Ек?нш? д?ниеж?з?л?к со?ыс

	Ек?нш? д?ниеж?з?л?к со?ыс
	; Сол жа? ба?ан (жо?арыдан т?мен): Гитлер Эйфель м?нарасыны? аясында, 1940 жыл. маусым; Макс Альпертт?? "Комбат" фотосы-ке?ес офицер? 1942 жылды? ш?лдес?ндег? шабуылда жауынгерлерд? к?теред?; американды? 1-ш? жаяу ?скер дивизиясыны? ?скерлер?н Омаха жа?ажайына ?ондыру, 1944 ж. 6 маусым; Рейхстагты? т?бес?не ке?ес туын орнату, 1945 ж. Мамыр. ; О? жа? ба?ан (жо?арыдан т?мен): Перл-Харбор?а шабуылдан кей?н батып бара жат?ан американды? "Аризона" ?скери-те??з кемес?, 1941 жыл?ы 7 желто?сан; Францияны? солт?ст?г?ндег? нем?с "Tiger I" танк?с?, 1944 ж. наурыз; 1945 ж. 23 а?панда Иводзиманы? ?ст?не жалауша салу; Нагасаки ?ст?ндег? ядролы? са?ырау??ла?, 1945 ж. 9 тамыз.
Дата	1 ?ырк?йек 1939 ? 2 ?ырк?йек 1945
Орын	Еуропа , Азия , Африка , Тыны? м?хит , Атлант м?хиты
Себеп	? 1919 жыл?ы Версаль бейб?тш?л?к кел?с?м?н?? Германия ?ш?н ?иын шарттары ; ? Адольф Гитлерд?? национал социалист?к идеялары мен саясаты ; ? Бас?а мемлекеттерд?? саясаты ; ? Версаль-Вашингтон ж?йес?н?? салдары ; ? ?лемд?к экономикалы? да?дарыс ; ( ?лы то?ырау )
Н?тиже	Германия капитуляциясы туралы кел?с?м ; ? Антигитлерл?к коалицияны? же??с?; Германия мен оны? ода?тастарыны? же??л?с? ; ? Нем?с аума?тарын жаулап алу ж?не оларды? же??мпаздар арасында б?л?ну? ; ? Б?р?ккен ?лттар ?йымын ??ру ; ? Фашизм мен нацизм идеологияларына тыйым салу ж?не айыптау ; ? ?лыбритания мен Францияны? жалпы ?лемд?к саясатта?ы р?л?н?? т?мендеу? ; ? КСРО мен А?Ш жо?ар?ы державалар?а айналуда ; ? ?лемд? ек? лагерьге б?лу, ?ыр?и ?аба? со?ысты? басталуы ; ? Шы?ыс ж?не Орталы? Еуропаны? б?р?атар мемлекеттер?ндег? ке?ес ?к?меттер?н?? бил?кке келу? ; ? Отарлы? империяларды? деколонизация ж?не ыдырау процес?н?? басталуы
Аума?ты? ; ?згер?стер	? Нацист?к Германия мен Аустрияны? аума?ын КСРО, А?Ш, ?лыбритания ж?не Франция ?скерлер? басып алып, 4 оккупация айма?ына б?л?нд?. ; ? Германияны? шы?ыс аума?тарыны? ед?у?р б?л?г? Польша мен Ке?ес Ода?ына бер?лд?. ; ? Шы?ыс ж?не о?т?ст?к Еуропада жа?а коммунист?к мемлекеттерд?? ??рылуы ; ? Б?рын отарлы? империяларды? ?ол астында бол?ан к?птеген б?рын?ы отарларды? т?уелс?зд?г?н алу
?арсыластар
Антигитлерл?к коалиция : ; Польша ; (1939 жылдан бастап) ; Британ империясы : Доминиондар Франция ; (1939?1940) ; Ерк?н Франция ; Чехословакия ; Нидерланд ; (1940?1942) ; Бельгия ; Норвегия ; Дания ; Югославия ; Люксембург ; (1940 ж.) ; Грекия ; А?Ш ; (1941 жылдан бастап) ; Филиппин ; КСРО ; (1941 жылдан бастап) ; Сателиттер ?ытай ; (1941 жылдан бастап) ; Эфиопия ; Куба ; (1941 жылдан бастап) ; Бразилия ; (1941 жылдан бастап) ; Сауд Арабиясы ; Т?ркия ; Колумбия ; Коста-Рика ; Доминикан Республикасы ; Сальвадор ; Гаити ; Гватемала ; Гондурас ; Никарагуа ; Мексика ; Боливия ; Панама ; Перу ; Парагвай ; Уругвай ; Иран ; Либерия ; Эквадор ; Венесуэла ; Чили ; Непал ; ; Антигитлерл?к коалиция жа?ына ?ткен мемлекеттер: ; Италия Патшалы?ы ; (1943?1945) ; Румыния ; (1944?1945) ; Болгария ; (1944?1945) ; Финляндия ; (1944?1945)	Ось елдер? мен оларды? ода?тастары : ; Нацист?к Германия Сателиттер Италия Патшалы?ы ; Сателиттер Жапония ; Сателиттер Болгария ; (1941?1944) ; Мажарстан ; (1941?1944) ; Румыния ; (1941?1944) ; Финляндия ; (1941?1944) ; Тайланд ; (1942 жылдан бастап) ; Ирак ; (1941) ; ; "Осьт?" ?олда?ан мемлекеттер: ; Испания ; Португалия
?олбасшылары
Иосиф Сталин ; Уинстон Черчилль ; Франклин Рузвельт † → Гарри Трумэн ; Шарль де Голль ; Чан Кайши	Адольф Гитлер † ; Бенито Муссолини † ; Хирохито
Шы?ындар
Со?ыс шы?ындары: 16 000 000-нан астам ; Бейб?т т?р?ындарды? шы?ындары: ; 45 000 000-нан астам ; Барлы? ?аза тап?андар: ; 61 000 000-нан астам	Со?ыс шы?ындары: 8 000 000-нан астам ; Бейб?т т?р?ындарды? шы?ындары: ; 4 000 000-нан астам ; Барлы? ?аза тап?андар: ; 12 000 000-нан астам
Жалпы шы?ындар
	55 000 000 ? 70 000 000 ?аза тап?ан
	55 000 000 ? 70 000 000 ?аза тап?ан
	Б?л ?лг?н?: к?ру ? тал?ылау ? ??деу

