι?ν. Το ≪ Τραγο?δι του Ρολ?νδου ≫ (12ο? αι?να?) ε?ναι το ωραι?τερο απ? αυτ?. Ακολουθο?ν τα ιπποτικ? μυθιστορ?ματα με θ?ματα απ? πολεμικ?? και ερωτικ?? περιπ?τειε?. Φανερ?νουν μια κοινων?α που εμπν?εται απ? το ιπποτικ? πνε?μα, ?πω? τα ?ργα ≪Τριστ?νο? και Ιζ?λδη≫, οι ≪ Ιππ?τε? τη? Στρογγυλ?? Τραπ?ζη? ≫ κ.α. Τ?τε δημιουργε?ται και η λυρικ? πο?ηση, καθ?? και το ξεκ?νημα μια? αστικ?? λογοτεχν?α? με σατιρικ?? και ηθικολογικ?? διαθ?σει?. Παρ?λληλα εμφαν?ζεται το θεατρικ? ε?δο?.

14ο? και 15ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αν και σε αυτ?ν την περ?οδο καλλιεργ?θηκαν τα ε?δη λ?γου που ?νθισαν στου? προηγο?μενου? αι?νε?, χαρακτηριστικ? τη? ε?ναι η αν?πτυξη τη? δραματικ?? τ?χνη?. Το θ?ατρο εμπν?εται π?ντα απ? θ?ματα θρησκευτικ?, δημιουργε? ?μω? δι?φορα μυστ?ρια με θ?ματα παρμ?να απ? την Αγ?α Γραφ? . Η κωμωδ?α επηρε?ζεται απ? την Ιταλ?α.

16ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ? λογοτεχν?α του 16ου αι?να

Το ?ργο του Ραμπελ? εκφρ?ζει τον ουμανισμ? τη? αναγ?ννηση? που ζητ? να βρει στην ελληνορωμα?κ? αρχαι?τητα ?να ν?ο ιδε?δε?. ?πειτα απ? το 1550 και η λυρικ? πο?ηση ξαναγεννι?ται, χ?ρη στον Πιερ ντε Ρονσ?ρ και την κ?νηση τη? Πλει?δα? , ομ?δα? λογοτεχν?ν με στ?χο τη δημιουργ?α γαλλικ?? λογοτεχν?α? που μπορε? να συναγωνιστε? την ιταλικ?. Ο Μοντ?ν αναζητ?ντα? ν?ου? δρ?μου? θα επηρε?σει σοβαρ? τον επ?μενο αι?να με τα δοκ?μι? του.

17ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ? λογοτεχν?α του 17ου αι?να

Στο πρ?το μισ? του αι?να οι συγγραφε?? προσπ?θησαν να β?λουν σε τ?ξη τα λογοτεχνικ? ε?δη και τι? δι?φορε? μορφ?? τη? σκ?ψη?. Ο Καρτ?σιο? (Rene Descartes) καθιερ?νει μ?α παγκ?σμια μ?θοδο κριτικ??. Ο Κορν?ιγ (Corneille) χαρ?ζει στην τραγωδ?α την κανονικ? τη? δομ?. Ο Πασκ?λ (Pascal) εκφρ?ζεται σε μια φωτειν? πρ?ζα που επηρε?ζει ?λη την ηθικ? του αι?να. ?λοι αυτο? οι συγγραφε?? προετοιμ?ζουν τον δρ?μο στου? λογοτ?χνε? που ?πειτα απ? το 1660 θα ενσαρκ?σουν το κλασικ? ιδε?δε?. Τα ?ργα του? τε?νουν προ? την τελει?τητα, χ?ρη στην κοινωνικ?τητα τη? μορφ??, την αρμον?α τη? σ?νθεση? και την ακρ?βεια τη? ?κφραση?. Τα μεγ?λα κλασικ? ?ργα ε?ναι: οι μ?θοι του Λα Φοντ?ν (La Fontaine), οι κωμωδ?ε? του Μολι?ρου (Moliere), οι τραγωδ?ε? του Ρακ?να (Racin), η πο?ηση του Μπουαλ? . Στην περ?οδο απ? το 1680 ?ω? τη Γαλλικ? Επαν?σταση αναπτ?χθηκε το κ?νημα του Διαφωτισμο? , που στηρ?χθηκε στον ορθολογισμ? και ευν?ησε την αν?πτυξη τη? φιλοσοφ?α? και των φυσικ?ν επιστημ?ν. Οι ριζοσπαστικ?? ιδ?ε? του γαλλικο? διαφωτισμο? διαδ?θηκαν στην προεπαναστατικ? Ελλ?δα, ?που βρ?καν ?νθερμου? υποστηρικτ??.

18ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ? λογοτεχν?α του 18ου αι?να

Το κριτικ? πνε?μα που γενν?θηκε απ? τον καρτεσιαν? ορθολογισμ? αναπτ?σσεται. ?τσι κυριαρχο?ν τα ?ργα σε πεζ? λ?γο, που αποσκοπο?ν στο να πε?θουν με την αν?λυση και τη συζ?τηση σχετικ? με θ?ματα που αναφ?ρονται στη φυσικ?, την κοινων?α και την πολιτικ?. Οι μεγ?λοι φιλ?σοφοι αυτο? του αι?να ε?ναι ο Βολτα?ρο? , που το γ?ητρο του καλ?πτει ?λου? του? ?λλου?, ο Μοντεσκι? , ο Ντιντερ? και ο Ρουσ? .

19ο? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ? λογοτεχν?α του 19ου αι?να

Ο ερχομ?? του ρομαντισμο? προαναγγ?λλεται με τα ?ργα του μεγ?λου φιλ?λληνα Σατομπρι?ν και τη? κυρ?α? Ντε Σα?λ . Ο ρομαντισμ?? αυτ?? αποτελε? μ?α αντ?δραση στην κλασικ? τ?ξη, γιατ? θ?λει να αφ?σει κ?θε ελευθερ?α στον συγγραφ?α. Η καθαυτ? ρομαντικ? επαν?σταση ξ?σπασε πρ?τα στο θ?ατρο και στο μυθιστ?ρημα και αργ?τερα στην πο?ηση. Η κριτικ? εκπροσωπε?ται απ? τον Σεν Μπεβ, η ιστορ?α απ? του? Τιερ? και Μισελι?, η φιλοσοφ?α απ? τον εκλεκτισμ? του Βικτ?ρ Κουζ?ν και τον θετικισμ? του Ογκ?στ Κοντ . Απ? το 1850 αναφα?νονται ν?ε? τ?σει?, που, αν και εξωτερικ? ε?ναι αντ?θετε? στον ρομαντισμ?, πηγ?ζουν συχν? απ? το ρε?μα του. Στην πο?ηση διακρ?νονται οι παρνασσικο? Θε?φιλο? Γκωτι? και Λεκ?ντ ντε Λιλ . Οι Σαρλ Μπωντλα?ρ , Αρθο?ρο? Ρεμπ? και Πολ Βερλ?ν δημιουργο?ν την κ?νηση του Συμβολισμο?. Στο μυθιστ?ρημα κυριαρχε? ο ρεαλισμ??, με τα ?ργα του Γκυστ?β Φλομπ?ρ και τη νατουραλιστικ? σχολ? του Εμ?λ Ζολ? . Στο θ?ατρο θριαμβε?ουν τα δρ?ματα του Αλ?ξανδρου Δουμ? .

20?? αι?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ριο λ?μμα: Γαλλικ? λογοτεχν?α του 20ο? αι?να

Η γαλλικ? λογοτεχν?α του 20ο? αι?να δ?χεται βαθι? επ?δραση απ? τι? πολιτικ??, ηθικ??, καλλιτεχνικ?? και ιστορικ?? κρ?σει?. Το λογοτεχνικ? κ?νημα που κυριαρχε? στη Γαλλ?α του 20ο? αι?να ε?ναι ο υπερρεαλισμ?? (surrealisme) με εκπροσ?που? ?πω? οι Αντρ? Μπρετ?ν (Andre Breton), θεμελιωτ? του κιν?ματο?, και Ρομπ?ρ Ντεν? (Robert Desnos), εν? στη φιλοσοφ?α αναδεικν?εται ο υπαρξισμ?? , με θεμελιωτ?? τον Ζαν Πολ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre) και τον Αλμπ?ρ Καμ? (Albert Camus). Το ν?ο μυθιστ?ρημα (Nouveau Roman), θεωρητικοποιημ?νο απ? τον Αλα?ν Ρομπ - Γκριγι? αρχικ? περιλαμβ?νει λ?γου? λογοτ?χνε?, οι οπο?οι, ?μω?, εμπν?ουν με τη σειρ? του? ?λλου? σημαντικο?? συγγραφε??, ?πω? οι Ζαν Φιλ?π Τουσα?ν (Jean-Philippe Toussaint), Κριστι?ν Οστ?ρ (Christian Oster) κ. ?. Σημαντικ?? λογοτεχνικ?? μορφ?? του αι?να υπ?ρξαν, επ?ση?, η Μαργκερ?τ Ντυρ?? (Marguerite Duras), Μαργκερ?τ Γιουρσεν?ρ (Marguerite Υοurcenar) - αν και Βελγικ?? καταγωγ?? η πρ?τη γυνα?κα που ?γινε δεκτ? στη Γαλλικ? Ακαδημ?α , Μπορ?? Βι?ν , Μαρσ?λ Προυστ (Marcel Proust), Ρε?μ?ν Κεν? (Raymond Queneau), Αντρ? Μαλρ? (Andre Malraux), Ανρ? Τρουαγι? (Henri Troyat), Σιμ?ν ντε Μποβου?ρ (Simone de Beauvoir) και ο Ζωρζ Σιμεν?ν (Georges Simenon).

