Испания

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Испания Короллеге
Reino de Espana
Флаг
Девиз : Plus Ultra )≫
Гимн : ≪Marcha Real≫
Испания й?шел т?? мен?н к?р??телг?н:
? Европала асы? й?шел ??м ?оро
? Европа союзында асы? й?шел т??т?
Ниге?л?нг?н 1469 йыл
1515 йыл (бер??м монархия)
Ниге?л?нг?н 1469 йыл
1515 йыл (бер??м монархия)
Р?сми телд?р испан [1]
Баш ?ала Мадрид
Эре ?алалар Мадрид, Барселона , Валенсия , Севилья
Идара ите? т?р? Конституцион монархия
Король
Х?к?м?т р?йесе
Филип VI
Мариано Рахой
Территория
? Б?т??е
? % ?ыу ??т?
50
504 782 км²
1,04
Халы?
? ?аны (2016)
? Халы? ты?ы?лы?ы

46 524 943 чел. ( 29 )
92,19 чел./км²
ЭТП
  ? Б?т??е (2008)
  ? Бер кешег?

1,622 трлн. [2]   долл.  ( 9 )
35557 [2]   долл.
Этнохороним испанлылар
Валюта евро (€) ( EUR, код 978 [3]
Интернет-домен .es   [4]
Код ISO ES
МОК коды ESP
Телефон коды +34
С???т б?лк?те +1, й?й +2
  1. Аран , баск , каталан , галисий ? региональ телд?р
  2. 2,0 2,1 Халы?-ара валюта фонды (апрель 2008)
  3. До 1999  ? Испанская песета?ы.
  4. Шулай у? Европа союзы а?за?ы булара? .eu .

Испа?ния ( исп. Espana ), р?сми исеме ? Испа?ния Короллеге ( исп. ??м галис. Reino de Espana , кат.   Regne d'Espanya , баск. Espainiako Erresuma , окс. Reialme d'Espanha , Asturian : Reinu d'Espana ) ? Европаны? к?нья?-к?нбайышында?ы д??л?т, баш ?ала?ы Мадрид . Испания Пиреней ярымутрауыны? ?ур ?л?ш?н бил?й.

?ай?ы бер юрау?ар буйынса, ≪Испания≫ ???е финикия теленд?ге ≪и-шпаним≫ ???ен?н алын?ан ??м ≪?уянлы яр≫ тиг?н м???н?не бир?.

Май?аны 504 645 км, ?урлы?ы буйынса Европала , Р?с?й , Украина , Франциянан ?у? д?ртенсе урында. Испанияны? ди?ге? ким?лен?н уртаса бейеклеге 650 м. Европала?ы и? таулы илд?р?е? бере?е.

Сикт?ш илд?р:

  1. Пиреней ярымутрауыны? к?нбайышынан Португалия;
  2. Пиреней ярымутрауыны? к?нья?ына Британия бил?м??е Гибралтар ;
  3. Т?нья? Африкала?ы Марокко (ярыманклавы Сеута ??м Мелилья );
  4. Франция ??м Андорра т?нья?тан.

Испанияны? административ б?ленеше буйынса ? илде? составына 17 автономиялы берл?шм? ??м 2 автономиялы ?ала ин?.

Тарих [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Испанияны? тарихын бер нис? д??ерг? б?лерг? була:

