Thanh thi?u nien

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Cac thi?u n? Nh?t t?i Fukushima , Nh?t B?n
Trung tam V?n hoa - Th? thao Thanh thi?u nien t?nh Nam đ?nh , Vi?t Nam

Thanh thi?u nien hay con g?i long la tu?i th?n tien , tu?i o mai , tu?i teen (13-19 tu?i, trong ti?ng Anh d?i s? nay đ??c đ?c v?i đuoi la "-teen" nen kho?ng tu?i nay đ??c g?i la "teenage", va ng??i trong giai đo?n nay c?ng đ??c g?i la "teenager", "teenage boy/girl") la m?t giai đo?n chuy?n ti?p th? ch?t va tinh th?n trong s? phat tri?n c?a con ng??i di?n ra gi?a giai đo?n tr? em va tr??ng thanh . S? chuy?n ti?p nay lien quan t?i nh?ng thay đ?i v? sinh h?c (vi d? d?y thi ), xa h?i va tam ly, du nh?ng thay đ?i v? sinh h?c va tam ly la d? nh?n th?y nh?t. V? l?ch s?, tu?i d?y thi th??ng g?n li?n v?i tu?i teen (13-19) va s? b?t đ?u c?a s? phat tri?n tu?i thi?u nien. [1] [2] Tuy nhien, trong nh?ng n?m g?n đay, s? b?t đ?u giai đo?n d?y thi đa co m?t s? gia t?ng trong thi?u nien (đ?c bi?t la n?, nh? đ??c th?y v?i d?y thi s?m ); th?nh tho?ng tu?i thi?u nien đ??c keo dai t?i sau c? tu?i teen (đ?c bi?t ? nam). Nh?ng thay đ?i nay đa khi?n vi?c đ?nh ngh?a m?t cach ch?c ch?n khung th?i gian c?a tu?i thi?u nien tr? nen kho kh?n. [3] [4] [5]

S? k?t thuc c?a tu?i thi?u nien va s? kh?i đ?u c?a tu?i tr??ng thanh khac bi?t theo t?ng qu?c gia va b?i ch?c n?ng, va h?n n?a th?m chi ben trong m?t qu?c gia hay n?n v?n hoa c?ng co nh?ng đ? tu?i khac nhau đ? m?t ca nhan đ??c coi la (theo tu?i tac va phap ly) đ? l?n đ? đ??c xa h?i tin t??ng giao pho m?t s? trach nhi?m. Nh?ng c?t m?c đo g?m, nh?ng khong h?n ch? b?i, lai xe, co quan h? tinh d?c h?p phap, th?c hi?n ngh?a v? quan s? hay tham gia m?t b?i th?m đoan, mua va u?ng r??u, b? phi?u, tham gia h?p đ?ng, c?nh tranh m?t s? c?p giao d?c, va k?t hon.

Tu?i thi?u nien th??ng đi kem v?i s? gia t?ng m?c đ? đ?c l?p đ??c phep t? phia cha m? hay ng??i giam h? va gi?m b?t s? giam sat, trai ng??c v?i giai đo?n thi?u nien (ti?n thi?u nien).

D?y thi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: D?y thi

D?y thi la m?t giai đo?n keo dai nhi?u n?m trong đo x?y ra nh?ng s? thay đ?i l?n v? t?ng tr??ng th? ch?t va tam ly, len t?i đ?nh đi?m la s? tr??ng thanh tinh d?c. Tu?i b?t đ?u trung binh c?a tinh tr?ng d?y thi la 10 tu?i v?i cac be gai va 12 v?i cac c?u be. [6] Bi?u th?i gian ca nhan cho đ? tu?i d?y thi c?a t?ng ng??i b? ?nh h??ng ch? y?u b?i tinh di truy?n , du cac y?u t? moi tr??ng, c?ng co m?t s? ?nh h??ng. [7] [8] Cac y?u t? nay co th? d?n t?i s? d?y thi mu?n .

D?y thi b?t đ?u v?i m?t s? t?ng v?t trong l??ng s?n xu?t hormone, va t?i l??t no, l?i gay ra m?t s? thay đ?i th? ch?t. No c?ng la giai đo?n trong cu?c s?ng khi m?t đ?a tr? phat tri?n cac đ?c đi?m gi?i tinh th? hai (vi d?, m?t gi?ng tr?m h?n va m?t y?t h?u l? ? cac c?u be, va s? phat tri?n vu va hong n? va ro h?n ? cac co be) khi s? can b?ng hormone c?a co be hay c?u be đo b? thay đ?i h??ng m?nh v? giai đo?n d?y thi. No đ??c gay ra b?i tuy?n yen , s?n sinh ra m?t l??ng tac nhan hormone l?n trong m?ch mau, d?n t?i m?t ph?n ?ng day chuy?n. Cac tuy?n sinh d?c nam va n? sau đo đ??c kich ho?t, ti?n vao m?t giai đo?n phat tri?n va t?ng tr??ng nhanh chong; cac tuy?n sinh d?c đ??c kich ho?t khi ?y b?t đ?u s?n xu?t ra hang lo?t cac hoa ch?t c?n thi?t. Cac tinh hoan ch? y?u s?n xu?t ra testosterone , va cac bu?ng tr?ng ch? y?u s?n xu?t ra estrogen phan gi?i. S? s?n xu?t ra cac hormone nay d?n t?ng len cho t?i khi đ?t đi?m tr??ng thanh gi?i tinh. M?t s? chu be co th? phat tri?n gynecomastia vi m?t s? m?t can b?ng cac hormone sinh d?c , s? ph?n ?ng mo hay beo phi . [9] [10] M?t cach đ?n gi?n, tu?i d?y thi la th?i đi?m khi c? th? m?t đ?a tr? b?t đ?u thay đ?i đ? tr? thanh m?t c? th? tr??ng thanh.

