Ban đ?o đong D??ng
(
ti?ng Anh
:
Indochinese Peninsula
,
Indochina
), ho?c g?i
ban đ?o ?n-Trung
,
đong Nam A l?c đ?a
, la m?t
ban đ?o
n?m ?
đong Nam A
, la m?t trong ba ban đ?o l?n
[Chu y 1]
? phia nam
chau A
. Ban đ?o đong D??ng n?m gi?a
Trung Qu?c
va
ti?u l?c đ?a ?n đ?
, phia tay giap
v?nh Bengal
,
bi?n Andaman
va
eo bi?n Malacca
, phia đong giap
bi?n đong
c?a
Thai Binh D??ng
, la cay c?u n?i gi?a
đong A
va
qu?n đ?o Ma Lai
. Ban đ?o đong D??ng bao g?m cac qu?c gia ngay nay nh?
Myanmar
,
Thai Lan
,
Lao
,
Campuchia
,
Vi?t Nam
va
ban đ?o Ma Lai
.
T?i
Phap
, thu?t ng?
Indochina
th??ng đ??c dung đ? ch?
đong D??ng thu?c Phap
- m?t
thu?c đ?a
c?. Trong th?i ki thu?c đ?a, thu?t ng?
Indochina thu?c Anh
co luc đ??c dung đ? ch?
Mi?n đi?n thu?c Anh
[1]
. Ch?
Indochina
theo ngh?a r?ng ch? khu v?c đong Nam A l?c đ?a,
phia nam Trung Qu?c
va ph?n phia đong c?a
ti?u l?c đ?a ?n đ?
. T??ng t? t?i Vi?t Nam, thu?t ng? "Ban đ?o đong D??ng" c?ng th??ng ch? đ? c?p t?i ph?n
đong D??ng thu?c Phap
tr??c đay, va nay la ba n??c
Lao
,
Campuchia
,
Vi?t Nam
.
T? goc đ? đ?a li ph?m vi r?ng l?n h?n ma nhin,
đeo Khyber
la c?a ngo duy nh?t cho c?
Trung A
thong đ?n
Nam A
;
hanh lang Wakhan
la l?i đi thu?n ti?n t?
Tan C??ng
thong đ?n
Afghanistan
;
Kathmandu
c?a
Nepal
, tr?n gi? c?a ngo t?
Tay T?ng
thong đ?n
Nam A
. đeo Keriya
[Chu y 2]
?
Vu đi?n
, la c?a ngo duy nh?t t?
Tan C??ng
đi đ?n
Tay T?ng
. Th? tr?n Ledo (
en
) n?m ?
huy?n Tinsukia
,
bang Assam
la vung bien gi?i gi?a
?n đ?
va
Myanmar
, la con đ??ng đ?c đ?o đi t?
?n đ?
đ?n
Myanmar
,
đong Nam A
va
Trung Qu?c
.
B?t đ?u t? tr??c th? k? II TCN, hai n?n v?n minh ? chau A la
Trung Qu?c
va
?n đ?
b?t đ?u ti?n hanh trao đ?i hang hoa, đi qua đi l?i ? cac n?i. Vao th?i
c? đ?i
co b?n con đ??ng kh? d? đi t?
Trung Qu?c
đ?n
?n đ?
:
Trong đo hai đ??ng b? tr??c đi
?n đ?
hoan toan hi?m tr?, vi v?y đ?i đa s? th??ng buon đ?u ch?n dung hai đ??ng đi sau, đ?c bi?t la đ??ng bi?n. Do hai đ??ng đi sau đ?u ph?i đi qua cac n??c thu?c ban đ?o đong D??ng, cho nen khu v?c nay ho?c nh?ng qu?c gia nay b?
chinh tr?
va v
?n hoa
c?a
Trung Qu?c
va
?n đ?
?nh h??ng.
[2]
[3]
T? gi?a th? k? XIX đ?n gi?a th? k? XX, khu v?c nay tr?
Thai Lan
b?o toan đ?c l?p ra, lien t?c đ?u b?
th?c dan Phap
va
Anh
th?ng tr?. Trong đo,
Vi?t Nam
,
Campuchia
va
Lao
b?