Ек?нш? д?ниеж?з?л?к со?ыс ( 1 ?ырк?йек , 1939 жыл ? 2 ?ырк?йек , 1945 жыл ) ? д?ние ж?з?не ?стемд?к жасау ?ш?н Германия , Италия , Жапония тарапынан бастал?ан со?ыс . 1933 ж . нацист?к диктатура орна?аннан кей?н Германия д?ние ж?з?не ?стемд?к ж?рг?зу жоспарын ж?зеге асыру?а к?р?ст?. Оны Италия ж?не Жапония ?к?меттер? ?олдады.

Со?ыс алдында?ы кел?сс?здер мен факт?лер

?лг?:Portal 1933 ж. фашист?к диктатура орна?аннан кей?н Нацист?к Германия д?ние ж?з?не ?стемд?к ж?рг?зу жоспарын ж?зеге асыру?а к?р?ст?. Оны Италия ж?не Жапония ?к?меттер? ?олдады. 1936 ж. Германия мен Жапония ≪антикоминтернд?к пакт?ге≫ ?ол ?ойды, 1937 ж. о?ан Италия ?осылды.

Жапония 1931 ж. ?ытайда , Италия 1935-36 ж. Эфиопияда , Германия мен Италия 1936 ? 39 ж. Испанияда бас?ыншылы? со?ыстар ж?рг?зд?. 1938 ж. Германия Аустрияны , Мюнхен кел?с?м?не (1938 ж. 29 ?ырк?йекте Мюнхен ?аласында Германия, ?лыбритания , Франция , Италия ?к?мет басшылары кездес?п, Чехословакияны? Судет облысын нем?стерге беру, Германия к?рш?лер?нен бас?а жер талап етпеуге кел?с?м жасасты) с?йкес Чехословакияны? Судет облысын, 1939 ж. наурызда Чехословакияны, Литваны? Мемель облысын, с?у?р айында Италия Албанияны басып алды.