Rau ? cac chu be th??ng xu?t hi?n nh? m?t d?u hi?u nh?n bi?t rieng bi?t trong giai đo?n d?y thi. Th??ng ban đ?u rau co khuynh h??ng m?c ? hai phia mep tren, th??ng trong kho?ng 14 t?i 16 tu?i. [11] [12] Sau đo no lan ra đ? thanh hinh m?t b? ria mep tren toan b? moi tren. Ti?p đo la s? xu?t hi?n rau ? ph?n tren ma, va vung d??i moi d??i. [11] Cu?i cung rau lan sang hai ben va ph?n d??i c?m, va ph?n con l?i c?a m?t d??i đ? t?o thanh m?t b? rau đ?y đ?. [11] Nh? v?i h?u h?t cac qua trinh sinh h?c c?a con ng??i, th?i đi?m chinh xac co th? khac bi?t theo t?ng ng??i. Rau th??ng xu?t hi?n ? cu?i tu?i thi?u nien, kho?ng 17 hay 18, nh?ng c?ng co th? khong xu?t hi?n cho t?i nhi?u n?m sau. [12] [13] M?t s? nam gi?i khong co đ?y đ? rau trong m?t giai đo?n 10 n?m sau khi d?y thi. [12] Rau co th? ti?p t?c r?m h?n, đen h?n va day h?n trong kho?ng 2 t?i 4 n?m sau d?y thi. [12]

Than hinh c?a m?t thi?u nien. C?u truc đa thay đ?i đ? gi?ng v?i m?t ng??i tr??ng thanh .

M?t c?t m?c quan tr?ng trong giai đo?n d?y thi c?a nam la l?n xu?t tinh đ?u tien, v?n x?y ra, theo trung binh, ? đ? tu?i 13. [14] V?i n?, đo la s? b?t đ?u co kinh nguy?t , s? kh?i đ?u c?a kinh nguy?t, v?n x?y ra, theo trung binh, trong giai đo?n 12 va 13 tu?i. [7] đ? tu?i b?t đ?u co kinh nguy?t c?ng b? ?nh h??ng b?i tinh di truy?n, nh?ng m?t ch? đ? ?n va phong cach s?ng c?a m?t co be c?ng gop ph?n vao đo. [7] Khong c?n bi?t t?i gene, m?t co be ph?i co m?t s? t? l? m? c? th? đ? b?t đ?u co kinh nguy?t. [7] Vi th?, cac co be co kh?u ph?n nhi?u m? va khong ho?t đ?ng th? ch?t nhi?u th??ng co khuynh h??ng co kinh nguy?t s?m h?n, theo trung binh, so v?i nh?ng co be co ch? đ? ?n co it ch?t beo va co nhi?u ho?t đ?ng th? ch?t lam gi?m beo h?n (vi d?, mua ballet va th? d?c). [7] Cac co gai b? suy dinh d??ng hay trong cac xa h?i trong đo tr? em th??ng ph?i lam cac cong vi?c th? ch?t c?ng b?t đ?u co kinh nguy?t ? cac đ? tu?i mu?n h?n. [7]

Th?i đi?m di?n ra tu?i d?y thi co th? co nh?ng h?u qu? tam sinh ly va xa h?i quan tr?ng. Cac chu be d?y thi s?m th??ng cao va kho? h?n cac b?n. [15] Chung co ?u th? trong vi?c thu hut s? chu y c?a cac đ?i tac ti?m n?ng va trong vi?c tr? thanh nh?ng nhan v?t n?i b?t trong th? thao. Cac chu be đang d?y thi th??ng co m?t hinh ?nh c? th? đ?p, va t? tin h?n, đ?c l?p h?n. [16] Cac chu be d?y thi mu?n co th? kem t? tin h?n b?i hinh ?nh than hinh kem h?n khi so v?i nh?ng ng??i b?n đa d?y thi. Tuy nhien, d?y thi s?m khong ph?i luon la t?t cho cac chu be; nh?ng chu be tr??ng thanh s?m v? gi?i tinh co th? đi kem v?i s? gia t?ng tinh hung han vi s? gia t?ng m?nh hormone ?nh h??ng t?i h?. [16] B?i h? co v? ngoai gia d?n h?n cac b?n, nh?ng chu be d?y thi s?m co th? ph?i đ?i m?t v?i nhi?u ap l?c xa h?i h?n đ? t??ng thich v?i cac tieu chu?n c?a ng??i l?n; xa h?i co th? coi h? la nh?ng ca nhan phat tri?n h?n v? c?m xuc, du tren th?c th? s? hi?u bi?t va phat tri?n xa h?i c?a chung co th? ch?m h?n v? ngoai. [16] Cac cu?c nghien c?u đa cho th?y nh?ng chu be d?y thi s?m th??ng co ho?t đ?ng tinh d?c nhi?u h?n va d??ng nh? th??ng tham gia vao nh?ng hanh đ?ng co nhi?u nguy c?. [17]

