Lev Trotski
 |
| Nome orixinal
| (ru)
Лев Давидович Троцкий
|
|---|
| Biografia
|
|---|
| Nacemento
| (ru)
Лейб Давидович Бронштейн
26 de outubro de 1879
(Xuliano)
Bereslavka (Imperio Ruso)
|
|---|
| Morte
| 21 de agosto
de
1940
(60 anos)
Coyoacan, Mexico
|
|---|
| Causa da morte
| homicidio
,
hemorraxia cerebral
|
|---|
| Lugar de sepultura
| Grave of Leon Trotsky and Natalia Sedova
(en)
Coyoacan
|
|---|
|
|
| Membro do Politburo do Comite Central do Partido Comunista da Union Sovietica
|
|---|
|
|
|
|
| 25 de marzo de 1919 ? 23 de outubro de 1926
|
| Lista de ministros da Defesa da Uniao Sovietica
(pt)
|
|---|
13 de marzo de 1918 ? 15 de xaneiro de 1925
←
Nikolai Podvoisky
(pt)
?
Mikhail Frunze
(pt)
→
|
| Membro do Politburo do Comite Central do Partido Comunista da Union Sovietica
|
|---|
|
|
| 29 de novembro de 1917
(Xuliano)
? 25 de marzo de 1919
|
| Membro da Asemblea Constituinte Rusa
|
|---|
| 25 de novembro de 1917 ? 20 de xaneiro de 1918
|
| People's Commissar
(en)
People's Commissariat for Foreign Affairs of the Russian SFSR
(en)
|
|---|
|
|
|
|
8 de novembro de 1917 ? 9 de abril de 1918
←
Mikhail Tereshchenko
(en)
?
Georgii Chicherin
→
|
| Membro do Politburo do Comite Central do Partido Comunista da Union Sovietica
|
|---|
| 10 de outubro de 1917
(Xuliano)
? 23 de outubro de 1917
(Xuliano)
|
|
|
|
|
| Datos persoais
|
|---|
| Pais de nacionalidade
| Mexico
(1937?1940)
Union Sovietica
(?1932)
Republica Socialista Sovietica de Ucraina
(1919?1922)
Republica Socialista Sovietica Federativa de Rusia
Imperio Ruso
|
|---|
| Grupo etnico
| Ukrainian Jews
(en)
e
Russian Jews
(en)
|
|---|
| Ideoloxia politica
| Trotskismo
|
|---|
| Educacion
| Universidade Nacional de Odessa
(pt)
|
|---|
| Altura
| 174 cm
|
|---|
| Actividade
|
|---|
| Lugar de traballo
| San Petersburgo
Moscova
|
|---|
| Ocupacion
| politico
,
militar
,
historiador
,
xornalista
,
revolucionario
,
autobiografo
,
filosofo
,
diplomatico
,
escritor
|
|---|
| Partido politico
| Partido Comunista da Union Sovietica
(1917?1927)
Partido Obreiro Socialdemocrata de Rusia (faccion bolxevique)
Partido Obreiro Socialdemocrata Ruso
Partido Socialista Suizo
|
|---|
| Membro de
| |
|---|
| Movemento
| Trotskismo
|
|---|
| Pseudonimo literario
| Троцкий
Л. Седов
Антид Ото
Перо
Старик
|
|---|
| Lingua
| Lingua rusa
,
lingua ucraina
,
lingua alema
,
lingua inglesa
e
lingua francesa
|
|---|
| Carreira militar
|
|---|
| Lealdade
| Union Sovietica
|
|---|
| Rama militar
| Exercito Vermello
|
|---|
| Rango militar
| Xeneral
|
|---|
| Conflito
| Guerra Civil Rusa
,
Revolucion Rusa de 1917
,
Revolucion de Outubro
e
Guerra polaco-sovietica
|
|---|
| Participou en
|
|---|
|
| 17 de abril de 1923
| 12th Congress of the Russian Communist Party
(en)
|
| 27 de marzo de 1922
| 11th Congress of the Russian Communist Party
(en)
|
| 6 de marzo de 1918
| 7th Congress of the Russian Communist Party
(en)
|
| 30 de abril de 1907
(Xuliano)
| V Congreso do Partido Obreiro Socialdemocrata de Rusia
|
| 17 de xullo de 1903
(Xuliano)
| II Congresso do Partido Operario Social-Democrata Russo
(pt)
|
|
|
| Obra
|
|---|
Obras destacables
|
| Arquivos en
| |
|---|
Familia
 |
|---|
| Conxuxe
| Natalia Sedova
Aleksandra Sokolovskaya
|
|---|
| Fillos
| Sergei Sedov
(pt)
(
 )
Natalia Sedova
(pt)
Zinaida Volkova
(pt)
(
)
Aleksandra Sokolovskaya
(pt)
Lev Sedov
(pt)
(
)
Natalia Sedova
(pt)
|
|---|
| Pais
| David Bronstein
(en)
e
Anna Bronstein
(en)
|
|---|
| Irmans
| Olga Kameneva
(pt)
|
|---|
| Parentes
| Semen Semkovski
(en)
(
curman entregue
)
|
|---|
| Cronoloxia
|
|---|
|
| marzo de 1933-outubro de 1933
| queima de libros na Alemana nazi
|
|
|
Premios
|
|
|
    |
Lev Trotski
[
1
]
nado en
Ianovka
(
Ucraina
) o
7 de novembro
de
1879
e finado en
Coyacan
(
Mexico
) o
21 de agosto
de
1940
, foi un intelectual
marxista
e revolucionario
bolxevique
.
