An Ro-Onorach
Margaret Thatcher
(1990i)
|
|
Breith
| (en)
Margaret Hilda Roberts
13 Deireadh Fomhair 1925
Grantham, England
|
---|
Bas
| 8 Aibrean 2013
87 bliana d'aois
The Ritz London
(en)
|
---|
Siocair bhais
| Bas nadurtha
(
Stroc
)
|
---|
Ait adhlactha
| Ospideal Rioga Chelsea
|
---|
|
|
Seansaileir Cholaiste Liam agus Mhaire
|
---|
|
|
1993 ? 2000
←
Warren Burger
?
Henry Kissinger
→
|
Ball de Theach na dTiarnai
|
---|
Rol an abhair:
tiarna saoil
26 Meitheamh 1992 ? 8 Aibrean 2013
(
bas in oifig
)
|
Ball den 50u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
|
11 Meitheamh 1987 ? 16 Marta 1992
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Uachtaran na Comhairle Eorpai
|
---|
Iuil 1986 ? Nollaig 1986
←
Ruud Lubbers
?
Wilfried Martens
→
|
Ball den 49u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
|
|
9 Meitheamh 1983 ? 18 Bealtaine 1987
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Uachtaran na Comhairle Eorpai
|
---|
Iuil 1981 ? Nollaig 1981
←
Dries van Agt
?
Wilfried Martens
→
|
Cead Tiarna an Statchiste
|
---|
|
4 Bealtaine 1979 ? 28 Samhain 1990
|
71
Priomh-Aire na Riochta Aontaithe
|
---|
4 Bealtaine 1979 ? 28 Samhain 1990
←
James Callaghan
?
John Major
→
|
Aire na Statseirbhise
|
---|
|
|
4 Bealtaine 1979 ? 28 Samhain 1990
|
Ball den 48u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
3 Bealtaine 1979 ? 13 Bealtaine 1983
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Ceannaire an Fhreasura
|
---|
|
11 Feabhra 1975 ? 4 Bealtaine 1979
←
Edward Heath
?
James Callaghan
→
|
Ceannaire an Phairti Caomhaigh
|
---|
11 Feabhra 1975 ? 28 Samhain 1990
←
Edward Heath
?
John Major
→
|
Ball den 47u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
|
|
10 Deireadh Fomhair 1974 ? 7 Aibrean 1979
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Scath-Runai Stait um Chomhshaol, Bia agus Gnothai Tuaithe
|
---|
5 Marta 1974 ? 11 Feabhra 1975
←
Anthony Crosland
(en)
?
Timothy Raison
(en)
→
|
Ball den 46u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
|
28 Feabhra 1974 ? 20 Mean Fomhair 1974
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Runai Stait um Oideachas
|
---|
20 Meitheamh 1970 ? 4 Marta 1974
←
Edward Short, Baron Glenamara
(en)
?
Reg Prentice, Baron Prentice
(en)
→
|
Ball de Chomhairle Dhlithiuil na Riochta Aontaithe
|
---|
|
|
20 Meitheamh 1970 ? 2013
|
Ball den 45u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
18 Meitheamh 1970 ? 8 Feabhra 1974
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Scath-Runai Stait um Oideachas
|
---|
|
10 Eanair 1967 ? 20 Meitheamh 1970 ?
Edward Short, Baron Glenamara
(en)
→
|
Ball de 44u Parlaimint na Riochta Aontaithe
|
---|
31 Marta 1966 ? 29 Bealtaine 1970
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Ball den 43u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
|
|
15 Deireadh Fomhair 1964 ? 10 Marta 1966
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Runai Parlaiminte don Aire Pinsean
|
---|
9 Deireadh Fomhair 1961 ? 16 Deireadh Fomhair 1964
←
Patricia Hornsby-Smith
?
Norman Pentland
(en)
→
|
Ball den 42u Parlaimint sa Riocht Aontaithe
|
---|
|
8 Deireadh Fomhair 1959 ? 25 Mean Fomhair 1964
(
discaoileadh na parlaiminte
)
|
Uachtaran ar Chumann Coimeadach Ollscoil Oxford
|
---|
1946 ? 1947
|
|
|
|
Grupa eitneach
| Briotanaigh geala
|
---|
Reiligiun
| Modhachas
agus
Anglacanachas
|
---|
Scoil a d'fhreastail se/si
| Colaiste Somerville
-
ceimic
(1943–1947)
Kesteven and Grantham Girls' School
(en)
Scoil Dli na Cathrach
|
---|
Teanga dhuchais
| Bearla na Breataine
|
---|
Airde
| 165 cm
|
---|
|
Reimse oibre
| Polaitiocht
agus
ceimic
|
---|
Suiomh oibre
| Londain
|
---|
Gairm
| ceimiceoir
(1947–luach anaithnid)
,
polaiteoir
,
abhcoide
,
dirbheathaisneisi
,
stataire
|
---|
Ball de phairti polaitiochta
| An Pairti Coimeadach
|
---|
Ball de
| |
---|
Teangacha
| Bearla
|
---|
Glanfhiuchas
| 4,694,605 £
(30 Samhain 2013)
|
---|
|
Coinbhleacht
| Cogadh Fhaclainne
|
---|
|
Suiomh a chartlainne
| |
---|
|
Teideal uasal
| Barun
|
---|
Ceile
| Denis Thatcher
(1951–2003),
bas a c(h)eile
|
---|
Paiste
| Mark Thatcher
,
Carol Thatcher
|
---|
Athair
| Alfred Roberts
agus
Beatrice Ethel Stephenson
|
---|
|
|
8 Aibrean 2013
| bas
|
12 Deireadh Fomhair 1984
| assassination attempt
(en)
|
|
|
|
|
|
|
Veu de Margaret Thatcher
(
Bearla na Breataine
)
|
Suiomh greasain
| margaretthatcher.org
|
---|
|
Polaiteoir
Briotanach
ab ea
Margaret Hilda Thatcher, An Banbharun Thatcher
,
[1]
a rugadh faoin ainm
Margaret Hilda Roberts
ar
13 Deireadh Fomhair
1925
agus a d'eag ar
8 Aibrean
2013
. Bhi si ina ceannaire ar an b
Pairti Coimeadach
o
1975
go dti
1990
.