V?i cac be gai, s? tr??ng thanh s?m co th? th?nh tho?ng d?n t?i s? gia t?ng t? tin, du đo la m?t khia c?nh th??ng th?y ? ph? n? đang tr??ng thanh. [18] B?i c? th? h? phat tri?n tr??c, cac co be đang d?y thi co th? tr? nen d? b? nguy hi?m h?n. [18] Vi th?, cac co be đ?t t?i s? tr??ng thanh tinh d?c s?m th??ng co nguy c? g?p r?i lo?n v? ?n u?ng h?n cac b?n đ?ng l?a. G?n m?t n?a ch? đ? ?n u?ng c?a cac co be h?c t?i cac tr??ng c?p ba c?a M? la đ? gi?m can. [18] Ngoai ra, cac co be co th? ph?i đ?i m?t v?i nh?ng s? tan t?nh tinh d?c t? nh?ng chu be l?n tu?i h?n tr??c khi h? hoan toan tr??ng thanh v? c?m xuc va tinh th?n. [19] Ngoai vi?c co nh?ng tr?i nghi?m s?m v? tinh d?c va mang thai ngoai y mu?n h?n cac co be d?y thi mu?n, cac co be d?y thi s?m th??ng co nguy c? nhi?u h?n v?i r??u va l?m d?ng ma tuy . [20] Nh?ng ng??i đa co cac tr?i nghi?m đo th??ng it co thanh tich h?c t?p t?t ? tr??ng nh? nh?ng ng??i b?n cung trang l?a "khong co kinh nghi?m". [21]

T?i đ? tu?i 17, cac co be th??ng đa phat tri?n đ?y đ? v? th? ch?t. [18] [22] T?i tu?i 16, cac chu be g?n nh? đa hoan thanh giai đo?n d?y thi, [18] va th??ng hoan thanh ? tu?i 17 hay 18. [22] Nh?ng thi?u nien tu?i teenage va nh?ng nam gi?i m?i tr??ng thanh co th? ti?p t?c phat tri?n c? b?p th?m chi sau tu?i tr??ng thanh. [16]

B?ng đ? c??ng g?n đung v? cac giai đo?n phat tri?n ? s? phat tri?n tr? em va thi?u nien. Thi?u nien đ??c đanh d?u đ? ? tren ben ph?i.

Tam ly [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: Tam ly thi?u nien

Tam ly thi?u nien g?n li?n v?i nh?ng thay đ?i quan tr?ng trong tinh khi th?nh tho?ng đ??c g?i la nh?ng s? thay đ?i tinh khi . Nh?ng thay đ?i v? nh?n th?c , tinh c?m va thai đ? la đ?c đi?m c?a thi?u nien, th??ng di?n ra trong giai đo?n nay, va đi?u nay co th? la m?t nguyen nhan c?a s? xung đ?t ? m?t m?t va m?t khac la s? phat tri?n nhan cach tich c?c.

B?i nh?ng ng??i thi?u nien đang tr?i qua nhi?u thay đ?i m?nh v? nh?n th?c va than th?, l?n đ?u tien trong đ?i h? co th? b?t đ?u coi nh?ng ng??i b?n, nhom b?n , la quan tr?ng h?n va co ?nh h??ng l?n h?n cha m?/ng??i giam h?. B?i ap l?c b?n be , h? co th? th?nh tho?ng t? cho phep minh th?c hi?n cac hanh vi d??ng nh? khong đ??c xa h?i ch?p nh?n, du đay th??ng la m?t hi?n t??ng xa h?i h?n la m?t hi?n t??ng tam ly. [23] S? ch?ng l?n nay đ??c xem xet đ?n trong vi?c nghien c?u tam ly xa h?i h?c.

Gia đinh la m?t khia c?nh quan tr?ng c?a tam ly thi?u nien: moi tr??ng gia đinh va nha ? co ?nh h??ng l?n tren s? phat tri?n tam ly c?a thi?u nien, va nh?ng phat tri?n đo co th? đ?t t?i đ?nh đi?m trong th?i thi?u nien. Vi d?, nh?ng ng??i cha m? co khuynh h??ng l?m d?ng th??ng d?n t?i vi?c m?t đ?a tr? "ch? gi?u" cac b?n cung l?p khi no t?i tu?i m??i b?y hay l?n h?n, nh?ng trong th?i thi?u nien, tinh tr?ng nay th??ng tr? nen d?n t?i t? h?n. N?u cac y t??ng va cac ly thuy?t đ?ng sau s? đung va sai khong đ??c hinh thanh s?m trong cu?c đ?i m?t đ?a tr?, s? thi?u h?t s? hi?u bi?t nay co th? lam sut gi?m kh? n?ng đ?a ra cac quy?t đ?nh co l?i c?a thi?u nien c?ng nh? cho phep no co kh? n?ng ki?m soat cac hanh đ?ng c?a minh.

