Истанбул

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
?ала
Истанбул
т?р.   ?stanbul
Ил

Т?рки?

Вилай?т

Истанбул (ил)

Координаталар

41°00′36″ с. ш. 28°57′37″ в. д. H G Я O

Мэр

Кадир Топбаш

Ниге?л?нг?н

б. э. тиклемге 667 йыл

Элекке исеме

330 йыл?а тиклем ? Византий
450 йыл?а тиклем ? Я?ы Рим
1930 йыл?а тиклем ? Константинополь

Май?аны

5343 км²

НУМ бейеклеге

100 м

Р?сми теле

Т?р?к

Хал?ы

13 255 685 кеше ( 2010 )

Ты?ы?лы?ы

2480,9 кеше/км²

С???т б?лк?те

UTC+2 , й?йге UTC+3

Телефон коды

+90 212 (Европа ?л?ш?)
+90 216 (Азия ?л?ш?)

Почта индексы

34010-34850
80000-81800

?анлы танытмалар
Истанбул (Төркиә)
Истанбул
Истанбул

Истанбу?л ( т?р.   ?stanbul ; рус.   Стамбул ) ? элек Византия , ?у?ынан Константинополь булара? билд?ле. Т?рки?не? и? ?ур ?ала?ы, илде? и?тисади, тарихи ??м м???ни ???ге, ди?ге? порты. Бер ?к исемле Истанбул иле [1] ???ге. Босфор бо?а?ы ярында урынлаш?ан. ?аланы? ?ур ?л?ш? Европала , б?л?к?йе ? Азияла т?й?кл?нг?н. Европала?ы и? ?ур ?ала [2] . Баш ?аланы? Европа (т?п) ??м Азия ?л?шт?ре к?пер??р ??м тоннелд?р мен?н тоташтырыл?ан. 15 миллиондан ашыу кеше й?ш?г?н Истанбул донъяла?ы и? тора?лы ?алалар?ы? бере?е булып тора. Рим, К?нсы?ыш Рим (Византия), шулай у? Латин ??м ?осман империяларыны? элекке баш ?ала?ы. Т?рки?не? баш ?ала?ы булып тормай. 1923 йылда, Т?рки?не? бойондоро??о?ло?о ?с?н ?у?ыштан ?у?, илде? я?ы баш ?ала?ы итеп Анкара ?айлана. ?алала Т?рки шура?ы  ? т?рки телле д??л?тт?р?е берл?штере?се халы?-ара ойошма?ыны? секретариаты урынлаш?ан. ?ара ??м Урта ди?ге???р ара?ында стратегик позицияны бил?й. Шулай у? тарихи Еб?к юлында урынлаш?ан [3] .

?аланы? атама?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Б. э. т. VII быуатта колонистар, башлыса, гректар?ы? Мегара ?ала?ынан сы??ан кешел?р, тарафынан Византия ?ала?ына ниге? ?алына [4] [5] [6] . 330 йылда Рим императоры Б?й?к Константин I Рим империя?ыны? баш ?ала?ын Византия?а к?сер?, у?а ≪Я?ы Рим≫ атама?ы бирел?, ?мм? был исем ??г?ртел?, ??м ти???н уны Константинополь - ≪Константин ?ала?ы≫ тип атай башлай?ар [7] [8] [9] [10] . XIII быуатта ??р?пт?р грекса ??йл?мг? барып тоташ?ан грек. ε?? τ?ν Π?λι(ν) (≪ ис тин п?ли ( н )≫, ≪ ис тим б?ли ( н )≫) ? ≪в город(е)≫ ≪?алала≫) тиг?н атама ?уллан?андар [11] . Б?г?нг? исем тап Истинполиндан алын?ан тип фаразлар?а була [12] [13] Икенсе версия?а ярашлы, ул Исламбул дан (≪ислам ?ала?ы≫) килеп сы??ан, ?мм? ?р?? телг? алын?ан Истинполин 1453 йылда Константинополь ?ола?ан?а тиклем ?к ?улланыл?ан [14] 1760 йыл?ы фирман ??м?лд? тормош?а ашырылма?ан. Р?сми р??ешт? XV быуат документтарында осра?ан Исламбол , й??ни ≪Ислам мен?н тултырыл?ан≫ атама?ы исеме бирелг?н [15] [16] . XVIII быуат а?а?ынан Европа илд?ренд?, шул и??пт?н Р?с?й?? л?, бо?ол?ан форма ? Стамбул ?улланыу?а ин?. Формаль я?тан, Т?р?кт?р ба?ып ал?андан ??м империяны? баш ?ала?ын унда к?серг?нд?н ?у?, ?аланы? исеме ??г?рм?г?н: т?р?кт?р ?с?н ул Истанбул , ? гректар ?с?н - Константинополь (к?нк?решт? - ябай ?ына грек. ? Π?λη ) булып ?ал?ан. ?осман империя?ында ?аланы? ике атама?ы ла ?улланыл?ан, л?кин р?сми ?лк?л? йышыра? ??р?п теленд?ге атама - Константинийе ( ?осман ?????????}} ?os?an??n?ye  ? ??р. ???????? Qus?an?in?yya дан) ?улланыл?ан [17] .

