Pierwsza zachowana polska gazeta ?
Merkuriusz Polski Ordynaryjny
” (nr 1 z 1661 roku).
Gazeta
? rodzaj
wydawnictwa ci?głego
. Ukazuje si? cz??ciej ni? raz w tygodniu
[
potrzebny przypis
]
, najcz??ciej codziennie (
dziennik
) ? w rozumieniu wszystkich dni roboczych.
Kiosk z gazetami w Argentynie.
Pochodzenie słowa ?gazeta” nie jest do ko?ca jasne. Wywodzi si? przypuszczalnie z
włoskiego
gazzetta
? okre?lenia drobnej
monety
, za ktor? nabywano dzienniki w XVII-wiecznej
Wenecji
. Słowo
gazza
oznacza rownie? srok?, ktorej podobizn? cz?sto umieszczano w dziennikach włoskich jako symbol gadatliwo?ci i plotkarstwa. By? mo?e te? ?rodłosłow
gazety
to
hebrajskie
izgard
, tłumaczone jako herold, goniec, zwiastun.
Gazety we wła?ciwym rozumieniu tego słowa zacz?ły si? ukazywa? w 1609. Do pierwszych nale?y zaliczy?
Relation
? gazet? drukowan? w
Strasburgu
i
Aviso
? drukowan? w
Wolfenbuttel
. Pierwsza gazeta codzienna (ukazywała si? 6 dni w tygodniu) pojawiła si? w
Lipsku
w 1650. Pierwsz? gazet? wychodz?c? w Rzeczypospolitej był wydawany w Gda?sku od roku 1618 tygodnik ?Wochentliche Zeitung”, ktory w 1619 ukazywał si? nawet trzy razy w tygodniu
[1]
. Pierwsz? zachowan?, periodyczn? gazet? ukazuj?c? si? w
Polsce
i wydawan? w j?zyku polskim był ?
Merkuriusz Polski Ordynaryjny
” (wła?ciwa nazwa to ?Merkuriusz Polski dzieje wszystkiego ?wiata w sobie zamykaj?cy dla informacji pospolitej”). Wydano j? po raz pierwszy w
Krakowie
3 stycznia 1661 roku. Pocz?tek nieprzerwanego rozwoju czasopi?miennictwa polskiego przypada na drug? ?wier? wieku XVIII. Jednymi z pierwszych były tłoczone od stycznia roku 1729
[2]
w warszawskiej
drukarni pijarskiej
, a redagowane przez J. Nauma?skiego,
Nowiny Polskie
(z wiadomo?ciami krajowymi) i
Relata Refero
(z wiadomo?ciami zagranicznymi). Wkrotce zostały one przemianowane odpowiednio na
Kurier Polski
(grudzie? 1729) i
Gazety z Cudzych Krajow
(rok 1730).
Pierwsz? gazet?, ktorej nakład osi?gn?ł 1 milion egzemplarzy, był francuski dziennik ?
Le Petit Journal
” w 1890
[3]
.
Du?e gazety mog? mie? wydania regionalne w skali cało?ci gazety, jak rownie? ro?ni? si? tylko działami miejskimi i ogłoszeniowymi oraz repertuarem kin, rozgło?ni lokalnych itp. Istniej? rownie? gazety posiadaj?ce swoje wersje regionalne w skali wi?kszej ni? jedno pa?stwo. Obecnie gazety wydawane s? tak, aby trafiały do dystrybucji wczesnym ?witem; kiedy? popularne były rownie? popołudniowki, tj. gazety o stałej porze edycji wczesnym popołudniem (w Polsce np.
Express Wieczorny
,
Wieczor Wybrze?a
). Mogły mie? one nawet kilka wyda? aktualizowanych co kilka godzin: na kraj, na region, na miasto, oraz ostatni? wersj? ? tylko na ?rodmie?cie, a poszczegolne wydania ro?niły si? tylko
kolumnami
z aktualno?ciami.
W szczegolnych sytuacjach edycja gazety mo?e mie? ograniczone ramy czasowe, czyli okre?lon? liczb? wyda?, np. gazeta targowa, gazeta festiwalowa, i mo?e mie? wtedy nawet wi?cej ni? jedno w pełni ro?ni?ce si? wydanie dziennie.
Z
poligraficznego
punktu widzenia gazeta to wydawnictwo nieobci?te ? drukowana jest z arkusza o szeroko?ci rownej wielokrotno?ci stron, wystarczy je
sfalcowa?
, bez obcinania marginesow. Gazety drukuje si? zazwyczaj za pomoc?
druku
offsetowego
zwojowego. Coraz cz??ciej stosuje si? te? do druku gazet technik?
fleksograficzn?
.
Potocznie to czasopismo drukowane na papierze gazetowym ? nawet je?li jest wydawane rzadziej ni? raz w tygodniu.