Milenijum :	2. milenijum
Vjekovi :	19. vijek ? 20. vijek ? 21. vijek
Decenija :	1870-e   1880-e   1890-e   ? 1900-e ?   1910-e   1920-e   1930-e
Godine :	1905 1906 1907 ? 1908 ? 1909 1910 1911

1908 . po kalendarima

Gregorijanski	1908.  (MCMVIII)
Ab urbe condita	2661.
Islamski	1325?1326.
Iranski	1286?1287.
Hebrejski	5668?5669.
Bizantski	7416?7417.
Koptski	1624?1625.
Hindu kalendari
? Vikram Samvat	1963?1964.
? Shaka Samvat	1830?1831.
? Kali Yuga	5009?5010.
Kineski
? Kontinualno	4544?4545.
? 60 godina	Yang Zemlja Majmun (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11908.
p   ?   r   ?   u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1908 ( MCMVIII ) bila je prijestupna godina koja po?inje u srijedu po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja po?inje u utorak po 13 dana zaostaju?em julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju kalendare).

1908 : 1 ? 2 ? 3 ? 4 ? 5 ? 6 ? 7 ? 8 ? 9 ? 10 ? 11 ? 12 Rođenja ? Smrti

Događaji [ uredi | uredi kod ]

Januar/Sije?anj [ uredi | uredi kod ]

• 1. 1. - Ekspedicija Nimrod Ernesta Shackletona krenula s Novog Zelanda ka Antarktiku .
• 1. 1. - Stupila na snagu ekonomska nagodba između Austrije i Ugarske .
• 4. 1. - Maroko : ulema Fesa proglasila zbacivanje sultana Abdelaziza zbog prevelike bliskosti Francuzima, i izjasnila se za njegovog brata Abdelhafida , koji se pro?le godine proglasio sultanom u Marake?u.
• 8. 1. - Pavao Rauch novi hrvatski ban (do 1910), "zakleti neprijatelj Srba" ^[1] .
• 13. 1. - Henri Farman leteo du?e od kilometra, ?ime je zaslu?io Grand Prix d’Aviation .
• 13. 1. - Izgorela Rhoads Opera House u Boyertown, Pennsylvania , stradala 171 osoba.

• 16. 1. - Kralj Petar I Karađorđevi? otvorio beogradski Hotel Moskva (Palata Osiguravaju?eg dru?tva "Rosija").
• januar - Naredba o hap?enju srpskih u?itelja i zatvaranju ?kola na Kosovu i Sand?aku.
• 21. 1. - Adolf Loos dr?i predavanje na temu "Ornament i zlo?in".
• 24. 1. - Objavljena knjiga Scouting for Boys Robert Baden Powella .
• 27. 1. - Otkriven Jupiterov satelit Pasifaja .
• 31. 1. - Otomanska vlada odobrila Austrougarskoj koncesiju za ?eleznicu Uvac - Mitrovica preko Novopazarskog sand?aka - nezadovoljstvo u Srbiji, Rusiji, Italiji. Rusija ?e zatim tra?iti gradnju Jadranske ?eleznice Ni? - San Giovanni di Medua preko Kosova (Stare Srbije) i severne Albanije a Bugari ?ustendil - Kumanovo ^[2] .

Februar/Velja?a [ uredi | uredi kod ]

• 1. 2. - Lisabonsko kraljeubistvo : ubijeni su kralj Carlos I i prestolonaslednik Luis Filipe - novi kralj je Manuel II , do ukidanja monarhije 1910 .
• 3. 2. - Osnovan fudbalski klub Panathinaikos A.O. .
• 12. 2. - Krenula prva auto-trka oko sveta, New York-Paris - pobednik stigao 30. jula.
• februar - Glad u beogradskom okrugu ^[3] .
• 18. 2. - Prema D?entlmenskom sporazumu iz 1907. zabranjeno useljavanje Japanaca u SAD.
• 21. 2. - U BiH osnovana Hrvatska narodna zajednica (građansko-liberalna struja i franjevci, glavni ideolog Ivo Pilar ).
• 27 - 28. 2. - Izbori u Hrvatskoj, ve?ina za Hrvatsko-srpsku koaliciju ; prvi put izabran Stjepan Radi? , mada je u zatvoru.

• februar-mart - Opozicija u Srbiji opstruira skup?tinu povodom pove?anja kraljeve civilne liste.
• februar-mart - Francuski ekspedicioni korpus generala d'Amada vr?i pacifikaciju Maroka u okolini Kazablanke, nakon pro?logodi?njih nemira - krvave represalije u regionu Chaouia.

