Gambia
(Utsprake: [?gambi?a];
engl.
:
The Gambia
[ð? ?gæmb??]) is en
Staat
in
Westafrika
. Dat liggt an de beiden Overs vun den
Gambia-Stroom
. Rings um dat Land umto liggt de Staat
Senegal
, bloß nich bi de Munnen vun den Gambia-Stroom in den
Atlantik
. Mit bi 11.000 km² is dat Land half so groot, as dat duutsche Bundsland
Hessen
. Dor is dat dat luttjeste Land up den Kontinent mit, wat nich up Eilannen liggen deit. Gambia hett um un bi 1,5 Mio. Inwahners (Stand: 2008)
De Naam vun den Gambia-Stroom kummt vun dat
portugees'sche
Woort
cambio
vun her. Dat heet so veel, as ?Tuusch“, ?Wessel“ oder ok ?Hannel“. Wat de Portugesen dussen Naam nu bruukt hefft, vunwegen dat se dor den inheemschen Naam vun den Stroom mit oversett' hefft, oder wat se em bruukt hefft, vunwegen dat se dor just de Gegend mit benommt hefft, wo se mit de Inheemschen Hannel dreven hefft, dat is hudigendags nich mehr rut to finnen.
Gambia liggt an de Westkust vun
Afrika
. De Grenz na Senegal hen is alltohopen 740 km lang. Dat Land liggt vun de Munnen af an 480 km rop, 10 - 50 km breet, an beide Sieten vun den Gambia-Stroom. Dat Land is just so groot, as de
britschen
Kanonen scheten konnen, de up Schepe up den Gambia-Stroom unnerwegens weern. De Kust is um un bi 80 km lang. Bi 1.300 km² vun Gambia besteiht ut Water. Dat sund 11,5%. Dat meiste dorvun is de Gambia-Stroom mit siene Nevenstrome.
Vunwegen dat de Hooftstadt
Banjul
up en Insel liggen deit, kann se nich mehr grotter weern. Vundeswegen is
Serekunda
in de
Kombo-St. Mary Area
mit Afstand de grottste Stadt. Mit 368.110 Inwahners is se ok dat Zentrum vun Gambia, wat
Weertschop
un
Kultur
angeiht.
| Andeel
|
Volksgrupp
|
| 39,5 %
|
Mandinka
|
| 18,8 %
|
Fulbe
|
| 14,6 %
|
Wolof
|
| 10,6 %
|
Diola
|
| 8,9 %
|
Serahuli
|
| 2,8 %
|
Serer
|
| 1,8 %
|
Aku
|
| 0,8 %
|
Manjago
|
| 0,7 %
|
Bambara
|
| 1,5 %
|
Annere Volksgruppen
|
| De Daten sund ut dat Johr 1993
|
Amtsprake
is
Engelsch
. Veel Gambiers snackt verschedene Spraken. Man tomeist finnt sik een, de Engelsch kann, ok up dat platte Land. In dat luttje Gambia weert mehr as 20 Spraken snackt
[1]
, man sunnerlich weert 9 Spraken bruukt. Dormank is dat Mandinka ut de Grupp vun de
Mande-Spraken
an’n meisten begang. Dat gifft bi 454.000 Lude, de dat snacken doot.
[2]
An de Kust um Banjul rum un in de Kombo-St. Mary Area warrt besunners
Wolof
snackt. Dusse Sprake kummt sunnerlich in Senegal vor un warrt in Gambia vun um un bi 165.000 Lude snackt. Wolof is ok en Sprake for Hannel un Geschaften. Dat
Fulfulde
(oder ?Fulani“) warrt snackt vun um un bi 263.000 Lude. De
Araabsche Sprake
is ene ole Schriftsprake in Gambia. Al vun dat
10. Johrhunnert
af an sund Kooplude un Hannelslude ut Noordafrika na de Huser vun de Herrschers in Westafrika kamen.
[3]
As de Inwahners den
Islam
annahmen hefft, is de Araabsche Sprake noch wieter utbreedt wurrn. Hudiigendags warrt se ankeken as Sprake vun
Bildung
un
Religion
. Vunwegen dat Senegal nich wiet weg is, konnt veel Gambiers ok
Franzoosch
.
Moschee
bi
Banjul
Moschee
in Gambia
Gambia siene Inwahners hoort to 90 % to den
Islam
to. 9 % hoolt sik an en
christliche
Karken un bi 1% hangt an den olen
heidnischen
Gloven.
All Religionen verdreegt sik in Gambia in Roh un Freden. Dat hannelt sik woll um en weltlichen Staat, man de Respekt for allens, wat goot is an Religion un Traditschoon, schall dor foddert weern. Dorum gifft dat ok de Freeheit, dat jedereen siene Religion utoven draff. All offiziellen Veranstaltungen in Gambia weert mit
Gebeden
vun en christlichen
Preester
un en islaamschen
Imam
anfungen.
De Staat hoort woll to de islaamschen Lanner, man he will na vorn kieken un nich toruch. He is nich gegen den Westen un ok nich gegen de Frommen. De Gloven warkt nich sunnerlich dull up de
Politik
in un de
Schari'a
, wat dat islaamsche Recht is, warrt man selten bruukt.
- ↑
Fischer Weltalmanach
2000, Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verlag, 1999,
ISBN 3-596-72000-1
- ↑
Ethnologue report for Gambia
www.ethnologie.com
- ↑
Hupe: Gambia, Jahn: Gambia