1930 йыл?а тиклем ?аланы? халы?-ара ким?лд? ?абул ителг?н р?сми атама?ы ? Константино?поль (Константин ?ала?ы); т?р.   Konstantiniyye ). Т?рки?не? Б?й?к Милли йыйылышында танылыу тап?анса, уны? тулы хо?у?лы в?килд?рене? ?ултам?алары Лозанна килеше?е а?тында тора, уны? тексы Константинополь топонимын фай?алана [18] . 1724 йылда Константинополь килеше?ене?, 1856 йылда Париж тыныслы? килеше?ене?, 1878 йылда Сан-Стефан тыныслы килеше?ене? ??м 1878 йылда Берлин трактатыны? р?сми рус тексында ул са?та Р?с?й?? ?абул ителг?н Константинополь топонимы ?улланыла. Б?г?нг?с? Константинополь патриархы титулында Святейший Архиепископ Константинополя ? Нового Рима и Вселенский Патриарх ?улланыл?ан икенсе тарихи атама ? ≪Новый Рим≫ й?ки ≪Икенсе Рим≫ ( грек. Ν?α Ρ?μη , лат.   Nova Roma ); ? 330 йыл?а тиклем Византий ( грек. Βυζ?ντιον ). Урта быуат рус йылъя?маларында ??м баш?а ???би?тт? йыш ?ына Царьградом й?ки Константинов град тип атала, болгар ??м серб телд?ренд? Цариград топонимы ?леге ва?ытта ?аланы? р?сми булма?ан билд?л?м??е булара? ?улланыла.

1923 йылды? 29 октябренд? Т?рки? Республика?ын тип и?лан итк?нд? д??л?тте? баш ?ала?ы тип Анкара ( Ангора ) и?лан ител?, ул ва?ытта бер нис? йыл элек кемалс? хакими?тте? ???ге була (х?лифат 1924 йылды? мартына тиклем й?ш??ен дауам ит?). 1930 йылды? 28 мартында [19] [20] [21] Т?рки? властары исемде? т?р?к вариантын ?ына фай?аланыр?а ?уша. Т?р?к теле топоним ?stanbul ([is?tanbu?], ??йл?? теленд? ? [?s?tambu?] ), ≪I≫ х?рефен?н айырмалы, н?кт?ле ≪?≫ мен?н я?ыла.

Грек теленд?, шулай ?а, грек теленд?ге атама грек. Κωνσταντινο?πολη р?сми р??ешт? Грецияла, Кипр?а ?абул ителг?н булара? ?а?лана; шулай у? грекса ≪?ала≫ атама?ы ? ( грек. Π?λη ) ?улланыла.

Уры? теленд? т?р?к атама?ы ?stanbul уры?лаш?ан вариантында ?улланыла ? ≪Стамбул≫.

2019 йылды? 18 мартында Т?рки? президенты Р?ж?п Тайип Эрдо?ан Чанаккале янында?ы е?е??е? 104 йыллы?ына арнал?ан тантанала сы?ыш я?ап (Дарданелл операция?ы эпизоды), Я?ы Зеландияла Крайстчерча м?сетенд?ге ??ж?мг? а?латма биреп: ≪Мосолмандар?ы? ??м Т?рки?не? дошмандары бе?г? ?арата дауам итк?н н?фр?тен к?р??тте. Бе? яуап бирерг? ??ер ??м был ха?та белдер?бе?. Т?р?к хал?ы был ер??р?? ??р са? й?ш?й?с?к. Истанбул бер ва?ытта ла Константинополь ?ала?ына ?йл?нм?й?с?к≫ (русса т?ржем? ? Анадолу агентлы?ы сайтында ба?ыл?ан м???л?не? рус теленд?ге тексына ярашлы) [22] ) [23] .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Х??ерге Истанбул еренд? т??ге кешел?р неолит д??еренд? ?к й?ш?й. Был тир?л? б.э. тиклемге 6700 йылдар?а кешел?р й?ш?г?не билд?ле [24] .

