한국   대만   중국   일본 
Zapadnohercegova?ki kanton - Wikipedia Idi na sadr?aj

Zapadnohercegova?ki kanton

Koordinate : 43°22′59.8″N 17°35′35.0″E  /  43.383278°N 17.593056°E  / 43.383278; 17.593056
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Zapadnohercegova?ki kanton
Западнохерцеговачки кантон
?upanija Zapadnohercegova?ka [a]
Polo?aj Zapadnohercegova?kog kantona na karti
Lokacija Zapadnohercegova?kog kantona na karti Bosne i Hercegovine .
Dr?ava Bosna i Hercegovina
Entitet Federacija Bosne i Hercegovine
Glavno sjedi?te i najve?i grad ?iroki Brijeg
43°22′59.8″N 17°35′35.0″E  /  43.383278°N 17.593056°E  / 43.383278; 17.593056
Slu?beni jezik bosanski
hrvatski [2]
Pismo
[2]
Etni?ke grupe   98,7% Hrvati
0,8% Bo?njaci
0,1% Srbi
0,4% Ostali [3]
Upravni oblik Parlamentarna federalna jedinica
Predrag ?ovi? ( HDZ BiH )
Ivan Jel?i? ( HDZ BiH )
Zakonodavstvo Skup?tina
Historija
 -  Vance?Owenov plan (ideja o podjeli BiH na pokrajine) januar 1993. 
 -  Va?ingtonski sporazum (ideja o podjeli BiH na kantone) 18. mart 1994. 
 -  Dejtonski sporazum (podjela BiH na entitete, FBiH na kantone) 14. decembar 1995. 
 -  Progla?en Ustav kantona 26. mart 1996. [2]  
 -  Uspostavljeni kantoni 12. juni 1996. [4]  
Povr?ina
? Ukupno
1.362,2 km 2
Stanovni?tvo
? Ukupno ( 2013 )
Gubitak94.898 [3]
 
69,67/km 2  
? Procjena (2022)
Gubitak92.390 [5]  
BDP  (nominalni) Procjena 2022.
? Ukupno
Povećanje$375,8 miliona 
Povećanje$9.568 
HDI  (2021) Gubitak0.803 [6]  ( visok ) 
Valuta Konvertibilna marka ( BAM )
Vremenska zona UTC +1 ( EET )
? Ljeti ( DST )
UTC +2 ( EEST )
Format datuma D. M. GGGG. ( NE )
Topografija
Plo?no ( ?vrsnica )
2228 m
Blidinje jezero
5,25 km 2
Trebi?at
51,3 km
Voza?ka strana desna
Pozivni broj +387 39
ISO 3166 kod BA-08 (do 27. novembra 2015)
Internetska domena .ba
?iroki Brijeg , glavni grad kantona.
Lokalne zajednice kantona

Zapadnohercegova?ki kanton ( ZHK ) jedan je od 10 kantona Federacije Bosne i Hercegovine . Sastoji se od grada ?irokog Brijega i jo? tri op?ine.

Zapadnohercegova?ki kanton na sjeveru grani?i sa Kantonom 10 , na sjeveroistoku i istoku sa Hercegova?ko-neretvanskom kantonu te na zapadu sa Hrvatskom . Zapadnohercegova?ki kanton je sa 94.898 stanovnika (2013) ?etvrti među kantonima, dok je sa 69,67 stanovnika/km 2 peti po gusto?i. Ukupna povr?ina kantona iznosi 1362,2 km 2 , ?to ?ini 5,21% povr?ine Federacije BiH i 2,66% teretorije Bosne i Hercegovine .

Geografija

Kanton je smje?ten u jugozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine sa sjedi?tem u ?irokom Brijegu . Povr?ina kantona iznosi 1.362,2 km 2 , ?to ?ini 5,21% povr?ine Federacije Bosne i Hercegovine . Kanton se nalazi u Hercegovini, regiji po kojoj je kanton dobio ime.

Prostire se od sjeverne strane planine ?vrsnice pa sve do granice sa Hrvatskom na zapadu i jugu, dok s istoka grani?i sa Hercegova?ko-neretvanskim kantonom . Kroz kanton protje?u tri rijeke: Li?tica , Trebi?at i Ri?ina . Najvi?i planinski vrh je Plo?no (2228 m) na ?vrsnici .

Historija

Historija dana?njeg Zapadnohercegova?kog kantona po?inje 18. marta 1994, potpisivanjem Va?ingtonskog sporazuma , a u decembru idu?e taj kanton je potpisivanjem dejtonskog mirovnog sporazuma zvani?no postao dio Federacije Bosne i Hercegovine. 26. marta 1996. godine Zapadnohercegova?ki kanton zvani?no je konstituisan kao jedan od deset kantona FBiH. [7]

Politika i administracija

Zapadnohercegova?ki kanton je prema zakonu jedan od deset kantona Federacije Bosne i Hercegovine , koji je jedan od dva entiteta Bosne i Hercegovine .