O seu nome en ucraino e Лев Давидович Троцький, que pode ser transliterado como Lev Davidovitch Trotskii. Mais o seu verdadeiro apelido de familia era Bronstein (Бронштейн). Polo calendario xuliano, empregado nos paises de tradicion ortodoxa, naceu o
26 de outubro
de
1879
.
Nos primeiros tempos da
Union Sovietica
desempenou un importante papel politico, primeiro como
Comisario do Pobo para os Asuntos Exteriores
, posteriormente como creador e comandante do
Exercito Vermello
, e fundador e membro do
Politburo do Partido Comunista da Union Sovietica
. Afastado por
Stalin
do control do partido, Trotski foi expulsado deste e da
Union Sovietica
, refuxiandose en
Mexico
, onde vai ser asasinado por un axente catalan as ordes de Stalin. As suas ideas politicas, expostas nunha obra escrita de grande extension, daran orixe o
trotskismo
, corrente ainda hoxe importante no marxismo.
Trotski
de rapaz no ano
1897
.
Trotski naceu nunha pequena localidade do
oblast
de Kherson na actual
Ucraina
, sendo o quinto fillo de David Bronstein e Anna Bronstein, humildes labregos de orixe xudaica, ainda que non relixiosos, que aproveitaran os esquemas de colonizacion tsarista na
Crimea
para abandonaren a area tradicional de residencia autorizada os xudeus (o "palio") e converterse o pai nun prospero facendeiro. Cando Trotski tina 9 anos, o seu pai enviouno a
Odesa
para educarse. Ainda que era bo estudante, xa de mozo mostraba a sua tendencia a rebelion, organizando unha protesta contra unha impopular profesora en 2º curso. Con todo, non expresou un especial interese pola politica ou o socialismo ate
1896
, cando se traslada a
Nikolaiev
(agora
Mykolaiv
) onde estudara
matematicas
. A sua irma casaria posteriormente con
Lev Kamenev
, un dos principais lideres bolxeviques e membro do triunvirato liderado por Stalin que afastaria o propio Trotski do poder.
Lev Trotski
, cara ao ano
1900
, no seu exilio siberiano
Trotski contactou por primeira vez co
marxismo
en
1896
, sendo ainda estudante en
Nikolaiev
. Participou dende novo na oposicion clandestina o rexime autocratico dos tsares, organizando no ano
1897
a
Liga Obreira do Sur de Rusia
, polo que foi preso por primeira vez en
1898
e condenado a dous anos de detencion. Nese periodo casou coa sua primeira muller,
Alexandra Sokolovskaia
. En
1900
foi novamente condenado a catro anos de exilio en
Siberia
, onde naceran as suas duas primeiras fillas, Nina e Zina, a primeira delas morreria de tuberculose no final da decada de 1920 e a segunda suicidariase na emigracion forzada por
Stalin
, en
1933
. En
1902
, asumindo o nome Trotski dun garda carcerario dos tempos de Odesa, conseguiu fuxir de
Siberia
rumbo a
Londres
, onde se aproximou a figura que enton xa destacaba como lider da oposicion socialdemocrata no exilio:
Vladimir Lenin
, cando este era editor do
Iskra
, xornal do
Partido Socialdemocrata dos Traballadores de Rusia
(PSDTR).
