Aleksander II
Aleksander II Nikolajevitsj fan Ruslan
(
Russysk
: Александр II Николаевич;
Aleksandr II Nikolajevitsj
) (
Moskou
,
29 april
1818
?
Sint-Petersburch
,
13 maart
1881
), ut it
Hus Romanov
, wie
tsaar
fan
Ruslan
fan
1855
oant
1881
. Hy wie teffens kening fan
Poalen
oant
1867
doe't it anneksearre waard troch it
Keizerryk Ruslan
en gruthartoch fan
Finlan
. .
Tsaar Nikolaj I stoar
2 maart
1855
sadat Aleksander de nije Tsaar fan Ruslan en gruthartoch fan Finlan waard. It earste jier fan syn regear hie er it drok mei
Krimoarloch
dy't syn heit mei uteinset wie. Dy kriich einige yn
1856
mei de
Frede fan Parys
, wat betsjutte dat Ruslan de ferliezer wie. Hy kaam in protte minsken dy't herfoarmings woenen yn de mjitte: hy joech yn
1856
oan de
desimbristen
en skafte yn 1861 de
liifeigenskip
fan de boeren of en waard sadwaande yn Ruslan ferneamd as de "befrijder fan Ruslan". Dat die er lykwols fral ut ekonomyske motiven. Aleksander woe nammentlik in grutte klasse fan unofhinklike en selsstannige boeren skeppe en dernjonken in groep lju dy't ynstean koenen foar it yndustriele ferlet dat Ruslan hie. Teffens fierde er in beskieden selsbestjoer foar gemeenten en goaen yn, de
zemstvo
's. Dy waarden lykwols allinne talitten yn de sintrale dielen fan it lan meidat Alexander benaud wie dat hja separatistyske ideeen yn de grinskriten fersterkje soenen. Fierders ferbettere er de rjochtspraak, matige de parsesensuer en ferkoarte yn
1859
de
tsjinstplicht
yn it leger fan 25 nei 15 jier.
Hy sette feroarings troch yn it
underwiis
. Tanksy him waarden yn de jierren sechtich fan de 19e iuw nije universiteiten oprjochte. Nettsjinsteande syn herfoarmingen yn it underwiis bleau it
analfabetisme
yn Ruslan relatyf sjoen heech (sa. 80%). Tusken
1867
en
1869
fierde hy tsjerklike herfoarmingen troch. De oplieding fan de geastliken waard ferbettere en it tal prysters waard werombrocht. De
tsaar-befrijder
makke in ein oan it hanneljen nei eigen goedachtsjen fan de
burokrasy
en de polysje. Sa feroare Ruslan stadichoan fan in plysjesteat yn in
rjochtssteat
neffens Europeesk model.
Nei de twadde Poalske opstan yn
1863
, dy't hy hurdhandich delslagge, waar syn polityk behaldender. Under syn bewald hat Ruslan in grutte gebiedsutwreiding trochmakke, benammen yn Aazje. De tsaar betwong de opstannige stammen op 'e
Kaukasus
. Syn belied wie ut en troch tsjinstridich, sadat de konservativen him te liberaal fun, wylst de liberalen him wer te konservatyf fun. De tanimmende oanslaggen fan de
nihilisten
beantwurde Aleksander mei hurde plysjemaatregels. Teffens liet er lykwols in soarte fan konstitusje mei fertsjintwurdiging fan de zemstvo's by it regear untwerpe. Deis nei't er dat plan goedkart hie, waard er nei seis earder mislearre oanslaggen it slachtoffer fan in bomoanslach troch de revolusjonere
Narodnaja Volja
. Hy rekker swier ferwune en stoar nei in kertier. Hy waard opfolge troch syn soan, de konservativere
Aleksander III
, dy't by it ferstjerren fan Aleksander II wie. Dy
moard
hie fan gefolgen dat de nije tsaar it plan foar de nije konstitusje ferskuorde.
Op 13 septimber 1855 waard Alekander II ta Grutkrus yn de
Militere Willems-Oarder
beneamd.
Kening Willem III
beneamde yn itselde beslut ek Keizer
Napoleon III
ta Ridder-Grutkrus. De beide keizers wienen fijannen yn de
Krimoarloch
; Nederlan wie neutraal.
Tsaar Aleksander II boaske twaris: yn
1841
mei
Marie fan Hessen-Darmstadt
(Maria Aleksandrovna), (offisjeel) dochter fan
Loadewyk II fan Hessen-Darmstadt
. Hja krigen acht bern.
Aleksander hie ek in protte maitresses en waard heit fan san unechte bern. Op
6 july
1880
, skraachwurk in moanne nei de dea fan tsarina Marie Aleksandrovna op
8 juny
, troude Aleksander II wer. Doe mei syn maitresse Katarina Dolgorukaja, by wa't er al fjouwer bern oanset hie: George (
1872
-
1913
), Olga (
1874
-
1925
), Boris (
1876
-
1876
) en Katharina (
1878
-
1959
).
-
Aleksander II as beuker mei syn mem , tsarina Alexandra Fjodorovna, en suske zusje Maria Nikolajevna.
-
De frou fan Aleksander II, Marie Alexandrovna (
Skilder:
Franz Xaver Winterhalter
.
)
-
Aleksander II mei syn twadde soan, tsarevitsj Aleksander, en syn frou tsarina Marie Aleksandrovna.
-
It stanbyld fan tsaar Aleksander II yn
Helsinky
. Op de eftergrun de Domtsjerke fan Helsinky.
- Edvard Radzinski
, (2006)
Alexander II, De laatste grote tsaar
(oersetter Fred Hendriks), utj. Balans, 446 siden.,
ISBN 90-5018-770-6
- David G. Rowley
, (2006)
Exploring Russia's Past: Narrative, Sources, Images