Osmanlı ?mparatorlu?u
ya da
Osmanlı Devleti
(
Osmanlıca
: ???????? ????????? ?????????????,
romanize: Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye
), resmi olarak
Devlet-i Aliyye
ve yine resmi olarak antla?malarda ve uluslararası kullanımlarda
Turkiye
, Batı kroniklerindeki kullanımlarda ise
Turk ?mparatorlu?u
, 1299 yılında O?uz Turklerinden Osman Gazi'nin kurdu?u Osmano?lu Hanedanı'nın hukumdarlı?ında Orta Ca?'dan Yakın Ca?'a kadar varlı?ını surdurmu? bir imparatorluktur. Bugunku Turkiye'nin Bilecik ilinin So?ut ilcesinde kurulmu? bir beylik iken, 1453 yılında II. Mehmed'in Konstantinopolis'i fethedip Bizans ?mparatorlu?u'na son vermesiyle imparatorluk haline gelmi?tir. 1517 yılında, I. Selim'in Buyuk Mısır Seferi ile Ridaniye sava?ı sonucu ?slam hilafeti Osmanlı Hanedanı'na gecmi? ve bu tarihten sonra gelen her padi?ah, aynı zamanda halife olmu?tur. En geni? sınırlarına 1683 yılında ula?mı?; Orta Avrupa'nın bir bolumu ile Balkanlar'ın tamamı, Kuzey Afrika'nın bir bolumu, Hicaz, Mezopotamya, Kafkasya'nın bir bolumu ve Anadolu uzerinde egemenlik kurmu?tur. 1699 yılında Karlofca Antla?ması sonrası gerileme donemine girmi? ve 1922 yılında saltanatın kaldırılması ile birlikte yıkılmı?tır.
Osmanlı Devleti'nin ba?ımsız bir devlet olarak tarih sahnesine cıkması, yaygın kabule gore 1299 yılında olmu?tur. Ancak Prof. Dr. Halil ?nalcık ve bazı di?er akademisyenler, Osmanlı Devleti'nin 1299'da So?ut'te de?il, 1302'de Yalova'da, Bizans'a kar?ı yapılan Koyunhisar Muharebesi sonrasında devlet niteli?ini kazandı?ını iddia etmektedirler. Osmanlılar, 1453 yılında Konstantinopolis ile sınırlı bir ?ehir devletine donu?mu? olan Do?u Roma (Bizans) ?mparatorlu?u'nu yıkmı? ve bazı tarihcilere gore bu olay, Orta Ca?'ı sona erdirip Yeni Ca?'ı ba?latan olay olmu?tur. Osmanlı ?mparatorlu?u gucunun doru?unda oldu?u 16. ve 17. yuzyıllarda uc kıtaya yayılmı? ve Balkanlar, Orta Do?u ve Kuzey Afrika'nın buyuk bir bolumunu egemenli?i altında tutmu?tur. Ulkenin sınırları batıda Cebelitarık Bo?azı, do?uda Hazar Denizi ile Basra Korfezi'ne; kuzeyde Avusturya, Macaristan ve Ukrayna'nın bir bolumune ve guneyde ise Sudan, Eritre, Somali ve Yemen'e kadar uzanmaktaydı.
Osmanlı ?mparatorlu?u 29 eyaletten ve ozerklik tanınmı? olan Bo?dan, Erdel ve Eflak prensliklerinden olu?maktaydı. Osmanlı Devleti, zaman zaman deniz a?ırı topraklarda da soz sahibi olmu?tur. Atlantik Okyanusu'ndaki kısa sureli toprak kazanımları Lanzarote (1585), Madeira (1617), Vestmannaeyjar (1627) ve Lundy (1655) bu duruma ornek olarak gosterilebilir.
Gaza ve cihat anlayı?ıyla surekli geni?leme eyleminde bulunan devletin egemenli?i altındaki topraklarda ya?ayan halklar, zaman zaman toplu ya da yerel ayaklanmalar ile Osmanlı iktidarına kar?ı cıkmı?lardır. Osmanlı ?mparatorlu?u'nun siyasi yapısında ve hukuk kurallarının olu?umunda ?slam dininin belirleyici bir rol oynaması, devletin bir "?slam devleti", dolayısıyla da bir "din devleti" olarak nitelendirilmesine neden olmu?tur.
Osmanlı ?mparatorlu?u donemi; Osmanlı Hanedanı'nın ve saray erkanının, Rum kadınlarla ve Slav Hristiyan halklardan (Sırplar, Bulgarlar, Ukraynalılar gibi) kadınlarla evlilik yapması, iskan politikası sebebiyle dev?irilen Hristiyan cocukların Turk-?slam orf ve gelenekleri ile yeti?tirilip yeniceri ordusuna ve devlet kurumlarına alınmasıyla beraber, Turk tarihinin Roma-Do?u Roma tarihi ile kayna?tı?ı donem olarak gorulur.
Arnold Joseph Toynbee gibi bazı tarihciler, Turkiye'nin Osmanlı Devleti'nin tek ardıl devleti sayılması gerekti?ini savunurlar.
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, 1 Kasım 1922 tarihinde 623 yıllık Osmanlı saltanatını kaldırdı ve 3 Mart 1924 tarihinde de, hem ?slam peygamberi Muhammed'in 632'deki olumunden sonra olu?turulan ve yakla?ık 1292 yıldır suregelen halifelik makamını kaldırdı, hem de Osmanlı Hanedanı'nın Turkiye'den surgun edilmesi kararını aldı. Gunumuzde hanedan ile soy ba?ı olanların bir kısmı Turkiye'de, bir kısmı ise yurt dı?ında farklı ulkelerde ya?amaktadır.