En 1903 participa no 2º congreso dese partido. Malia discordar da concepcion autoritaria que tina
Lenin
do partido, a quen censuraba os metodos ditatoriais e o
xacobinismo
, colaborou con el e procurou en van reconciliar a faccion
bolxevique
de Lenin coa faccion
menxevique
. Acabou por se alinar cos menxeviques, o que afectou negativamente a sua relacion con Lenin durante os 14 anos seguintes, a pesar da fugacidade do alinamento, pois en
1905
rachou cos menxeviques e tornouse un socialista independente. E no decorrer deste primeiro exilio cando conece a sua segunda esposa, a revolucionaria
Natalia Sedova
, quen seria a sua companeira constante no resto da sua vida e coa que tivo dous fillos.
Trotski
coa sua filla Nina en
Francia
, no ano
1915
Dous anos despois regresa a
Rusia
para participar na revolucion de
1905
, chegando a presidente do primeiro consello revolucionario, o soviet de
San Petersburgo
. Fracasada a revolucion, a sua implicacion nunha folga xeral en outubro e o apoio a rebelion armada que dela seguiu supuxeron a condena o exilio perpetuo, novamente en
Siberia
. Mais en xaneiro de
1907
consegue novamente escapar e regresar a Londres para participar no 5º congreso do PSDTR. En outubro dese ano mudase para
Viena
, onde edita o xornal
Pravda
(A Verdade) ate o 23 de abril de 1912. Distribuido clandestinamente en Rusia, este xornal foi unha das publicacions revolucionarias mais populares da epoca, sendo o seu nome apropiado polos bolxeviques de Lenin, que crearan asi o futuro
Pravda
, xornal oficial do PCUS. Na sua
Pravda
vienense, Trotski defendeu a union de todalas correntes socialdemocratas, o que orixinou na epoca vivas polemicas con
Lenin
.
Durante as
guerras balcanicas
de
1912
-
1913
, Trotski, esgotado polas loitas partidistas da emigracion rusa, trasladase para a
Serbia
,
Bulgaria
e
Romania
como correspondente do xornal liberal ucraino
Pensamento de Kiev
. Ali denuncia atrocidades de guerra cometidas polas forzas serbias e bulgaras contra as poboacions turca e albanesa, e participa nas actividades politicas da socialdemocracia romanesa. Mais tarde, en
1914
, perante a ameaza de ser internado como cidadan dun pais inimigo durante a eclosion da
primeira guerra mundial
, Trotski mudase de Austria para Suiza e posteriormente para
Francia
, onde editara a publicacion
Nashe Slovo
(A Nosa Palabra), cuxo apoio a lina antimilitarista adoptada por parte do movemento socialista na conferencia de Zimmervald acabara por indisponelo co goberno frances, que, por instigacion do embaixador ruso en
Paris
, remata por deportar a Trotski en setembro de
1916
para
Irun
, en
Euskadi
, onde e novamente detido pola policia e forzado a embarcar para os
EUA
. Estabelecese en
Nova York
, onde colabora no xornal
Novy Mir
. Ali atopase cando, de supeto, co derrube do
tsar
Nicolao II
, estoura a
Revolucion Rusa de 1917
, levandoo a regresar o seu pais en maio.
Saudando na rua, en outubro de
1917
No decorrer da revolucion, Trotski deixa de crer na unificacion de todalas faccions socialdemocratas, abandona a sua traxectoria anterior de socialista independente e xuntase o partido bolxevique de
Lenin
. Destacando polo seu talento como organizador e axitador, e elixido presidente do
soviet
de
Petrogrado
, participa activamente na loita para derrubar o Goberno Provisorio de
Aleksandr Kerenskii
, e lidera o Comite Militar Revolucionario que planea e concretiza o asalto o
Palacio de Inverno
, consumando a
Revolucion de Outubro
.