Phap
th?ng tr?, g?i la "
đong D??ng thu?c Phap
".
Myanmar
,
Malaysia ban đ?o
va
Singapore
b?
Anh Qu?c
th?ng tr?.
Ng??i Phap
thi?t l?p
Lien bang đong D??ng
đ?u tien vao n?m 1893,
Nh?t B?n
chi?m đong
đong D??ng thu?c Phap
vao n?m 1940, Nh?t B?n chi?m đong toan lanh th? thu?c ban đ?o đong D??ng tr?
Thai Lan
ra vao n?m 1942.
Sau khi
đ?i chi?n th? gi?i l?n th? hai
k?t thuc vao n?m 1945, s? đ?c l?p c?a cac thu?c đ?a thu?c Anh ? ban đ?o đong D??ng kha la hoa binh, n?m 1948
Myanmar
đ?c l?p, n?m 1956
Malaysia ban đ?o
t? tr?, n?m 1957
Lien bang Malaya
đ?c l?p, n?m 1963
Malaysia
thanh l?p, n?m 1965
Singapore
thoat li đ?c l?p t?
Malaysia
. Cac thu?c đ?a thu?c Phap kha gian kh?, sau khi
đ?i chi?n th? gi?i l?n th? hai
k?t thuc,
Vi?t Nam
đa l?p t?c tri?n khai
chi?n tranh đong D??ng l?n th? nh?t
, k? t? sau
H?i ngh? Geneve n?m 1954
, cac n??c
đong D??ng thu?c Phap
m?i gianh đ??c đ?c l?p.
N?m 1960, do c?nh tranh ?nh h??ng ma c?
Hoa K?
,
Lien Xo
va
Trung Qu?c
ti?n hanh can d?
Chi?n tranh Vi?t Nam
. N?m 1975,
M?
rut quan r?i
Vi?t Nam
,
Vi?t Nam
th?ng nh?t. V? sau,
Trung Qu?c
va
Lien Xo
mu?n m? r?ng s? ?nh h??ng c?a minh ? ban đ?o đong D??ng, ba n??c đong D??ng b?
Chi?n tranh Vi?t Nam
?nh h??ng trong kho?ng th?i gian dai, chinh tr? khu v?c hoan toan b?t ?n, sau đo vi nguyen do
Khmer đ?
đ?a quan qu?y pha bien gi?i
Vi?t Nam
, d?n đ?n
Chi?n tranh bien gi?i Tay Nam
, sau khi l?t đ?
Khmer đ?
, do
Trung Qu?c
la th? l?c h?u thu?n cho
Khmer đ?
nen đa đ?a quan t?n cong
Vi?t Nam
v?i danh ngh?a d?y cho
Vi?t Nam
m?t bai h?c đ? c?u nguy cho
Khmer đ?
, d?n đ?n
chi?n tranh bien gi?i Vi?t Nam ? Trung Qu?c
, c?c th? chinh tr? ? đong D??ng tr??c
n?m 1989
hoan toan r?i lo?n. đ?n nien đ?i 90, ba n??c
đong D??ng thu?c Phap
? ban đ?o đong D??ng m?i th?c s?
hoa binh
.
Ban đ?o đong D??ng n?m gi?a
Trung Qu?c
va
a l?c đ?a ?n đ?
, phia tay giap
v?nh Bengal
,
bi?n Andaman
va
eo bi?n Malacca
, phia đong giap
bi?n đong
c?a
Thai Binh D??ng
, la cay c?u n?i gi?a
đong A
va
qu?n đ?o Ma Lai
. Khi h?u ban đ?o đong D??ng nong ?m,
th?m th?c v?t
r?m r?p t??i t?t,
dong song
va
day nui
ch? y?u ? ban đ?o la keo dai t? phia
Trung Qu?c
qua, ban đ?o đong D??ng co n?n
v?n minh
va
l?ch s?
lau dai,
ngon ng?
đa d?ng.