Византий [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Б.э. тиклем 685 йылда [25] Грецияны? Мегара ?ала?ынан к?сене?сел?р Азия ?л?ш?нд? Халкедон исемле ?асаба?а (х??ер ?адык?й атамалы ?ала районы) ниге? ?ала. Б. э. тиклем 667 йылдан ?асаба Мегаранан килг?н ниге? ?алыусы Визант (Визас) исеме мен?н Византий тип аталып й?р?й.

У?ышлы географик ??м стратегик урынлашыуы сау?аны? йылдам ??ешен? ??м ?аланы? с?ск? атыуына булышлы? итте. Был ?ала Босфор?ы, Европанан Азия?а ??м ?ара ди?ге???н Эгей ди?ге?ен? алып бар?ан сау?а юлдарын контролд? тот?ан, л?кин ошо с?б?пле ул к?п тап?ыр?ар ??ж?мг? дусар ителг?н.

Б. э. т. 74 йылда Византий Рим республика?ы власына эл?г?, ?у?ынан тыныс осор башлана. Септимия Север д??еренд?ге граждандар ?у?ышы барышында байта? емерелг?нд?н ?у? ул ти? арала б?лг?нл?кк? т?шк?н. III быуатта ?ала бер нис? тап?ыр в?хши??рс? сап?ын?а дусар бул?ан. Был ва?ытта?ы ?аралтылар?ан ?хм??и? май?аны (ипподром) ?л?шл?т? ?а?ланып ?ал?ан.

Рим Империя?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

324 йылда Рим империя?ыны? императоры Б?й?к Константин Босфор бо?а?ы янында урынлаш?ан грек ?аласы?ы Византий урынында я?ы ,?ур ?ала т???рг? бойоро? бир?. 330 йылда ул ?ала?а Я?ы Рим исемен бир?, л?кин ул исем бик ти? онотола ??м ?ала ме? йылдан арты? Константинополь тип аталып й?р?т?л?. Константинополь ? Рим империя?ыны?, ?у?ыра? К?нсы?ыш Рим империя?ыны? (Византия империя?ыны?) баш ?ала?ы булып кит?. Географик ??м стратегик й???тт?н у?айлы урынлашыуы сау?а ??ешен? ??м ?аланы? с?ск? атыуына килтер?.

?ала Босфор бо?а?ы ярында урынлаш?ан, унан ?ара ди?ге? ??м Эгей ди?ге?е аша Европа-Азия сау?а юлдары асыла. ?мм?, шундай у?айлы?тары ар?а?ында бик к?п тап?ыр дошман ??ж?мен? дусар ител?.

?османлы империя?ы осоро [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

XV быуатта солтан М?хм?т II Константинополде яулап ала. ?ануни ?ушаматлы С?л?йм?н идара итк?н ва?ыт ( 1520 ? 1566 йылдар) Истанбул ?с?н ≪Алтын быуат≫ осоро тип и??пл?н?. ?османлы империя?ы~ ?с?н оло ???ми?тк? эй? булыр д?р?ж?л? ?урай?ан Истанбулда я?ы м??р?с?лар, м?сетт?р ??м йорттар т???л?ш? ??еш ала.

XV быуатта Истанбул?а Европа м???ни?те , барокко ??м рококо архитектура стиле, Европаса тегелг?н кейем ??м баш?а я?ылы?тар ?т? башлай. Француз теле мода?а ин?.

1845 йылда даими ?теп бул?ан Галат к?пере, 1850 йылда Босфор?а пароходтар й?р?й башлай. 1871 йылда трамвай юлы ?алына, ? 1875 йылда б?л?к?й ген? метро  ? Тюнель асыла. 1889 йылда пассажир тимер юлы ≪ Париж -Истанбул≫ ( ≪К?нсы?ыш экспресс≫ ) фай?аланыла башлай. XIX быуат а?а?ына ?алала заманса ?ыу ??м электр мен?н т?ьмин ите? система?ы саф?а ин?.

