An tSeic

An tSeic
	?eska republika (cs)
Bratach	Armas
	;
Aintiun	Kde domov m?j (1 Eanair 1993)
Mana	≪ Truth prevails (en) ≫
Ainmnithe in omos	Seicigh
Suiomh
	50°N 15°E / 50°N 15°E
Priomhchathair	Prag
Daonra
Iomlan	10,900,555 (2024)
• Dlus	138.22 hab./km²
Teanga oifigiuil	an tSeicis
Reiligiun	direiligiun agus Eaglais Chaitliceach Romhanach
Tireolaiocht
Cuid de	Oirthear na hEorpa ; Aontas Eorpach ; an Eoraip Lair ; an Limistear Eorpach Eacnamaioch
Achar dromchla	78,866 km²
• Uisce	2 %
Suite i no in aice le limistear uisce	Morava , Thaya , Olza , An Oder , Opava agus Jizera
Pointe is airde	Sn??ka (en) (1,603 m)
Pointe is isle	An Eilbe (115 m)
Ar theorainn le	an tSlovaic ; an Ghearmain ; an Pholainn ; an Ostair
Sonrai stairiula
Leanann se/si	Poblacht Chonaidhme na Seice agus na Slovaice agus Poblacht na Seice
Cruthu	1 Eanair 1993
A leanuint ag	luach ar iarraidh
Saoire phoibli	Restoration Day of the Independent Czech State (en) ( 1 Eanair ) ; La an Bhua san Eoraip ( 8 Bealtaine ) ; Czech Statehood Day (en) ( 28 Mean Fomhair ) ; Independent Czechoslovak State Day (en) ( 28 Deireadh Fomhair ) ; Struggle for Freedom and Democracy Day (en) ( 17 Samhain ) ; An Athbhliain ( 1 Eanair ) ; Luan Casca ( Easter + 1 day (en) ) ; La Idirnaisiunta na nOibrithe ( 1 Bealtaine ) ; Oiche Nollag ( 24 Nollaig ) ; An Nollaig ( 25 Nollaig ) ; La Fheile Stiofan ( 26 Nollaig ) ; Saints Cyril and Methodius Day (en) ( 5 Iuil ) ; Jan Hus Day (en) ( 6 Iuil ) ; Aoine an Cheasta ( 2 la roimh an Chaisc )
Eagraiocht pholaitiuil
Coras rialtais	poblacht pharlaiminteach
Comhlacht feidhmiuchain	Rialtas Phoblacht na Seice
Comhlacht reachtach	Parlaimint Phoblacht na Seice
• Uachtaran Phoblacht na Seice	Vaclav Havel (1993?2003)
• Priomh-Aire Phoblacht na Seice	Petr Fiala (2021?)
Udaras breithiunach is airde	Ard-Chuirt Phoblacht na Seice
Eacnamaiocht
OTI ainmniuil	250,681,000,000 $ (2019)
Airgeadra	koruna na Seice
Aitheantoir tuairisciuil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00
Fearann Idirlin barrleibheil	.cz
Glaochod	+420
Uimhir theileafoin eigeandala	112 , 150 , 155 agus 158
Cod tire	CZ
Cod NUTS	CZ
Eile
Suiomh greasain	czechia.eu

Tir suite i lar na hEorpa , ata ina ballstat den Aontas Eorpach , is ea an tSeic ^[1] ( Seicis : ?esko ), no Poblacht na Seice mar a thugtar uirthi go neamhoifigiuil. Ta teorainn aici leis an bPolainn san oirthuaisceart, leis an nGearmain san iarthar, leis an Ostair sa deisceart agus leis an tSlovaic san oirthear. Is i Prag ( Seicis : Praha ) priomhchathair na tire. Tiomsaionn an tir dha reigiun stairiula, mar ata an Bhoiheim ( Seicis : ?echy ) agus an Mhoraiv ( Seicis : Morava ). Ta cuid den tSileis ( Seicis : Slezsko ) sa tSeic chomh maith.

