Seo liosta dhe na bailtean as motha ann an Alba: ^[1]

• Glaschu ;
• Dun Eideann ;
• Obar Dheathain ;
• Dun Deagh ;
• Inbhir Nis ;
• Peairt ;
• Sruighlea ;
• Cille Bhrighde an Ear ;
• Paislig ;
• Comar nan Allt .

Tha Alba suidhichte ann an ceann a tuath eilean Bhreatainn, agus "s e a" chrioch le Sasainn taobh a deas na duthcha. A bharrachd air tir-mor, tha na ceudan de dh' eileanan ? leithid Sealtainn , Arcaibh (Na h-Eileanan a Tuath) agus Na h-Eileanan an Iar air an gabhail a-steach san rioghachd. Tha tir-mor na h-Alba air a roinn ann an tri pairtean chudthromach: a' Ghaidhealtachd , a' Ghalldachd agus na Monaidhean a Deas . Tha a’ chuid as motha den t-sluagh a' fuireach sa Ghalldachd Mheadhanaich ? no Meadhan na h-Alba, far am faighear na bailtean as motha?; Glaschu agus am priomh-bhaile Dun Eideann .

Nuair a thachair moirneasachd ann an Lodainn an Ear , o chionn 350 muillean bhliadhna, bha a' phairt de Rusg na Talmhainn air am bheil Bhreatainn suidhichte faisg air Crios na Cruinne agus bha e na roinn de proto-Tir-Mor a tha aithnichte dhuinn leis an ainm Pangaea . Tro linntean fada chaidh co-ghluasad eadar roinnean den rusg, aithnichte dhuinn mar claran thir-mor , agus thachair sgleog leis tir-mor Gondwana .

Cha tainig na pairtean mu thuath agus mu dheas na Breatainn teannta, no comhla, gu 75 muillean bliadhnan roimh toiseach na Bholcanas ann an Lodainn an Ear. Bha Alba agus pairt de cheann a tuath na Sasainn nam pairt de thir-mor Laurentian ro -laimh, far an robh Aimearaga mu Thuath agus a’ Ghraonlainn. Aig a h-aon am, bha an dara leth de 'n Bhreatainn torr nas fhada (mu 40° de domhainn leud) do 'n dheas, faisg air Afraga agus Aimearaga mu Dheas ann an tir-mor de Gondwana .

Ri linn nan Romanach

Anns a' bhliadhna 80 A. D. bha uachdaran Romanach a' riaghladh ceann a deas Bhreatainn dom b' ainm Agricola , a smaoinich air an eilean gu h-iomlan a thoirt fo chis do na Romanaich. Leis an run sin chuir e air a' bhliadhna ud aghaidh gu tuath air ceann an airm. Bha sin 135 bliadhna an deidh dhaibh sealbh a ghabhail air ceann a deas an eilein. Ghabh e air adhart le cruaidh iomairt, gus an ceann thri bliadhna (tri campachaidhean mar a theireadh iadsan), an do cheannsaich e an tir gu iomall a deas ann an aite den duthaich ris an abrar a-nis a' Ghaidhealtachd . 'S e sin an t-aite as cuinge den eilean gu h-iomlan. Chan eil ach 35 mile eadar ceann na Friu agus taobh Abhainn Chluaidh . Thog Agricola sreath dhaingnichean bho mhuir gu muir an siud anns am bheil mu 36 mile air fad mar chrioch eadar roinn na Roimhe agus Tir nan Cailleannach no Caledonia mar a bh' aca oirre. Ghoirteadh Garadh Antoninus ris, oir b' e siud ainm an Impire a bh' ann nuair a thogadh e. Bha e fichead troigh air airde, 's ceithir troighean fichead air tiughad, 's dig leathann, dhomhainn, air a cladhach ri a aghaidh. Bha rathad leathann airson nan saighdearan a' ruith air a thaobh deas bho cheann gu ceann; 's bha daingnichean air an togail o cheann gu ceann dheth, an uidhe dha mhile bho cheile. Cha robh siud a' cumail muinntir nam beann bho bhith an-drasta 's a-rithist a' toirt ionnsaigh air a' bhalla, 's orra-san a bha ga dhion. Thug Gnothach Dharien droch bhuaidh air an duthaich.

Tha sia bailtean mora ann an Alba:

• Glaschu ;
• Dun Eideann , priomh-bhaile;
• Obar Dheathain ;
• Dun Deagh ;
• Inbhir Nis ;
• Peairt .

A' phriomh aiste: Poileataigs na h-Alba

• Righrean na h-Alba
• Priomh Mhinistearan na h-Alba

Tha coig Oilthighean aosmhor Albannach ann. 'Siad:

• Cill Rimhinn ;
• Dun De ;
• Glaschu ;
• Obar Dheathain ;
• Dun Eideann .

Tha tri oilthighean deug ann an Alba gu leir.

Tha paipearan-naidheachd iomadaidh ann an Alba. Tha An Herald , an Daily Record agus The National suidhichte ann an Glaschu agus tha an t-Albannach suidhichte ann an Dun Eideann .

• Riaghaltas na h-Alba
• Bodachan a' Gharaidh (14mh?dhen t-Samhain 1896): “ Litir a Alba ,” ann an: Mac-Talla , air.?5, td. 137. Air a thogail 5mh?dhen Fhaoilleach 2023.

1. ↑ Mongabay