Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Wereldkaart op d'n Indischen Oceaon gecentreerd.
Reliefkaart vaan d'n Indischen Oceaon en zien umgeving. Wie me kin zien weurt d'n oceaonbojem door diverse
oonderziese bergkettes
doorsnoje.
D'n
Indischen Oceaon
is ein vaan de drei, veer of vief
oceaone
op
Eerd
. 't Is 't daarde groetste wateroppervlaak op de wereld, nao de
Stellen Oceaon
en d'n
Atlantischen Oceaon
en nog veur de
Zuieleken Oceaon
en de
Noordeleke Ieszie
. 't Water weurt begrens door
Afrika
in 't weste,
Azie
in 't noorde,
Australie
in 't ooste en de Zuieleken Oceaon daan wel
Antarctica
in 't zuie - aofhaankelek of me de Zuieleken Oceaon es 'ne volweerdegen oceaon zuut. 't Water is geneump nao
Indie
, 'n regio in
Zuid-Azie
en bij oetbreiing ouch
Zuidoos-Azie
.
D'n Indischen Oceaon waor al bij de aw Grieke bekind. Zij meinde evels tot 't water aon veer kante door land umslote mos zien, wat te make had met 't
Zuidland
wat volgens hun mos bestoon. Middeliewse gelierde naome dit euver. Pas in
1488
rundde
Bartolomeu Dias
Kaap de Gooj Hoop
, boemet heer empirisch bewees tot de Indische Oceaon euver aander ziee te bereike waor. Dit leide tot 'ne stortvlood aon oontdekkinge, die de Portugeze (en later aander Europeaone) tot in China en Japan brachte.
De
Austronesiers
hobbe d'n Indischen Oceaon neet zoe intensief verkind wie de Stel Zuidzie. Toch zien lui vaan
Borneo
oets de gansen oceaon euvergestoke um op
Madagaskar
oet te koume - get boe hun taol en genetiek vaan getuige.
Ouch de
Arabere
hobbe d'n Oceaon oetgebreid verkind. Zij kaome tot in
Maleisie
en
Java
, wat verklaort boe me dao allewijl d'n islam aonhingk. Aon d'n Afrikaanse kant kaome ze tot Mozambique en Madagaskar. Op (kleinder) eilen en in kosgebeed heet de Arabisch-islamitische cultuur 'ne groeten invlood achtergelaote.
De Chineze zeilde ouch euver d'n Indischen Oceaon, en gebruukde dee vrij intensief veur d'n handel. Gemeinelek gonge ze neet wijer es Arabie, meh Chinese handelere en oontdekkers hobbe ouch Egypte, Ethiopie en Oos-Afrika aongedoon.
D'n Indischen Oceaon begos ziech pas 150 mieljoen jaor geleie te vorme, met 't oetereinvalle vaan
Gondwanaland
. Daoveur zaote de continente die 't umringe gooddeils nog aonein vas.
In tegestelling tot d'n Atlantischen en Stellen Oceaon, die vaan poolgebeed tot poolgebeed doorluipe, concentreert ziech d'n Indischen Oceaon op 't zuielek haafroond en ligk ziene grens in de trope. Dit heet tot gevolg tot sterke
passaotwinde
vochtege loch 't land op bloze. Op 't
Indiaas subcontinent
heet dit de
moessonreges
tot gevolg, umtot dees vochhawwende loch tege de
Himalaya
knalt en ziech boven 't subcontinent concentreert.
Ziee
vaan d'n Indischen Oceaon zien de
Roej Zie
, de
Perzische Golf
, d'n
Arabische Zie
, de
Golf vaan Bengale
, de
Timorzie
en de
Straot Mozambique
. Nogal get ziee ligke in 't euvergaanksgebeed nao de Stellen Oceaon, te wete de
Zuid-Chinese Zie
met de
Golf vaan Thailand
, de
Suluzie
, de
Celebeszie
, de
Javazie
en de
Bandazie
.
D'n Indischen Oceaon kint diverse oonderziese bergkettes, die deks weer in kleinder kettes weure verdeild. De drei belaankriekste zien de
Centraol-Indische rogk
, de
Zuidwes-Indische rogk
en de
Zuidoos-Indische rogk
, die op 't
Rodriguespunt
biejein koume.
't Gief mer twie
trogke
in d'n Indischen Oceaon. De
Javatrogk
is met 6.000 kilometer nog bes laank, meh de
Makrantrogk
, zuielek vaan Iran en Pakistan, is met 900 hendeg klein.
Vaan de volgende eilen en eilandegroppe kin me zegke tot ze in d'n Indische Oceaon ligke. D'n Indonesischen arsjipel kump ouch in aonmerking, meh vurmp ieder de grens vaan d'n Oceaon.