Johannes Kepler
|
|
Breith
| 27 Nollaig 1571
Weil der Stadt (An Impireacht Naofa Romhanach)
|
---|
Bas
| 15 Samhain 1630
58 bliana d'aois
Regensburg (An Impireacht Naofa Romhanach)
|
---|
Ait adhlactha
| Regensburg
|
---|
|
|
|
|
|
|
Reiligiun
| Liutarachas
|
---|
Scoil a d'fhreastail se/si
| Ollscoil Tubingen
Evangelical Seminaries of Maulbronn and Blaubeuren
(en)
Tubinger Stift
|
---|
Ceim acaduil
| Baitsileir Ealaion
Maistir Ealaion
|
---|
Comhairleoir dochtuireachta
| Michael Maestlin
|
---|
|
Reimse oibre
| Optaic
,
realteolaiocht
,
matamaitic
agus
meicnic
|
---|
Suiomh oibre
| Ulm
(1626–)
Linz
(1611–1626)
Prag
(1600–1612)
Graz
(1594–1600)
|
---|
Gairm
| nadurai
,
teoirici ceoil
,
cosmeolai
,
fealsamh
,
scribhneoir
,
muinteoir
,
fisiceoir
,
realteolai
,
astralai
,
ceoleolai
,
evangelical theologian
(en)
,
matamaiticeoir
,
cumadoir
|
---|
Fostoir
| Linz
,
land surveyor
(en)
,
matamaiticeoir
(1612–1627)
Emperor Rudolf II
(en)
,
matamaiticeoir
Ollscoil Graz
|
---|
Ball de
| |
---|
Mac/inion leinn de chuid
| Michael Maestlin
agus
Tycho Brahe
|
---|
Mac/inion leinn
| Peter Cruger
,
Ambrosius Rhode
agus
Johann Odontius
|
---|
Faoi thionchar
| |
---|
Teangacha
| An Laidin
agus
an Ghearmainis
|
---|
Urraitheoir
| Emperor Rudolf II
(en)
(1602–1612)
Albrecht von Wallenstein
(en)
(1628–)
|
---|
|
Saothar suntasach
|
|
Ceile
| Barbara Muller
(1597–1611),
bas a c(h)eile
Susanne Reuttinger
(en)
(1613–1630),
bas a c(h)eile
|
---|
Athair
| Heinrich Kepler
agus
Katharina Kepler
|
---|
Siblin
| Margarethe Maickler
|
---|
Gradam a fuarthas
|
|
|
|
Realteolai
is
matamaiticeoir
, a rugadh i Weil-der-Stadt na Gearmaine, ab ea
Johannes Kepler
(
27 Nollaig
,
1571
?
15 Samhain
1630
). Ta clu agus cail air de bharr cur sios a dheanamh ar dhlithe faoi ghluaiseacht na bplainead. Ceannrodai a bhi in Kepler ar bhealai eile fosta:
[1]
eisean a d'aithin roimh aon duine nach ciorcail fhoirfe iad fithisi na bplainead. D'fhoilsigh se teacsleabhar realteolaiochta faoin teideal
Epitome astronomiae Copernicanae
(”Gearrinsint ar realteolaiocht Copernicus”) timpeall na bliana 1620.
Chabhraigh dlithe Kepler le teoiric
Imtharraingt
uiliochas
Isaac Newton
a thabhairt chun cinn.
Mhuin Kepler Mata ag scoil i
Graz
sa
n Ostair
.
D'oibrigh se mar chuntoir do
Tycho Brahe
(ag deireadh a shaoil, bhi Brahe mar mhuinteoir is patrun ag Kepler).
D'oibrigh se chomh maith mar mhatamaiticeoir na cuirte don Impire, Rudolf II, mar
mhuinteoir
mata i
Linz
agus mar chomhairleoir don Ghinearal Wallenstein.
Anuas air sin d'oibrigh se san
optaic
agus chruthaigh se go raibh an ceart ag
Galileo Galilei
.
B'shin e an chead duine a d'aithin struchtur an ghrianchorais agus a chuir sios na dlithe a rialaionn gluaisne na b
plainead
[2]
, mar achoimriu ar obair
Tycho Brahe
.
Chomh maith le
Galileo
, mhol Kepler teoiric
Copernicus
go bhfuil an
ghrian
i lar an
ghrianchorais
, biodh is nar chomhfhreagair na
fithisi
reamhinste do na fiorfhithisi.
D'fhionn se gur ar chruth
eilips
ata fithis gach plaineid, agus ni ar chruth ciorcail mar a cheap Copernicus.
D'fhorbair Kepler
teileascop
simpli, teileascop
athraonta
.
[3]
[4]
Nuair a d’fheach se trina theileascop, chonaic se rudai bun os cionn. Ni fadhb mhor i seo ag feachaint ar
realta
, mar go hionduil bionn an chuma cheanna ar realta ma ta si bun os cionn no ma ta si mar ba choir di a bheith. Ach bionn cuma an-difriuil ar rudai nios congarai, ar an ngealach mar shampla.
On obair Kepler a d'fhorbair
Newton
teoiric na hImtharraingthe
o reamhobair
Bhrahe
agus Kepler. Mar a duirt Newton fein, "Mas rud e go bhfaca me nios faide, rinne as e tri sheasamh ar ghuailli fathach." Lean coincheapanna Newton mar chroilar na heolaiochta ar feadh 300 bliain.
- Dan O'Regan. Fisic don Re Nua. ISBN: 978-1-85791-749-9
[5]
- Kepler do Mhuinteoiri (JCT)
[6]
- Ciclipeid na hOllchruinne: Coimead - D
- University of Tennessee's Dept. Physics & Astronomy: Astronomy 161 page on Johannes Kepler: The Laws of Planetary Motion
| Is
siol
e an t-alt seo.
Cuir leis
, chun cuidiu leis an
Vicipeid
.
Ma ta alt nios forbartha le fail i dteanga eile, is feidir leat aistriuchan
Gaeilge
a dheanamh.
|