???????? ???????
(?
??????
:
Republica Moldova
) ???
?????
?
???? ??????
, ???
??????
?
????????
.
????? ???? ?? ????????? ?? ??????? ??? ??? ?
??????? ??????? ???????
???
??????
??????? ???? ???? ?????? ??? ?????
?????
?????
1812
?
1918
?
???? ???????
?????
1940
?
1941
?-
1944
?
1991
. ???
??????? ???? ???????
??????
????????? ???????????? ????????? ?? ???????
?? ???????. ???? ????? ??? "
???????????
" ?? ????? ??????? ???????? ??????? ??????? ?? ??????? ???? ??? ?????? ???? ??? "????????? ????????? ?????????????". ?????? ???? ????? ?
?? ?????
, ?? ?????? ???? ?? ??? ???????? ???? ???
????? ??? ???? ???
.
- ??? ????? ?
???????? ?? ???????? ???????
???? ????
??????
?
????????
, ???? ??? ???????, ????? ???? ?????? ????? ??????? (??????
???? ????????????????
), ??? ??
????????? ????????? ???????????? ?????????
, ???? ????????? ???????????? ????????? ??
????????
. ???? ???? ????????? ??????
??????? ?'??????
(?????
??????
) ???? ????? ??????? ?????? ???????. ??????
1991
???? ????? ???? ?
?????
?
??????????
???????? ?????? ?? ????? ????? ??????? ??? ??????, ?????? ?????? ??????? ?? ??????? ??????? 1991. ??????, ????????? ?? ?
?????
????? ???????????, ????? ?????? ???????? ??????? ????? ?????????? ??????? ?????? ?
??????
, ???? ??? ?????? ?? ????? ??? ??????, ???????
?????? ???????? ???????
? ?? ??? ??????? ?????? ???? ?????? ??????? ??????. ?????? 2023, ??????
?????? ???????
?????? ????? ?????? ??????? ???? ?? ???????
[7]
. ???? 2024, ???? ??????? ?? ??????? ????? ?????? ?????? ??????? ???????? ?????? ???????.
[8]
???? ?????? ????????? ??????? ??? ????????
????????
??????? ??:
?
??? ???????
?? 104 ?????, ??????? ?????? ?? ???? ????, ????? ?????, ????? ????? ???? ?????.
?????? ??????
?????? ?????? ?-32 ????.
????? ??????? ?????? ?? ?????
?????
,
??? ????
,
??????
,
????? ????
,
?????
,
?????
?
????? ???
.
???? ?
??????
??? ??
????? ????
,
????
?????? ??????,
?????
,
????
, ?????
???
?
??????
, ??????
???
, ?????? ????? ???? ?? ??????? ??????? ?-13 ?"? ????? ?
??????
, ??530 ???? ???? ????? ??????? ?????? ?-40 ?????? ???? ?? ???
[9]
.
?????? ???? ???????? ?? ???????? ??????? ??
???
,
??????
, ????? ????? ?
??
.
??????? ??????
??????
, ???? ???????,
??????
???? ?
??? ???????
??
?????? ???????
. ??? ?????? ?????
????
,
???
,
??????
,
???
??????
???
,
??????
, ????? ???,
???
,
???
?
??????
??????,
??????
,
????????
,
??????
,
??????
?
??????
.
??? ????? ???? ???? ??? ????? ??? ???,
????? ?????
???????? ?????? ??????? ????? ??????? ?? ???? ??????????, ????? ???????
???? ??
??????.
???? ?????? ??????? ?? ??????? ???
???? ???????
.
????
1992
??????
?????? ?????????? ??? ???????? ??????? ???? ????????
??????? ?? ??????? ???? ????? ??? ??? ?????.
???????? ??????? ???
????? ??? ???? ???
, ??????? ????? ?? ??? ??? ?????? ????????? ????? ????????. ?????? ??????? ????
?????
, ??-11% ?????
?????
. ?
?????
???????? ?? ?? ?
??????
??
????
.
?????? ???????? ???????? ?? ???????
?? ?????? ??????? ?? ???? ?????? ???? ?????? ???, ????? ???? ?? ???? ?????? ????? ?? ????? ??????.
???? ??? ??????
[10]
. ?? ??? 2023, ???? "
???? ??????????
" ?? "???????" ?????? ??????? ???????? ?
??-???
?? ??? ?????? (??????? - Grai) ?? ???? ?
??????
, ????? ????? ?
??????????
,
??????
,
???????
,
???????
,
???????
??
?????
. ?? ??????? ?? ???? ???????, ???? ???? ???????? ??????? ???????? (?? ?? ????? ????? ?????, ??????? ?? ?????? ???????), ????? ???????? ??????? ???????, ?????? ??????? ???????. ???? ????? ???? ??????? ??????? ????????? ???? ?????? ????? ????? ???? ?????; ?
???????????
??????? ????? ????? ???? ??????? ????????. ???? ?????? ?? ?????????? ?????? ??? ?? ???? ??????? ???????? ????. ??? ?? ?? ???? ????? ?? ??????? ???? ???? ????? ?? ???????? ?????????? (?????? ???????), ????? ??? ???????. ???? ??? ????? (????? ???
?????????? ???????
??????) ??????? ????? ????, ????? ??????? ????? ?????? ??? ????? ????? ????? ?????? ?????????? ??????? ???? ??????.
???????? ??? ???? ??? ??????? ????? ?????? ???? ??????? ??????? ???????? ?????? ?? ?????????. ????? ?????? ??????? ??????? ??????? ??-16 ???? 2023 ??????? ????????? ????? ????? ?????? ?? ???????? ???? ??????????, ??? ??? ???? ?????? ?????? ???? ???????