Ainm na tire [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

O tharla nach bhfuil aon ainm stairiuil aonfhoclach ar fail chun tagairt a dheanamh don tir, is minic a usaidtear an t-ainm fada i meid mor teangacha: Poblacht na Seice sa Ghaeilge, ?eska republika sa tSeicis. Is leagain nuachumtha iad na hainmneacha gearra ( ?esko sa tSeicis, an tSeic sa Ghaeilge); ta na leagain seo anois a gcur chun cinn ag rialtas na tire, ach nil a n-usaid saor o chonspoid. Usaidtear an tearma tanaisteach tailte na Seice ( Seicis : ?eske zem? ) mar thearma staire chun tagairt a dheanamh don limistear ar a dtugtar Poblacht na Seice anois.

Stair na tire [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Sa 9u haois a thainig ann don stat Seiceach. Sa 13u agus 14u haois a thainig an borradh ba mho faoin stat agus e faoi riail ag na P?emysligh agus na Lucsamburgaigh . Tar eis Cath Mohacs i 1526, na Hapsburgaigh a rialaigh tailte na Seice agus rinneadh cuid d' Impireacht na hOstaire agus na hUngaire diobh. Tar eis thitim na hImpireachta sin i ndiaidh an Chead Chogadh Domhanda , i 1918, cruthaiodh an tSeicslovaic mar phoblacht neamhspleach a thiomsaigh tailte na Seice agus an tSlovaic araon. Bhi mionlach mor ag pobal na Gearmainise sa stat sin. I dtus an Dara Cogadh Domhanda , de thoradh Chomhaontu Munchen , baineadh cuid mhaith de thailte na Boiheime agus na Moraive den stat agus cuireadh leis an nGearmain iad: Sudetenland ( Gearmainis ) no Sudety a chuirtear ar na tailte sin.

I rith an chogaidh, thainig an chuid eile de thailte na Seice faoi riail na Gearmaine mar Protektorat . Bhi na tSlovaic ina stat neamhspleach a bhi go mor faoi anail na Gearmaine.

I ndiaidh an chogaidh, athaontaiodh an tSeicslovaic , cuireadh Sudetenland ar ais lei agus cuireadh an ruaig ar phobal na Gearmainise sna criocha sin de thoradh Dlithe Bene? -- eachtra ata ag tarraingt go leor conspoide i dtolamh.

Rinne an pairti cumannach coup d’etat i 1948 agus bhi an tSeicslovaic ina tir chumannach o shin. I 1968, mar gheall ar mhishasamh an phobail, bhi iarrachtai ar siul chun reimeas nios daonlathai a chur i bhfeidhm. Glaodh Earrach Phrag ar na hiarrachtai sin. Cuireadh Earrach Phrag faoi chois ag forsai an Aontais Shoiveadaigh agus ag forsai na dtiortha eile a bhi pairteach i g Comhaontu Varsa .

Priomhalt: An tSeicslovaic

D'eirigh le muintir na Seicslovaice an reimeas cumannach a chur o mhaith sa deireadh i 1989 mar thoradh ar reabhloid a bhi chomh siochanta sin go gcuirtear Reabhloid Veilbhite uirthi.

Bhi meid airithe mishasaimh ar phobal na Slovaice i gconai faoin tSeicslovaic agus chonacthas do go leor go dteastaionn a stat uathu. Faoi dheireadh, rinneadh socru polaitiuil agus, 1 Eanair 1993, briseadh an tSeiceslovaic go siochanta ina dha chuid agus cruthaiodh dha stat nua ? Poblacht na Seice agus an tSlovaic .

Geilleagar [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Rinne Poblacht na Seice an coras geilleagrach aici a athru go radacach on gcoras cumannach stat-laraithe go coras an tsaormhargaidh i rith na 1990i. Dar leis an mBanc Domhanda , is i Poblacht na Seice an chead tir o COMECON a bhain an stadas "tir fhorbartha" amach.

Usaidtear an koruna ('coroin') mar airgeadra sa tSeic. Dar le tuairisc na bliana 2017 on gCiste Airgeaduil Idirnaisiunta , is e geilleagar na Seice an 49u ceann is mo ar domhan de reir olltairgeacht intire ( OTI ) paireachta cumhacht cheannaigh (PCC), agus an 49u ceann freisin de reir OTI ainmniula. De reir OTI PCC de reir chonaithigh, is an 39u geilleagar is mo ar domhan ata ag an tSeic, e ar $35,223 don chonaitheach.

