Dominica
is een vun de Eilannen vun de
Luttjen Antillen
in de
Karibische See
un liggt twuschen
Guadeloupe
in’n Norden un
Martinique
in’n Suden. Dusse beiden Inseln hoort as
Overseedepartements
to
Frankriek
to. Dominica is 46,4 km lang un 25,6 km breet. De
Inselrepubliek
Dominica hoort as sulvstannig Land to den ?
Commonwealth of Nations
“ un schall nich verwesselt weern mit de
Dominikaansche Republiek
. De Hooftstadt is
Roseau
.
In de Spraak vun de
Kariben
, de toeerst up dat Eiland leevt hefft, weer de Naam vun Dominica
Wai'tukubuli
(?Ehr Lief is hooch“), vunwegen datt dat dor veele
Barge
gifft.
[2]
.
Dominica hoort to de
Inseln over den Wind
. Een paar vun de hoochsten Barge up de luttjen Antillen, mehr as 300 Strome un
Beeken
un en ganze Reeg vun
Meere
sund up dat Eiland to finnen. De Barge sund dor
Vulkanismus
tostanne kamen. De
Mome Diablotins
is mit 1.447 m de hoochste Barg up Dominica un de tweethoochste Barg up de luttjen Antillen. Bloß de aktive
Vulkan
Soufriere
up de Insel
Basse-Terre
, de to Guadeloupe tohoorn deit, is noch hoger.
De
Natschonalpark Morne Trois Pitons
is
1997
to’n
UNESCO-Weltnaturarv
verklaart wurrn. Dor gifft dat veel Saken, de een sik up Dominica ankieken scholl.
Up de Inseln regeert en
Tropen
-
Klima
, wat matiger dor noordoostlichen Wind. Dat pladdert towielen as dull, sunnerlich in de
Hurrikan
-Saison twuschen Mai un Oktober. Denn kann ok dat Land overswemmt weern un dat gifft
Eerdrutsche
. In’n November
1999
hett de Hurrikan ?Lenny“ de Westkust in’n Dutt slahn un in’n August
2007
hett de Hurrikan ?Dean“ up de Insel um sik slahn. Dor sund tominnst twee Lude bi umkamen.
[3]
De grottsten Stader sund (Stand 1. Januar 2005):
- Roseau
: 16.074 Inwahners
- Portsmouth
: 3.633 Inwahners
- Berekua
: 3.195 Inwahners
- Marigot
: 2.669 Inwahners
- Grand Bay
: 2.608 Inwahners
Up Dominica leevt um un bi 72.000 Minschen)
[4]
. Jedet Johr wannert veel Lude vun dat Eiland af (tomeist na een vun de annern Inseln in de Karibik), na de
USA
un na
Kanada
. So weert de Inwahners in’n Johr man alltohopen bloß 0,184 % mehr.
Bi 80 % vun de Inwahners sund
kathoolsch
[5]
, 15 %
protestantsch
(5 %
Methodisten
, 3 %
Pingstkarken
, 3 %
Adventisten
, 2 %
Baptisten
, 2 % Annere). Denn gifft dat ok noch
Vodoo
-Gloven.
Blangen de
Amtsprake
Engelsch
is
Antillen-Kreoolsch
up de Insel as
Umgangsspraak
begang. Bi de Inwahners hett dut Kreoolsch den Naam ?Patwa“ (Patois).
In en Reservat (?Carib Territory“) in’n Osten vun Dominica leevt de lesten um un bi 500
Indianers
vun de
Kariben
ehrn Stamm. Dat gifft ok welk, de seggt, dat geev man bloß noch bi 300 Kariben, de sik noch nich mit annere Minschen mischt hefft.
[6]
Up jeden Fall gifft dat nargens in de Welt so veel Kariben-Indianers, de tohopen an een Stae leven doot. Dat Reservat mit siene 15 km² is
1903
vun de Regeerung vun de brittsche Kolonie inricht wurrn. De Indianers nommt sik sulms ?Kalinagos“.
Hooftling
is hudigendags Chief Charles Williams. He weer
2004
wahlt wurrn. In Mai
2008
hett de Hooftling vorslahn, dat Freen twuschen Kalinagos un Nich-Kalinagos scholl verbaden weern, un so scholl dat leste Karibenvolk doch noch bestahn blieven, man de Regeerung hefft dussen Vorslag aflehnt. He stimm, meen se, nich mit de minschlichen Freeheitsrechte overeen.