Trong cu?c tim ki?m m?t b?n s?c rieng bi?t cho chinh minh, cac thi?u nien th??ng nh?m l?n gi?a cai la 'đung' va cai la 'sai.' G. Stanley Hall cho th?i k? nay la m?t trong cac giai đo?n c?a "Dong bao va Stress" va, theo ong, xung đ?t t?i giai đo?n phat tri?n nay la binh th??ng va khong ph?i la b?t th??ng. Margaret Mead , m?t khac, g?n cach hanh x? c?a thi?u nien v?i v?n hoa va s? nuoi d??ng c?a h?. [24] Tuy nhien, Piaget , g?n giai đo?n phat tri?n nay v?i s? gia t?ng l?n v? kh? n?ng nh?n th?c; ? giai đo?n nay c?a cu?c đ?i cac t? t??ng c?a m?t ca nhan b?t đ?u co m?t hinh th?c tr?u t??ng h?n va cac t? t??ng coi tr?ng b?n than d?n gi?m b?t, vi th? ca nhan đ??c cho la co kh? n?ng suy ngh? va l?p lu?n ? m?t m?c đ? cao h?n. [25]

Tam ly tich c?c th?nh tho?ng c?ng đ??c đ? c?p khi nh?c t?i tam ly thi?u nien. Cach ti?p c?n nay v?i thi?u nien la vi?c cung c?p cho h? đ?ng c? đ? đ??c ch?p nh?n v? m?t xa h?i va cac ca nhan đang chu y, b?i nhi?u thi?u nien c?m th?y bu?n chan, do d? va/hay khong co đ?ng c?. [26]

Thi?u nien co th? la đ?i t??ng c?a ap l?c trong kho?ng th?i gian thi?u nien c?a minh, g?m nhu c?u ph?i co ho?t đ?ng tinh d?c, u?ng đ? u?ng co c?n, s? d?ng ma tuy, khong tuan theo cac khuon m?u c?a cha m?, hay th?c hi?n b?t k? m?t hanh đ?ng nao ma m?t ng??i ph?i ch?u đ?ng s? khong coi la thich h?p, cung nhi?u đi?u khac. Ap l?c c?a b?n be la m?t tr?i nghi?m th??ng th?y c?a thi?u nien va co th? ch? t?n t?i trong m?t th?i gian ng?n hay ? m?t m?c đ? l?n h?n. N?u no d?n t?i m?t m?c đ? l?n h?n, thi?u nien c?n t? v?n hay đi?u tr? y t?. [27]

C?ng c?n l?u y r?ng thi?u nien la giai đo?n đ?t pha v? tam sinh ly trong cu?c đ?i m?t con ng??i khi s? phat tri?n nh?n th?c di?n ra nhanh chong [28] va cac t? t??ng, y t??ng va khai ni?m đ??c phat tri?n trong giai đo?n nay ?nh h??ng l?n t?i cu?c s?ng t??ng lai c?a ng??i đo, đong m?t vai tro quan tr?ng trong vi?c hiin thanh nhan cach va tinh n?t. [29]

Nh?ng cu?c đ?u tranh gi?a cai toi va tinh tr?ng phi?n mu?n ? tu?i thi?u nien th??ng hinh thanh khi m?t thi?u nien tr?i qua m?t s? m?t mat. S? m?t mat quan tr?ng nh?t trong cu?c đ?i h? la s? thay đ?i m?i quan h? gi?a thi?u nien va cha m?. Cac thi?u nien c?ng co th? tr?i qua s? xung đ?t trong quan h? v?i b?n be. đi?u nay co th? b?i cac hanh đ?ng ma b?n be h? tham gia vao, nh? hut thu?c, khi?n thi?u nien c?m th?y vi?c tham gia vao cac ho?t đ?ng đo d??ng nh? la c?n b?n đ? duy tri cac m?i quan h? b?n be đo. Tinh tr?ng phi?n mu?n c?a thi?u nien co th? r?t manh li?t ? nhi?u th?i đi?m b?i nh?ng thay đ?i than th? va hormone nh?ng s? b?t ?n v? c?m xuc la m?t ph?n c?a thi?u nien. S? thay đ?i trong đ?u oc, than th? va quan h? c?a h? th??ng đ?t h? tr??c s? stress va s? thay đ?i đo, h? cho r?ng la m?t th? đang s?. [30]

Cac quan đi?m v? quan h? gia đinh trong th?i thi?u nien c?ng thay đ?i. Quan đi?m c? v? quan h? gia đinh trong th?i thi?u nien đ?t m?t s? nh?n m?nh vao xung đ?t va s? thoat ly va nh?ng xung đ?t va stress trong t? t??ng la binh th??ng va khong th? tranh kh?i. Tuy nhien, quan đi?m m?i nh?n m?nh tren s? bi?n đ?i hay m?i quan h? va s? duy tri lien h?.

Gi?i tinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: Gi?i tinh thi?u nien

Tinh d?c thi?u nien ch? t?i nh?ng c?m giac, hanh vi va s? phat tri?n tinh d?c trong thi?u nien va la m?t giai đo?n c?a tinh d?c loai ng??i. Tinh d?c va ham mu?n tinh d?c th??ng b?t đ?u t?ng len cung v?i s? b?t đ?u c?a tu?i d?y thi . S? tr?i nghi?m ham mu?n tinh d?c trong thi?u nien (hay b?t k? ai, v? v?n đ? nay), co th? b? ?nh h??ng b?i cac gia tr? gia đinh, v?n hoa va ton giao n?i h? l?n len (hay nh? m?t ph?n ?ng v?i no), social engineering , ki?m soat xa h?i , c?m k? , va cac ki?u t?p t?c xa h?i khac.

