Антонио Луцио Вивальди
Антонио Луцио Вивальди
(
Итали
:
Antonio Lucio Vivaldi
;
Венецэд
1678
оны
3 сарын 4
?
Венад
1741
оны
7 сарын 28
) бол
Венецийн
алдартай х?гжмийн зохиолч, хийлч-виртуоз, багш, удирдаач, католик шашны з?тгэлтэн. Тэрээр дуурь, оратори, дан х?гжмийн болон ц??х??л х?гжимд зориулсан асар их б?тээл, туурвилыг х?н т?р?лхт?нд ?лдээсэн авьяаслаг х?гжмийн зохиолч ажээ. Т??нийг XVIII зууны италийн хийлийн урлагийн нэгэн томоохон т?л??л?гч м?н гэдгийг арга байхг?й х?лээн з?вш??р?х хэрэгтэй юм. Ид уран б?тээл туурвиж байсан тухайн цаг ?едээ Европ дахинаа алдаршиж байсан ц??х?н уран б?тээлчдийн нэг бол Вивальди м?н. Т??ний дан х?гжмийн б?тээл??д, ялангуяа хийлд зориулсан концертууд нь хэдэн зуун жил дамжин эгшиглэсээр байна. Тэдгээрээс хамгийн алдартай нь “Harmony ба зохион б?тээлт” цувралын “Д?рврррр?н улирал” хэмээх хийлд зориулсан 4 концерт байдаг.
Венецийн с?мийн х?гжимчин Жованни Батист ??рийн бяцхан х??дээ хийл х?гжим зааж ?гч байсан нь х?н т?р?лхтний сонгодог х?гжмийн урын санд сонгодог х?гжмийн баялаг ?в соёлыг бий болгох эхлэл байжээ. Антонио Вивальди 1691 онд анхныхаа зохиолыг бичиж байсан байна. 1703 онд Вивальди с?мийн санваартан болов. Вивальди тэр ?едээ ихээхэн алдартай байсан Венецийн Оспедале Дела Пьета консерваторид хичээл заах болсноор т??ний багшлах болон х?гжмийн зохиолч болох амьдралын эхлэл тавигджээ. Т??ний ?ндсэн ажил бол шашны холбогдолтой болон т?р?л б?рийн ордны х?гжим зохиох явдал байсан ч Вивальди захиалгат х?гжмийг хурдан, х?нг?н хийж г?йцэтгэдэг байв. М?н тэр хэмжээгээрээ ивальди шинэлэг, ?в?рм?ц дуугаралттай зохиолуудыг бичиж байсан юм. Симфони найралд цэргийн найралд хэрэглэж байсан ?лээвэр х?гжмийн зэмсг??дийг шинээр оруулж байжээ. Т??ний ажлын хурдыг 5 хоногт багтаан 3 б?лэгт дуурь бичиж байснаар тодорхойлж болох юм. 1705 онд “опус 1” гэж дугаарласан 12 сонатууд нь хэвлэгдэн гарав. 1706 онд Вивальди анх удаа Францын элчин сайдын ордны тоглолтод оролцжээ. 1709 онд хийл, чембалод зориулсан 12 сонатыг багтаасан 2 дахь опус нь хэвлэгдэв. 1713-1718 онд х?гжмийн 8 удаагийн амжилттай тоглолт болсон байна. Т??нээс гадна Антонио Вивальди Венецийн театр болон бусад баяр наадмаар ??рийнх?? дууриудыг тоглуулж, гадаад, дотоодын аялан тоглолтуудыг хийж амжуулав. 1740 оноос эхлэн хэсэг хугацаанд тэр Австрид ордны х?гжмийн зохиолчоор ажиллаж байгаад 1741 оны 6-р сарын 28-нд нас баржээ.
Хэдийгээр Антонио Вивальди олон тооны б?тээл туурвисан хэдий боловч тэр ??рийнх?? б?тээлийг нэгтгэн хэвл??лж байсанг?й. Харин хожим, XX зуунд л д?нг?ж эмхэтгэл??д нь гарч эхэлсэн байдаг. Тэрээр 500 орчим концерт, 100-д сонат, м?н симфони, серенадуудыг зохиосон юм. Тэдгээрээс хамгийн алдартай нь хийл, найрал х?гжимд зориулсан “Д?рв?н улирал” концерт юм.
