Chinees

Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't Mestreechs . Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.

't Chinees is 'n Sino-Tibetaanse taol die door 't groetste deil vaan de 1,3 mieljard inwoeners vaan China (en Taiwan ) weurt gesproke, zoewie door talloes mieljoene lui wereldwied in de Chinesen diaspora . 't Is de taol vaan de Han-Chineze , meh ouch vaol lui oet etnische minderhede in China spreken 't es ierste daan wel twiede taol. 't Chinees is 'n macrotaol : zien dialekte versjelle oonderein zoe zier tot ze oonderein neet te verstoon zien en op taolkundege grun gemekelek es apaarte taole kinne gelle. De hoofdialekte zien Mandarijn , Hui , Wu , Xiang , Hakka , Min , Kantonees en Ping . 't Yin weurt soms ouch nog es apaarte grop aofgesjeie; vaol taolkundege rekene dat evels ieder tot 't Mandarijn.

Alle Chinese dialekte zien toentaole in d'n ingste zin vaan 't woord: de prosodie weurt in de ierste plaots bepaold door de toene die waord vaan ziechzelf hobbe. De dialekte versjelle oonderein evels sterk in 't toensysteem wat ze hobbe. Zoe heet 't Mandarijn veer toene, 't Kantonees evels zes, die nog wijer kinne weure oetgesplits tot wel nege. Ouch goon alle soorte Chinees consonantclusters oet de weeg; in sommege dialekte maag e woord ouch neet op 'nen aandere consonant es -n of -ng indege. Wijer is 't Chinees 'n isolerende taol , wat drop neerkump tot waord samevalle met wortele en neet kinne weure verboge.

't Chinees weurt gesjreve met 't Chinees sjrif , e karaktersjrif wat al sinds 't ind vaan 't twiede millennium veur Christus bekind is. De ajdste fase vaan 't Chinees neump me Aajdchinees , wat gans geleidelek euvergeit in 't Middelchinees . Taolkundege meine tot 't Aajdchinees nog gans oon-Chinees kloonk ('t had woersjijnelek gein toene en wel consonantclusters). 't Middelchinees had wel 'n typisch Chinese klaanklier. De groete vaolheid aon aofwiekende dialekte zouw ziech pas in 't Nuichinees hobbe gemanifesteerd.