Despois da conquista do poder polos bolxeviques, Trotski tornase
Comisario do Pobo para os Asuntos Exteriores
, coa mision de negociar o armisticio militar con
Alemana
e os seus aliados. A posicion de Trotski nas negociacions do armisticio foi oposta a de
Lenin
?que achaba que deberia ser asinado un tratado con
Alemana
en calquera condicion? mais tamen oposta a dos comunistas de esquerda, que propunan a guerra revolucionaria; para el, a posicion a tomar seria de "nin paz, nin guerra"; o goberno sovietico deberia retirarse das conversacions e esperar pola axitacion revolucionaria no exercito aleman. A traves dunha combinacion previa con Lenin, que aceptara probar a sua proposta ("para estar de boas con Trotski, paga a pena ate perder
Letonia
e
Estonia
", diria Lenin), Trotski acaba por retirarse das conversas o
10 de febreiro
de
1918
, respondendo a
Alemana
cun novo ataque, que obrigou o goberno sovietico a asinar por fin a
3 de marzo
o desvantaxoso
Tratado de Brest-Litovsk
, que retirou o pais da
primeira guerra mundial
para responder os desexos de paz das masas e concentrarse na consolidacion da Revolucion.
Cartel do
Exercito Branco
presentando a
Trotski
coma o
diano
Trotski abandona o cargo, mais no mesmo mes e nomeado
Comisario do Pobo para os Asuntos Militares
(ate
1925
) e, en setembro, lider do
Comite Militar Revolucionario do rexime sovietico
. E neste contexto cando lidera de forma decisiva a creacion e organizacion do
Exercito Vermello
, que acaba por vencer a longa e violenta guerra civil (
1918
-
1920
) contra o
Exercito Branco
(
contrarrevolucionarios
) e os seus aliados estranxeiros, garantindo a supervivencia do rexime sovietico. O seu prestixio publico sofre, mentres, abalos importantes: cando se produce a represion da revolta de
Kronstadt
, na que tivo un papel importante, e cando propon abertamente o combate o desemprego decorrente da desmobilizacion e a rapida recuperacion economica da
Rusia
Sovietica pola abolicion da independencia, mesmo nominal, dos
sindicatos
e pola xeneralizacion do traballo coercitivo a traves da formacion de "exercitos do traballo" que mobilizaran forzosamente os traballadores ociosos. Sumandose a desconfianza dos veteranos bolxeviques pola sua adhesion tardia o Partido, estas posicions daranlle unha fama de bonapartista e ditador militar en potencia, o que o debilitara diante de Stalin;
Lenin
, no seu testamento politico, falara de Trotski coma "o home mais capaz do presente Comite Central", mais deplorara as suas tendencias autoritarias (nas palabras de
Lenin
, "a sua tendencia a abordar as cuestions apenas polo lado administrativo"), o que o mesmo
Lenin
xa comentara acedamente nun encontro dos seus partidarios no ano
1920
: "Trotski e un home temperamental con experiencia militar. Apaixonouse polo aparello (burocratico) pero de politica non entende nada".
Trotski
e
Lenin
en
Petrogrado
, rodeado de soldados
A morte de
Lenin
en
1924
crea un baleiro de poder que Stalin acaba por encher, aproveitando a influencia da que xa dispuna na burocracia partidaria. Nese momento, Trotski non quixo ou non puido oporse activamente a Stalin, mantendose discreto no 12º Congreso do Partido en
1923
(especialmente na polemica cuestion do testamento ocultado de
Lenin
, que condenaba a un Stalin demasiado poderoso e apelaba directamente a sua destitucion) onde acaba por perder o control deste ante un triunvirato constituido por
Stalin
,
Lev Kamenev
e
Grigori Zinoviev
, que posteriormente Stalin disolveria con purgas os seus propios camaradas, ate concentrar todo o poder na sua persoa. Trotski e os seus apoios organizanse na Oposicion de Esquerda, faccion que nos anos seguintes loita no interior do partido contra Stalin.
Habia, poren, unha asimetria fundamental nesta loita entre faccions: a
Oposicion de Esquerda
, por mais implantada que estivese no interior da militancia comun do Partido, non tina poder no interior das instancias decisorias do Partido Bolxevique xa totalmente burocratizado. Trotski, pola sua entrada tardia no Partido e por non ter asumido responsabilidade nos nomeamentos burocraticos como
Stalin
, non posuia a capacidade de influenciar coas suas posicions polo exercicio do clientelismo. Ainda mais, dende o seu decimo congreso, no ano
1920
, o Partido Bolxevique adoptou ?co apoio de Trotski? un novo rexemento administrativo que prohibia a existencia de faccions permanentemente organizadas no partido, o que facia posibel que calquera contestacion os lideres do Partido puidera ser caracterizada como "faccionaria".