Cac c?p tu?i teen t?i m?t h?i ch? ? mi?n Tay n??c M?.

Trong xa h?i hi?n t?i, thi?u nien c?ng ph?i đ?i m?t v?i m?t s? nguy c? khi b?t đ?u co s? phat tri?n v? gi?i tinh. M?t s? v?n đ? trong s? đo la s? m?t m?i v? c?m xuc (s? b? l?m d?ng hay khai thac) va cac b?nh lay truy?n qua đ??ng tinh d?c (g?m c? HIV / AIDS ), cac v?n đ? khac nh? mang thai (vi khong s? d?ng hay s? d?ng cac bi?n phap tranh thai khong đung cach) b? coi la cac v?n đ? xa h?i t?i h?u h?t cac xa h?i ph??ng tay. V? b?n s?c tinh d?c , toan b? cac khuynh h??ng tinh d?c co ? ng??i l?n đ?u co ? thanh nien.

Theo nha nhan lo?i h?c Margaret Mead va nha tam ly h?c Albert Bandura , s? h?n lo?n co trong thi?u nien t?i xa h?i ph??ng Tay co nguyen nhan v?n hoa h?n la th? ch?t; h? thong bao r?ng cac xa h?i n?i nh?ng ph? n? tr? tham gia vao ho?t đ?ng tinh d?c t? do khong co s? h?n lo?n thi?u nien nh? v?y.

M?t cu?c nghien c?u ti?n hanh n?m 2008 b?i YouGov cho Channel 4 , 20% thi?u nien trong đ? tu?i 14?17 đ??c th?m do noi r?ng h? co tr?i nghi?m tinh d?c đ?u tien ? đ? tu?i 13 hay it h?n. [31]

Tu?i nh?n th?c v?i hanh vi tinh d?c khac bi?t theo cac b? lu?t, thay đ?i t? 12 t?i 21 tu?i. [32]

V?n hoa [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bai chi ti?t: V?n hoa thi?u nien

Trong th??ng m?i, th? h? nay đ??c coi la m?t m?c tieu quan tr?ng. đi?n tho?i di đ?ng , am nh?c đ?i chung , phim ?nh , cac ch??ng trinh truy?n hinh , website , cac mon th? thao , video game va qu?n ao cho đ? tu?i nay th??ng đ??c qu?ng cao m?nh va c?ng la th??ng th?y ? đ? tu?i thanh nien.

Trong qua kh? (va hi?n t?i trong m?t s? n?n v?n hoa) co nh?ng nghi l? đanh d?u s? tr??ng thanh, th??ng di?n ra ? tu?i thi?u nien. Seijin shiki (d?ch ngh?a "l? tr??ng thanh") la m?t vi d? nh? v?y t?i Nh?t B?n. Upanayanam la m?t nghi l? m?ng tu?i s?p đ?n cho nam gi?i trong th? gi?i Hindu giao . Trong đ?o Do Thai , cac chu be 13 tu?i va cac co be 12 tu?i tr? thanh Bar hay Bat Mitzvah , va th??ng co m?t bu?i l? đ? m?ng tu?i s?p đ?n. Trong s? m?t vai giao phai c?a Thien chua giao , nghi l? hay l? ban ph??c Xac nh?n đ??c th?c hi?n cho thanh nien va co th? coi đo la th?i đi?m khi thanh nien tr? thanh cac thanh vien c?a nha th? v?i quy?n rieng c?a minh (c?ng co m?t l? Xac nh?n t?i m?t s? đ?n Do Thai C?i cach , du nghi l? bar hay bat mitzvah d??ng nh? co ?u th? h?n. T?i Hoa K? , cac be gai th??ng co m?t b?a ti?c " sweet sixteen " (tu?i m??i sau ng?t ngao) đ? ?n m?ng đ? tu?i đo, m?t truy?n th?ng t??ng t? nh? quinceanera trong v?n hoa Latin . Trong xa h?i ph??ng tay hi?n đ?i, cac s? ki?n nh? l?n đ?u tien co b?ng lai, b?ng trung h?c va t?t nghi?p cao đ?ng va ngh? nghi?p đ?u tien đ??c cho la cac d?u m?c quan tr?ng trong qua trinh chuy?n ti?p thanh ng??i tr??ng thanh.

Thanh nien c?ng la m?t y?u t? quan tr?ng trong nhi?u phong trao c?i cach xa h?i tren kh?p th? gi?i. L?ch s? thanh nien tham gia vao cac phong trao đo co th? b?t đ?u v?i Jeanne d'Arc , va keo dai t?i th?i hi?n đ?i v?i cac phong trao ho?t đ?ng thanh nien , ho?t đ?ng sinh vien , va cac n? l?c khac đ? khi?n ti?ng noi thanh nien đ??c c?t len.