[4]
Ban đ?o đong D??ng bao g?m n?m n??c bao g?m:
Vi?t Nam
,
Lao
,
Campuchia
,
Myanmar
va
Thai Lan
va
Malaysia ban đ?o
, la ban đ?o l?n th? ba tren th? gi?i
[5]
. Di?n tich ch?ng 2,151 tri?u kilomet vuong, chi?m kho?ng 46% di?n tich
đong Nam A
. đ??ng b? bi?n dai h?n 11.700 kilomet, co nhi?u v?nh c?ng tr?ng y?u. đ?a th? phia b?c cao phia nam th?p, ph?n nhi?u đ?t đ?i nui va cac
cao nguyen
. Vung đ?t phia b?c la
cao nguyen Shan
cao l?n va c? x?a, chi?u cao t? 1.500 đ?n 2.000 met so v?i m?c n??c bi?n. Nhi?u
day nui
du?i dai t? nam len b?c co hinh qu?t, hinh thanh c?u truc đ?a hinh:
cao nguyen Shan
va s? phan b? xen k? gi?a
nui
va thung l?ng ? phia nam.
Day nui ch? y?u t? tay sang đong l?n l??t la day nui Naga,
day nui Arakan
; day nui Daen Lao, day nui Tenasserim, day nui Bilauktaung;
day nui Tr??ng S?n
. Dong song n?m gi?a ba th? t? nui nay la
song Irrawaddy
,
song Salween
,
song Chao Phraya
,
song Me Kong
va
song H?ng
, ch?y xi?t t? b?c xu?ng nam, đ?u ngu?n r?t xa, dong ch?y r?t dai. Th??ng du cac song ph?n l?n đi xuyen qua
cao nguyen Shan
,
l?ng song
c?t sau đem cao nguyen chia lam ba kh?i: cao nguyen đong Mi?n (
en
) ? gi?a
song Irrawaddy
va
song Salween
, cao nguyen B?c Thai (
en
) ? gi?a
song Salween
va
song Me Kong
, cac cao nguyen Lao (
en
) ? gi?a
song Me Kong
va
song H?ng
, la s? xen k? nui song đi?n hinh, phan b? theo chi?u d?c.
đ?ng b?ng l?ng song
? trung du va h? du c?a m?t s? song va
tam giac chau
?
c?a song
c?a m?i
song
la khu
nong nghi?p
ch? y?u va la khu v?c t?p trung đong nhan kh?u.
[6]
đ?a th? phia b?c cao phia nam th?p, ph?n l?n la đ?i nui va
cao nguyen
. Phia b?c la
cao nguyen Shan
cao l?n c? x?a, chi?u cao t? 1.500 đ?n 2.000 met so v?i m?c n??c bi?n. Nhi?u
day nui
du?i dai t? nam len b?c co hinh qu?t, hinh thanh c?u truc đ?a hinh:
cao nguyen Shan
va s? phan b? xen k? gi?a
nui
va thung l?ng ? phia nam. Day nui ch? y?u t? tay sang đong l?n l??t la day nui Naga,
day nui Arakan
; day nui Daen Lao, day nui Tenasserim, day nui Bilauktaung;
day nui Tr??ng S?n
.
[6]
Ban đ?o đong D??ng co đ? ba đ?c đi?m ro rang. đ?u tien, đ?a th? v? t?ng th? phia b?c cao phia nam th?p, ph?n l?n la đ?i nui va
cao nguyen
, nui song xet v? c? b?n đi theo h??ng nam b?c, h?n n?a nui song s?p x?p xen k?, đ?a th? ban đ?o gi?ng nh? hinh d?ng long ban tay. Th? hai, đ?a th? lau ngay đa b?
xoi mon
cho nen co d?ng n?a đ?ng b?ng,
đ?a hinh cac-xt?
phat tri?n, trong
v?n đ?ng t?o nui
?
k? đ? Tam
đ?a kh?i ?n đ? - Ma Lai c?ng co hi?n t??ng nang len va
đ?t gay
. Th? ba,
đ?ng b?ng
ph?n l?n phan b? ? khu v?c duyen h?i phia đong nam, ch? y?u la
đ?ng b?ng b?i tich
va
tam giac chau
co di?n tich r?ng l?n ? h? du cac song c?.