С?л?йм?ни? м?сете С?л?йм?н I бойро?о буйынса 1550?1557 йылдар?а т???лг?н. Соколла М?хм?т-паша м?сете. 1571?1572 йылдар?а т???лг?н. М?х?мм?т (П?й??мб?р) байра? тотоусы ?й?п солтан м?сете. 1458 йылда т???л?. Константинополде ал?ас, ?алала османдар тарафынан т???лг?н т??ге м?сет. Р?ст?м-паша м?сете. 1561?1563 йылдар?а т???л?.
Румелихисар ??л???е М?хм?т II султан бойро?о буйынса 1452 йылда т???лг?н. Константинополь яулау ?с?н ?ур яр?ам итте. Румелихисар ??л???ен?н к?ренеш XIX буатта асыл?ан Археология музейы (Осман Хамди-бей яр?амы буйынса) Бейлербей ?арайы. Я?ы барокко стиленд?ге йорт 1861?1865 йылдар?а т???л?. ?османлы солтандарыны? й?йге резиденция?ы. ?османлы солтандарыны? 1854 йыл?а тиклем резиденция?ы ? Топ?апы ?арайы. 1465?1478 йылда т???л?.

Т?рки? Й?м??ри?те [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Золотой Рог ??м Босфор?ы? ике аэрофото??р?те. 1918 йылды? 19 мартында немец дирижаблен?н т?ш?р?лг?н.
М?рм?р ди?ге?ен?н Истамбул?а панорама к?ренеше.

1923 йылды? октябренд? т?р?к милли х?р?к?т башлы?ы Мостафа К?мал Атат?рк хакими?тк? кил? ??м Т?р?к Республика?ы и?лан ител?, баш ?ала функция?ы Анкара?а тапшырыла. ?мм? Истанбул х??ерге ва?ытта ла илде? сау?а-с?н???т, эре дини ??м м???ни ???ге булып ?ала

1923 йылда православие динен тотоусылар Т?рки?н?н м?жб?ри к?серелг?нд?н ?у?, Истанбул байта? грек хал?ы й?ш?г?н илд?ге бер??н-бер ?ала булып ?ала, ?мм? 1930-1940 йылдар?а к?мал режимы ?абул итк?н бер нис? дискриминация саралары элек грек бизнесы ??м м???ни?те с?ск? ат?ан Перы районы и?тисади б?лг?нл?кк? ??м са?ыштырмаса бушап ?алыуына, XX быуатты? икенсе ярты?ында т?п грек хал?ын талау ??м дискриминациялау к?пмелер ???ми?тле грек община?ыны? ю??а сы?ыуына килтер?; шу?а ?арама?тан, Истанбул Ф?н?р кварталында ?ал?м Патриархы резиденция?ы бул?ан Константинополь Патриархатыныны? ???ге булып ?ала.

1989 йылды? 3 сентябренд? Истанбул метрополитены асылды, ?леге ва?ытта 101 станциялы 9 линиянан тора, 7 линия - ?аланы? Европа ?л?ш?нд?, 2 линия Азия ?л?ш?нд? урынлаш?ан [26] . 2018 йылды? 29 октябренд? донъяла?ы и? ?ур аэропорттар?ы? бере?е ? Истанбул халы?-ара аэропорты асылды.

Isbank Tower 1 башня?ы 1998?2000 йылда т???лг?н Олимпия стадионы. Т?рки? 2008 йыл?ы Олимпия уйындарын ?тк?ре? хо?у?ын алыу ?с?н к?р?ш осоронда стадионды т???й, л?кин уйындар Пекинда ?тк?рел?. Абди Ипекчи Арена 1986 йылда асыла Атат?рк м???ни ???ге Босфор бо?а?ы аша беренсе а?ылмалы к?пер. 1970?1973 йылдар?а т???л? Истанбул Сапфир (З??г?р я?ут)

Туризм [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Истанбул ? туризмды? бик популяр й?н?леше. Был сектор ти? ??еше?ен дауам ит?. ?г?р 2000 йылда ?ала?а 2,4 миллион сит ил туристы кил??, 2012 йылда и?? 11,6 миллион килг?н, был уны популяр туристик й?н?лешт?р ара?ында донъяла бишенсе урын?а сы?ар?ы. Т?п туристик объекттар ?аланы? Европа ?л?ш?нд? урынлаш?ан. Бында ?уна?ханалар?ы? 90 % сама?ы урынлаш?ан. ?алала етмеш музей эшл?й, улар?ан Топ?апы ?арайы ??м Айя Суфия м?сете ген? йылына 30 миллион доллар саф килем килтер?. Бында б?т??е 17 ?арай, 64 м?сет ??м 49 тарихи сирк??, шулай у? бик к?п баш?а и?т?лекле урындар (колонналар, ??л??л?р, ер а?ты цистерналары ??м баш?алар) и??пл?н? [27] .