Mart/O?ujak [ uredi | uredi kod ]

• 4. 3. - Po?ar u ?koli u mestu Collinwood (danas deo Clevelanda ), poginulo 175 osoba.
• 5. 3. - Ma?kulora: ovog prole?a po?inju ozbiljnije oru?ane akcije Albanaca ^[4] .
• 9. 3. - Osnovan FC Internazionale Milano - Inter.
• 12. 3. - U francuskom Vijetnamu (Anamu) izbija Pobuna odse?ene kose protiv kuluka i poreza, od aprila nasilna, ugu?ena je do juna.
• 14. 3. - Rad Hrvatskog sabora odlo?en do daljnjeg, ban Rauch vlada dekretima blizu dvije godine.
• 16. 3. - U Kragujevcu osnovan Savez srpskih sokolova.
• mart - Carinski rat : Srbija i Austro-Ugarska postigle novi trgova?ki sporazum - privremeni kompromis, AU ga nije ratifikovala.
• mart - Afera Tweedmouth u Velikoj Britaniji: Prvi lord Admiraliteta se dopisivao sa kajzerom Wilhelmom o britanskom pomorskom programu.
• 20. 3. - Pruski parlament doneo zakon o eksproprijaciji poljskih imanja koje vlasnici ne ?ele prodati, kako bi bila data nema?kim naseljenicima - retko je kori??en, nije promenio etni?ki sastav.
• 23. 3. - Durham Stevens, slu?benik u japanskom ministarstvu inostranih poslova, napadnut od dvojice korejskih emigranata u San Francisku, od ?ega umire dva dana kasnije.

April/Travanj [ uredi | uredi kod ]

• 4. 4. - Car Nikolaj II raspustio finski parlament jer je procenio da ovaj nije imao dovoljno po?tovanja prema njemu, izbori za novi u julu (obnovljena Rusifikacija Finske ).
• 5. 4. - Nakon povla?enja obolelog Campbell-Bannermana , novi britanski premijer je H. H. Asquith (do 1916), mandat od kralja Edwarda VII ("rukoljub") dobio je u Biarritzu . U kabinetu ?e se na?i i Lloyd George i Winston Churchill .
• 12. 4. - Ukrajinski nacionalista ubio u Lavovu namesnika austrougarske Galicije Andrzeja Potockog .
• april - Posjeta knjaza Nikole Rusiji.
• april - Po?ela s radom komisija za trasiranje Novopazarske ?eleznice (neostvareno).
• travanj - Sa Zagreba?kog sveu?ili?ta uklonjeni profesori Manojlovi? i ?urmin , povezani sa Hrvatsko-srpskom koalicijom, ?to izaziva proteste i ispisivanje studenata.
• 18. 4. - Zavr?na holandska intervencija na Baliju : ugu?en je ustanak izbio nakon ?to su Holanđani uzeli monopol na opijum, rad?a Klungkunga je poginuo, nakon ?ega su njegovih ?est kraljica i 200 pratilaca izvr?ili samoubistvo ( puputan ).
• 20. 4. - Sudar vozova u mestu Sunshine blizu Melbournea, 44 mrtvih.
• 21. 4. - Frederick Cook je navodno stigao do Severnog pola, ?to je slede?e godine osporeno (mo?da je, sa dvojicom Eskima, prona?ao otok Meighen ).
• 27. 4. - Otvorene Olimpijske igre u Londonu .
• 30. 4. - Eksplozija na japanskoj za?ti?enoj krstarici Matsushima , stradalo 206 od 350 ?lanova posade.
• 30. 4. - Dvojica Bengalaca poku?ala ubiti glavnog britanskog magistrata u Muzaffarpuru , ali stradale dve ?ene. Zbog ovoga ?e biti suđeno indijskim nacionalistim ( Emperor vs Aurobindo Ghosh and others ).

• prole?e - Nerodna 1907. izazvala glad u Sand?aku .

Maj/Svibanj [ uredi | uredi kod ]

• 1. 5. - Car Franjo Josip I. odobrio "Statut vakufske i mearifske autonomije" u Bosni; ostalo nere?eno pitanje men?ure (potvrde) carigradskog Me?ihata.
• 1. 5. - 5. 12. - Hispano-francuska izlo?ba u Saragosi , povodom stogodi?njice francuske opsade grada.
• 14. 5. - 31. 5. - U Londonu se odr?ava Franko-britanska izlo?ba .
• maj - U Crnoj Gori odr?ane prve sjednice Sv. Sinoda.
• 16. 5. (3. 5. po j.k.) - Zakon o obaveznom osnovnom ?kolovanju u Rusiji.
• 20. 5. - Budi Utomo je prvo doma?e politi?ko dru?tvo u Nizozemskoj Ostindiji .
• 25. 5. - 13. 6. - Suđenje za Bomba?ku aferu u Crnoj Gori - krunski svedok je austrougarski agent đorđe Nasti? koji optu?uje i srpsku vladu - ?est osuda na smrt od kojih 4 u odsustvu, knjaz ih pomilovao.
• 26. 5. - Pronađena nafta na Bliskom Istoku , kod mesta Masd?id-Sulejman u jugozapadnom Iranu - Britanci ubrzo preuzimaju kontrolu putem Anglo-iranske naftne kompanije .
• 27. 5. - Nakon smrti Mirza Ghulam Ahmada , prvi halif pokreta ahmedija postaje Hakim Nur-ud-Din (do 1914).
• 31. 5. (18. 5. po j.k.) - Izbori u Srbiji, radikalima smanjena ve?ina.