Day nui
va
cao nguyen
? ban đ?o đong D??ng ch? y?u co day nui Naga,
day nui Arakan
? phia tay, la day nui hinh vong cung nho ra v? phia tay
[7]
, ph?n l?n co chi?u cao tren 1.800 met so v?i m?t n??c bi?n, chi?u dai ch?ng 1.100 kilomet, bao g?m r?t nhi?u day nui song song, la b? ph?n n?i dai v? phia nam c?a
day nui Himalaya
, đ?ng th?i ti?p t?c du?i dai v? phia nam. Phia đong la
day nui Tr??ng S?n
co chi?u nam - b?c dai h?n 1.000 kilomet ch?y d?c qua lanh th? ba n??c Vi?t-Lao-Cam, s??n tay c?a day nui thoai tho?i, d?n d?n chuy?n ti?p sang cao nguyen trong lanh th?
Lao
va
Campuchia
, thi d? cao nguyen
Xiengkhuang
, cao nguyen
Huaphanh
, cao nguyen
Khammuane
va cao nguyen Bolaven; s??n c?a đong day nui kha d?c, ep sat
b? bi?n
, hinh thanh r?t nhi?u vach nui cao chot vot va
m?i đ?t
l?n ra bi?n. Trung b? la b? ph?n keo dai n?i dai v? phia nam c?a
day nui Hoanh đo?n
, co nui Daen Lao, nui Tenasserim va nui Bilauktaung ? bien gi?i
Myanmar
va
Thai Lan
, keo dai v? phia nam đ?n
ban đ?o Ma Lai
, cac kh?i nui ?
Myanmar
v?a r?ng v?a cao, tr? thanh cao nguyen co di?n tich l?n nh?t ?
đong Nam A
-
cao nguyen Shan
, phia đong
Thai Lan
co
cao nguyen Khorat
.
đ?i nui va cao nguyen ? ban đ?o đong D??ng đa
xoi mon
trong kho?ng th?i gian dai, ph?n l?n đ?nh nui co hinh tron tr?nh, cao nguyen phat tri?n b? m?t xoi mon.
Ban đ?o Ma Lai
va ban đ?o đong D??ng thong th??ng l?y
eo đ?t Kra
lam ranh gi?i. V? ph??ng di?n đ?a th? ki?n t?o,
ban đ?o Ma Lai
la m?t b? ph?n c?a đ?a kh?i ?n đ? - Ma Lai, đ?i nui n?m ? trung b?, th?p v? hai ben đong va tay. đ?i nui trung b? bao g?m 8 day nui v? c? b?n song song v?i nhau, ch?y d?c theo h??ng nam b?c, do t? lau đa
xoi mon
nen đ? cao khong l?n, lam l? ra
đa
ph?n l?n la
đa hoa c??ng
,
đa phi?n ma
va
đa voi
, nui Tahan co đ?nh nui cao nh?t
ban đ?o Ma Lai
la 2.187 met.
Cao nguyen Shan
cao t? 1.000 - 1.300 met so v?i m?t n??c bi?n, ch? y?u do t?ng
đa voi
th?i
đ?i C? sinh
va
đ?i Trung sinh
t?o thanh, đ?ng th?i co
đa hoa c??ng
- m?t th? xam nh?p. Tren m?t cao nguyen co r?t nhi?u
h?m nui
c?t sau va đ?nh nui cao h?n m?t đ?t 800 đ?n 900 met. Day nui va ranh su?i đan cheo l?n nhau, m?t đ?t
xoi mon
manh li?t, vung đ?t phia tay co m?t
đ?t gay
l?n co chi?u nam b?c l?n dai 600 đ?n 700 kilomet.
Cao nguyen Khorat
? phia đong
Thai Lan
, ph?n l?n cao t? 150 đ?n 300 met so v?i m?t n??c bi?n, do
sa th?ch
đ? h?p thanh, đ?a th? nghieng t? tay sang đong, cho nen m?t đ?t nh?p nho khong b?ng ph?ng. ? cao nguyen Shan va phia b?c c?a
Vi?t Nam
va
Lao
, phan b? r?ng kh?p đ?a th?
cac-xt?
, la khu phong c?nh n?i ti?ng.