Durante a preparacion polo
Comintern
dun levantamento revolucionario en
Alemana
a finais de
1923
(con
Lenin
ainda vivo, pero incapacitado), Trotski solicita o Partido permiso para atender un convite feito polo lider comunista aleman
Heinrich Brandler
e dirixir o levantamento proxectado
in situ
como combatente revolucionario internacional (un proxecto que de certa forma anticipaba a aventura boliviana do
Che Guevara
). O permiso foi negado, pois Stalin temia que Trotski caese prisioneiro ou morto, pola situacion embarazosa que iso provocaria o goberno sovietico, e temia mais ainda a posibilidade de que regresase de
Alemana
vitorioso, o que faria aumentar o seu poder e influencia. O levantamento aleman, mal preparado e executado, foi un fracaso e fortaleceu a tendencia stalinista de abandonar a revolucion socialista internacional polo "socialismo nun so pais".
No decorrer das loitas confusas que seguiron, Trotski procurou unha axuda ?asi como un aumento da sua influencia? na concentracion no traballo teorico e intelectual. Trotski xa formulara, durante a revolucion de
1905
, a
Teoria da Revolucion Permanente
(a proposicion de que a revolucion liberal-burguesa, nas condicions dun pais capitalista atrasado como Rusia non se deteria na constitucion dunha republica democratica, senon que avanzaria cara a unha revolucion socialista, nun proceso sen solucion de continuidade) contraria o entendemento evolucionista do marxismo predominante na epoca, segundo o cal a revolucion socialista e un produto do esgotamento previo das posibilidades de desenvolvemento capitalista nacional. Despois da Revolucion de 1917, pasou a defender tamen que a revolucion socialista era un proceso mundial e que a Revolucion Rusa necesitaba continuar a se desenvolver nunha arena mundial, no ambito dunha perspectiva internacionalista que contrastaba claramente coa politica stalinista do "socialismo nun so pais". Defendeu a rapida industrializacion da economia e o abandono da
Nova Politica Economica
de
Lenin
, cando Stalin e o teorico
Bukharin
defendian a industrializacion gradual e a manutencion daquela politica.
A disidencia no interior do Partido chegou a poboacion cando Trotski publica, en
1924
, un prefacio a edicion dos seus escritos de
1917
, As
Leccions de Outubro
, criticando a falta de estratexia revolucionaria de Stalin e da direccion do
Comintern
na direccion do levantamento aleman de
1923
, e compara as suas actitudes coa indecision demostrada por Kamenev e Zinoviev nas vesperas da Revolucion de Outubro. Estas abertas discordancias afastan politicamente a Trotski de
Stalin
, culminando na sua expulsion do partido o
12 de novembro
de
1927
, e no exilio en
Alma Ata
(hoxe
Almaty
), na enton
Republica Socialista Sovietica de Casaquistan
, o
31 de xaneiro
de
1928
, e finalmente a expulsion da
Union Sovietica
no ano
1929
. En xullo dese ano comeza a publicar un boletin mensual da oposicion, que continuara a ser publicado e contrabandeado para o territorio sovietico durante todo o seu exilio.
Ironicamente, afastado Trotski, Stalin virase contra
Bukharin
e acaba por apropiarse de moita da politica economica de Trotski, levandoa a practica e sendo criticada por todalas partes como esaxeradamente violenta e autoritaria. Tal "viraxe a esquerda" de Stalin foi moito por privar a Oposicion de Esquerda de gran parte dos seus partidarios na
URSS
, que acabaran por se adherir a Stalin. A inmensa maioria dos antigos trotskistas haberian de perecer nas grandes purgas dos anos 30.
Lev Trotski
con Harry De Boer e James H. Bartlett e as suas esposas en
Mexico
no ano
1940
.