Cac v?n đ? phap ly, quy?n va ?u tien [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tren binh di?n qu?c t?, nh?ng ng??i đ?t t?i m?t đ? tu?i nh?t đ?nh (th??ng la 18, du co th? xe d?ch) v? m?t phap ly đ??c coi la đa đ?t t?i tu?i tr??ng thanh va đ??c coi la ng??i l?n va ph?i ch?u trach nhi?m v? cac hanh vi c?a minh. Ng??i d??i tu?i nay đ??c coi la thi?u nien hay tr? em . M?t ng??i d??i đ? tu?i tr??ng thanh co th? co đ??c nh?ng quy?n c?a ng??i l?n thong qua s? gi?i phong phap ly .

Nh?ng ng??i d??i đ? tu?i nh?n th?c, hay ch?u trach nhi?m phap ly, co th? b? coi la qua tr? đ? b? k?t an v? hanh vi t?i ph?m . đi?u nay đ??c g?i la doli incapax hay b?o v? v? thanh nien . Tu?i ch?u trach nhi?m hinh s? thay đ?i t? 7 ? ?n đ? t?i 18 ? B? . Sau khi đ?t t?i tu?i ban đ?u, co th? co nh?ng m?c đ? trach nhi?m đ??c quy đ?nh theo tu?i va ki?u hanh vi, va cac hanh vi t?i ph?m co th? đ??c x? t?i m?t toa an v? thanh nien .

Tu?i lao đ?ng h?p phap t?i cac n??c ph??ng Tay th??ng t? 14 t?i 16, tu? thu?c theo s? l??ng gi? lam va ki?u cong vi?c. Vi d?, t?i Anh Qu?c va Canada, nh?ng thi?u nien trong đ? tu?i 14 va 16 co th? lam m?t s? cong vi?c nh? v?i m?t s? gi?i h?n đ? cho phep co th?i gian t?i tr??ng; trong khi cac thi?u nien tren 16 tu?i co th? lam vi?c toan th?i gian (ngo?i tr? cong vi?c ban đem). Nhi?u qu?c gia c?ng quy đ?nh m?t đ? tu?i r?i tr??ng h?c t?i thi?u, trong kho?ng t? 10 t?i 18, ? đ? tu?i đo m?t ng??i đ??c phep v? phap ly r?i kh?i giao d?c ph? c?p .

Tu?i nh?n th?c v?i hanh vi tinh d?c thay đ?i l?n gi?a cac qu?c gia, t? 13 t?i 21, du thong th??ng h?n ? đ? tu?i 14 t?i 16. Trong m?t cu?c nghien c?u n?m 2008 v? cac thi?u nien 14 t?i 17 tu?i do YouGov ti?n hanh cho Channel 4 , co phat hi?n r?ng m?t trong ba thi?u nien 15 tu?i co ho?t đ?ng tinh d?c th??ng xuyen. [31]

Quan h? tinh d?c v?i m?t ng??i th?p h?n tu?i nh?n th?c theo phap lu?t th??ng b? coi la hanh vi t?i ph?m nh? c??ng hi?p . M?t s? qu?c gia cho phep m?t s? mi?n tr? khi c? hai ng??i th?c hi?n hanh vi đ?u g?n trong đ? tu?i; vi d?, m?t ng??i 16 tu?i va m?t ng??i 18 tu?i. đ? tu?i m?t ng??i đ??c phep k?t hon c?ng khac bi?t, t? 17 ? Yemen t?i 22 cho nam va 20 cho n? t?i Trung Qu?c . T?i cac qu?c gia ph??ng Tay, m?i ng??i th??ng đ??c cho phep k?t hon ? tu?i 18, du h? th?nh tho?ng đ??c phep k?t hon ? m?t đ? tu?i th?p h?n v?i s? cho phep c?a cha m? hay toa an. T?i cac qu?c gia đang phat tri?n, đ? tu?i k?t hon theo lu?t phap khong luon luon t??ng ?ng v?i đ? tu?i m?i ng??i th?c t? k?t hon; vi d?, tu?i phap ly đ? k?t hon ? Ethiopia la 18 cho c? nam va n?, nh?ng t?i cac vung nong thon đa s? cac co be k?t hon khi 16 tu?i.

T?i h?u h?t cac qu?c gia dan ch?, m?t cong dan đ??c quy?n b? phi?u khi 18 tu?i. Vi d?, t?i Hoa K? , s?a đ?i Hai Sau gi?m tu?i b? phi?u t? 21 xu?ng 18. T?i m?t s? qu?c gia, tu?i b? phi?u la 17 (vi d?, Indonesia ) hay 16 (vi d?, Brasil ). Trai l?i, m?t s? qu?c gia co đ? tu?i b? phi?u t?i thi?u la 21 (vi d?, Singapore ) trong khi tu?i t?i thi?u ? Uzbekistan la 25. Tu?i ?ng c? la đ? tu?i t?i thi?u m?t ca nhan đ? t? cach theo phap lu?t đ? gi? m?t s? ch?c v? chinh ph? qua b?u c?. T?i h?u h?t cac qu?c gia, m?t ng??i ph?i đ? 18 tu?i hay h?n đ? đ??c gi? ch?c v? qua b?u c?, nh?ng m?t s? qu?c gia nh? Hoa K? va Italia con co nh?ng gi?i h?n them n?a tu? theo ki?u ch?c v?.