Jun/Juni/Lipanj [ uredi | uredi kod ]

• 7. 6. - Policija rasterala II kongres Glavnog radni?kog saveza u BiH.
• 9. 6. - Kralj Edward VII je prvi britanski monarh u poseti Rusiji i svom ne?aku caru Nikolaju II - sastanak je u Revalu ( Talinu ).
• 12. 6. - Po?eo Troji?ki sabor na beogradskoj Adi Ciganliji u organizaciji Uprave novinarskog udru?enja. U okviru sabora "1. male olimpijske igre".
• 13. 6. - Objavljen roman " Anne od Zelenih zabata ".
• 16. 6. - Francuzi odlu?uju?e porazili snage Kraljevstva Uadaj u ?adu.
• 17. 6. - Frank W. Wood patentirao osmosegmentni elektri?ni indikator brojeva (danas preovlađuje sedmosegmentni indikator ).
• 18. 6. (5. 6. po j.k.) - Srbija: vlada Nikole Pa?i?a podnela ostavku zbog opstrukcije samostalaca .
• 22. 6. - Incident crvene zastave u Tokiju: policija razbila okupljanje anarho-komunista, po?etak borbe protiv socijalisti?kog pokreta u Japanu.
• 23. 6. - Bombardovanje med?lisa u Teheranu: Muhamed Ali-?ah Kad?ar je uz pomo? koza?ke brigade zasada rasturio parlament.
• 27. 6. - Hanojska trova?ka zavera: vijetnamski kuvari ubacili otrov u hranu francuskog garnizona ali nije bilo smrtnih slu?ajeva - zaverenici giljotinirani.
• 29. 6. - Petar Ko?i? po?eo ?trajk glađu zbog maltretiranja u zatvoru ^[5] .
• 29. 6. - Apostolski ustav RKC Sapienti consilio , reforma Rimske kurije , osnovana Kongregacija za bogo?tovlje i sakramente .
• 29. 6. - U Bolcanu otvorena prva ?i?ara na svetu (?).
• 30. 6. - Ogromna Tunguska eksplozija nad Sibirom.

Jul/Juli/Srpanj [ uredi | uredi kod ]

• 2. 7. - Predsednik Paragvaja Benigno Ferreira zba?en u pu?u.
• 3. 7. - Mladoturska revolucija : major Ahmed Nijazi-beg se pobunio u Resenu .
• 5. 7. - Referendum u ?vajcarskoj podr?ava zabranu apsinta (zakon donesen 1910.).
• 5 - 23. 7. - Zbor Albanaca u Ferizaju (Uro?evcu), zahteva se turski ustav iz 1876 (Albanci o?ekuju od Mladoturaka ispunjenje svojih zahteva).
• 6. 7. - Enver-pa?a se pobunio u Bitolju - ve?ina osmanske vojske u Makedoniji se narednih dana pridru?uje pokretu.
• 6. 7. - Robert Peary isplovio ka Severnom polu .

• 10. 7. - Heike Kamerlingh Onnes pretvorio helijum u te?nost.
• 11/ 12. 7. - Militantni ?vedski socijalisti, među kojima Anton Nilson, detonirali bombu pored broda sa britanskim ?trajkbreherima u Malmou, poginuo jedan Englez.
• 14. 7. - Prikazan prvi Griffithov film The Adventures of Dollie .
• 15. 7. - Izvoljski ?alje ponudu sporazuma Erentalu, između ostalog u vezi Moreuza i aneksije BiH ^[1] .
• 20. 7. (7. 7. po j.k.) - Novi predsednik vlade u Srbiji je Petar Velimirovi? , u kabinet u?li i samostalni radikali (traje samo do februara).
• 23. 7. - Indijski nacionalista Bal Gangadhar Tilak osuđen na ?est godina zatvora jer je podr?ao aprilski bomba?ki napad, u Bombaju dolazi do generalnog ?trajka u znak protesta.
• 24. 7. - Druga osmanska ustavna era : sultan Abdul Hamid II pod pritiskom Mladoturaka progla?ava povratak ustava iz 1876 .
  • Borba za Makedoniju je privremeno prekinuta, jer su mladoturci obe?ali slobodu i jednakost.