Day nui Naga va
day nui Rakhine
cao kho?ng 3.000 met so v?i m?t n??c bi?n, dai 1.100 kilomet, la b?c vach t? nhien gi?a
Myanmar
,
?n đ?
va
Bangladesh
, gi?a nui co m?t s?
đeo
la con đ??ng thong su?t ma cac s?c t?c di c? vao th?i c? đ?i. Nui Daen Lao, day nui Tenasserim va day nui Bilauktaung ch?y d?c bien gi?i
Myanmar
va
Thai Lan
, co s?
đeo
n?i ti?ng n?m gi?a nui la c?a ?i hi?m y?u c?a cu?c hanh quan tac chi?n gi?a
Myanmar
va
Thai Lan
trong l?ch s?. Nui Phetchabun,
nui Dong Phaya Yen
va nui Sankamphaeng ch?y d?c ? gi?a ban đ?o, la ch? phan chia c?nh quan khac nhau c?a hai ph?n đong tay ban đ?o.
Day nui Tr??ng S?n
? phia đong cao khong đ?n 1.500 met so v?i m?t n??c bi?n, dai h?n 1.000 kilomet, la day nui ch?y d?c qua bien gi?i ba n??c Vi?t-Lao-Cam. Gi?a cac nui co r?t nhi?u cao nguyen, n?i ti?ng nh?t la
cao nguyen Shan
, cao nguyen
Xiengkhuang
, cao nguyen
Huaphanh
, cao nguyen
Khammuane
, cao nguyen Bolaven va
cao nguyen đ?k L?k
, t?t c? đ?u co s?n y ngh?a đ?c thu ? cac ph??ng di?n nh?
đ?a m?o
,
khi h?u
,
l?ch s?
,
s?c t?c
,
giao thong
va s?n xu?t
nong nghi?p
,
ch?n nuoi
gia suc.
Ban đ?o đong D??ng tuy?t đ?i b? ph?n n?m ? gi?a 10° - 20° v? b?c, thu?c
khi h?u gio mua nhi?t đ?i
đi?n hinh
[8]
. T? thang 3 đ?n thang 5 h?ng n?m la mua nong,
gio mua mua đong
va
gio mua mua h?
suy gi?m, khi h?u nong b?c, nhi?t đ? trung binh thang đ?t 25 - 30
°C
; m?t n?m chia thanh hai mua:
mua kho
va
mua m?a
, t?
thang 6
đ?n
thang 10
la
mua m?a
, th?nh hanh
gio mua Tay Nam
,
giang thu?
d?i dao; t? thang 11 đ?n thang 5 n?m sau la
mua kho
, th?i ti?t kho rao it m?a. đ?c tr?ng khi h?u: nhi?t đ? cao quanh n?m,
giang thu?
t?p trung phan b? vao mua he.
Khi h?u gio mua nhi?t đ?i
phan b? ? cac n?i nh?
Nam A
va ban đ?o đong D??ng, đ?c đi?m c?a no la nhi?t đ? cao quanh n?m, nhi?t đ? trung binh thang l?nh nh?t c?ng tren 18℃,
giang thu?
co m?i quan h? m?t thi?t v?i
h??ng gio
,
mua đong
th?nh hanh
gio mua đong B?c
đ?n t? l?c đ?a, giang thu? it,
mua h?
th?nh hanh
gio mua Tay Nam
đ?n t?
?n đ? D??ng
, giang thu? d?i dao, ph?n l?n khu v?c co l??ng giang thu? h?ng n?m t? 1.500 đ?n 2.000 milimet, nh?ng co m?t s? khu v?c cao h?n con s? đo. L??ng giang thu? trung binh n?m ch?u s? ?nh h??ng c?a
đ?a m?o
, ? ben s??n đon gio đ?t 5.000 milimet, nh?ng ? ben s??n trai gio thi khong đ?n
2.000
milimet
. Ca bi?t s??n đon gio va khu v?c
ban đ?o Ma Lai
hinh thanh c?nh quan
r?ng m?a nhi?t đ?i
, thi?u s?
đ?ng b?ng
va
thung l?ng
trong ban đ?o hinh thanh
th?o nguyen nhi?t đ?i
.