Πολ?τευμα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Γαλλ?α ε?ναι Ημιπροεδρικ? Δημοκρατ?α με τον Πρ?εδρο τη? Δημοκρατ?α? να ?χει σημαντικ?? εξουσ?ε? και αρμοδι?τητε? και με διευρυμ?νο εκτελεστικ? ρ?λο.Ο Πρωθυπουργ?? ηγε?ται τη? Κυβ?ρνηση? η οπο?α μετ? το 1958 ?χει περιορισμ?νε? εξουσ?ε? και βρ?σκεται υπ? τη σκ?πη του Προ?δρου τη? Γαλλ?α? γιατ? χωρ?? την ?γκρισ? του δεν παραμ?νει στην εξουσ?α. Παρ?λα αυτ? ?χει και αυτ? σημαντικ?? αρμοδι?τητε? κυρ?ω? στα εσωτερικ? ζητ?ματα τη? χ?ρα? με εκε?νε? του προ?δρου π?ντω? να υπερ?χουν. Στι? 21 Ιουλ?ου του 2008 ^[48] το Κοινοβο?λιο εν?κρινε οριακ?, με 539 ψ?φου? υπ?ρ ?ναντι 537 κατ?, την τροποπο?ηση του Συντ?γματο?.

Στι? 24 Μαρτ?ου του 2009 η Γαλλ?α ανακο?νωσε ?τι θα καταβ?λει αποζημι?σει? σε πολιτικ? και στρατιωτικ? προσωπικ? ?πω? επ?ση? και σε κατο?κου? που παρουσ?ασαν προβλ?ματα υγε?α? συνεπε?α των πυρηνικ?ν δοκιμ?ν τη? χ?ρα?, αρχικ? στην Αλγερ?α και στη συν?χεια στη Γαλλικ? Πολυνησ?α εντ?? 30 ετ?ν. ^[49]

Η Κυβ?ρνηση Φιγι?ν ψ?φισε ?να ν?ο συνταξιοδοτικ? νομοσχ?διο, που πυροδ?τησε αντιδρ?σει? σε ?λη τη Γαλλ?α. Με β?ση αυτ?, το ?ριο ηλικ?α? για συνταξιοδ?τηση αυξ?θηκε απ? τα 60 στα 62 χρ?νια. ^[50]

Εκλογ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Δικα?ωμα ψ?φου στι? εκλογ?? ?χουν ?σε? και ?σοι ε?ναι ηλικ?α? 18 ετ?ν και ?νω. ^[37]

Στρατ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 11 Μαρτ?ου του 2009 ο Πρ?εδρο? Νικολ? Σαρκοζ? ανακο?νωσε επ?σημα την επιστροφ? - ?πειτα απ? 43 χρ?νια -τη? χ?ρα? στο στρατιωτικ? σκ?λο? του ΝΑΤΟ . ^[51] Εξαιτ?α? τη? απ?φαση? αυτ??, η Κυβ?ρνηση Φ?γιον ?ρθε αντιμ?τωπη με πρ?ταση μομφ??. Με 329 ψ?φου? κατ? τη? πρ?ταση? μομφ?? ?ναντι 238 υπ?ρ η κυβ?ρνηση ?λαβε την ψ?φο εμπιστοσ?νη? απ? το κοινοβο?λιο στι? 17 Μαρτ?ου του 2009. ^[52]

Η Γαλλ?α διατηρε? στρατιωτικ?? β?σει? σε ?λλε? χ?ρε?. Στι? 26 Μα?ου του 2009 ο πρωθυπουργ?? Φρανσου? Φιγι?ν εγκαιν?ασε στρατιωτικ? β?ση στο Αμπο? Ντ?μπι (στα Ηνωμ?να Αραβικ? Εμιρ?τα ). ^[53]

Σημει?σει? και παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γεωγραφ?α τη? Γαλλ?α? (GF)

• Vincent Adoumie· Christian Daudel· Didier Doix· Jean-Michel Escarras· Catherine Jean (2007). Geographie de la France . HU Geographie (στα Γαλλικ?). Paris: Hachette superieur. σελ. 288. ISBN   978-2-01-145772-1 .  