Еуропада ?з м?дделер?н ?ор?ау ?ш?н ?лыбритания мен Франция ?к?меттер? Польша , Румыния , Грекия , Т?ркия елдер?н ?ор?ау?а м?ндеттеме алды, сондай-а?, КСРО -мен ?жымды? ?ау?пс?зд?к ж?н?нде кел?сс?з ж?рг?зд?. Ке?ес ?к?мет? оларды? кейб?р талаптарымен кел?спей, кел?сс?зд? то?татты да, кер?с?нше, Германиямен ?зара шабуыл жасаспау пакт?с?не (1939 ж. 23 тамыз) ?ол ?ойды.

Осы Молотов-Риббентроп кел?с?м? (Вячеслав Молотов КСРО-ны?, Иоахим фон Риббентроп Германияны? атынан кел?с?мге ?ол ?ой?ан) бойынша ек? мемлекет жасырын т?рде Шы?. Еуропада?ы ?здер?н?? ы?пал ету айма?тарын б?л?с?п алды. Финляндия , Латвия , Литва, Эстония , Бессарабия ж?не Польшаны? шы?ыс б?л?г? (Нарва, Висла, Сен ?зендер?н?? шы?ыс жа?ы) Ке?ес Ода?ына, ал ?ал?ан б?л?ктер т?гел?мен Германия?а тиес?л? болды.

Со?ысты? 1-кезе??

Со?ысты? 1-кезе?? (1939 ж. 1 ?ырк?йек ? 1941 ж. 21 маусым). КСРО-мен кел?с?мге келгеннен кей?н 1 ?ырк?йекте Германия Польша?а шабуыл жасады, ал 3 ?ырк?йекте ?лы-британия мен Франция Германия?а со?ыс жариялады. Поляк армиясы 8-28 ?ырк?йекте Варшаваны ерл?кпен ?ор?а?анымен ер?кс?з бер?лд?.

17 ?ырк?йекте ?ызыл Армия Молотов ? Риббентроп кел?с?м? бойынша, Польшаны? шекарасынан ?т?п, Бат. Украина мен Бат. Белоруссияны ?з?не ?осып алды, ал ?ырк?йек ? ?азан айларында Эстония , Латвия , Литва ?к?меттер?мен ?зара к?мек шарттарын жасасып, ?скер к?рг?зд?.

Осыдан кей?н Ке?ес ?к?мет? Финляндиядан Ленинград (каз?рг? Санкт-Петербург ) ?аласыны? ?ау?пс?зд?г? ?ш?н шекараны ел ?ш?не ?арай жылжытуды талап етт?. Осы талапты к?шпен орындат?ызу ма?сатымен 1939 жылды? ая?ы мен 1940 жылды? бас кез?нде ке?ес-финн со?ысы болып, шекара солт?ст?к-батыс?а ?арай жылжытылды. Финляндиямен ?ш ай?а созыл?ан со?ыс ке?ес армиясыны? ?лс?з екен?н к?рсетт? ж?не КСРО-ны? бедел?не ?лкен н?ксан келт?рд?. 1940 ж. 28 маусымда Румыния Бессарабия мен Солт. Буковинаны Ке?ес Ода?ына беруге м?жб?р болды.

?лыбритания мен Франция ?к?меттер? Германия?а со?ыс жарияла?андарымен, 9 ай бойы еш?андай ?рыс ?имылдарын ж?рг?зген жо?. Осыны пайдалан?ан Германия ?лыбритания те??з флотына со??ы берд? де, Бат. Еуропаны жаулап алу?а к?р?ст?. 1940 ж. с?у?р ? мамыр айларында Норвегия мен Дания жаулап алынып, 10 мамырда Бельгия, Нидерланд, Люксембургке, ?р? ?арай Франция?а басып к?рд?.

Петен баста?ан француз ?к?мет? ?арсыласудан бас тартып, 22 маусым к?н? бер?лд?. О?т. Францияда Петенн?? ≪?уырша? ?к?мет?≫ ??рылып, елд?? ?ал?ан б?л?г?нде герман бил?г? орнады. Шарль де Голль баста?ан француз патриоттары ?лыбритания?а кет?п, к?рест? жал?астырды. Маусым айында (1940) Италия ?к?мет? де Франция мен ?лыбритания?а со?ыс жариялады. Енд? гитлерш?лер а?ылшын ?алаларын аяусыз бомбалау?а к?р?ст?.