[11]
. ???? 10 ???? 2024 ??? ??? ????? ????? ?? ???????? ??????? ?? ????? ?????? ????? ?? ????? ??????? ???? ??????
[12]
.
???? ???????? ??????? ?????? ?? ?????
?????
?
?????????
??????
??????
[13]
.
????
2000
??? ???????? 4,502,450 ??? ???. ?? ??
???? ????????
???? 2008 ??????? ?? ?-4,300,000 ??? ???, ??-2022 ??????? ?? ?????? ?????? ?????. ?????? ??????? ?????????? ????? ?????? ????? ???? (??? ????
?????? ???? ??????? ?????
),
???? ?????
?????, ??????? ????? ?????? ????? ??????? ???????.
?????? ?????, ???? ???????? - ???? ???? ?????? ??? ????? ??????? ???????? ?????, ???? ??? ????? ?
???????
.
????????? ??????? ???? ?-700,000 ?????, 300,000
??????
?
???????
(?? ?????). 47.5% ??????????? ?? ??????, 22%
?????????
, 13% ?????, 2%
???????
?-2.5% ?????. ??? ???????? ????? ???????, ??????? ???? ???? ???????.
90% ?????????? ?? ?????? ???????????, 1% ??????????, 0.14%
??????
, 0.6%
??? ????
, 0.2% ????????, 0.07% ???????, 0.02% ?????? ?-0.02% ???????????.
- ??? ????? ?
????? ???????
???? ?? ????? ????????, ?? ?? ?????? ??????, ?-31,000 ?????? ???? ???? ?? ???? ?? ???????? ????? ????? ????? ?????? ??????? ?? ????? ??????? ????.
???? 1989, ???? ?????? ?? ????? ?? ??? ?????? ????????, ???? ????? ????????? ??????? ??????? ?"???? ??????????? ?????? ??????" ?????? ????? ????? ???????? ??????. ???? 1997 ?????? ???? ??? ????? ????,
????? ?????
, ??? ???? ?"????? ???????? ???????? ???????? ?? ???????"
[14]
.
?-2008 ???? ????? ?? ?? ??? ?"????? ????? ???????" ???? ???? ????? ??? ?????? ??????? ???'???? ???????? ????????.
???? ???? ????????? ??????? '????? ???????? ???????? ???????? ????????' ?? "????? ????? ???????" ?????? ??????? ???????? (??? ?-2013)
[14]
. "????? ????? ???????" ???? ?????? ??? ????, ??? ???, ??? ?????, ??? ?????, ?????? ???????? ???? ????? ??????? ??? ?
???????????
. ?????? ?????? ??? ??? ??? "??? ?????" ??????. ?????? "?????? ??????? ?? ???????" ???? ?? "??????? ?????? ?? ???????" ????? ????
2003
?? ??? ???? ????? ??????
[15]
. ????? ????? ??????? ????? ????? ??????? ?????? "??? ????".
???????? ?????? ???? ??????? ?? ??????
??"?
?? ??????? ?????,
??????? ???????
(??? ????
1991
), ?
?'????
(??? ???? 1993), ?????? ?????? ?????? "??", ?????
????? ?????
, ???? "??? ????" ??????? ??????? ?????
[15]
.
????
1994
????? ??????? ????? ?"?????? ?? ??????? ???????? (??????) ???????? ?????? ????? ??"?
[16]
. ????? ???? ???? ??? ???? ??????, ??? ????? ?? ??? ???? ???? ?????? (2014-1927) ???? ??????? ????? 2014-1989
[17]
. ??? ????? ?? ??????? ??? ??? ???? ???? ?????? ??? ????? ??? ???? ???????
[18]
.
- Dymitry Sheveliov,
The Jewish Revival in Moldova (A Survey of the Jewish Life in Moldova in the years 1990-2000
, Revista de etnologie ?i culturologie vol.XV Chi?in?u ,2011 pp.58-66
- ^
???? ??????? ?????? ??
?????
,
?????????
,
???????
- ^
????? ??? ?????
- ???? ???
Worldometer
, ??? ?????? ?-28 ???? 2021
- ^
1
2
????
???????????
- ^
????? ?????????
- ???? ???
Worldometer
- ^
????? ??"?
- ???? ???
???? ??????
, ??? ?????? ?-1 ????? 2023
- ^
??? ?????? ?????? ???? 2022
???"? ?????? ?-2024 ?? ??? ??? ????? ?????? (UNDP) ??
?????? ????????
- ^
?????? ????????: ?????? ??????? ???? ???"? ?????? ???????? ???????? | ???????
, ???? calcalist, 2023-12-14
- ^
????? (2024-03-22).
"??????? ?? ??????? ???? ????? ?????? ?????? ??????? ?????? ???????"
.
Ynet
. ???? ?-
2024-03-22
.
- ^
?????? ????
,
?? ??? ????? ???? ?? ????? ?????? ?????? ????????
, ????
ynet
, 28 ?????? 2023
- ^
??? ????,
??????? ??????: ???? ??????? ????? ??????
,
????? ????
- ^
Limba roman? devine limba oficial? in Republica Moldova. Legea a fost adoptat?!
(???????)
- ^
Romana, limba oficial? in Republica Moldova. E?ec al sociali?tilor la Curtea Constitu?ional?
(???????)
- ^
Wikipedia
- ^
1
2
?????? ?????? ???? ????? ???????
- ^
1
2
??? ???????? ?? ???????? ??????? ??????
- ^
????? ??????? ?? ??????? ????? ??"?,9 ????? 1994 ???? ?????? 2001
- ^
2014 ,D.Shevelyov 65 note 11
- ^
???? ?? ??"? ??????? - ??????