M?t bi?n hi?u ben ngoai m?t sex shop v?i dong ch? "Ph?i đ? 18 tu?i đ? vao" t?i Chapel Hill, B?c Carolina .

Vi?c ban m?t s? lo?i hang hoa nh? thu?c la , r??u , va b?ng video v?i n?i dung b?o l?c hay sex c?ng b? gi?i h?n b?i đ? tu?i ? h?u h?t cac qu?c gia. T?i Hoa K?, đ? tu?i t?i thi?u đ? mua m?t b? phim m?c R, game m?c M hay m?t album v?i nhan c?n s? t? v?n c?a cha m? la 17 (t?i m?t s? bang la 18 hay th?m chi 21). Tren th?c t?, thi?u nien tham gia vao vi?c hut thu?c hay u?ng r??u d??i tu?i la ph? thong, va trong m?t s? n?n v?n hoa vi?c nay đ??c khoan dung ? m?t s? m?c đ?. T?i Hoa K?, thi?u nien đ??c phep lai xe trong đ? tu?i 14-18 (m?i bang đ?t ra tu?i lai xe t?i thi?u rieng v?i m?t s? gi?i nghiem co th? đ??c ap d?ng), t?i Hoa K?, thi?u nien 17 tu?i co th? ph?c v? ngh?a v? quan s?. T?i chau Au thong th??ng tu?i lai xe cao h?n (th??ng la 18) trong khi đ? tu?i đ??c u?ng r??u th?p h?n ? Hoa K? (th??ng la 16 hay 18). T?i Canada , tu?i đ??c u?ng r??u la 18 t?i m?t s? vung va 19 ? nh?ng vung khac. T?i Uc , tu?i t?i thi?u đ? đ??c u?ng r??u la 18, tr? m?t ng??i đang ? trong m?t c?n nha t? hay đang ? d??i s? giam sat c?a cha m? v?i s? cho phep. Th?m chi, ? m?t s? n??c nh? Nh?t B?n, tu?i t?i thi?u đ??c phep u?ng r??u la 20 tu?i. Tu?i lai xe khac bi?t theo t?ng bang nh?ng h? th?ng th??ng th?y la m?t h? th?ng ch?ng ch? "bi?n s? L" (m?t gi?y ch?ng nh?n h?c yeu c?u s? giam sat t? m?t lai xe co b?ng) t? tu?i 16, "bi?n s? P" đ? (b?ng t?p s?) ? tu?i 17, "bi?n s? P" xanh ? tu?i 18 va cu?i cung la b?ng lai đ?y đ?, vi d?, cho h?u h?t m?i ng??i ? kho?ng tu?i 20.

Tu?i h?p phap đ? ch?i c? b?c c?ng tu? thu?c theo t?ng h? th?ng phap lu?t, du thong th??ng la 18 tu?i.

Tu?i t?i thi?u đ? hi?n mau t?i Hoa K? la 17 du no co th? la 16 v?i s? cho phep c?a cha m? t?i m?t s? bang nh? New York va Pennsylvania. [ c?n d?n ngu?n ]

Tu?i thich h?p va nh?n th?c la m?t đ?nh ngh?a phap lu?t v? s? tr??ng thanh . [33]

M?t s? nha khoa h?c xa h?i, g?m c? nha nhan lo?i h?c Margaret Mead va nha xa h?i h?c Mike Males , đa l?u y s? đ?i x? trai ng??c c?a lu?t phap ?nh h??ng t?i thanh nien t?i Hoa K?. Nh? Males đa d?n ch?ng, Toa an T?i cao Hoa K? đa, "phan quy?t m?t cach ro rang r?ng cac nha lam lu?t co th? ap đ?t cac trach nhi?m va hinh ph?t v?i ng??i l?n v?i cac ca nhan thanh nien n?u h? đa la ng??i l?n ? cung th?i đi?m cac đi?u lu?t va cac chinh sach bai b? toan b? cac quy?n c?a thanh nien n?u h? la tr? em."

V?n đ? ho?t đ?ng thanh nien ?nh h??ng t?i cac hoan c?nh chinh tr?, xa h?i, giao d?c va đ?o đ?c đang ngay cang co t?m quan tr?ng l?n h?n tren th? gi?i. Cac t? ch?c do thanh nien lanh đ?o tren kh?p th? gi?i đa đ?u tranh cho cong b?ng xa h?i , b? phi?u thanh nien tim cach đ? cac thanh nien co đ??c quy?n b? phi?u , đ? đ?t đ??c them quy?n c?a thanh nien , va yeu c?u co tr??ng h?c t?t h?n thong qua ho?t đ?ng sinh vien .

T? khi Cong ??c v? Quy?n Tr? em xu?t hi?n n?m 1989 (tr? em đ??c đ?nh ngh?a la ng??i d??i 18 tu?i), h?u nh? m?i qu?c gia (ngo?i tr? Hoa K? va Somalia ) tren th? gi?i đa t? nguy?n cam k?t th?c hi?n l?p tr??ng ch?ng phan bi?t đ?i x? v?i tr? em ? m?i l?a tu?i. đay la m?t tai li?u co tinh b?t bu?c v? phap ly loi keo s? tham gia c?a thanh nien trong toan xa h?i trong khi ho?t đ?ng ch?ng l?i lao đ?ng tr? em , binh linh tr? em , m?i dam tr? em , va sach bao khieu dam .