Б?ра? Гитлер ?лыбритания?а басып к?руден бас тартып, Ке?ес Ода?ымен со?ыс?а м??ият дайындала бастады. Жапониямен, Италиямен досты? ны?айтылды. Балкан компаниясы (1941) н?тижес?нде Грекия жаулап алынып, Югославияда фашист?к Сербия , Хорватия ≪мемлекеттер?≫ к?рылды.

Румыния, Мажарстан, Болгария , Финляндия фашист?к ода??а ?осылды. Басып алын?ан жерлерд? ?ырып жою, ер?кс?з ж?мыс?а пайдалану саясаты ж?рг?з?л?п, н?тижес?нде фашистерге ?арсы ?арсыласу ?оз?алысы д?ниеге келд?.

А?Ш ?к?мет? бейтарапты? саясатынан бас тартып, ?лыбритания мен бас?а да Еуропада?ы со?ысушы елдерге несиеге немесе жал?а со?ыс материалдарын (лендлиз) беру туралы за? ?абылдады (1941 ж. 11 наурыз).

Со?ысты? ек?нш? кезе?? (1941 жыл 22 маусым ? 1942 жыл 18 ?араша)

1941 жыл 22 маусым к?н? Германия КСРО- ?а басып к?рд?. Е? ал?аш Брест ?амалы ??лады. Онда ?ш дивизияны? казармасы бар ед?. Германия?а Мажарстан, Румыния, Финляндия, Италия мемлекеттер? ?осылды. Со?ыс ?иянкеск? сипат алып, Германия ?з?н?? ?арулы К?штер?н?? 77% - ын осы майданда ?стады (?. ?лы Отан со?ысы ).Осы уа?ыттта нем?с авиациясы (люфтваффе) М?скеуд? бомбалауды бастады. О?ан жауап рет?нде 1941 жылды? жазында Балты? жа?алауында орналас?ан Ке?ес авиациясы Берлинд? бомбалады. М?скеу шай?асында ( 1942, ш?лде ? ?араша ) ке?ес армиясы ?з отанын ?ор?ап ?алды.

1941 жылы ш?лдеде КСРО ?к?мет? ?лыбритания ж?не эмигоацияда?ы Польша, Чехославакия ?к?меттер?мен кел?с?мге келд?. ?ырк?йект?? ая?ы ? ?азан айыны? бас кез?нде (1941) М?скеуде А?Ш, ?лыбритания ?к?меттер? КСРО- ?а ?ару ? жара?пен к?мек беру ж?н?нде кел?с?мге ?ол ?ойды. Гитлерге ?арсы ода?ты? нег?з? ?аланды. 1941 жылы 7 желто?санда Жапония Тыны? м?хитта?ы А?Ш-ты? Перл ? Харбор базасына басып к?рд?.

8 желто?санда А?Ш, ?лыбритания мемлекеттер? Жапония?а со?ыс жариялады. 1942 жылы 1 ?а?тар к?н? Вашингтонда 26 мемлекет ?ндеу ?абылдап, фашист?к ода??а ?арсы к?ш б?р?кт?руге шеш?м ?абылдады. 1941 жылы 22.12 ? 1942 жылы 14.01 Черчилль мен Рузвельт б?р?ккен а?ылшын ? американ штабын ж?не Тыны? м?хитта а?ылшын ? американ ? голланд ? Аустралия б?ры??ай ода?ын ??ру?а шеш?м ?абылдады.