• 24. 7. - Dorando Pietri dramati?no pro?ao prvi kroz fini? olimpijskog maratona, ali diskvalifikovan jer je dobijao pomo?.
• 27/ 28. 7. - Hongkon?ki tajfun: potopljen putni?ki brod SS Ying King, 421 ?rtva.

Avgust/August/Kolovoz [ uredi | uredi kod ]

• 5. 8. - Britanci jednostrano povukli granicu Gibraltara prema ?paniji, koja stoji i danas - nova ograda zahvatila vi?e neutralne zone.
• 7. 8. - U Austriji pronađena Venera iz Willendorfa .
• 7 - 9. 8. - Uhap?eni bra?a Adam i Valerijan Pribi?evi? , Adam poku?ao samoubistvo (đorđe Nasti? u bro?uri "Finale" optu?io prvake Srpske samostalne stranke za pripremu prevrata u korist "ju?noslovenske federacije", slede i druga hap?enja Srba, → Veleizdajni?ki proces ).
• 8. 8. - Wilbur Wright pokazao letelicu u Francuskoj, gde je postojala sumnja u ostvarenja bra?e.
• 8. 8. - James M. Spangler prodao patent za usisiva? svom rođaku Williamu Hooveru - ovaj osniva The Hoover Company .
• 14 - 16. 8. - Rasni neredi u Springfield, Illinois , pogrom protiv crnaca. Podsticaj za stvaranje asocijacije NAACP .
• 17. 8. - Prikazana Fantasmagorie , prvi animirani film.
• 18. 8. - Pu?tena je u pogon mala hidroelektrana Ozalj na Kupi, Karlovac dobio elektri?nu rasvjetu. ^[6]
• 18. 8. (5. 8. po j.k.) - U Srbiji izglasan trgova?ki ugovor sa AU (propao zbog aneksione krize).
• 19. 8. - Marokanski sultan Abdelaziz pora?en kod Marake?a od pristalica svog brata Abdelhafida (vlada do 1912 ).
• 23 - 25. 8. - U Skoplju odr?ana konferencija Srba iz tri vilajeta, osnovana "Srpska narodna organizacija Srba Osmanlija" ( Srpska demokratska liga ) - strogo ustavnim putem do razvoja Srba, za predsednika glavnog odbora izabran Bogdan Radenkovi? .
• 26. 8. - U BiH osnovana prore?imska i prohrvatska Muslimanska napredna stranka ( Ademaga Me?i? ).
• 30. 8. - U Samoboru odigrana prva utakmica u hokeju na travi u Hrvatskoj, između ?i?mi?a i zagreba?ke Concordije.

Septembar/Rujan [ uredi | uredi kod ]

• 1. 9. - Zavr?ena Hed?aska ?eleznica ( Damask - Medina ) u Osmanskom carstvu.
• 4. 9. - Izvoljski obavestio u Karlsbadu srpskog ministra inostranih dela, dr Milovana Milovanovi?a da je aneksija BiH na pragu ^[1] .
• 7. 9. - Memorandum Srpske i Muslimanske organizacije ( Alibeg Firdus i Gligorije Jeftanovi? ) ministru Burijanu na Ilid?i - tra?i se ustav bez promene dr?avno-pravnog polo?aja.
• 10. 9. - Ju?noameri?ka trka drednotima: u Engleskoj porinut brazilski bojni brod Minas Geraes .
• septembar? - Tre?a jugoslavenska umjetni?ka izlo?ba saveza "Lade" u Zagrebu ^[7] .
• septembar - Osnovan FK Slavija Sarajevo .
• 16. 9. - Sastanak Aehrenthal - Izvoljski u Buchlau - Izvoljski pristaje na aneksiju BiH ako Austrougarska podr?i ruski zahtjev za slobodan prolaz flote kroz Moreuze.
• 16. 9. - Vlasnik Buicka William C. Durant osnovao u Flint, Michigan korporaciju General Motors , kao holding kompaniju. Kasnije ove godine GM preuzima Oldsmobile .
• 17. 9. - Poru?nik Thomas Selfridge je prva osoba koja je poginula u avionskoj nesre?i, pilot Orville Wright je te?ko povređen.