Zapadnohercegova?ki kanton ima vlastitu zakonodavnu , izvr?nu i sudsku vlast . Kao i svaki od kantona u FBiH, posjeduje vlastiti ustav, skup?tinu, vladu, simbole , te mu pripadaju niz isklju?ivih nadle?nosti ( policija , obrazovanje , kori?tenje prirodnih resursa, prostorna i stambena politika , kultura), dok su neke nadle?nosti podijeljene između federalne i kantonalne vlasti ( zdravstvo , socijalna za?tita, promet).

Građani Zapadnohercegova?kog kantona kantona svake ?etiri godine na op?im izborima glasaju za ukupno 25 zastupnika u kantonalnoj Skup?tini. Na osnovu op?ih izbora trenutnu vladu kantona sa?injava koalicija Hrvatske demokratske zajednice Bosne i Hercegovine (HDZ BiH). [8]

Na lokalnom nivou građani Zapadnohercegova?kom kantona svake ?etiri godine na lokalnim izborima glasaju za lokalnu vlast u dvije op?ine i dva grada.

Op?ina Broj naselja Broj stanovnika (2013) Gusto?a (km 2 ) Povr?ina (km 2 )
Grude 13 17.308 78,4 220,8
Grad Ljubu?ki 35 28.184 96,3 292,7
Posu?je 20 20.477 44,4 461,1
Grad ?iroki Brijeg 34 28.929 74,6 387,6
Zapadnohercegova?ki kanton 102 94.898 69,7 1.362,2

Neustavni grb i zastava kantona

Grb i zastavu Zapadnohercegova?kog kantona, koji su identi?ni obilje?jima samoprogla?ene, međunarodno nepriznate paradr?ave Herceg-Bosne , Ustavni sud Federacije Bosne i Hercegovine proglasio je neustavnim, jer predstavljaju samo jedan konstutivni narod, Hrvate , ?ime je povrijeđen princip nacionalne ravnopravnosti naroda Federacije Bosne i Hercegovine. Uprkos tome, kantonalne vlasti i dalje koriste ta obile?ja.

  • Grb
    Grb
  • Zastava
    Zastava

Stanovni?tvo

Zgrada vlade kantona u ?irokom Brijegu

Zapadnohercegova?ki kanton prema popisu iz 2013. godine ima 94.989 stanovnika (?etvrti u FBiH), dok gusto?a izosi 69,7 stanovnika/km 2 (peti u FBiH).

Godine 2016. u?e??e osoba starijih od 65 godina u ukupnom broju stanovnika ZHK iznosio je 13,3%, udio radnog kontingenta stanovni?tva 66,7% i udio osoba između 0 i 14 godina 20%. [9]

Godine 2013. ukupan broj doma?instava u Zapadnohercegova?kom kantonu iznosio je 25.081, a prosje?an broj ?lanova u jednom doma?instvu iznosio je 3,77. Najve?i osoba ?ivi u doma?instvu sa ?etiri ?lana (4.716 ili 18,8%), dva ?lana (4.584 ili 18,28%) i tri ?lana (3.831 ili 15,27%). [10]

Sastav stanovni?tva ? Zapadnohercegova?ki kanton
2013. [11] 1991. [11]
Osoba 94 898 (100,0%) 88 992 (100,0%)
Hrvati 93 725 (98,76%) 86 164 (96,82%)
Bo?njaci 718 (0,757%) 1 611 (1,810%) 1
Nepoznato 164 (0,173%) ?
Srbi 101 (0,106%) 231 (0,260%)
Nisu se izjasnili 66 (0,070%) ?
Albanci 53 (0,056%) ?
Ostali 52 (0,055%) 708 (0,796%)
Muslimani 7 (0,007%) ?
Bosanci i Hercegovci 5 (0,005%) ?
Crnogorci 3 (0,003%) ?
Jugoslaveni 1 (0,001%) 278 (0,312%)
Slovenci 1 (0,001%) ?
Ukrajinci 1 (0,001%) ?
Bosanci 1 (0,001%) ?
  1. 1 Modalitet Muslimani se danas ozna?ava kao modalitet Bo?njaci .
Godina Rođeni Umrli Prirodni
prira?taj 		Zaklju?eni
brakovi 		Razvedeni
brakovi
2018. 749 819 ?75 405 15
2019. 716 831 ?115 375 24

Privreda i infrastruktura

Autoput A1 kod Bija?e

Privreda

Glavni aduti privrednog razvoja Zapadnohercegova?kog kantona je povoljan geoprometni polo?aj (smje?ten na paneuropskom koridoru 5C i blizina prema Hrvatskoj, to jest Evropskoj uniji ), mno?tvo prirodnih resursa (energetski izvori vjetra i sunca, te mno?tvo prirodnih ljepota za razvoj turizma) te puno obradive povr?ine za razvoj poljoprivrede. [12]

Zapadnohercegova?ki kanton je drugi najrazvijeniji kanton Federacije BiH. GDP po glavi stanovnika ZHK je prema procjeni iz 2012. godine iznosio 5826 KM, ?to je te godine ?inilo 83,2% prosjeka FBiH (7001 KM).

