Iz- zona ekonomika esklussiva hi qatgħa baħar tmiss mal-ibħra territorjali li fuqha Stat tal-kosta jkollu s-sovranita għall-?estjoni tar-ri?orsi naturali, ?urisdizzjoni fi kwestjonijiet ta’ installazzjoni u u?u ta’ strutturi artifi?jali jew fissi, ri?erka xjentifika, protezzjon u konservazzjoni tal-ambjent tal-baħar.

Definizzjoni [ immodifika | immodifika s-sors ]

Skont il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti fuq id-Dritt tal-Baħar ("United Nations Convention on the Law of the Sea", "UNCLOS"), iz-Zona Ekonomika Esklussiva tista’ testendi sa 200 mil nawtiku mil-linja-ba?i ( baseline ) li minnha jitkejjel il-kobor tal-ibħra territorjali ( territorial waters ). Fil-ka? li fih il-kobor tal-ibħra territorjali jkun ta’ 12-il mil, iz-Zona Ekonomika Esklussiva jista’ jkollha estensjoni massima ta’ 188 mil. Kif previst miz-"Zona kontigwa" ? li, fejn te?isti, tkun tagħmel parti miz-Zona Ekonomika Esklussiva? iz-Zona Ekonomika Esklussiva, biex issir effettiva, trid tkun proklamata formalment fil-konfront tal-komunita internazzjonali.

Regolamentazzjoni [ immodifika | immodifika s-sors ]

Iz-Zona Ekonomika Esklussiva għandha valur merament funzjonali u tassenja biss lill-Istato tal-kosta il-jedd li jisfrutta r-ri?orsi tal-kolonna t'ilma li tinsab fuq qiegħ il-baħar, u għalhekk ma tikkontemplax il-jeddijiet l-oħrajn kollha marbutin mal-baħar territorjali. Għal dak li għandu x’jaqsam mar-ri?orsi tal-qiegħed u tas-sottoswol tal-baħar, l-UNCLOS tiddefinixxi l-istitut tal-Pjattaforma kontinentali. Fil-ka? ta’ stati ?irien jew imissu, jintu?a l-kriterju tal-ekwidistanza (ħlief ovvjament jekk il-partijiet jiftehmu mod ieħor), ji?ifieri jinstab il-punt ekwidistanti bejn i?-?ew? linji-ba?i tal-ibħra territorjali rispettivi. Fi kliem ieħor, jidħlu fiz-zona esklussiva l-punti kollha tal-baħar li jkunu l-eqreb għall-kosta ta’ Stat meta jitqiesu ma’ dawk ta’ Stat ieħor. Dan il-prin?ipju i?da ma ?iex a??ettat bħala konswetudinarju fid-Diritt Internazzjonali u allura ma jgħoddx awtomatikament bejn l-Istati kollha. Ngħidu aħna, fis-Sentenza tal-Qorti Internazzjonali tal-?ustizzja tal-20.2.1969 dwar id-delimitazzjoni tal-pjattaforma tal-Baħar tat-Tramuntana, ?ie preferut il-ftehim, li jrid ne?essarjament ikun ibba?at fuq l-ekwita, bejn l-Istati.

Is-sisien taz-Zona Ekonomika Esklussiva [ immodifika | immodifika s-sors ]

Il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti fuq id-Dritt tal-Baħar inkiteb mill- International Law Commission tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti u ?iet adottata f’Montego Bay nhar il-10 ta’ Di?embru 1982. Xi Stati għadhom ma aderixxewx għall-Konvenzjoni; fost dawn hemm l-Eritrea, l-Iran, I?rael, il-Libja, l-Istati Uniti u t-Turkija. L-Istati Uniti, i?da, japplikaw l-UNCLOS f’dawk il-partijiet li jirriflettu d-Dritt Internazzjonali konswetudinarju, rikonoxxuti bis-saħħa tal-?urisprudenza tal-Qrati Internazzjonali kompetenti ^[1] .

Fil-Mediterran [ immodifika | immodifika s-sors ]

Sal-aħħar tas-snin 90 tas-seklu 20, l-ebda pajji? tal-Baħar Mediterran ma kien ipproklama Zona Ekonomika Esklussiva, minkejja li kellhom kull jedd. Ir-ra?uni kienet l-aktar minn konsiderazzjonijiet ?eografi?i: f’ebda punt tal-Mediterran il-kosti ma huma bogħod ta’ aktar minn 400 mil jew i?jed mill-kosti tan-naħa l-oħra li huma ta’ Stat ieħor. Kien hemm ukoll ra?unijiet ta’ opportunita, pere?empju biex ikun evitat li ji?i ddisturbat l-i status quo minħabba l-possibilita ta’ tilwim bejn il-Gre?ja u t-Turkija. Il-Mediterran kien ikkaratterizzat għalhekk minn zoni mifruxin ta’ baħar għoli, u kien hemm biss zoni limitati ri?ervati għas-sajd, bħalma hi z-Zona Ekonomika Esklussiva Maltija ta’ 25 mil. Lejn l-aħħar tas-seklu 20, dan il-prin?ipju ?ie mminat b’iniziattiva ta’ xi Stati:

• 1994 : zona ri?ervata għas-sajd mill-Al?erija
• 1997 : zona ta’ protezzjoni tas-sajd ta’ Spanja
• 2003 : zoni ta’ protezzjoni ekolo?ika ta’ Franza; zona ta’ protezzjoni ekolo?ika u tas-sajd tal-Kroazja
• 2005 : zona ta’ protezzjoni tas-sajd tal-Libja
• 2006 : zona ta’ protezzjoni ekolo?ika tal-Italja

Ingħatat spinta lill-ħolqien ta’ Zona Ekonomika Esklussiva mill-politika ta’ ?estjoni tar-ri?orsi tal-baħar tal-Unjoni Ewropea bl-iskop li jitwaqqaf is-sajf illegali magħmul mill-bastimenti tas-sajd A?jati?i.

Biblijografija [ immodifika | immodifika s-sors ]

D.J. Attard, The Exclusive Economic Zone in International Law, Clarendon Press

Referenzi [ immodifika | immodifika s-sors ]

1. ^ Oxman, Bernard H. (2008). "International Tribunal for the Law of the Sea - exclusive economic zone - arrest of fishing vessel - duty of prompt release on bond - effect of confiscation of vessel - international standards of due process of law". American Journal of International Law (bl-Ingli?). 102 (2): 316?322. doi : 10.2307/30034542 .