Sa bhliain
1979
, d'eirigh si ina
Priomh-Aire
na Riochta Aontaithe, agus an chead bhean a bheith ina Priomh-Aire.
[2]
Chaith Thatcher breis is 11 bhliain mar Phriomh-Aire ar an mBreatain ? an t-achar is faide a chaith aon duine sa rol seo le linn an
fichiu haois
.
‘Bean an Iarainn’ an leasainm a thugtai uirthi go minic go hairithe toisc an cur chuige a leirigh si le linn na stailceanna ocrais sna H-Blocanna3 in 1981.
[3]
Rugadh in
Grantham
, Lincolnshire i
Sasana
i. Ba as
Drom an Easaigh
i g
Contae Chiarrai
, a sin-seanmhathair Catherine Sullivan, a d'aistrigh go
Sasana
sa bhliain 1811. Phos Catherine oibri feirme darbh ainm Thomas Smith agus phos Ellen, a inion, Benjamin Ebenezer Roberts. Athair Thatcher ab ea a mac Alfred.
B'inion Margaret le hAlfred agus Beatrice Roberts. Grosaeir ab ea a hathair, a raibh
siopa
aige in Grantham, agus is os cionn an tsiopa a bhi conai ar a
teaghlach
agus i ag fas anios. Ba chomhairleoir aitiuil e Alfred Roberts, freisin. Ce nar bhall e d'aon phairti polaitiuil, bhi a chuid tuairimi agus polasaithe
coimeadach
. Bhi gaol an-laidir idir i agus a hathair, ach ni raibh caidreamh romhaith aici lena mathair.
Bhain si ceim amach sa
cheimic
o
Ollscoil Oxford
sna
1940i
. Agus i ag staidear in Oxford, ba bhall i de na Coimeadaigh Oga.
I
1951
, phos si Denis Thatcher, ball eile den Phairti Coimeadach. Fear colscartha ab ea Denis, a bhi deich mbliana nios sine na Margaret. Bhi beirt phaiste acu, an cupla Mark Thatcher agus Carol Thatcher, a rugadh i
1953
.
Sheas Margaret Thatcher gan rath i dtoghcheantar Dartford sna h
olltoghchain
i
1950
agus
1951
. Toghadh i mar Fheisire do Finchley i
1959
.
Nuair a bhi si ina Runai Oideachais i
rialtas
Edward Heath
o
1970
go dti
1974
, chuir si deireadh le daileadh
bainne
saor in aisce i scoileanna. Da bhri seo, tugadh
Maggie Thatcher, Milk Snatcher
uirthi.
Toghadh i mar cheannaire ar an bPairti nuair a sheas si i gcoinne Heath i
1975
tar eis don Phairti dha olltoghchain a chailleadh i
1974
. Ceannaire an Fhreasura ab ea i anois. Bhi a cuid polasaithe ar an
eite dheas
. Ba e ceann da polasaithe is cailiuil na an t-
airgeadachas
. Bhi si go mor i gcoinne an t
soisialachais
agus na g
ceardchumann
. De bharr a tuairimi faoin g
cumannachas
agus a polasai maidir leis an
Aontas Soiveadach
, thug na Soiveadaigh an leasainm cailiuil
The Iron Lady
("An Bhean Iarainn") uirthi.
San olltoghchan i
1979
, bhuaigh na Coimeadaigh moramh i d
Teach na dTeachtai
agus toghadh Thatcher mar Phriomh-Aire. Thainig si i gcomharbacht ar Edward Heath mar cheannaire ar an Phairti Caomhach1 agus bhaineadar amach tromlach 43 suiochan in aghaidh an Lucht Oibre.
Chuir si polasaithe ‘nua
liobralacha
’ i bhfeidhm sa Riocht Aontaithe a spreag an earnail airgeadais go mor agus thacaigh si go laidir le seasamh Uachtaran Mheiricea,
Ronald Reagan
, in eadan an
Aontais Shoiveadaigh
.
