Budapest
e a capital de
Hungria
e o seu principal centro industrial, comercial e de transportes. Ten 1,7 millons de habitantes segundo o censo de
2005
(unha diminucion significativa respecto dos case 2,1 millons con que contaba a mediados dos anos 80), que representan un quinto da poboacion total do pais. E a setima cidade en tamano da
Union Europea
. Ten unha extension de 252
km
2
.
[
1
]
A cidade de Budapest e o resultado da unificacion en
1873
, ocupando ambas as duas beiras do
Danubio
, das cidades de
Buda
e
Obuda
, na beira dereita, e
Pest
, na esquerda.
A historia conecida de Budapest remontase a antiga cidade romana de
Aquincum
, fundada no ano
89
sobre o sitio dun antigo campamento celta, proximo ao que actualmente e Obuda. Do
106
ata finais do s. IV, foi a capital da provincia de
Pannonia
.
Cara ao ano
896
os
maxiares
, devanceiros do pobo hungaro actual, colonizan a rexion baixo o comando de
Arpad
e asentanse no val pannoniano asi como no sector de Obuda. Hungria e fundada un ano mais tarde, no ano
1000
, coa coroacion do seu primeiro
rex
,
Estevo I
. Ainda que a cidade foi case destruida polos
mongois
en
1241
e que a residencia real foi trasladada a
Visegrad
en
1308
, a cidade converteuse na capital do pais en
1361
.
A conquista da maior parte do pais polos
otomans
interrompeu o crecemento da cidade. Pest cae en mans dos invasores en
1526
. Buda, que foi defendida polo seu castelo, coneceu a mesma sorte quince anos despois. Mentres que Buda se converte en base do goberno turco na rexion, Pest e abandonada polos seus habitantes despois da reconquista en
1686
por parte dos
Habsburgo
, que eran
reis de Hungria
desde
1526
ainda que gran parte do seu territorio fora perdido ante os otomans.
Durante os ss. XVII e XVIII, malia que a cidade sufriu unha grande inundacion que deixou uns 70.000 mortos, Pest tivo un crecemento enorme, grazas ao comercio e ao crecemento combinado das tres cidades. En
1780
o
aleman
e introducido como lingua oficial polos Habsburgo.
A fusion das tres cidades toma forza por primeira vez en
1849
baixo o impulso dun goberno revolucionario, antes de ser revogada despois da reconstitucion da autoridade dos Habsburgo. A union das tres cidades queda definida polo goberno real autonomo hungaro en
1873
despois do
Ausgleich
(Compromiso austrohungaro) de
1867
.
Museo de Belas Artes.
En
1900
a poboacion de Pest e mais importante que a de Buda e Obuda xuntas e a cidade era a segunda do
Imperio Austrohungaro
, despois de
Viena
. Durante o seguinte seculo, a poboacion multiplicarase por vinte mentres que a de Buda e Obuda multiplicarase por cinco. Durante o s. XX a maior parte da industria hungara centrouse en Budapest, o crecemento da poboacion foi enton mais importante. As perdas humanas da
primeira guerra mundial
e a perda consecuente de mais de dous terzos do territorio, constituiron un trauma temporal: Budapest era agora a capital dun pais seguramente mais pequeno, pero independente e soberano. A comezos do
seculo XX
, Budapest tina unha poboacion de 730.000 habitantes (7 veces mais que no censo de 1840).
Vista do rio Danubio.
Sinagoga de Obuda.
Durante o
seculo XX
, a maior parte do crecemento da cidade realizouse nos arrabaldes, multiplicandose por dous a poboacion do arrabalde de
Ujpest
entre
1890
e
1910
e multiplicandose por cinco a poboacion de
Kispest
respondendo a centralizacion da industria na capital do pais. En
1930
a cidade tina un millon de habitantes no seu centro, e 400.000 nos seus arrabaldes.
Trala
segunda guerra mundial
Budapest quedou parcialmente destruida polas tropas britanicas e americanas. Estes ataques tiveron lugar entre o
24 de decembro
de
1944
e o
13 de febreiro
de
1945
, nos ataques contra os
sovieticos
e na defensa das tropas hungaras e alemas. Nos ataques foron destruidas todalas pontes da cidade e morreron mais de 38.000 civis. No xenocidio nazi levado a cabo entre 1944 e 1945 morreron entre o 20% e o 40% dos 250.000 cidadans xudeus que vivian na cidade. A pesar disto, Budapest segue a ser a cidade con mais xudeus
per capita
da
Union Europea
.
| Rexion =
Europa
e
America do Norte
| Tipo =
Cultural
| Criterios = II, IV
| ID = 400
}}
Buda, visto dende Pest.
Budapest e membro da
Organizacion de Cidades do Patrimonio Mundial
.
En Buda:
- No Barrio do Castelo atopase:
En Pest:
- O
Parlamento de Budapest
, construido polo arquitecto
Imre Steindl
(1839-1902), profesor da Universidade Tecnica, de
estilo neogotico
. A construcion do Parlamento comezou o 12 de outubro de 1885. Agora conten a coroa dos reis hungaros, o simbolo do pais, no Salon da Cupula.
- A
Basilica de Santo Estevo
de Pest, a maior igrexa da cidade.
- O Museo de Belas Artes (
Szepm?veszeti Muzeum
) con pinturas espanolas e europeas.
- O Museo Nacional Hungaro (
Magyar Nemzeti Muzeum
).
- A
Praza dos Heroes
(
H?sok tere
) co Monumento do Milenario da chegada dos maxiares (
1896
).
- O Gran Circo de Budapest e o parque zooloxico.
- O
Castelo de Vajdahunyad
.
- A Estacion do oeste
(Nyugati palyaudvar)
de
Gustave Eiffel
.
- O
Belvarosi Templom
, a igrexa mais antiga de Hungria, do seculo XII.
- A
sinagoga da rua Dohany
, a mais grande de Europa do Leste.
- O Museo Etnografico.
En Buda e en Pest:
- O
Metro de Budapest
, construido en
1896
, un dos mais antigos do mundo.
- As pontes: entre outras a Ponte da Cadea (
Lanchid
) e a Ponte Erzsebet.
- A Illa Margaret (
Margit-sziget
), conectada con Buda e Pest pola ponte Margaret. A illa enteira e un parque cun estadio deportivo, unha piscina e balnearios.
- As famosas termas publicas: Balneario Gellert (
Gellert furd?
), Balneario Szechenyi (
Szechenyi furd?
), Balneario Lukacs (
Lukacs furd?
), Balneario Rudas (
Rudas furd?
), Balneario Kiraly (
Kiraly furd?
), Balneario Rac (
Rac furd?
).
Estacion de Keleti.
Linas de Metro de Budapest.
O
aeroporto
internacional de
Ferihegy
e o maior de
Hungria
, con tres terminais de pasaxeiros (1, 2A e 2B). Atopase o leste do centro, do lado de Pest.
Budapest posue tres estacions de
tren
:
Keleti
(o leste),
Nyugati
(o oeste) e
Deli
(o sur). Os servizos ferroviarios estan operados pola MAV.
O
metro
de Budapest considerase o segundo mais antigo de Europa, tralo
londiniense
. Actualmente, o metro posue tres linas: M1 (historica), M2 e M3. A lina M4 esta en construcion mentres hai unha quinta en planificacion.
|
|---|
| Condados
| | |
|---|
| Condados urbanos
| |
|---|
| Capital
| |
|---|
|
- ↑
"Earth from Space: Budapest, Hungary"
.
www.esa.int
(en
ingles
)
. Consultado o
2021-10-08
.