  • Рим империя?ына тиклем . Ул заман б.э.т. 3-2 ме? йыллы?ында бул?ан Тартесс цивилизация?ы мен?н б?йле. Тартесс д??л?тен?н Финикия?а металл килтерелг?н. Шул у? ва?ытта финикиялылар Пиреней ярымутрауында колониялар т???п ?лг?рг?н. Шахталар?ы? ресурстары б?тк?с, Тартесс цивилизация?ы ла б?лг?нл?кк? т?ш?. Шул у? ва?ытта Испанияны? к?нсы?ышында иберия ырыу?ары к?сеп ултыра башлай. Улар?ы? телд?ре ??м м???ни?те тартесстар?а ту?ан булма?а ла, тартесстар уйлап сы?ар?ан имл?не ?уллан?андар. Б.э.т. 1 ме? йыллы?та х??ерге Испания территория?ына кельттар ?теп ин? башла?ан. Ибериялылар ??м кельттар аралашыуынан я?ы кельтиберия культура?ы барлы??а кил?. Шул осор кельтиберия м???ни?те х??ерге ?алимдар?а к?п ?орау?ар ?алдыр?ан. Финикияны? Испания илд?рен? баш булыуы б.э.т 210 йылына тиклем даам итк?н.
  • Рим империя?ы заманы . Б.э.т. 210 йылында Рим ??ск?р??ре Пиренея ярымутрауын яуланын башлай. О?а? быуаттар бар?ан Перенеяны яулап алыу ?у?ышын Рим д??л?те бе??е? эраны? 19-сы йылында ?ына тамамлай. Яулап алын?ан Пиренея халы?тары рим ассимиляция?ына эл?г?л? ю??а сы?а. Римды? Испания провинция?ы империяны? Италиянан ?у? тор?ан т?п провинция ?ыма? ?анал?ан. Унда сау?а, ауыл хужалы?ы, с?н???т ны? ??г?рг?н бул?ан. Оло Плиний я?ыуы буйынса х??ерге Испания территория?ында 360 ?ала ?анал?ан.
  • Вестготтар заманы V быуатты? башында Испания территория?ына аландар, вестготтар ??м баш?а варвар ырыу?ары инеп ??ене? илд?рен т???й башлай?ар. ?мм? я?ы властар?ы? с?й?с?те, эске талашыу?ар бер??м милл?т т???й алма?ан. 589 йылда вестготтар короле христианлы? динен? к?с?, ? VII быуатта й???дт?р ??м баш?а динд?рг? ?ара?ан ???мд?р ?ыуыла башлай.
  • Мосолмандар заманы-Реконкиста . 711 йылда вестготтар?ы? бер бил?м??е т?нья? Африканан бербер ??м ??р?пт?р?е яр?ам?а са?ыра. Тари? ибн Зий?тте? ??р?пт?р ?рме корпусы 711 йылда Херес-де-ла-Фронтера эрг??енд?ге яу?а е?еп вестготтар д??л?тен ю??а сы?ара. Шул у? йылдан 719 йыл?а тиклем б?т? Испания территория?ы Омейяд х?лиф?тене? составында ин?. ? ?ал?ан вестготтар х??ерге Испанияны? т?нья?-к?нбайшына кит?л? бер нис? короллекте барлы??а китер?. 755 йылда Кордова ?мирлеген? ?йл?н? л? 929 йылда х?лиф?т статусын ала. ?мм? х?лиф?т статусы илде? б?т??ен?н я?ламай. 976 йылдан башлап илде ??-ара талашыу?ар, ?ы??а ва?ытлы илд?р килеп сы?а башлай. Шул арала христианлы? я?лылар?ы? к?ст?ре арта ? улар бер нис? бер??м д??л?т т???й ал?ан. Леон, Наварра корллект?ре аша я?ы Испан илене? фундаменты ?алына. ? мосолмандар д??л?тлеге а?а?ы илк?йе Гренада ?мирлеге мен?н 1492 йылда ю??а китк?н. Испандар?ы? шул ??аллы д??л?тен ?айтарыу замандары ? Реконкиста тиг?н атама бирелг?н.
  • Испанияны? алтын заманы. 1492 ? 1659 йй. Ул заман Б?й?к географик асыу?ар ва?ыты мен?н б?йле. Ул заманда Испания колониялар яулап ала. Уны? ?улына я?ы асыл?ан Америка ?ит?а?ынан и? к?п колония эл?г?.
  • XVII б. ? 1976 й. XVII быуатта Испанияны? б?й?к ил статусын ю?алта. Ул банкротлы?, династиялар?ы? алмаштырыуы (XVIII?XIX бб.) к?р?, XIX быуатта колонияларын ю?алта башлай, граждандар ?у?ыштары у?а, 1873-1874 й. ?ы??а ва?ыт Испанияла республика була . ?йтерг? к?р?к Испания 1936 йыл?а тиклем тыныслы? к?рм?г?н. 1975 й. тиклем ? Франко эпоха?ы. Франко режимы фашизм?а я?ын бер партиялы авторитаризм формала?ы ил т???г?н. 1939?1945 й. Испания ?у?ыштан ситт? тор?ан. ?мм? Ленинград блокада?ында Германия армия?ы я?ында Испаниянан ≪К?к дивизия≫(Division Azul) ?атнаш?ан . 1947 й. Ф.Франко Испан короллеген реставрациялау тура?ында и?лан ит?, ?мм? я?ы королде? исемен 1969 й. тиклем ?йтм?й. 1969 йылда Фр. Франко Хуан-Карлос де Бурбонды я?ы испан короле итеп и?лан ит?. Хуан-Карлос де Бурбон
  • 1976 й. ? х??ерге ва?ыт. Франко ?лг?с кен? Хуан-Карлос власты ??ене? ?улында ала. 2014 й. Хуан-Карлос власты ??ене? улы Филипп VI-?а бир?. Хуан-Карлос ва?ытында демократик реформалар ?тк?релг?н, 1982 й. я?ы Конституция р?сх?т ител?. [1] [2] [3]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. История Испании
  2. [1] (недоступная ссылка)
  3. [2] (недоступная ссылка)

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]