Sumarolympiuleikarnir 1924 voru haldnir i Paris i Frakklandi a timabilinu 4. mai til 27. juli . Mikið var lagt i umgjorð leikanna, t.d. var i fyrsta sinn reist Olympiuþorp þar sem keppendur hofðust við meðan a iþrottamotinu stoð. Gestgjafarnir voru mjog andsnunir þvi að Þjoðverjar tækju þatt i leikunum og for svo að lokum að þeir satu heima.

Aðdragandi og skipulagning [ breyta | breyta frumkoða ]

Amsterdam , Los Angeles , Rio de Janeiro og Rom sottust eftir leikunum asamt Parisarborg sem varð hlutskorpust þratt fyrir að hafa haldið leikana tæpum aldarfjorðungi fyrr. Þar mun Pierre de Coubertin hafa raðið mestu um, en leikarnir voru þeir siðustu sem skipulagðir voru undir forystu hans.

A leikunum var einkunnarorð Olympiuleikanna Citius, altius, fortius (Hraðar, hærra, fastar) kynnt til sogunnar i fyrsta sinn.

I tengslum við Parisarleikanna var haldin keppni i vetrargreinum i Chamnoix i Olpunum fra 25. januar til 5. februar undir heitinu ?vika vetrariþrotta“. Siðar fekk iþrottakeppni þessi heitið Vetrarolympiuleikar .

Keppnisgreinar [ breyta | breyta frumkoða ]

Keppt var i 127 greinum. Fjoldi keppna i einstokum iþrottaflokkum er gefinn upp i sviga.

Einstakir afreksmenn [ breyta | breyta frumkoða ]

Bandarikin hlutu tolf af gullverðlaununum 27 i frjalsiþrottakeppninni og Finnar tiu. Finnsku keppendurnir einokuðu langhlaupskeppnina og hlutu þeir viðurnefnið ?Finnarnir fljugandi“, þar var Paavo Nurmi fremstur i flokki. Hann vann til fimm gullverðlauna, þar a meðal i 1.500 og 5.000 metra hlaupi, þott innan við halftimi væri a milli þeirra.

Finninn Albin Stenroos sigraði i Maraþonhlaupi með talsverðum yfirburðum, en hann hafði ekki keppt i þeirri vegalengd i fimmtan ar.

Bretar unnu til þriggja gullverðlauna i styttri hlaupagreinunum. Harold Abrahams sigraði i 100 metra hlaupi og Eric Liddle i 400 metrum. Abrahams var gyðingur en Liddle skoskur kristinboði. Oskarsverðlaunamyndin Chariots of Fire fjallar um þatttoku þeirra felaga a leikunum i Paris.

Bandarikjamaðurinn Harold Osborn vann til gullverðlauna i hastokki og tugþraut . Hann er eini maðurinn i sogu leikanna til að vinna til gullverðlauna bæði i tugþrautinni og stakri keppnisgrein.

Bandariska sundkonan Sybil Bauer sigraði i 100 metra baksundskeppninni . Hun var einhver fremsta sundkona sinnar tiðar, en lest ur krabbameini 23 ara að aldri. Hun var trulofuð skemmtikraftinum Ed Sullivan .

Knattspyrnukeppni OL 1924 [ breyta | breyta frumkoða ]

Alþjoðaknattspyrnusambandið, FIFA , var stofnað arið 1904 og snemma kviknuðu hugmyndir um að standa fyrir heimsmeistarakeppni i knattspyrnu . Þær hugmyndir stronduðu a kostnaði og deilum um ahugamennsku eða atvinnumennsku i iþrottinni. Knattspyrnukeppni Olympiuleikanna var þvi lengi vel helsta alþjoðlega motið i greininni, þott gæðin væru misjofn.

A Olympiuleikunum i Antwerpen varð knattspyrnukeppnin einna vinsælasta greinin og a Parisarleikunum var þriðjungur teknanna af miðasolu a knattspyrnuleiki. FIFA sa um skipulagningu knattspyrnukeppninnar a Olympiuleikunum 1924 og 1928 , sem gaf henni aukið vægi.