1942 жылы Жапония А?Ш-ты? Тыны? м?хитта?ы нег?зг? со?ыс базаларына со??ы берд?, Тайланд , Сянган ( Гонконг ), Бирма , Малайзия , Филиппиндер , Индонезияны? басты аралдарын басып алды да, Аустралия?а ?ау?п т?нд?рд?. А?Ш Атлант те??з?ндег? флотыны? б?р б?л?г?н Тыны? м?хитына к?ш?рд? де, 1942 жылды? 1 жартысында жапон флотына б?ршеше со??ы бер?п (Мидуей те??з шай?асы), ?ор?аныс?а к?шуге м?жб?р етт?. Басып алын?ан жерлерде жапондар?а ?арсы азатты? ?оз?алыс к?шед?. Америка ж?не А?ылшын флоттары Германияны? с??гу?р ?айы?тарына тойтарыс бер?п, 1942 жылы жазда оларды Атлант м?хитынан ы?ыстыра бастады.

Со?ысты? ?ш?нш? кезе?? (1942 жыл 19 ?араша ? 1943 жыл желто?сан)

Гитлерге ода? т?зг?нд? ?з ?олына алып, жаппай шабуыл?а к?шт?. Германия ?арулы К?штер?н?? 71% - ? ке?ес ? герман майданында болды. ?ызыл Армияны? Сталинград туб?нде же??ске жету? партизан ?оз?алысы мен Польша, Югославия, Чехославакия, Грекия, Франция, Бельгия, Нидерланд, Норвегия, т.б елдерде ?арсыласу ?оз?алысыны? к?шею?не алып келд?. 1942 жыл 29 ?азанда Солт?ст?к Африкада генерал Б. Монтгомери бас?ар?ан а?ылшын армиясы шабуыл?а шы?ып, Триполитания, Киренайка, Тоубурк, Бенгазид? азат етт?. 8 ?арашада а?ылшын ? америкалы? экспедициялы? корпусы ( генерал Дуйат Эйзенхауер) франциялы? Солт?ст?к Африка саяси - ?к?мш?л?к б?рлест?г?не ( Алжир , Оран , Касабланка , т.б ) кел?п т?ст?.

Б?ра? шaбуыл?а шы??ан нем?с армиясы ода?тастарды Тунистен ы?ыстырып, б?рын?ы француз иел?ктер?н толы?ымен басып алды. Дегенмен ода?тастар 1943 жылы мамырда Солт?ст?к Африканы толы?ымен азат етт?. 1943 жылы жазда ?ткен ?йг?л? Курск шай?асында же??ске жеткен ?ызыл Армия б?л?мдер? жаппай шабуыл?а шы?ып, Украина мен Беларусьт? азат етуге к?р?ст? ( ?. Курск шай?асы ). Германияны? нег?зг? к?ш? шы?ыс майданда бол?анын пайдалан?ан ода?тастар 1943 жылы жазда Сицилияны басып алып, Апеннин т?бег?не беттед?.

Ек?нш? Д?ниеж?з?л?к со?ысыны? Еуропада ж?рг?з?лу?

Ода?тастарды? шабуылы мен антифашист?к ?оз?алысты? к?шею? н?тижес?нде ш?лден?? ая?ында Италияда Муссолини ?к?мет? ??лап, П. Бадольо баста?ан жа?а ?к?мет 3 ?ырк?йекте А?Ш- пен, ?лыбританиямен уа?ытша б?т?м жасасты. Алайда гитлерш?лер ?осымша к?ш ж?бер?п, Италия армиясын ?арусыздандырып, елд? толы?ымен басып алды. 1943 жылы ?ткен Каир ж?не Тегеран конференцияларында а?ылшын ? американ ?к?меттер? 1944 жылы мамыр айында Еуропада ек?нш? майдан ашу?а кел?ст?, ал Ке?ес Ода?ы Германиямен со?ыс ая?тал?аннан кей?н Жапониямен со?ысу?а м?ндеттенд?.

Со?ысты? т?рт?нш? кезе?? (1944 жыл 1 ?а?тар ? 1945 жыл мамыр )

Ода?тастар барлы? майданда жаппай шабуыл?а шы?ты. 1944 жылы ?ыс?ы ж?не к?ктемг? шабуыл н?тижес?де ?ызыл Армия Румыния жер?не ?тт?. Жаз?ы ж?не к?зг? шабуылдардан кей?н 19 ?ырк?йекте Финляндия М?скеуде уа?ытша б?т?м жасаты. Ке?ес армиясы Польша ж?не Шы?ыс Пруссия?а кел?п к?рд?. Олар?а поляк армиясы к?мектест?.