• 20. 9. - Jedrenjak Star of Bengal potonuo pored Aljaske, stradalo oko 110 od 138 ljudi na brodu.
• 21. 9. - Matemati?ar Hermann Minkowski dr?i u Kelnu predavanje o prostoru i vremenu .
• 22. 9. (9. 9. po j.k.) - Budimski episkop Lukijan Bogdanovi? izabran za srpskog patrijarha (do 1913 ); prethodno biran vr?a?ki vladika Gavrilo Zmejanovi? ali mađarska vlada ga nije prihvatila.
• 23. 9. - Bugarski knez Ferdinand u poseti Pe?ti i ministru Erentalu - on zna za aneksiju BiH, u isto vreme ?e objaviti nezavisnost Bugarske ^[1] .
• 26/ 27. 9. - Bezdanska akcija: poljski revolucionari na ?elu s Jozefom Pilsudskim oplja?kali ruski voz blizu Vilne, odneli su 200.000 rubalja (osam miliona dolara u dana?njem novcu).
• 27. 9. - U Detroitu proizveden prvi primjerak automobila Ford Model T , do 1927 . bi?e ih proizvedeno 15 miliona.
• 28. 9. - Velika poplava reke Musi odnosi preko 50.000 ?ivota u Hyderabadu u Indiji.
• 28 - 30. 9. - Generalna skup?tina Međunarodne asocijacije za radno zakonodavstvo odr?ana u Lucernu, razgovara se o zabrani no?nog rada za decu i ograni?enju radnog vremena za ?ene.
• septembar - Sporazum vlade sa muslimanskim pokretom u BiH (car potvrdio 1909).

Oktobar/Listopad [ uredi | uredi kod ]

• 5. 10. -   Bugarska proglasila neovisnost od Osmanskog carstva .
• 6. 10. - Aneksija Bosne i Hercegovine od strane Austro-Ugarske , pravdana potrebom dono?enja ustava (u BiH objavljeno 7. 10.) - sledi Aneksiona kriza .
  • Austo-Ugarska je planirala nakon ovoga zauzeti i Srbiju, ili je podeliti sa Bugarskom, ali je do januara morala privremeno odustati od te namere, iz unutra?njih i spoljnjih razloga ^[8] .
• 6. 10. - Veliki miting u Beogradu protiv aneksije BiH, tra?i se rat protiv Austrije.
• 6. 10. - Zemljotres u Vran?i , Rumunija, ( M 6.8, Int. VIII).
• 7. 10. - Kritska Dr?ava jednostrano proglasila ujedinjenje sa Gr?kom (priznato 1912/13).
• 12. 10. - Vanredna sednica crnogorske skup?tine, osuda Aneksije (pomirenje srpske i crnogorske vlade).
• 13. 10. - Fritz Haber prijavio patent za proces proizvodnje amonijaka iz elemenata (→ Haber-Boschov proces ).
• oktobar - Prva dalmatinska umjetni?ka izlo?ba ^[9]
• 23. 10. (10. 10. po j.k.) - U Srbiji osnovana Narodna odbrana .
• 28. 10. - Afera Daily Telegraph : Wilhelm II grubo komentari?e britansku spoljnu politiku, ?to izaziva gnev u toj zemlji, ali i ?tetu njegovom ugledu u Nema?koj.
• 28. 10. - "Stenjka Razin" je prvi ruski film.
• oktobar , krajem - Srpska vlada izglasala ratne kredite, privatni ulaga?i povukli uloge u nov?anim zavodima (strah od rata).

Novembar/Studeni [ uredi | uredi kod ]

• 2. 11. - Uskotra?na ?eljezni?ka pruga Bar-Virpazar , izgrađena italijanskim kapitalom.
• 3. 11. - Republikanac William Howard Taft pobeđuje demokratu W. J. Bryana na izborima za predsednika SAD (321 prema 162 u elektorima, tre?i Bryanov poraz).
• 5. 11. - Stranka prava osnovala Hrvatsku narodnu legiju .
• 7. 11. - Butch Cassidy i Sundance Kid navodno ubijeni u Boliviji.
• 10. 11. - Dru?tvo Gideons International postavilo prve biblije u hotelskim sobama, u Superior, Montana - dru?tvo je do 2015. podelilo dve milijarde biblija.
• 12. 11. - Eksplozija u rudniku Zeche Radbod u Nema?koj, stradalo 349 rudara.
• 14 - 22. 11. - Bitoljski kongres odlu?uje o albanskoj abecedi .
• 15. 11. - Belgijski kralj Leopold II se odri?e li?ne kontrole nad S. D. Kongo u korist belgijske dr?ave, nakon izlo?enih velikih zloupotreba - Belgijski Kongo traje do 1960 .
• 15. 11. - Umire Udova carica Cixi , dan nakon ?to je od otrova umro pritvoreni car Guangxu .
• 15. 11. - Nakon von Becka novi ministar-predsednik Cislajtanije je Richard von Bienerth-Schmerling (do 1911 ).
• novembar - Hussein ibn Ali imenovan za ?erifa Meke (do 1924, kralj Hed?aza 1916-24).
• 17. 11. - Prikazan francuski film L'Assassinat du duc de Guise - s originalnom muzikom i scenariom, ima umetni?ke pretenzije.
• 25. 11. - Prvi broj The Christian Science Monitor -a.