22 landslið kepptu i knattspyrnu a Parisarleikunum, en svo morg landslið kepptu ekki aftur a alþjoðlegu knattspyrnumoti fyrr en i urslitakeppni heimsmeistarakeppninnar a Spani 1982 . Heimilað var að greiða leikmonnum fyrir vinnutap vegna ferðalagsins, sem gerði það að verkum að Danir og Bretar neituðu að taka þatt. Með þvi að slaka a ahugamannareglunum voru keppnisliðin 1924 mun sterkari en verið hafði, en um leið kom til arekstra við aðstandendur Olympiuleikanna.

Keppt var með utslattarfyrirkomulagi og varð nokkuð um ovænt urslit. Belgar , Olympiumeistararnir fra 1920, steinlagu i fyrsta leik 8:1 gegn Svium sem hrepptu að lokum bronsið. Þa unnu Egyptar 3:0 sigur a Ungverjum , sem taldir hofðu verið liklegir til afreka. Það voru hins vegar leikmenn Urugvæ sem stalu senunni og heilluðu ahorfendur.

Landslið Urugvæ var fyrsta liðið fra Suður-Ameriku til að leika i Evropu. I Romonsku Ameriku hafði þroast leikstill sem byggðist a hroðum og stuttum samleik, meðan evropsk knattspyrna var storkarlaleg og snerist um langar og fastar spyrnur. Evropsku liðin reyndust ekki eiga neitt svar við þessum nyju motherjum, sem unnu flesta leiki sina með miklum mun. I urslitum sigraði Urugvæ lið Sviss með þremur morkum gegn engu að viðstoddum 60 þusund ahorfendum þar sem mun færri komust að en vildu.

Þatttaka Islendinga a leikunum [ breyta | breyta frumkoða ]

Olympiunefnd var stofnuð a vegum Iþrottasambands Islands arið 1921, með það að markmiði að safna fe og undirbua ferð islenskra iþrottamanna a leikana i Paris. Deilur komu upp um sjalfstæði og verksvið nefndarinnar og lognaðist hun ut nokkru siðar. Iþrottalif Islendinga var somuleiðis i nokkurri lægð a þriðja aratugnum og þvi oljost hvort þjoðin hafði yfir nokkrum einstaklingsiþrottamonnum að bua sem erindi ættu a Olympiuleika.

Islenskir knattspyrnumenn voru hins vegar fullir bjartsyni og akvaðu að stofna sina eigin Olympiunefnd og stefna a þatttoku. Efnt var til fjarsofnunar og varð til nokkur sjoður. Horfið var fra þessum aformum. Hætt er við að islenskt knattspyrnulið hefði beðið algjort skipbrot a Olympiuleikunum, enda hofðu Islendingar aldrei keppt utan landsteinanna og ekki einu sinni leikið fotboltaleik a grasi.

Verðlaunaskipting eftir londum [ breyta | breyta frumkoða ]

Nr.	Land	Gull	Silfur	Brons	Samtals
1	Bandarikin	45	27	27	99
2	Finnland	14	13	10	37
3	Frakkland	13	15	10	38
4	Bretland	9	13	12	34
5	Italia	8	3	5	16
6	Sviss	7	8	10	25
7	Noregur	5	2	3	10
8	Sviþjoð	4	13	12	29
9	Holland	4	1	5	10
10	Belgia	3	7	3	13
11	Astralia	3	1	2	6
12	Danmork	2	5	2	9
13	Ungverjaland	2	3	4	9
14	Jugoslavia	2	0	0	2
15	Tekkoslovakia	1	4	5	10
16	Argentina	1	3	2	6
17	Eistland	1	1	4	6
18	Suður-Afrika	1	1	1	3
19	Urugvæ	1	0	0	1
20	Austurriki	0	3	1	4
	Kanada	0	3	1	4
22	Polland	0	1	1	2
23	Haiti	0	0	1	1
	Japan	0	0	1	1
	Nyja Sjaland	0	0	1	1
	Portugal	0	0	1	1
	Rumenia	0	0	1	1
Alls		126	127	125	378

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist sumarolympiuleikunum 1928 .