А?Ш, ?лыбритания ?к?меттер? 1944 жылы 6 маусымда солт?ст?к ? батыс Францияда ек?нш? майдан ашты. Ода?тастар армиясы француз партизандарыны? к?мег?мен герман ?скерлер?н Франциядан ы?ыстырып шы?арды.

1944 жылы ш?лде??араша айларында ?ызыл армия Балты? бойын, Румынияны азат ет?п, Болгария шекарасына кел?п жетт?. Жа?адан ??рыл?ан румын ж?не болгар ?к?меттер? Германия?а со?ыс жариялады. 20 ?ырк?йекте чехославак ?скери б?л?мдер? Ке?ес армиясыны? к?мег?мен Чехославакияны азат ете бастады.

?ызыл Армия б?л?мдер? Югославия халы? ? азатты? армиясыны? ж?не болгар ?скерлар?н?? к?мег?мен Югославияны, ?азан айынан бастап, Венгрияны азат етуге к?р?ст?. 1944 жылды? ая?ына дей?н ода?тастар Францияны, Бельгияны, Нидерландты, О?т?ст?к Италия мен Германияны? батыс аудандарын азат етт?. Б?ра? герман ?скерлер? 1944 жылы желто?санда Арденна т?б?нде шабуыл?а шы?ып, америкалы?тар?а со??ы берд?.

1945 жылы 12 -14 ?а?тарда ?ызыл Армияны? Балты?тан Карпат?а дей?нг? аралы?та жаппай шабуылы нем?стерд? Арденна т?б?ндег? шабуылды то?тату?а м?жб?р етт?. Висла ? Одер операциясы н?тижес?нде ?ызыл Армия Польшаны? солт?ст?г? мен шы?ыс Пруссияны басып алып, солт?ст?кте Венгрияны толы? азат ет?п, Аустрия?а басып к?рд?. А?ылшын, америка, француз ?скерлер? 23 наурызда Рейннен ?т?п, мамырды? бас кез?нде Чехословакия мен Батыс Аустрия?а кел?п к?рд?, 25 с?у?р к?н? ке?ес ? американ ?скерлер? Торгау ?аласы т?б?нде б?р ? б?р?мен ал?аш рет кездест?.

Ке?ес армиясыны? Берлин операциясы ( 16 с?у?р ? 2 мамыр ) н?тижес?нде Берлин алынды. 8 мамыр к?н? Берлин т?б?ндег? Карлсхорстта КСРО, А?Ш, ?лыбритания, Франция ?к?лдер? алдында Германия ?з?н?? же??лгенд?г? ж?н?нде акт?ге ?ол ?ойды. 1944 ? 1945 жылдары маусым аралы?ында ода?тастар жапонды?тардан ?нд?станды , Бирманы , Индонезияны , ?нд??ытай т?бег?н?? б?р б?л?г?н азат ет?п, Жапония?а ?уе шабуылын к?шейтт?.

Со?ысты? бес?нш? кезе?? (1945 жыл 9 мамыр ? 2 ?ырк?йек)

Постдам конференциясы (1945 жыл 17 маусым ? 2 тамыз ) Германияны ?арусыздандыру туралы шеш?м ?абылдап, Жапониядан т?зе б?гуд? талап етт?. Жапония ?к?мет? б?л талапты ?абылдамады.

6 ж?не 9 тамызда А?Ш ?уе к?штер? Жапонияны? ек? ?аласы Хиросима мен Нагасакиге атом бомбасын тастады. 9 тамызда ?ызыл Армия Мо??олия ?арулы К?штер?мен б?рге Жапония?а ?арсы со?ыс?а араласты. Ке?ес армиясы Солт?ст?к шы?ыс ?ытайды, Солт?ст?к Кореяны , Сахалин ж?не Курил аралдарын азат етт?. О?т?ст?к-Шы?ыс Азияда ?лт азатты? со?ысты? басталып, 17 тамызда Индонезия Республикасы , 2 ?ырк?йекте Вьетнам Демократиялы? Республикасы ??рылды. 1945 жылы 2 ?ырк?йекте жапон ?к?мет? т?зе б?гет?нд?г? ж?н?нде акт?ге ?ол ?ойды.