• novembar-decembar - Otomanski legislativni izbori - relativna ve?ina za mladoturski Komitet jedinstva i progresa (izabrana i trojica Srba).

Decembar/Prosinac [ uredi | uredi kod ]

• 2. 12. - Dvogodi?nji Puyi , praunuk cara Daoguanga , postaje poslednji kineski car (do 1911/12), namesnik mu je otac Zaifeng , princ Chun.
• decembar - Thomas Edison osnovao Motion Picture Patents Company , trust filmskih kompanija koji ?eli regulisati tr?i?te - mnogi nezavisni filmotvorci ?e oti?i u Kaliforniju.
• decembar - Bioskop "Grand" u hotelu "Pariz" Svetozara Botori?a , prvi je stalni bioskop u Beogradu.
• decembar - Prikazan epski italijanski film Gli ultimi giorni di Pompei .
• decembar - Dalaj Lama se vratio na Tibet.
• 19. 12. - Predsednik Venecuele Cipriano Castro smenjen u odsustvu, vlast uzima potpredsednik Juan Vicente Gomez (1908-13, 1922-29 i 1931-35).
• 28. 12. - Messinski potres : zemljotres i cunami odneli mo?da 100.000 ?ivota na Siciliji i Kalabriji.
• 31. 12. - Wilbur Wright leteo kod Le Mansa 124,7 km za 2 1/2 sata.

Kroz godinu [ uredi | uredi kod ]

• Izgrađena Zgrada stare telefonske centrale u Beogradu .
• Izgrađen Zagreba?ki Paromlin .
• Miloje Vasi? po?inje istra?ivanje Vin?e .
• Ivan Me?trovi? je u Parizu, radi na Kosovskom ciklusu.
• Carl Patsch osnovao Balkanski institut u Sarajevu.
• Ameri?ka umetni?ka Aschan ?kola privla?i pa?nju javnosti.
• Nauka i tehnika
  • Maggi predstavio kocke za supu .
  • Nastale Toblerone .
  • Hans Geiger i Ernest Rutherford razvili prvi rudimentarni Gajgerov broja? .
  • U Njujorku zavr?ena Singer Building od 187m i 47 spratova, najvi?a zgrada na svetu do slede?e godine.
  • Na francuskom lokalitetu Le Moustier pronađena lobanja neandertalca (→ Musterijenska kultura).
  • Charles Hazelius Sternberg i sinovi prona?li Trahodonsku mumiju , fosil dinosaura sa o?uvanim otiskom ko?e.
  • Lee de Forest vr?i radio emisije sa Ajfelove kule u Parizu.
  • Jacques E. Brandenberger izumio celofan .
  • Kikunae Ikeda otkrio mononatrijum glutamat , osnovu ukusa umami .

Rođenja [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: :Kategorija:Rođeni 1908.

Januar/Sije?anj – Mart/O?ujak [ uredi | uredi kod ]

• 9. 1. - Simone de Beauvoir , francuska knji?evnica († 1986 .)
• 15. 1. - Edward Teller , fizi?ar († 2003 )
• 16. 1. - Gunther Prien , nema?ki podmorni?ki komandant († 1941 )
• 16. 1. - Ethel Merman , glumica i peva?ica († 1984 )
• 20. 1. - Jovan Marinovi? , pravnik, crnogorski i jugoslovenski revolucionar († 1982 .)
• 22. 1. - Lev Landau , fizi?ar, nobelovac († 1968 )
• 22. 1. - Josip Sala? , pomo?ni biskup zagreba?ki († 1975 )
• 26. 1. - Stephane Grappelli , d?ez violinista († 1997 )

• 4. 2. - Predrag Milosavljevi? , slikar, diplomata, akademik († 1987 )
• 6. 2. - Amintore Fanfani , italijanski politi?ar († 1999 )
• 6. 2. - Michael Maltese , scenarista crtanih filmova († 1981 )
• 22. 2. - Romulo Betancourt , predsednik Venecuele († 1981 )
• 26. 2. - Tex Avery , animator († 1980 )
• 29. 2. - Balthus , slikar († 2001 )

• 5. 3. - Rex Harrison , glumac († 1990 )
• 5. 3. - Fritz Fischer , histori?ar († 1991 )
• 7. 3. - Anna Magnani , glumica († 1973 )
• 14. 3. - Ko?a Popovi? , knji?evnik, narodni heroj, politi?ar († 1992 )
• 16. 3. - Jozo Toma?evi? , ekonomist, histori?ar († 1994 )
• 25. 3. - David Lean , filmski re?iser († 1991 )
• 26. 3. - Franz Stangl , komandant Sobibora i Treblinke († 1971 )