Dong song ch? y?u la
song Irrawaddy
,
song Salween
,
song Chao Phraya
,
song Me Kong
va
song H?ng
đ?u ch?y t? b?c xu?ng nam, ch?y xi?t tung b?t, đ?u ngu?n r?t xa dong ch?y r?t dai. Th??ng du cac song ph?n l?n đi xuyen qua
cao nguyen Shan
, l?ng song c?t sau đem cao nguyen chia lam ba kh?i: cao nguyen đong Mi?n ? gi?a
song Irrawaddy
va
song Salween
, cao nguyen Chiang Mai ? gi?a
song Salween
va
song Me Kong
va cac cao nguyen Lao ? gi?a
song Me Kong
va
song H?ng
, la s? xen k? nui song đi?n hinh, phan b? theo chi?u d?c.
đ?ng b?ng l?ng song
? trung va h? d? c?a m?t s? con song va
tam giac chau
?
c?a song
c?a m?i con song la khu nong nghi?p ch? y?u va la khu v?c t?p trung đong nhan kh?u.
[6]
N?m gi?a đ?i nui va cao nguyen, cac song c? ?
đong Nam A
xuoi theo đ?a th? t? b?c xu?ng nam ch?y xi?t r?i đ? vao bi?n, t? đong sang tay l?n l??t la
song H?ng
,
song Me Kong
,
song Chao Phraya
,
song Salween
va
song Irrawaddy
. Trong m?t s? song c? nay, con song ch?y qua nhi?u qu?c gia nh?t la
song Me Kong
, cu?i cung đ? vao bi?n thong qua h? th?ng song ngoi c?a
đ?ng b?ng song C?u Long
. Ban đ?o đong D??ng co nhi?u
tam giac chau
, n?i ti?ng la
tam giac chau song Me Kong
, tam giac chau song Irrawaddy,
tam giac chau song H?ng
va tam giac chau song Chao Phraya. Nh?ng tam giac chau nay do song c?
b?i tich
ma hinh thanh, di?n tich r?ng l?n, đ?a th? th?p b?ng, m?ng l??i song ngoi c?a cac tam giac chau day đ?c nh? m?ng nh?n, nhi?u
ao đ?m
, t?c đ? m? r?ng v? phia bi?n kha nhanh.
V?n hoa
c?a cac n??c ban đ?o đong D??ng ch?u s? ?nh h??ng c?a
v?n hoa ?n đ?
va
v?n hoa Trung Hoa
[9]
, cac n??c ch?u s? ?nh h??ng c?a
v?n hoa ?n đ?
nhi?u h?n la
Thai Lan
,
Lao
va
Campuchia
, cac n??c ch?u s? ?nh h??ng c?a
v?n hoa Trung Hoa
nhi?u h?n la
Vi?t Nam
,
Myanmar
la qu?c gia giao thoa gi?a hai n?n v?n hoa. Tin ng??ng
ton giao
? ban đ?o đong D??ng ph?n l?n la
Ph?t giao
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
, thi?u s? la
H?i giao
va
?n đ? giao
.
[16]
[17]
- ^
Ba ban đ?o l?n tren th? gi?i
(
ti?ng Anh
:
Three largest peninsulas in the world
), ch?
ban đ?o ? R?p
, ban đ?o ?n đ? va ban đ?o đong D??ng.
- ^
đeo Keriya
(
ti?ng Anh
:
Keriya Pass
), la ranh gi?i gi?a
huy?n Vu đi?n
thu?c
đ?a khu Hoa đi?n
,
Tan C??ng
va
huy?n Nh?t Th?
thu?c
đ?a khu A Li
,
Tay T?ng
, đ??ng c? Keriya v? ph??ng di?n l?ch s? la con đ??ng ch? y?u t?