Атлант ?ш?н шай?ас

А?Ш Атлант т???рег?ндег? флотыны? б?р б?л?г?н Тыны? м?хит?а к?ш?рд? де, 1942 жылды? 1-жартысында жапон флотына б?рнеше со??ы бер?п, кор?аныс?а к?шуге м?жб?р етт?. Басып алын?ан жерлерде жапондар?а ?арсы азатты? ?оз?алыс к?шейд?.

Америка ж?не а?ылшын флоттары Германияны? с??гу?р ?айы?тарына тойтарыс бер?п, 1942 ж. жазда оларды Атлант м?хитынан ы?ыстыра бастады. Со?ысты? 3-кезе?? (1942 ж. 19 ?араша ? 1943 ж. желто?сан). Гитлерге ?арсы ода? т?зг?нд? ?з ?олына алып, жаппай шабуыл?а к?шт?.

Германия ?арулы к?штер?н?? 71%-ы ке?ес-герман майданында болды. ?ызыл Армияны? Сталинград т?б?нде же??ске жету? партизан ?оз?алысы мен Польша, Югославия, Чехословакия, Грекия, Франция, Бельгия, Нидерланд, Норвегия, т.б. елдерде ?арсыласу ?оз?алысыны? к?шею?не алып келд?. 1942 ж. 23 ?азанда Солт. Африкада ген. Б. Монтгомери бас?ар?ан а?ылшын армиясы шабуыл?а шы?ып, Триполитания, Киренаика, Тобрук, Бенгазид? азат етт?. 8 ?арашада а?ылшын ? америкалы? экспедициялы? корпусы (ген. Дуайт Эйзенхауэр) франциялы? Солт. Африка саяси-?к?мш. б?рлест?г?не (Алжир, Оран, Касабланка, т.б.) кел?п т?ст?. Б?ра? шабуыл?а шы??ан нем?с армиясы ода?тастарды Тунистен ы?ыстырып, б?рын?ы француз иел?ктер?н толы?ымен басып алды. Дегенмен ода?тастар 1943 ж. мамырда Солт. Африканы толы?ымен азат етт?.

Курск шай?асы

1943 ж. жазда ?ткен ?йг?л? Курск шай?асында же??ске жеткен ?ызыл Армия б?л?мдер? жаппай шабуыл?а шы?ып, Украина мен Белорусьт? азат етуге к?р?ст? (к. Курск шай?асы).

Германияны? нег?зг? к?ш? шы?ыс майданда бол?анын пайдалан?ан ода?тастар 1943 ж. жазда Сицилияны басып алып, Апенин т?бег?не беттед?. Ода?тастарды? шабуылы мен антифашист?к ?оз?алысты? к?шею? н?тижес?нде ш?лден?? ая?ында Италияда Муссолини ?к?мет? ??лап, П.Бадальо баста?ан жа?а ?к?мет 3 ?ырк?йекте А?Ш-пен, ?лыбританиямен уа?ытша б?т?м жасасты. Алайда гитлерш?лер ?осымша к?ш ж?бер?п, Италия армиясын ?арусыздандырып, елд? толы?ымен басып алды. 1943 ж. ?ткен Каир ж?не Тегеран конференцияларында а?ылшын-американ ?к?меттер? 1944 ж. мамыр айында Батыс Еуропада ек?нш? майдан ашу?а кел?ст?, ал Ке?ес Одагы Германиямен со?ыс ая?тал?аннан кей?н Жапониямен со?ысу?а м?ндеттенд?.

Со?ысты? 4-кезе?? (1944 ж. 1 ?а?тар ? 1945 ж. 8 мамыр). Ода?тастар барлы? майданда жаппай шабуыл?а шы?ты. 1944 ж. ?ыс?ы ж?не к?ктемг? шабуыл н?тижес?нде ?ызыл Армия Румыния жер?не ?тт?. Жаз?ы ж?не к?зг? шабуылдардан кей?н 19 ?ырк?йекте Финляндия М?скеуде уа?ытша б?т?м жасасты. Ке?ес армиясы Польша ж?не Шы?. Пруссия?а кел?п к?рд?. Олар?а поляк армиясы к?мектест?. А?Ш, ?лыбритания ?к?меттер? 1944 ж. 6 маусымда солт.-батыс Францияда ек?нш? майдан ашты. Ода?тастар армиясы француз партизандарыны? к?мег?мен герман ?скерлер?н Франциядан ы?ыстырып шы?арды.