Белем алыу [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?алала биш д??л?т университет эшл?й: Истанбул университеты (140 ме? студент у?ый), Истанбул техник университеты , М?рм?р университеты (55 ме? студент у?ый), Босфор университеты , Юлдуз Техник Университеты , Галатасарай университеты .

География [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урыны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Истанбул Т?рки?не? т?нья?-к?нбайышында?ы Босфор бо?а?ыны? ярында?ы убалар?а ??м к?нья?тан М?рм?р ди?ге?е ярында урынлаш?ан. ?? сиратында ?аланы Алтын м?г?? ?улты?ы ике ?л?шк? б?л?. ?аланы? май?аны ? 5 343 км².

Истанбул ифрат у?айлы урын?а эй? ? ?ала ике материк сигенд? урынлаш?ан, Европа мен?н Азияны тоташтырып тора, ?ара ди?ге???н М?рм?р ди?ге?г? ??м артабан Урта ди?ге?г? сы?ып була.

Климаты [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ышын Истанбулда уртаса температура +3 °C ??м 9 °C ара?ында. ?ыш ?ал?ынса ??м е?еш. Истанбулда температура 21 к?н сама?ы 0 °C-тан т?б?нер?к була. ??р ?ыш тиерлек ?ар яуа [28] .

Я? ??м к?? ?ауа торошо йылы ?ына, ?мм? тоторо?ло т?гел, ?апыл ?ыуытып та, йылытып та еб?р?.

?ала климаты
К?р??ткес ?ин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Абсолют максимум,  °C 18,3 24,0 26,2 32,9 33,0 40,2 40,5 38,8 33,6 34,2 27,2 21,2 40,5
Уртаса максимум, °C 8,7 9,1 11,2 16,5 21,4 26,0 28,4 28,5 25,0 20,1 15,3 11,1 18,4
Уртаса температура, °C 5,9 5,9 7,6 12,1 16,7 21,0 23,4 23,6 20,2 16,0 11,9 8,2 14,3
Уртаса минимум, °C 2,9 2,8 3,9 7,7 12,0 16,0 18,5 18,7 15,5 12,0 8,5 5,3 10,3
Абсолют минимум, °C ?10,4 ?16,1 ?7 ?0,6 3,6 8,0 10,5 8,2 5,2 1,0 ?4 ?9,4 ?16,1
Яуым-т?ш?м норма?ы, мм 101,2 79,3 69,8 45,4 35,2 37,5 38,9 48,9 62,7 100,8 108,5 124,5 850,3

Истанбул райондары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Х??ерге административ б?лем

Тарихи райондар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Европа:

Азия:

Солтан?хм?т районы панорама?ы

Административ б?ленеш [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Истанбул 39 илс?н?н (муниципаль райондан) тора.

Транспорт [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Истанбулды ике аэропорт хе?м?тл?ндер?: Мостафа Кемаль Атат?рк исеменд?ге аэропорт (Havalimani) (Европа я?ында) ??м Сабиха Гёкчен исеменд?ге аэропорт (Азия я?ында). Шулай у? ике тимер юл вокзалы ла бар. Сиркеджи тимер юл вокзалы (Европа я?ында) Европа?а регуляр рейстар бар. Хайдарпаша тимер юл вокзалынан (Азия я?ында) Дамаск?а, Багдад?а ??м баш?а Азия ?алаларына рейстар бар.

Мостафа Кемаль Атат?рк исеменд?ге аэропорт (европа я?ында) Сиркеджи тимер юл вокзалы (европа я?ында) Хайдарпаша тимер юл вокзалы (азия я?ында) Автовокзал Сабиха Гёкчен исеменд?ге аэропорт (азия я?ында)

Истанбул метрополитены [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?алала 2000 йылдан метрополитен эшл?й. Уны? составында 66 станция (2014 йыл).

