Qvineya
fr. Republique de Guinee
Bayraq Gerb [d]
"Travail, Justice, Solidarite" az?rb . "??, ?dal?t, H?mr?ylik" ‎
Himn:  Liberte az?rb . Azadlıq ‎
Tarixi
? Must?qillik	2 Oktyabr 1958
R?smi dill?ri	fransız dili [1]
Paytaxt	Konakri
?dar?etm? forması	Prezident respublikasıdır
Prezident	Mamadi Dumbuya
Ba? nazir	Bah Oury
Sah?si	Dunyada 78-ci
? Umumi	245,836 km²
?halisi
? ?hali	10,057,975 n?f?r ( 81-ci )
? Siyahıyaalma (2014)	10,628,972 n?f.
?  Sıxlıq	106.1 n?f./km² ( 164-cu )
UDM ( AQP )
? Umumi	11.46 milyard AB? dolları  dollar
? Adamba?ına	1,082  dollar
UDM (nominal)
? Umumi (2011)	5.212 milyard AB? dolları [1]   dollar
?nternet domeni	.gn
ISO kodu	GN
BOK kodu	GUI
Telefon kodu	+224
Saat qur?aqları	UTC±0
N?qliyyatın yonu	sa? [d] [2]
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Qvineya ? Q?rbi Afrikada dovl?t. ?imalda Seneqal, ?imal v? ?imal-??rqd? Mali, ??rqd? Kot-d-?vuar, c?nubda Liberiya, c?nub-q?rbd? Syerra-Leona, ?imal-q?rbd? Qvineya-Bisau dovl?tl?ri il? h?ms?rh?ddir. Q?rbd? Qvineya sahill?rini Atlantik okeanın suları yuyur. ^[3]

Tarix [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Must?ml?k? dovrun? q?d?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Qvineyanın q?dim tarixi oyr?nilm?mi?dir. Mulahiz?l?r? gor? Qvineya sahill?ri Finikiya d?nizcil?ri t?r?find?n qeyd? alınmı?dır. Orta ?srl?rd? muasir Qvineya ?razisinin bir hiss?si VIII?IX ?srl?rd? movcud olmu? Qana, XIII?XV ?srl?rd? movcud olmu? Mali imperiyalarının t?rkibin? daxil olmu?dur. H?min dovrl?rd? Qvineya ?razisind? muxt?lif tayfalar, o cuml?d?n coxsaylı mandinka, dyalonke, susu tayfaları t?r?find?n m?skunla?mı?lar.

XVI ?srd? Futa-Callon duz?nliyind? koc?ri maldar tayfalarından olan fulbel?r t?r?find?n m?skunla?dırıldı. 1720-ci ill?rd? islam dinini q?bul ed?n fulbel?rin yuxarı t?b?si dyalonkel?r? v? butp?r?st fulbel?r? qar?ı muharib?y? ba?ladılar. Bu muharib? 1770-ci ill?rin sonlarında ba?a catdı, n?tic?d? fulbel?rin erk?n dovl?ti olan Futa-Callon dovl?ti yarandı.

XIX ?srd? fransızlar Qvineyaya soxuldular. Onlar yerli sakinl?rl? ticar?t munasib?tl?rini t??kil etm?y? c?hd gost?rs?l?r d?, bu Avropa tacirl?rinin m?hv edilm?si il? n?tic?l?ndi. Fransa 1865-ci ild?n tacirl?ri mudafi? etm?k ucun Qvineyanın c?nubunda liman tikm?y? v? burada oz movqel?rini mohk?ml?ndirm?y? ba?ladılar. Fransızlar yerli tayfaların ba?cıları il? hucum etm?m?k haqqında muqavil? ba?lama?a calı?ırdılar.

Must?ml?k? dovru [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1897-ci ild? Fransa Futa-Callon hokum?ti il? protektoratlıq haqqında muqavil? imzalandı. 1898?1904-cu ill?rd? t?xmin?n muasir Qvineya ?razisind? fransız must?ml?k?si olan River dyu Syud movcud olmu?dur. 1904-cu ild? Fransa Qvineyası fransız Q?rbi Afrika federasiyasının t?rkibin? daxil oldu. Birinci dunya muharib?sind?n sonra fransızlar Qvineyada banan, ananas, kofe plantasiyaları yaratma?a ba?ladılar, lakin burada plantasiya t?s?rrufatı geni? inki?af etm?di. Qvineyada s?naye z?if inki?af edirdi, yalnız ikinci dunya muharib?sind?n sonra burada ilk da?-m?d?n s?nayesi uzr? mu?ssis?l?r yaradıldı.

?halisi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Qvineya Respublikasında ?halinin sayı 10,6 mln. n?f?rdir (2014). ?halinin illik artımı 2,6 %-dir. Orta omur mudd?ti ki?il?r arasında 56 il, qadınlar arasında 59 ildir. ?halinin etnik t?rkibi: fulbel?r-40 %, mandinkalar-30 %, susular-20 %, dig?rl?ri-19 %-dir. ?halinin 85 %-i islam dininin sunni m?zh?bin?, 8 %-? yaxını xristian (Onların ?ks?riyy?ti katolikdir) dinin?, 7 %-? yaxını aborigen ayinl?rin? etiqad edir. ?hali arasında yevangelistl?r, plimut qarda?ları ayinl?rin? etiqad ed?nl?r d? vardır. ?halinin savadlılı?ı ki?il?r arasında 42 %, qadınlar arasında 18 %-dir (2003). ??h?r ?halisi ?34%-dir.(2008).

H?mcinin bax [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

• Qvineya konstitusiya referendumu (2001)

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Qvineya il? ?laq?dar bu m?qal? qaralama halındadır. M?qal?ni redakt? ed?r?k Vikipediyanı z?nginl??dirin.