“Д?рв?н улирал”( Le quattro stagioni )-Антонио Вивальдийн хийл найрал х?гжимд зориулсан опус 8-ын 12 концертын эхний 4 цуврал концерт болох юм. Дээрх концертууд нь барокко х?гжмийн хамгийн тод томруун жишээ болно. Эдгээр концертууд нь 1723 онд зохиогдсон бол хоёр жилийн дараа олны х?ртээл болж байжээ. Тухайн ?едээ тоглолт б?рийнхээ хийлийн гоцлолыг Вивальди ??р?? х?гжимдд?г байсан гэдэг. Концертууд нь 3 ангитай ба хоёр захын ангиуд нь хурдан темптэй байх бол дунд анги нь удаавтар, аядуу з??л?н байдаг. Энэ цувралд багтсан 4 концертууд нь б?гд 3 ангитай байгаад тэдгээр нь нийлээд 12 болох ба энэ нь нэг жилийн 12 сар гэсэн утга санааг агуулааг?й юм. Вивальдийн дээрх концертуудаас хойш бусад х?гжмийн зохиолчид ихэнхдээ аливаа концертыг 3 ангитай б?тээх хандлага бий болжэ. Энэх?? 4 цуврал концерт тус б?рт Вивальди х?т?лб?р бичиж, тайлбар ?гс?н байдаг. ??р??р хэлбэл, концерт тус б?рт зориулан сонет бичиж буюу ?нэн чанартаа х?т?лб?р зориулж ?гс?н хэрэг.
Ospedale della Pietaд
ажиллаж байсан тэр ?еэс Вивальди дуурийн х?гжим бичиж эхэлсэн б?г??д 1713 онд анх тавигдсан
Ottone in villac
хойш 1739 он гэхэд тавин дуурийг тэрээр туурвисан байлаа.
Нэгэн маргааны улмаас тэрээр
Венецийг
орхиж
Мантова
,
Ром
д ажиллаж м?н
Ромын Папад
хоёр ч удаа тоглон ?гч, с?мийн х?гжим бичиж байгаад найман жилийн дараа
Венецдээ
эргэн ирсэн байна.
Вивальдийн олон ш?тэн бишрэгчид Венецийг зорих болсон хэдий ч
Барокко
урсгалаас
Галант
урсгалыг ил??тэй ?зэх болсон Вивальдийн х?гжим аажмаар х?м??сийн сонирхолыг тэр б?р татахаа болив.
Тиймээс 1740 онд Вивальди
Вена
-г зорьсон б?г??д тэнд ирснээсээ хойш арван сарын дараа 1741 оны 7 сарын 28-д тэрээр таалал т?гсжээ. Олонд ш?тэн бишрэгдэж явсан т??ний оршуулга с?р дуулианг?й, их чимээг?й болж ?нг?рс?н байна.
Вивальдийн 500 гаруй концертын 241 нь хийлийн гоцлол концерт б?г??д 39 концерт нь
Фагот
м?н бусад
?лээвэр х?гжим
,
мандолин
зэрэгт зориулагдсан концертууд байдаг байна.
70 гаруй концертдоо тэрээр 2 болон т??нээс дээш гоцлолуудыг оролцуулж, м?н зэмсэг б?рээс 16 гоцлолоос б?рдсэн концерт, эсвэл огт гоцлолг?й концерт зэрэг нь т??ний хэр шинийг эрэлхийлэгч байсныг илтгэж байгаа юм.
Вивальди нэгэн захиандаа 94 дуурь бичсэн гэж дурьдсан байдаг ч одоогоор т??нийх болох нь тогтоогдсон 49 дуурь байдаг байна. Эдгээрээс ихэнх нь 1970 оноос хойш олон орны тайзнаа тавигдаж эхэлсэн б?г??д т??ний бичиж хэрэглэж байсан
нот
уудын ихэнх нь одоо
Турины
Biblioteca Nazionale
д хадгалагдаж байгаа аж.