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Christie, Deborah. “Clinical review: ABC of adolescence Adolescent development” . www.bmj.com . Truy c?p ngay 9 thang 3 n?m 2008 .
  2. ^ Hill, Mark. “UNSW Embryology Normal Development - Puberty” . embryology.med.unsw.edu.au . Truy c?p ngay 9 thang 3 n?m 2008 .
  3. ^ “Onset of Breast and Pubic Hair Development in 1231 Preadolescent Lithuanian Schoolgirls” . adc.bmj.com . Truy c?p ngay 6 thang 12 n?m 2007 .
  4. ^ “American Boys Are Reaching Puberty Early” . VRP Staff . Truy c?p ngay 21 thang 2 n?m 2009 . [ lien k?t h?ng ]
  5. ^ Ritter, Jim (ngay 2 thang 8 n?m 2000). “Parents worried by girls' earlier start of puberty”. Chicago Sun-Times . |ngay truy c?p= c?n |url= ( tr? giup )
  6. ^ (Chumlea, 1982).
  7. ^ a b c d e f (Tanner, 1990).
  8. ^ “RIGHT NOW: Working for You: Today's Jobs Doctors: Chemical Exposure, Obesity Behind Early Puberty For Girls” . Fox News . ngay 9 thang 11 n?m 2009 . Truy c?p ngay 10 thang 11 n?m 2009 . [ lien k?t h?ng ]
  9. ^ Slap, Gail B. “Breast Enlargement in Adolescent Boys” . M.D. University of Pennsylvania School of Medicine . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2009 .
  10. ^ “Gynecomastia in adolescent boys” . ncbi . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2009 .
  11. ^ a b c “Puberty -- Changes for Males” . pamf.org . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2009 .
  12. ^ a b c d “Getting The Facts: Puberty” . ppwr. B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 2 n?m 2009 . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2009 .
  13. ^ “The No-Hair Scare” . PBS . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2009 .
  14. ^ (Jorgensen & Keiding 1991).
  15. ^ Abbassi V (1998). “Growth and normal puberty”. Pediatrics . 102 (2 Pt 3): 507?11. PMID   9685454 .
  16. ^ a b c d Garn, SM. Physical growth and development. In: Friedman SB, Fisher M, Schonberg SK., editors. Comprehensive Adolescent Health Care. St Louis: Quality Medical Publishing; 1992. Truy c?p 2009-02-20
  17. ^ Susman, EJ; Dorn, LD; Schiefelbein, VL. Puberty, sexuality, and health. In: Lerner MA, Easterbrooks MA, Mistry J., editors. Comprehensive Handbook of Psychology. New York: Wiley; 2003. Truy c?p 2009-02-20
  18. ^ a b c d e “Teenage Growth & Development: 15 to 17 Years” . pamf.org . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2009 .
  19. ^ (Peterson, 1987).
  20. ^ (Caspi et al.1993: Lanza and Collins, 2002)
  21. ^ (Stattin & Magnussion, 1990).
  22. ^ a b Marshall (1986), p. 176?7
  23. ^ “Adolescence: Change and Continuity: Peer Groups” . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 1 n?m 2009 . Truy c?p ngay 7 thang 4 n?m 2010 .
  24. ^ “Margaret Mead (1901-1978, The United States)” . Mnsu.edu. B?n g?c l?u tr? ngay 8 thang 4 n?m 2010 . Truy c?p ngay 22 thang 11 n?m 2008 .
  25. ^ ReCAPP: Theories & Approaches: Adolescent Development
  26. ^ Thomas Kelly, Positive psychology and adolescent mental health: false promise or true breakthrough? , 2004
  27. ^ “Teens: Addressing Substance Abuse” . B?n g?c l?u tr? ngay 7 thang 6 n?m 2009 . Truy c?p ngay 7 thang 4 n?m 2010 .
  28. ^ “Do Long-Term Memories Survive Cognitive Transition” (PDF) . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 26 thang 3 n?m 2009 . Truy c?p ngay 7 thang 4 n?m 2010 .
  29. ^ [1]
  30. ^ Adolescent Identity and Depression: Why and What To Do
  31. ^ a b “Teen Sex Survey” . Channel 4. 2008 . Truy c?p ngay 11 thang 9 n?m 2008 .
  32. ^ [ https://web.archive.org/web/20121023184559/http://www.ageofconsent.com/ageofconsent.htm “LEGAL AGE OF CONSENT  (ageofconsent.com)      Age duconsentement ? l?acte sexuel”]. B?n g?c l?u tr? ngay 23 thang 10 n?m 2012. replacement character trong |tieu đ?= t?i ky t? s? 66 ( tr? giup )
  33. ^ Temple v. Norris , 55 N.W. 133, 133-134 (Minn. 1893), found at Google books . Accessed ngay 30 thang 3 n?m 2010.
Ti?n nhi?m:
Thi?u nien 		Qua trinh tr??ng thanh c?a con ng??i
Thanh thi?u nien 		K? nhi?m:
Thanh nien

B?n m?u:Phat tri?n con ng??i

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thanh_thi?u_nien&oldid=70961255 ”