Tan C??ng
thong đ?n
Tay T?ng
. n?m ? ch? ti?p giap gi?a tay đo?n va trung đo?n c?a
day nui Con Lon
, cao kho?ng 5.450 met so v?i m?t n??c bi?n. đ??ng c? Keriya chia lam hai nhanh: nhanh tay đi
Vu đi?n
, ch? y?u đi d?c khu v?c
thung l?ng
song Kulapu - song Keriya, tuy?n đ??ng kha ng?n; phia đong đi
Dan Phong
va
Th? M?t
, ch? y?u đi vao khu v?c h?m nui c?a day nui Kashitashi, tuy?n đ??ng r?t dai. M?i ng??i th??ng coi tr?ng tuy?n phia tay. ? ch? sat g?n phia b?c c?a đeo la n?i phat nguyen c?a song Keriya, ch? sat g?n phia tay la n?i phat nguyen c?a song Yurungkash. Nhin t? goc đ? đ?a hinh, đ? d?c c?a đeo nay khong l?n, t??ng đ?i b?ng ph?ng, đ?c đi?m
đ??ng phan thu?
r?t khong ro rang.
- ^
“Dictionnaire geographique universel contenant la description de tous les lieux du globe interessants sous le rapport de la geographie physique et politique, de l'histoire, de la statistique, du commerce, de l'industrie, etc”
. 1830. tr. 596.
L?u tr?
b?n g?c 2011.
- ^
Wolters, O. W. (1982).
History, culture, and region in Southeast Asian perspectives
. Singapore:
Vi?n Nghien c?u đong Nam A
.
ISBN
9789971902421
.
- ^
Reid, Anthony (1988).
Southeast Asia in the Age of Commerce, 1450-1680: The lands below the winds
. Connecticut:
Nha xu?t b?n đ?i h?c Yale
.
ISBN
9780300039214
.
- ^
đao B?o T??ng, Ton đan Binh (1 thang 12 n?m 2019).
“Cung u?ng chung m?t dong n??c: Hanh trinh nghien c?u khoa h?c song Me Kong”
. Beijing Book Co. Inc.
ASIN
B085HNLD9Z
.
- ^
“15 Largest Peninsulas In The World”
.
www.worldatlas.com
.
L?u tr?
b?n g?c ngay 27 thang 4 n?m 2023.
- ^
a
b
c
Encyclopædia Britannica
.
“Mainland Southeast Asia”
.
www.britannica.com
.
- ^
A. J, Barber; Khin Zaw; Crow, M.J. (2017).
Myanmar: Geology, Resources and Tectonics
. Luan đon: The Geological Society of London.
ISBN
9781862399693
.
- ^
Yiya Yang, Renguang Wu (22 thang 10 n?m 2018).
“Seasonal variation of precipitation over the Indochina Peninsula and its impact on the South China Sea spring warming”
.
rmets.onlinelibrary.wiley.com
.
- ^
Marion Severynse bien t?p (1997).
The Houghton Mifflin Dictionary Of Geography
. Houghton Mifflin Company.
ISBN
0-395-86448-8
.
- ^
“Malaysia”
.
The World Factbook
. Central Intelligence Agency. ngay 28 thang 9 n?m 2016.
- ^
“Thailand”
.
The World Factbook
. Central Intelligence Agency. ngay 28 thang 9 n?m 2016.
- ^
“Myanmar”
.
The World Factbook
. Central Intelligence Agency. ngay 28 thang 9 n?m 2016.
- ^
“Cambodia”
.
The World Factbook
. Central Intelligence Agency. ngay 28 thang 9 n?m 2016.
- ^
“Vietnam”
.
The World Factbook
. Central Intelligence Agency. ngay 28 thang 9 n?m 2016.
- ^
2008 Report on International Religious Freedom
(B?n bao cao). U.S. Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. thang 9 n?m 2008
. Truy c?p ngay 19 thang 12 n?m 2016
.
- ^
SIDDIQUE, SHARON (1981).
“Some Aspects of Malay-Muslim Ethnicity in Peninsular Malaysia”
.
Contemporary Southeast Asia
.
3
(1): 76?87.
doi
:
10.1355/CS3-1E
.
ISSN
0129-797X
.
JSTOR
25797648
.
- ^
“The Minority Muslim Experience in Mainland Southeast Asia: A Different Path”
.
Routledge & CRC Press
(b?ng ti?ng Anh).
L?u tr?
b?n g?c ngay 27 thang 4 n?m 2023
. Truy c?p ngay 27 thang 7 n?m 2021
.
Cac khai ni?m khu v?c lien quan
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]