El Vikipedio, la libera enciklopedio
Ga?lio
(
latine
Gallia
) a?
Ga?lujo
estas la tradicia vivteritorio de la historia
kelta
popolo de
ga?loj
(latine
galli
). Dum la teritorio de nuntempa norda Italio, latine nomata
Gallia cisalpina
, anka? lo?ata de keltoj, jam pli longe apartenis al
Romio
, la kelte lo?ata kontinenta teritorio norde kaj okcidente de la
Alpoj
, latine nomata
Gallia Transalpina
, nur en la 1-a jarcento anta? nia erao ?i estis konkerita fare de la armeo de la
Romia Imperio
- kutime per la esperantlingva gentonomo
ga?loj
kaj la teritoria nomo
Ga?lujo
oni nur celas la areon de
Gallia Transalpina
, ne la keltojn en
Gallia cisalpina
. Ene de la romia imperio post multaj lim?an?oj en la 1-a jarcento de nia erao disdividi?is al kvar romiaj provincoj:
la romiaj provincoj dum la jaro 116, sub imperiestro
Trajanus
Tre krude la historiaj limoj de
Gallia Transalpina
similas al la limoj de la nuntempa ?tato
Francio
, sed neniel precize. Fakte la limoj de la romiaj provincoj dum ties ekzisto forte ?an?i?is.
En la 1-a jarcento anta? nia erao, kiam la romia imperio batalis kontra? la ga?loj kaj ankora? ne konkeris grandajn partojn de
?ermanio
, la centra provinco poste nomata
Gallia Lugdunensis
ankora? havis la nomon
Celtica
kaj etendi?is ?is la
Rejno
kaj la
Bodenlago
, do okcidente enhavis multajn teritoriojn lo?atajn de
?ermanoj
, kaj anka? la norda provinco
Gallia Belgica
havis okcidentan limon ?e la Rejno kaj enhavis romiajn fortika?ojn kiel la nuntempaj urboj
Kolonjo
kaj
Bonno
. Kiam ekestis la romiaj provincoj
Germania Inferior
kaj
Germania Superior
, el kiuj la lasta anka? ampleksis la teritorion de nuna okcidenta Svislando, la provincaj limoj pli koncentri?is al la vera etna vivteritorio de la ga?loj. La norda provinco
Gallia Belgica
da?re ampleksis krom norda nuntempa Francio grandan parton de nuntempa Belgio, la sudon de nuntempa Nederlando kaj la teritorion de Luksemburgo.
La
romianoj
distingis inter Cisalpa Ga?lio (
Padio
) kaj Transalpa Ga?lio (Francio, Belgio). Tiun ?i ili dividis al Belga, Liona (Kelta) kaj Akvitania Ga?lioj. En la du unuaj partoj lo?adis du diversaj
keltaj
triboj (la tiel-nomataj
ga?loj
), dum en la Akvitana parto lo?adis
akvitanoj
, kies etno estis
prae?ska
.
Julio Cezaro
en sia libro
De Bello Gallico
(
Pri la ga?lia milito
) donas priskribon de la lando kaj komencas la libron per la priskribo de la lo?antaro:
|
 | | ?
Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur.
”
| | —
De Bello Gallico, ?apitro 1.1
|
|
Tio signifas esperantlingve:
|
| | ?
Ga?lio estas entute dividita en tri partoj, de kiuj en unu lo?as belgoj, en alia akvitanoj, kaj en tria [tiuj], kiuj sialingve nomi?as “keltoj” kaj en la nia “ga?loj”.
”
|
|