April/Travanj – Jun/Lipanj [ uredi | uredi kod ]

• 1. 4. - Abraham Maslow , psiholog († 1970 )
• 5. 4. - Bette Davis , ameri?ka glumica († 1989 .)
• 5. 4. - Herbert von Karajan , dirigent († 1989 )
• 6. 4. - ?efik Be?lagi? , kulturni histori?ar († 1990 )
• 9. 4. - Victor Vasarely , francuski slikar i grafi?ar mađarskog porijekla († 1997 .)
• 19. 4. - Svetolik Luki? , srpski slikar († 1980 )
• 25. 4. - Edward R. Murrow , novinar († 1965 )
• 28. 4. - Oskar Schindler , industrijalac, spasitelj Jevreja († 1974 )
• 30. 4. - Eve Arden , glumica († 1990 )

• 7. 5. - Max Grundig , industrijalac i pronalaza? († 1989 )
• 20. 5. - James Stewart , ameri?ki filmski glumac († 1997 .)
• 23. 5. - John Bardeen , fizi?ar, nobelovac († 1991 )
• 26. 5. - Milan đokovi? , knji?evnik, prevodilac, pozori?ni reditelj († 1993 )
• 26. 5. - Velimir Terzi? , general-pukovnik JNA, istori?ar († 1983 )
• 28. 5. - Ian Fleming , knji?evnik († 1964 )
• 30. 5. - Mel Blanc , glas u crtanim filmovima († 1989 )
• 31. 5. - Don Ameche , glumac († 1993 )

• 4. 6. - Lujo Davi?o , baletski igra?, pedagog, kompozitor († 1943 )
• 8. 6. - Leo Leme?i? , nogometa? († 1978 )
• 11. 6. - Francisco Marto , portugalski katoli?ki bla?enik († 1919 .)
• 12. 6. - Otto Skorzeny , SS-oficir († 1975 )
• 26. 6. - Salvador Allende , predsednik ?ilea († 1973 )
• 28. 6. - Valerijan Stefanovi? , prvi episkop ?umadijski († 1976 )

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan [ uredi | uredi kod ]

• 1. 7. - Estee Lauder , preduzetnica († 2004 )
• 2. 7. - Thurgood Marshall , prvi crni ?lan Vrhovnog suda SAD († 1993 )
• 5. 7. - Henri d'Orleans , francuski pretendent "Henri VI" († 1999 )
• 8. 7. - Nelson Rockefeller , biznismen, filantrop, potpredsednik SAD († 1979 )
• 10. 7. - Olga Skovran , koreograf, pedagog, osn. i dir. "Kola" († 1995 )
• 12. 7. - Milton Berle , komi?ar († 2002 )
• 23. 7. - Elio Vittorini , talijanski knji?evnik († 1966 .)

• 18. 8. - Milan Risti? , srpski kompozitor i akademik († 1982 )
• 22. 8. - Henri Cartier-Bresson , fotograf († 2004 )
• 27. 8. - Lyndon B. Johnson , ameri?ki politi?ar i predsjednik († 1973 .)
• 27. 8. - Don Bradman , australski kriketa? († 2001 )
• 30. 8. - Fred MacMurray , glumac († 1991 )
• 31. 8. - William Saroyan , ameri?ki knji?evnik († 1981 .)

• 7. 9. - Michael E. DeBakey , kardiohirurg († 2008 )
• 14. 9. - Mihailo Petrovi? Njego? , crnogorski princ († 1986 )
• 15. 9. - Mi?ko Kranjec , knji?evnik († 1983 )

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac [ uredi | uredi kod ]

• 1. 10. - Ljubi?a Jovanovi? , srpski glumac († 1971 )
• 6. 10. - Carole Lombard , glumica († 1942 )
• 15. 10. - John Kenneth Galbraith , ekonomista († 2006 )
• 16. 10. - Enver Hoxha , lider Albanije († 1985 )

• 14. 11. - Joseph McCarthy , ameri?ki politi?ar († 1957 )
• 15. 11. - Carlo Abarth , dizajner automobila († 1979 )
• 28. 11. - Claude Levi-Strauss , francuski etnolog i antropolog († 2009 )

• 6. 12. - Baby Face Nelson , kriminalac († 1934 )
• 8. 12. - Ervina Dragman , glumica († 1990 )
• 17. 12. - Willard Libby , hemi?ar, nobelovac († 1980 )
• 22. 12. - Ko?o Racin , knji?evnik i revolucionar († 1943 )
• 25. 12. - Quentin Crisp , engleski pisac i glumac († 1999 )
• 31. 12. - Simon Wiesenthal , lovac na naciste († 2005 )
• 31. 12. - Bora Gli?i? , srpski knji?evnik († 1988 )
• 31. 12. - Marko Rothmuller , operni pjeva? († 1993 )

Kroz godinu [ uredi | uredi kod ]

• Sima Poga?arevi? , narodni heroj († 1941 )
• Sulejman Kemura , reis-ul-ulema Islamske zajednice († 1975 )

Smrti [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: :Kategorija:Umrli 1908.