Infrastruktura

Saobra?aj

Putevi

Kroz Zapadnohercegova?ki kanton prolaze sljede?i magistralni putevi:

Ukupna du?ina magistralnih puteva u Zapadnohercegova?kom kantonu iznosi 125,51 kilometara. [13]

Obrazovanje

U Zapadnohercegova?kom kantonu postoji ukupno 12 srednjih ?kola (osam dr?avnih i ?etiri privatnih), dok na podru?ju ?irokog Brijega djeluje Akademija likovnih umjetnosti kao sastavnica Univerziteta u Mostaru (hrv. Sveu?ili?ta u Mostaru). [14] [15]

Politika

Kantonalna skup?tina

Skup?tinu kantona na osnovu Op?ih izbora u BiH 2022. sa?injava 25 zastupnika. [16]

Stranka Broj

glasova

% Ukupan

broj mandata

Hrvatska demokratska zajednica BiH [b] 25.880 63,26 14
Hrvatska demokratska zajednica 1990 6.483 15,85 4
Hrvatska republikanska stranka 3.068 7,50 2
Hrvatska stranka prava BiH 1.971 4,82 1
Hrvatska stranka prava dr. Ante Star?evi? BiH 1.713 4,19 1
Hrvatska stranka prava Herceg-Bosne 1.430 3,50 1
Ukupno: 40.545 23

Također pogledajte

Napomene

  1. ^ Ustavni sud Federacije Bosne i Hercegovine je 7. jula 1998. donio presudu gdje, između ostalog, naziv "?upanija" nije u skladu sa Ustavom Federacije BiH . Međutim, kantonalne vlasti ga idalje koriste. [1]
  2. ^ HDZ BiH je u Zapadnohercegova?kom kantonu nastupila u koaliciji sa strankama: HSS , HKDU i HDU .

Reference

  1. ^ "Presuda Ustavnog suda Federacije BiH iz 7. jula 1998" . ustavnisudfbih.ba . Ustavni sud Federacije Bosne i Hercegovine . 7. 7. 1998 . Pristupljeno 10. 1. 2024 .
  2. ^ a b c skupstina-zzh.ba . Skup?tina Zapadnohercegova?kog kantona . 26. 3. 1996 http://www.skupstina-zzh.ba/Opsirnije.aspx?id=475&isPrint=True . Pristupljeno 10. 1. 2024 . Parametar |title= nedostaje ili je prazan ( pomo? )
  3. ^ a b "Popis stanovni?tva, ku?anstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013" (PDF) . www.popis.gov.ba . Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine . 2019 . Pristupljeno 5. 3. 2024 . CS1 odr?avanje: nepreporu?eni parametar ( link )
  4. ^ Jurilj, Lana (30. 10. 2017). "Dr?ava kao subjekt međunarodnog prava s posebnim osvrtom na Bosnu i Hercegovinu" . Mostariensia (1 izd.). 21 : 83?95. doi : 10.47960/2831-0322 . Pristupljeno 5. 1. 2024 .
  5. ^ "Zapadnohercegova?ki kanton u brojkama" (PDF) . fzs.ba . Federalni zavod za statistiku . 30. 6. 2022 . Pristupljeno 10. 1. 2024 .
  6. ^ "Subnational HDI" . globaldatalab.org . GlobalDataLab. 28. 12. 2023 . Pristupljeno 28. 12. 2023 .
  7. ^ "SKUP?TINA ?UPANIJE ZAPADNOHERCEGOVA?KE" . www.skupstina-zzh.ba (jezik: hrvatski) . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  8. ^ ?ZH, Vlada. "Sustav Vlade ?ZH" . www.vladazzh.com . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  9. ^ "Demografska analiza FBiH po kantonima" (PDF) . zpr.ks.gov.ba . Zavod za planiranje razvoja Kantona Sarajevo . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  10. ^ "Rezultati popisa" (PDF) . popis.gov.ba . Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  11. ^ a b c d "Zapadnohercegova?ki kanton" . nasbih.com . Arhivirano s originala , 4. 3. 2016 . Pristupljeno 28. 11. 2016 .
  12. ^ "Strategija razvoja Zapadnohercegova?kog kantona" (PDF) . mg-zzh.com . Ministarstvo privrede Zapadnohercegova?kog kantona. Arhivirano s originala (PDF) , 28. 6. 2017 . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  13. ^ "Mre?a Magistralnih Cesta u FBiH" . BIHAMK.BA . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  14. ^ "Dr?avne srednje ?kole u Bosni i Hercegovini" . Srednje ?kole . Arhivirano s originala , 27. 12. 2017 . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  15. ^ "Privatne srednje ?kole u Bosni i Hercegovini" . Srednje ?kole . Arhivirano s originala , 27. 12. 2017 . Pristupljeno 1. 1. 2018 .
  16. ^ Kona?ni rezultati Op?ih izbora u BiH 2022 ? kantonalne skup?tine

Vanjski linkovi

Portal iconPortal Bosna i Hercegovina
Preuzeto iz " https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Zapadnohercegova?ki_kanton&oldid=3576396 "