М1А (к?к) юлы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Мостафа Кемаль Атат?рк исеменд?ге аэропорт (Havalimani)
  • Донъя Истанбул сау?а ???ге (DTM Istanbul Fuar Merkezi)
  • Енибоша (Yenibosna). Станция Енибоша микрорайонында урынлаш?ан, Бахчелиэвлер районы.
  • Атак?й-Шириневлер (Atakoy ? ?irinevler). Станция Шириневлер микрорайонында урынлаш?ан, Бахчелиэвлер районы.
  • ??м баш?а
Истанбул метрополитены схема?ы

Ту?анлаш?ан ?алалары [29] [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Галерея [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Галата башня?ы Еребатан ер а?ты ?ыу ?а?ла?ысы Валент акведугы Византий Акрополь колонналары, Топ?апы ?арайы Константинополь к?л???ене? реставрациялан?ан стена?ы

Шулай у? ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Т?рки?не? административ б?ленеше
  2. Крупнейшие города Европы
  3. Michael Dumper; Bruce E. Stanley. Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia (англ.). ? ABC-CLIO, 2007. ? P. 320. ? ISBN 978-1-57607-919-5
  4. Петросян и Юсупов, 1977 , с. 10
  5. Пальцева Л. А., 1999 , с. 151, 164?166, 168, 176, 177, 180?181
  6. Невская В. П., 1953 , с. 17
  7. Машкин Н. А., 1950 , с. 605, 606
  8. Петросян и Юсупов, 1977 , с. 39?41, 46
  9. БРЭ, 2010 , с. 96
  10. История Средних веков, 1952 , с. 74
  11. Britannica, Istanbul 2007 йыл 18 декабрь архивлан?ан . : In the 13th century Arabs used the appellation Istinpolin, a ≪name≫ they heard Byzantines use?eis t?n polin?which, in reality, was a Greek phrase that meant ≪in the city.≫
  12. Lewis, ix
  13. D. J. Georgacas, The names of Constantinople, American Philological Association: Transactions , Ixxviii (1947), 347-67. См. Edward G. Bourne, The Derivation of Stamboul, Τhe American Journal of Philology , Vol. 8, No. 1 (1887), с. 78-82
  14. Adrian Room, Placenames of the world , McFarland, 2006, с. 177
  15. ≪Istanbul≫, The Encyclopedia of Islam , Vol. IV, E.J. Brill, Leiden: 1997, с. 224
  16. Alain Servantie, Le voyage a Istanbul , Editions Complexe, 2003, с. 4
  17. Necipo?lu, Gulru (2010). ≪From Byzantine Constantinople to Ottoman Kostantiniyye≫. In olcer, Nazan. From Byzantion to Istanbul. Istanbul: SSM. ISBN 978-605-4348-04-6 , p. 28.
  18. Текст Лозаннского мирного договора (1923) 2005 йыл 10 июль архивлан?ан .   (инг.)
  19. Robinson, Richard D. The First Turkish Republic: A Case Study in National Development  (инг.) . ? Cambridge: Cambridge University Press , 1965.
  20. BBC ? Timeline: Turkey . Дата обращения: 28 май 2009. Архивировано 4 июнь 2010 года.
  21. Room, Adrian, (1993), Place Name changes 1900?1991 , Metuchen, N.J., & London:The Scarecrow Press, Inc., ISBN 0-8108-2600-3 p. 46, 86.
  22. Стамбул никогда не станет Константинополем: Президент Турции выступил на церемонии, приуроченной к 104-й годовщине победы при Чанаккале 2021 йыл 27 ?инуар архивлан?ан . . Анадолу , 18.03.2019.
  23. Erdogan says attackers targeting Turkey will go home 'in caskets' 2020 йыл 8 ноябрь архивлан?ан . . Reuters, 18.03.2019.
  24. Istanbul’s ancient past unearthed
  25. Альтернативная дата основания Византия ? 668 до н. э., а самые ранние археологические материалы с поселения в этом месте датируют 625?600 гг. до н. э.: Кембриджская древняя история. Т. III. Ч. 3. М., 2007. С. 193
  26. Описание Стамбульского метрополитена на сайте Урбанрэйл   (ингл.) .
  27. Istanbul '10 . Turkey Tourism Market Research Reports . Istanbul Valuation and Consulting (2010). Дата обращения: 29 март 2012. Архивировано из оригинала 16 июнь 2012 года. (n.b. Source indicates that the Topkapı Palace Museum and the Hagia Sophia together bring in 55 million TL , approximately $30 million in 2010, on an annual basis.)
  28. Weatherbase.com ? Historical Weather for Istanbul, Turkey
  29. Sister Cities of Istanbul ? Turkey 2009 йыл 27 май архивлан?ан .

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

ЮНЕСКО флагы ЮНЕСКО Б?т? донъя мира?ы, объект № 356
рус. ? англ. ? фр.