1944 ж. ш?лде ? ?араша айларында ?ызыл армия Балтык бойын, Румынияны азат ет?п, Болгария шекарасына кел?п жетт?. Жа?адан ??рыл?ан румын ж?не болгар ?к?меттер? Германия?а со?ыс жариялады. 20 ?ырк?йекте чехословак ?скери б?л?мдер? ке?ес армиясыны? к?мег?мен Чехословакияны азат ете бастады. ?ызыл Армия б?л?мдер? Югославия халы?-азатты? армиясыны? ж?не болгар ?скерлер?н?? к?мег?мен Югославияны, ?азан айынан бастап, Мажарстанны азат етуге к?р?ст?.

Арденна шабуылдары мен Висла-Одер операциялары

1944 жылды? ая?ына дей?н ода?тастар Францияны , Бельгияны , Нидерландты , Орт. Италия мен Германияны? батыс аудандарын азат етт?. Б?ра? герман ?скерлер? 1944 ж. желто?санда Арденна т?б?нде шабуыл?а шы?ып, америкалы?тар?а со??ы берд?. 1945 ж. 12-14 ?а?тарда ?ызыл Армияны? Балты?тан Карпатка дей?нг? аралы?та жаппай шабуылы нем?стерд? Арденна т?б?ндег? шабуылды то?тату?а м?жб?р етт?. Висла ? Одер операциясы н?тижес?нде ?ызыл Армия Польшаны? солт. мен Шы?. Пруссияны басып алып, солт?ст?кте Мажарстанны толы? азат ет?п, Аустрия?а басып к?рд?. А?ылшын, америка, француз ?скерлер? 24 наурызда Рейннен ?т?п, мамырды? бас кез?нде Чехословакия мен Бат. Аустрия?а кел?п к?рд?. 25 с?у?р к?н? ке?ес ? американ ?скерлер? Торгау ?. т?б?нде б?р-б?р?мен ал?аш рет кездест?. Ке?ес армиясыны? Берлин операциясы (16 с?у?р ? 2 мамыр) н?тижес?нде Берлин алынды. 8 мамыр к?н? Берлин т?б?ндег? Карлсхоростта КСРО, А?Ш, ?лыбритания, Франция ?к?лдер? алдында Германия ?з?н?? же??лгенд?г? ж?н?нде акт?ге ?ол ?ойды.

Ода?тар арасында?ы со?ыстар

1944 ? 45 ж. маусым аралы?ында ода?тастар жапондардан ?нд?станды , Бирманы , Индонезияны , ?нд??ытай т?бег?н?? б?р б?л?г?н азат ет?п, Жапония?а ?уе шабуылын к?шейтт?. Со?ысты? 5-кезе?? ( 1945 ж. 9 мамыр ? 2 кырк?йек). Потсдам конференциясы (1945 ж. 17 маусым ? 2 тамыз) Германияны ?арусыздандыру туралы шеш?м ?абылдап, Жапониядан т?зе б?гуд? талап етт?. Жапония ?к?мет? б?л талапты ?абылдамады. 6 ж?не 9 тамызда А?Ш ?уе к?штер? Жапонияны? ек? ?аласы Хиросима мен Нагасакиге атом бомбасын тастады. 9 тамызда ?ызыл ?скер Мо??олия ?арулы К?штер?мен б?рге Жапония?а ?арсы со?ыс?а араласты. Ке?ес армиясы Солт.- шы?ыс ?ытайды , Солт?ст?к Кореяны , Сахалин ж?не Курил аралдарын азат етт?. О?т.-Шы?ыс Азияда ?лтазатты? ?оз?алысы басталып, 17 тамызда Индонезия Республикасы, 2 ?ырк?йекте Вьетнам Демократиялы? Республикасы ??рылды. 1945 ж. 2 ?ырк?йекте жапон ?к?мет? т?зе б?гет?н? ж?н?нде акт?ге ?ол ?ойды.