Januar/Sije?anj – Jun/Lipanj [ uredi | uredi kod ]

• 9. 1. - Wilhelm Busch , njema?ki slikar i knji?evnik (* 1832 .)
• 17. 1. - Ferdinando IV , poslednji veliki vojvoda Toskane (* 1835 )
• 25. 1. - Ouida , engleska spisateljica (* 1839 )
• 1. 2. - Carlos I, kralj Portugala (* 1863 )
• 1. 2. - Luis Filipe, kraljevski princ Portugala (* 1887 )
• 2. 2. - Milovan Gli?i? , srpski knji?evnik (* 1847 )
• 8. 2. - Marijan Deren?in , hrvatski knji?evnik, pravnik, politi?ar (* 1836 )
• 29. 2. - Pat Garrett , ?erif (* 1850 )
• 4. 3. - Simo Matavulj , knji?evnik, akademik (* 1852 )
• 11. 3. - Edmondo De Amicis , knji?evnik (* 1846 )
• 2. 4. - Bo?idar Karađorđevi? , umetnik, praunuk Karađorđev, unuk kapetan-Mi?e (* 1862 )
• 22. 4. - Henry Campbell-Bannerman , donedavni britanski premijer (* 1836 )
• 23. 4. - Ivo Hreljanovi? , operni pjeva?, bariton (* 1864)
• 24. 4. - Baltazar Bogi?i? , hrvatski znanstvenik, pravni i povijesni pisac (* 1834 .)
• 26. 5. - Mirza Ghulam Ahmad , osniva? Ahmedije (* 1835 )
• 19. 6. - Josip Ra?i? , hrvatski slikar (* 1885 .)
• 21. 6. - Nikolaj Rimski-Korsakov , kompozitor (* 1844 )
• 24. 6. - Grover Cleveland , biv?i predsednik SAD (* 1837 )

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac [ uredi | uredi kod ]

• 7. 8. - Antonio Starabba , biv?i italijanski premijer (* 1839 )
• 17. 8. - Radoje Domanovi? , srpski pisac (* 1873 )
• 25. 8. - Antoine Henri Becquerel , francuski fizi?ar (* 1852 .)
• 8. 9. - Stjepan Mileti? , kazali?ni intendant , redatelj i kriti?ar (* 1868 .)
• 28. 10. - đuro Crnadak , poduzetnik, kulturni radnik (* 1820 )
• 29. 10. - Silvije Strahimir Kranj?evi? , hrvatski knji?evnik (* 1868 .)
• 4. 11. - Tomas Estrada Palma , prvi predsednik Kube (* 1835 )
• 7. 11. - Butch Cassidy , odmetnik (* 1866 )
• 7. 11. - Sundance Kid , odmetnik (* 1867 )
• 8. 11. - Victorien Sardou , dramski pisac (* 1831 )
• 14. 11. - Guangxu , kineski car (* 1871 )
• 15. 11. - Cixi , kineska udova carica (* 1835 )
• 17. 11. - Milan đ. Mili?evi? , srpski knji?evnik, akademik (* 1831 )
• 15. 12. - đorđe Stratimirovi? , politi?ar i vojskovođa (* 1822 )
• 18. 12. - Avdo Karabegovi? , pesnik (* 1875 )
• 20. 12. - Jovan Kron?tatski , ruski svetac (* 1829 )
• 31. 12. - Vela Nigrinova , pozori?na glumica (* 1862 )

Nobelova nagrada za 1908. godinu [ uredi | uredi kod ]

• Fizika : Gabriel Lippmann (metod fotografskog reprodukovanja boja na osnovu pojave interferencije)
• Kemija : Ernest Rutherford (istra?ivanje dezintegracije elemenata i hemije radioaktivnih supstanci)
• Fiziologija i medicina : Ilja Ilji? Me?nikov i Paul Ehrlich (rad na imunitetu)
• Knji?evnost : Rudolf Eucken (... idealisti?ka filozofija ?ivota u brojnim delima)
• Mir : Klas Pontus Arnoldson (rad na odr?anju mira između ?vedske i Norve?ke) i Fredrik Bajer (po?asni predsednik Međunarodnog mirovnog biroa, pristalica arbitracije)

Reference [ uredi | uredi kod ]

Literatura

• Mitrovi?, Andrej. Prodor na Balkan i Srbija 1908-1918 . Nolit 1981.