[7]
De eersten minschlichen Sporen up Dominica laat sik finnen ut de Tied twuschen 5000 un 3100 v. Chr. Lange Tied is annahmen wurrn, toeerst harrn de sachtsinnigen ?Siboney“ oder Steenlude up dat Eiland leevt, later weern denn de
Arawak
kamen, bit amenne de strietlustigen
Kariben
jem utrott’ harrn.
Dominica is an’n
3. November
1493
vun
Christoph Kolumbus
as eersten Europaer funnen wurrn. Dat weer bi siene tweete Reise. Man an Land gahn is he nich. Vunwegen datt de 3. November en
Sunndag
weer, hett Kolumbus ehr den spaanschen Naam for ?Sunndag“ geven, dat weer ?Domingo“. Dominica is de leste Insel ween, wo de Kariben sik up toruchtagen harrn. Vordem harrn se, in de Johrhunnerte twuschen 1400 un 1700, all Inseln in de Karibische See unner Kuntrull harrt.
1796
weer St Vincent in de Hand vun
Grootbritannien
kamen un en paar Dusend Kariben weern dor wegsleept wurrn.
Al
1627
weer Dominica an den Earl of Carlisle kamen un England hett dat Seggen dor harrt bit
1748
. Dormols keem de Insel an
Frankriek
.
1635
sund England un Frankriek overeen kamen, de Insel de Kariben to overlaten. Vundeswegen is Dominica dat leste Eiland ween, wat vun Europaers besiedelt wurrn is. Nadem dat Eiland an de Franzosen aftreden wurrn weer, hefft de Briten de Kariben gegen de Franzosen stutt’ un hulpen. Man as se de Insel
1763
toruch kregen hefft, sund se mit de Indianers ok nich anners umsprungen, as de Franzosen. Bloß en luerluttjet Stuck Land vun 232 Acre (dat is nich mol een km²) scholl jem tohoorn. Man de Kariben hefft dat Binnenland vun de Insel verdeffendeert un utbuxte
Slaven
sund bi jem unnerkamen un hefft mit streden.
1791
geev dat bloß man noch 20 bit 30 Familien. De weern utknepen na de Insel ehrn Noordosten, in de Dorper Salybia un Bataca. In dusse Johren schollt se uphoort hebben, Minschen to freten (
Kannibalismus
). An’t Enne vun dat
19. Johrhunnert
harrn se sik an de Witten so wiet anpasst, datt se swarte Rocke un hoge Hood dregen doen. Dormols geev dat woll bi 120 ?schiere“ Kariben, dorto noch bi 280 Mischlinge. Um
1900
rum is ehr Hooftling Auguste Francois ween, man em hefft se allerwegens ?Ogiste“ nommt.
Vunwegen de Slaveree up de
Plantagen
geev dat in dusse Johren all massig Slaven ut
Afrika
up de Insel.
1805
hett Grootbritannien de Insel to en
Kolonie
verklaart.
1831
hefft all nich-witte Inwahners de vullen Borgerrechte kregen un
1834
is mit dat
Slavery Abolition Act
de Slaveree in de meisten Lanner vun dat brittsche Empire afschafft wurrn, ok in Dominica.
1865
is de Insel
Kroonkolonie
wurrn. Eerst
1938
hett man Verloov geven to dat Grunnen vun politische
Parteien
.
1951
is dat ole Wahlrecht afschafft wurrn, datt de Stimmen afhangig maakt harr vun Besitt un Vermogen. Dat lieke Wahlrecht is denn infohrt wurrn.
1957
hett de Insel ehrn eersten Chief Minister kregen.
1967
kreeg Dominica en ?begrenzte Unafhangigkeit“. Butenpolitik un Strietkrafte sund bi Grootbritannien bleven. Amenne is denn an’n
3. November
1978
de Unafhangigkeit vun Grootbritannien utropen wurrn. Vun den
8. Dezember
1978 af an hoort Dominica to de
Vereenten Natschonen
.
- Nancy H. Owen:
Land, Politics, and Ethnicity in a Carib Indian Community
, in: Ethnology 14/4 (1975) 385?393
- Peter Hulme:
Remnants of Conquest The Island Caribs and their Visitors, 1877?1998
, Oxford: Oxford University Press 2000
- ↑
Born:
CIA World Factbook
2008
- ↑
http://www.lennoxhonychurch.com/heritage.cfm?Id=148
- ↑
http://www.thedominican.net/articles/newsdesk24.htm
Naricht vun’n 18. August 2007
- ↑
CIA-Factbook, over Dominica
- ↑
Landerinformatschonen vun dat Utwartige Amt over Dominica
- ↑
BBC ? Video Nation ? CARIBS by Saturine Dodds
- ↑
Dominica rejects legislating intermarriage to save Carib Indians
, in: Dominica Weekly, 13. Mai 2008