Fotokunmeta?o de la milito
Simpligita kronologio de la Korea milito
Korea milito
estis korea
enlanda milito
kun partopreno de pluraj aliaj ?tatoj. ?i komenci?is en
1950
, kvin jarojn post la malvenko de
Japanio
en la
Dua Mondmilito
, kaj fini?is en
1953
. Anta?e Japanio okupis Koreion, ?ia malvenko en la Dua Mondmilito ka?zis disdividon de la
Korea duoninsulo
je du partoj de respondeco: la sovetia kaj la usona. Tiam estis subkomprenate, ke
Sovetunio
kaj
Usono
en siaj zonoj de respondeco malarmos la japanajn trupojn kaj foriros. Kontraste al la dekomenca plano la du superpotencoj preferis varti lojalajn al si re?imojn: komunisman en la nordo kaj kontra?komunisman en la sudo.
En la jaro
1949
usonaj kaj sovetiaj trupoj eliris el Koreio, sed la formi?intaj du ?tatoj jam sufi?e forti?is por kontra?stari inter si mem. Amba? koreaj ?tatoj proklamis sin
la
korea ?tato kaj esperis okupi la tutan duoninsulon.
La milito komenci?is la
25-an de junio
1950
per subita kaj rapida avancado de nord-koreaj trupoj. La nord-korea ?tato proklamis, ke sud-koreaj trupoj unuaj atakis: e? se estis tiel, la sukceso de la unuaj tagoj estis ?e la norda flanko. Jam post tri tagoj da batalado, la
28-an de junio
la
Korea Popol-Demokratia Respubliko
okupis
Seulon
, sian delonge proklamitan ?efurbon.
Al Suda Koreio helpis
Usono
kaj pli ol dek aliaj ?tatoj (
Britio
,
Filipinoj
,
Kanado
,
Turkio
,
Nederlando
,
A?stralio
kaj aliaj malpli grave), al Norda Koreio helpis
Sovetunio
(?efe ekonomie kaj konsile) kaj
?inio
(tre grave, aparte post oktobro de la jaro
1950
) pere de la
Popola Volontula Armeo
.
Neniu flanko venkis, do la milito fini?is per disdivido de tuta Koreio je du landoj (Sud-Koreio kaj Nord-Koreio), kies disdivido plu ekzistas nun. Oficiala packontrakto ?is nun ne estas subskribita.
La esprimo "Korea milito" estas
pa?so
de la
anglalingva
nomo de la milito (
Korean War
), uzata simile en aliaj lingvoj (i. a. la rusa). En Sud-Koreio, la militon oni nomas la "Okazo de la
25-a de junio
" (六二五 事變) -- kvankam iuj nomas ?in anstata?e "韓國戰爭", kiu signifas korean militon (nomante Koreion la? la suda maniero). En Nord-Koreio, oni nomas la militon la "Milito por Liberigi la
Patrion
" (祖國解放戰爭). Kaj ?inoj nomas la militon 抗美援朝 ("
kang m?i yuan chao
"), kiu pli malpli signifas "Militon de kontra?stari Usonon por helpi Koreion".