Nuair a d'ionsaigh an
Airgintin
Oileain Fhaclainne
i
1982
, sheol Thatcher forsa chun na hoileain a chosaint, tascfhorsa o chabhlach na Breataine le hOileain Fhaclainne a thogail in athuair on
Airgintin
.
Nuair a cuireadh long de chuid na hAirgintine, an General Belgrano, go toin poill, tharraing an taoiseach,
Cathal O hEochaidh
, siar tacaiocht na hEireann do smachtbhannai Eorpacha in aghaidh na hAirgintine. Chuir se seo leis an droch-chaidreamh eatarthu. Tar eis bua in Oileain Fhaclainne bhi bua eile aici sa toghchan in 1983.
[3]
Bhi an-mhishastacht sa Bhreatain i leith riail Thatcher ag tus na
1980idi
. Ach mheadaigh ba an phobail di nuair a bhuaigh an Bhreatain
Cogadh na Falklands
-Malvinas.
Bhuaigh na Coimeadaigh na holltoghchain i
1983
agus
1987
, freisin, faoi cheannas Thatcher. Dhein si priobhaidiu ar thionscail stait cosuil le
British Telecom
agus comhlachtai gais agus uisce
Sheas si in aghaidh cheardchumainn mhora na Breataine i stailc fhada na mianadoiri, a bhi ar siul o
1984
go dti
1985
. Faoi dheireadh, bhuaigh an rialtas ar na stailceoiri.
Tharraing Thatcher tuilleadh conspoide de bharr na tacaiochta a thug si do dheachtoir na
Sile
,
Augosto Pinochet
, agus dhiultaigh si tacu smachtbhannai in eadan na h
Afraice Theas
nuair a bhi
cinedheighilt
i bhfeidhm.
Sa bhliain 1990, bhris cireibeacha amach nuair a rinne Thathcer iarracht cain chaipitiochta (cain cloigne) a thabhairt isteach.
[4]
Thainig John Major i gcomharbacht uirthi go gairid ina dhiaidh sin.
Bhi Thatcher go laidir i gcoinne an
phoblachtachais Eireannaigh
.
- I
1981
, bhi ar Thatcher dul i ngleic le
stailceoiri ocrais
[5]
as an
IRA
agus an
INLA
sa
Cheis Fhada
i d
Tuaisceart Eireann
. Bhi siad ag lorg stadas polaitiuil. Dhiultaigh si geilleadh d’eilimh an IRA go mbronnfai stadas polaitiuil ar a gcuid priosunach sa Tuaisceart. Nior thug Thatcher an stadas sin doibh go dti go raibh deichniur priosunach marbh, an Feisire Parlaiminte
Bobby Sands
ina measc, ach bhronn Thatcher na heilimh nios deanai,
[6]
- Spreag dul chun cinn polaitiuil Shinn Fein sna 1980idi imni i Sraid Downing afach. Bheartaigh Thatcher rol a thabhairt do
Rialtas na hEireann
i rialu an Tuaiscirt sa Chomhaontu Angla-Eireannach, conradh a shin Thatcher le
Poblacht na hEireann
i 1985, agus a spreag uafais i measc an phobail
Aontachtaigh
sna se chontae.
D'eirigh si as an gCeannas agus as an bPriomh-Aireacht i
1990
tar eis di cuid mhor da tacaiocht sa Phairti a chailleadh. Tugadh an post do
John Major
, ceann de thacaithe Thatcher.
Thainig galar
Alzheimer
no
nealtru
seanaoise uirthi timpeall na
1990idi
.
D'eag si le
stroc
, is cosuil, i Londain ar an
8 Aibrean
,
2013
.
- ↑
Order of the Garter, Order of Merit, Comhairle Bhanrion na Riochta Aontaithe, Royal Society
- ↑
"
IarPhriomh-Aire na Breataine Margaret Thatcher basaithe
".
web.archive.org
(2013-04-12). Cartlannaiodh
an bunleathanach
ar 2013-04-12. Data rochtana: 2021-04-08.
- ↑
3.0
3.1
Sorcha Ni Riada / vifax.maynoothuniversity.ie (2013). "
Bean an Iarainn
". Data rochtana: 2022.
- ↑
"
The Battle of Trafalgar Square: The poll tax riots revisited
" (en).
The Independent
(2010-03-25). Data rochtana: 2022-05-03.
- ↑
Eifeacht fhadtearmach na stailceanna ocrais
, Robert McMillen, Beo, AIBREAN 2006
- ↑
An Tuairisceoir, 2013,
https://antuairisceoir.com/2013/04/08/margaret-thatcher-marbh/
Curtha i gcartlann
2017-07-14 ar an
Wayback Machine
- ↑
An Tuairisceoir, 4 Aib. 2013,
https://antuairisceoir.com/2013/04/08/margaret-thatcher-marbh/
Curtha i gcartlann
2017-07-14 ar an
Wayback Machine