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Γαλλ?α

Το Βικιλεξικ? ?χει σχετικ? λ?μμα:    Γαλλ?α

Στα Βικιταξ?δια υπ?ρχουν ταξιδιωτικ?? οδηγ?ε? για τoν προορισμ?    Γαλλ?α

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Atlas of France (?τλα? τη? Γαλλ?α?)

• Επ?σημη ιστοσελ?δα τη? Γαλλ?α?
• Γαλλ?α στο Curlie

π   ?   σ   ?   ε Χ?ρε? τη? Ευρωπα?κ?? ?νωση? Μ?λη τη? Ευρωζ?νη? Αυστρ?α Β?λγιο Γαλλ?α Γερμαν?α Ελλ?δα Εσθον?α Ιρλανδ?α Ισπαν?α Ιταλ?α Κροατ?α Κ?προ? Λετον?α Λιθουαν?α Λουξεμβο?ργο Μ?λτα Ολλανδ?α Πορτογαλ?α Σλοβακ?α Σλοβεν?α Φινλανδ?α Εκτ?? Ευρωζ?νη? Βουλγαρ?α Δαν?α Ουγγαρ?α Πολων?α Ρουμαν?α Σουηδ?α Τσεχ?α Πρ?ην Μ?λη τη? ΕΕ Ηνωμ?νο Βασ?λειο Υπερπ?ντια Εδ?φη μ?λη τη? ΕΕ ?γιο? Μαρτ?νο? Γαλλικ? Γουι?να Γουαδελο?πη Μαρτιν?κα

π   ?   σ   ?   ε Χ?ρε? τη? Ευρ?πη? Κυρ?αρχα κρ?τη ?γιο? Μαρ?νο? Αζερμπα?τζ?ν 1 Αλβαν?α Ανδ?ρρα Αρμεν?α 2 Αυστρ?α Βατικαν? Β?λγιο Β?ρεια Μακεδον?α Βοσν?α και Ερζεγοβ?νη Βουλγαρ?α Γαλλ?α 3 Γερμαν?α Γεωργ?α 1 Δαν?α Ελβετ?α Ελλ?δα Εσθον?α Ηνωμ?νο Βασ?λειο 3 Ιρλανδ?α Ισλανδ?α Ισπαν?α 3 Ιταλ?α Καζακστ?ν 1 Κροατ?α Κ?προ? 2 Λετον?α Λευκορωσ?α Λιθουαν?α Λ?χτενστα?ν Λουξεμβο?ργο Μ?λτα Μαυροβο?νιο Μολδαβ?α Μονακ? Νορβηγ?α 3 Ολλανδ?α 3 Ουγγαρ?α Ουκραν?α Πολων?α Πορτογαλ?α Ρουμαν?α Ρωσ?α 1 Σερβ?α Σλοβακ?α Σλοβεν?α Σουηδ?α Τουρκ?α 1 Τσεχ?α Φινλανδ?α Εξαρτημ?να εδ?φη Δαν?α Ν?σοι Φερ?ε? Ηνωμ?νο Βασ?λειο Ακρωτ?ρι και Δεκ?λεια Γιβραλτ?ρ Γκ?ρνσε? Ν?σο? του Μαν Τζ?ρσε? Νορβηγ?α Σβ?λμπαρντ Γιαν Μ?γεν Φινλανδ?α ?λαντ Αμφισβητο?μενα εδ?φη Κριμα?α Ν?σο? Ρ?καλ Μη αναγνωρισμ?να κρ?τη Αμπχαζ?α Κ?σοβο Ν?τια Οσσετ?α Τ.Δ.Β.Κ. 2 Υπερδνειστερ?α 1. Διηπειρωτικ?? χ?ρε? με επικρ?τεια στην Ευρ?πη και στην Ασ?α. 2. Γεωγραφικ? αν?κει στην Ασ?α, αλλ? θεωρε?ται ευρωπα?κ? κρ?το? για ιστορικο?? και πολιτισμικο?? λ?γου?. 3. Κρ?τη που περιλαμβ?νουν υπερπ?ντια εδ?φη και σε ?λλε? ηπε?ρου? με την μητροπολιτικ? περιοχ? να βρ?σκεται στην Ευρ?πη.