Dar le hInneacs Forbartha Daonna Socraithe don Eagothroime na Naisiun Aontaithe , a thomhaiseann caighdean an tsaoil i dtiortha eagsula de reir gneithe eacnamaiochta agus neamh-eacnamaiochta, is i an tSeic an 15u tir is forbartha ar domhan, as 151 ceann a tomhaiseadh, agus an ochtu tir is forbartha san Aontas Eorpach , as 28 ceann. ^[2] I dTuarascail Sonais Domhanda 2018 na Naisiun Aontaithe, meastar gurb i an tSeic an 21u tir is sona, as 156 thir.

I Mi na Marta 2019, ni raibh rata difhostaithe na tire ach ag 1.9%, an leibheal is isle san Aontas Eorpach. ^[3]

Staid pholaitiuil reatha [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Daonlathas ionadaioch is ea Poblacht na Seice. Ta Petr Pavel ina cheann stait faoi lathair. Ta an Priomh-Aire ( Petr Fiala faoi lathair) ina cheann rialtais. Ta dha sheomra sa Pharlaimint ? Seomra na nIonadaithe agus an Seanad. Ghlac Poblacht na Seice le ballraiocht i NATO i 1999 agus san Aontas Eorpach in 2004. Is ball de OECD , de Chomhaire na hEorpa agus de Ghrupa Visegrad i Poblacht na Seice chomh maith.

Ceantair [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Feach freisin [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

An tSeicslovaic

Tagairti [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

↑ Anonymous (2016-07-05). " an tSeicia " (en). an tAontas Eorpach . Data rochtana: 2019-04-10.
↑ " | Human Development Reports ". hdr.undp.org . Data rochtana: 2019-01-27.
↑ http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment_statistics
↑ " 2011 census " (Czech). Cartlannaiodh an bunleathanach ar 13 Samhain 2014. Data rochtana: 9 Iuil 2019.
↑ Na?izeni vlady ?. 212/1997, kterym se vyhla?uje zavazna ?ast uzemniho planu velkeho uzemniho celku Olomoucke aglomerace
↑ Uzemni plan velkeho uzemniho celku ?ESKOBUD?JOVICKE SIDELNI AGLOMERACE, [1] ^{[
nasc briste go buan
]}

[1] Anonymous (2016-07-05). " an tSeicia " (en). an tAontas Eorpach . Data rochtana: 2019-04-10.

[2] " | Human Development Reports ". hdr.undp.org . Data rochtana: 2019-01-27.

[3] ttp://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment_statistics

[4] " 2011 census " (Czech). Cartlannaiodh an bunleathanach ar 13 Samhain 2014. Data rochtana: 9 Iuil 2019.

[5] Na?izeni vlady ?. 212/1997, kterym se vyhla?uje zavazna ?ast uzemniho planu velkeho uzemniho celku Olomoucke aglomerace

[6] Uzemni plan velkeho uzemniho celku ?ESKOBUD?JOVICKE SIDELNI AGLOMERACE, [1] ^{[
nasc briste go buan
]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]


Prag Brno Ostrava	Uimhir	Cathair	Reigiun	Daonra ^[4]	Achar Cathrach	Plze? Liberec Olomouc
	1	Prag	Prag, An Phriomhchathair	1,313,508	2,300,000
	2	Brno	Deisceart Moraive	377,440	729,510
	3	Ostrava	Moraiv-Silesia	294,200	1,164,328
	4	Plze?	Plze?	169,033	380,000
	5	Liberec	Liberec	102,562	270,000
	6	Olomouc	Olomouc	100,378	480,000 ^[5]
	7	Usti nad Labem	Usti nad Labem	93,409	243,878
	8	?eske Bud?jovice	Deisceart Bohemia	93,285	190,000 ^[6]
	9	Hradec Kralove	Reigun Hradec Kralove	92,808	-
	10	Pardubice	Pardubice	89,693	-

f p a An tAontas Eorpach (AE)
An Bheilg An Bhulgair An Chroit An Chipir An Danmhairg An Eastoin An Fhionlainn An Fhrainc An Ghearmain An Ghreig An Isiltir An Iodail An Laitvia An Liotuain Lucsamburg Malta An Ostair An Pholainn Poblacht na hEireann An Phortaingeil An Romain An tSeic An tSlovaic An tSloivein An Spainn An tSualainn An Ungair
Tiortha iarrthacha	An Albain An Bhoisnia-Heirseagaivein An Mhacadoin Thuaidh An Mholdoiv Montaineagro An tSeirbia An Tuirc An Ucrain