Rwanda Ki?ng-ho-kok
Republic of Rwanda
Repubulika y'u Rwanda
Republique du Rwanda
Jamhuri ya Rwanda
|
---|
|
Chu-ku:
Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu
"thoan-kiat, lo-t?ng, ai-kok"
|
Kok-koa:
Rwanda nziza
"Bi-l? e Rwanda"
|
|
Siu-to?
kap si?ng-t?a siaⁿ-chh?
|
Kigali
|
---|
Koaⁿ-hong gi-gian
|
Rwanda-gi
,
Hoat-gi
,
Eng-gi
,
Swahili-gi
|
---|
Cheng-hu
|
tan-it-che
,
it-tong iu-se
,
chong-thong-che
,
ki?ng-ho-kok
|
---|
|
? chong-thong
|
Paul Kagame
|
---|
? chong-li
|
Edouard Ngirente
|
---|
Li?p-hoat ki-ko?
|
G?-ho?
|
---|
|
Goan-lo-?ⁿ
|
---|
|
Kok-bin G?-ho?
|
---|
B?n-chek
|
---|
? Long-chong
|
26,338 km
2
(10,169 sq mi) (
t? 144 mia
)
|
---|
? chui-he?k (%)
|
5.3
|
---|
Jin-khau
|
---|
? 2019 ni ko?-ke
|
12,374,397 (
t? 76 mia
)
|
---|
? 2012 ni pho?-cha
|
10,515,973
|
---|
? Bi?t-t??
|
470/km
2
(1,217.3/sq mi) (
t? 22 mia
)
|
---|
GDP
(
PPP
)
|
2020 ni ko?-ke
|
---|
? Long-chong
|
$33.455 cha?p-ek
|
---|
? Peng-kin
|
$2,641
|
---|
GDP
(beng-g?)
|
2020 ni ko?-ke
|
---|
? Long-chong
|
$11.061 cha?p-ek
|
---|
? Peng-kin
|
$873
|
---|
Gini
(2016 ni)
|
43.7
tiong
|
---|
HDI
(2019 ni)
|
0.543
k?
·
t? 160 mia
|
---|
Hoe-pe
|
Rwanda franc
(
RWF
)
|
---|
Si-khu
|
UTC
+2
(
CAT
)
|
---|
Khui-chhia hong-hiong
|
i?
|
---|
Ti?n-o? khu-h?
|
+250
|
---|
ISO 3166 t?i-h?
|
RW
|
---|
Si?ng-teng domain
|
.rw
|
---|
Rwanda Ki?ng-ho-kok
t?
Hui-chiu
tiong-p?·,
T?a-o·
(Great Lakes) t?-khu hit-tah-a. Pak ?
Uganda
, tang ?
Tanzania
, lam ?
Burundi
, sai ?
Congo Bin-chu Ki?ng-ho-kok
.
Rwanda bat hoat-seng kui-n?-pai
t?a-to·-sat
, teng-1-pai (1994 ni) iok-lio?k si 1 pah-b?n lang.
Rwanda e jin-khau kiat-ko· chin seng ke-piah e Burundi.
Hutu-lang
jin-khau si?ng ch? (chiam 85%),
Tutsi-lang
t?-2 ch? (14%),
Twa-lang
si?ng chio-e (1%). It-poaⁿ lai kong, Hutu-lang the-keh khah chho·-iong, phoe-hu khah o·, ? ha?k-chia j?n-ui in s?
Bantu
-cheng. Tutsi-lang pi-kau khah lo, phoe-hu khah chhian-sek, sio?k-i Nile-cheng, it-poaⁿ j?n-ui s? ?u--lai chiah soa--lai e lang-t?n. Twa-lang s? "E-lang-cheng" (Eng-gi:
Pygmy
), e-pui e-pui, s? si?ng cha kau-?i e
goan-ch?-bin
, si?-h?e t?-?i si?ng k?.
Chong--s? oan-na ? ha?k-chia j?n-ui Hutu kap Tutsi 2 cho?k pun-te k?ng goan-thau, ?u--lai chiah ? khu-hun. Si?t-che-si?ng n? tui ko-jin-te?k--e chan-chhu lai khoaⁿ, Hutu kap Tutsi e sin-h?n ?-i?ng-tit tui-o?ⁿ. In p?ng-bo an-chiau cho?k-kun pun t?-poaⁿ; in e
chong-kau
,
bun-hoa
,
gi-gian
long k?ng-khoan, m? chin chia?p
thong-hun
. S?m-chi tan khoaⁿ g?a-piau m? b?-pit ?-hoat-t?· cheng-kha?k phoaⁿ-to?n bo·-mi?h-lang e cho?k-kun sin-h?n. Si?ng t?a e chha-pia?t s?
keng-che
kak-sek kap
cheng-t?
t?-?i: Hutu-lang
choh-sit
--e khah ch?, Tutsi-lang kho
pang-chh?
cheng-seⁿ
-a--e khah ch?. Tutsi-lang sui-bong s? chio-so· m?-koh tn?g-ki chiang-ak cheng-t?-la?t, koh in-?i g?a-heng khah seng Au-chiu-lang,
Pe?k-ni-g?
thong-t?-chia khoaⁿ in khah t?ng, ? te?k-pia?t h?· in ho-khang. Pe?k-ni-g? si?t-bin cheng-koan m? bat kui-t?ng cho?k-kun sin-h?n b?-sai kai-pian, an-ne lai chhim-hoa Hutu kap Tutsi chi-kan e chha-pia?t.
Rwanda e
jin-khau bi?t-t?·
s? Hui-chiu si?ng-kai koan e, thong-se-kai oan-na pai thau-cheng-?i. 1994 ni e t?a-to·-sat bo siaⁿ eng-hiong--tio?h chhu-se.
Hutu-cho?k kap Tutsi-cho?k keng-che-si?ng ? khu-pia?t. Hutu-lang chu-iau kho
choh-sit
, Tutsi-lang chu-iau kho pang-chh? cheng-seⁿ-a.
|
---|
| Kok-ka
| Chu-khoan kok-ka
| |
---|
| P??-h?n seng-j?n e kok-ka
| |
---|
| |
---|
| I-l?i-t?
| |
---|
| 1
? chu-khoan kiu-hun e t?-hng.
|
|