Despois da deportacion, Trotski pasou por
Turquia
,
Francia
(xullo de
1933
a xuno de
1935
) e
Noruega
(xuno de
1935
a setembro de
1936
), fixandose finalmente en
Mexico
, a convite do pintor
Diego Rivera
, vivindo temporalmente en casa deste e mais tarde en casa da esposa de Rivera, a pintora
Frida Kahlo
. A partir deste momento aumenta considerabelmente a sua producion escrita, escribindo importantes obras como a sua autobiografia,
Moia zhizn
(en galego
A Mina Vida
,
1930
), a
Istoria ruscor revoliutsii (
en galego
Historia da Revolucion Rusa
) en 2 volumes publicados en
1930
e
1932
:
A Revolucion Permanente
(
1930
) e
A Revolucion Traizoada
(
1936
), unha critica violenta o stalinismo. Apoiandose sobre un panfleto de
Rakovski
,
Os Perigos profesionais do poder
, Trotski consideraba n’
A Revolucion Traizoada
que a
Union Sovietica
se tornara nun Estado de traballadores deformado, controlado por unha burocracia antidemocratica (derivada da propia clase obreira) que teria eventualmente que ser derrubada por unha segunda revolucion politica que restaurase o caracter democratico da revolucion socialista ou, enton, dexenerar ate o punto de regresar o capitalismo. Considerando a
URSS
stalinista como un estado de transicion entre o capitalismo e o socialismo, e non considerando que se tivese convertido nun capitalismo de Estado, Trotski oponse no inicio da
segunda guerra mundial
a aqueles seguidores que propunan retirarlle o apoio a
URSS
en caso de ataque externo, lanzando a consigna de "defensa incondicional da
Union Sovietica
".
Derradeiro despacho de
Trotski
, onde foi asasinado
O
3 de setembro
de
1938
, nunha reunion con 25 delegados de 11 paises, Trotski e os seus seguidores fundan a
IV Internacional
, como alternativa a
III Internacional
stalinista. Trotski entrara namentres en conflito con
Diego Rivera
(nunha disputa que tina que ver tanto coas pretensions politicas de Rivera no movemento trotskista, que Trotski desfavorecia, coma co breve romance de Trotski con
Frida Kahlo
) e mudarase en
1939
para unha casa propia no barrio de
Coyoacan
, na
Cidade de Mexico
. O
24 de maio
de
1940
sobrevive a un ataque na sua casa por asasinos o mando de Stalin, o pintor mexicano stalinista
David Alfaro Siqueiros
e
Vittorio Vidale
. Non sobrevivira, poren, o segundo ataque de Stalin: o
20 de agosto
de
1940
, o axente da policia politica sovietica (
GPU
)
Ramon Mercader
, nado en
Barcelona
, consegue entrar pacificamente na sua sala para un encontro, onde lle entrega un artigo feito por el para que lle dese a sua opinion. Mentres Trotski, sentado no seu despacho o lia, Mercader arremete cunha piqueta un golpe fatal dende atras no seu cranio. O ouvir o ruido, os gardacostas de Trotski precipitanse para a sala e case matan a Mercader, pero Trotski detenos, exclamando: "
Non o maten! Ese home ten unha historia para contar!
". Faleceu o dia seguinte.
Epitafio de
Trotski
, en
Mexico
.
A casa de Trotski en
Coyoacan
, preservada no mesmo estado en que se encontraba naquel dia, e hoxe un museo. Nos terreos exteriores encontrase o epitafio de Trotski, coa
fouce e martelo
tallados sobre o seu nome.
Trotski nunca foi formalmente rehabilitado polo goberno sovietico, nin durante a "desestalinizacion" de
Nikita Khrushchev
, nin durante o
Glasnost
de
Mikhail Gorbachev
, a pesar da rehabilitacion, durante estes dous episodios, da maioria da vella garda bolxevique morta durante as grandes purgas de
Stalin
.
- ↑
Tamen transliterado Leon, Leon, Leo, Trotskii, Trotsky, Trotskij, Trockij e Trotzky.
Liz, Antonio (2005).
Trotski e o seu tempo 1879-1940
. Entinema.
ISBN
9788481985757
.
|
|---|
| Conceptos basicos
| | |
|---|
| Aspectos
| |
|---|
| Variantes
| |
|---|
| Internacionais
| |
|---|
| Lideres individuais
| |
|---|
| Temas relacionados
| |
|---|
|
|---|
| Eventos
| |
|---|
| Principais grupos
| |
|---|
| Partidos politicos
| |
|---|
| Principais figuras
| |
|---|
| Impacto internacional
| |
|---|
Periodo interrevolucionario
|
|---|
|
|