Wikipedia, Entziklopedia askea
Uztailaren 15
a
gregoriotar egutegiaren
urteko
ehun eta laurogeita hamaseigarren
eguna
da, 197.a
bisurteetan
. 169 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
Gertaerak
|
|
Egutegia
|
|
Aurreko eta hurrengo urteetan
|
Izendegia
|
Seaska egutegia:
Janire, Ianire eta Zudaire.
|
|
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
- 1799
?
Egiptoko
Rosetta herrian, soldadu frantziarrek
Rosettako Harria
aurkitu zuen, geroago
hieroglifo
egiptoarren dezifratzea ahalbidetu zuena.
- 1988
–
Die Hard
(
Akatzeko Zaila
) filma estreinatu zen,
John McTiernanek
zuzendu eta
Bruce Willis
,
Alan Rickman
,
Alexander Godunov
eta
Bonnie Bedelia
aktoreek antzeztu zuten.
- 2004
–
I, Robot
(
Ni, Errobota
) filma estreinatu zen,
Alex Proyasrk
zuzendu eta
Will Smith
,
Alan Tudyk
,
Bridget Moynahan
,
Bruce Greenwood
,
James Cromwell
eta
Chi McBride
aktoreek antzeztu dute.
- 1749
–
Jose Joaquin Orbe
, bigarren
Valdespinako markesa
(h.
1819
).
- 1817
–
Xarles Harizpe
, baxenafar politikaria eta
euskal idazlea
(h.
1896
).
- 1829
-
Enrique Aldana
, bizkaitar biolin-jotzailea (h.
1856
).
- 1921
–
Antonio Mentxaka
, bizkaitar militar eta idazlea (h.
2002
).
- 1926
–
Enrike Albizu
, gipuzkoar margolaria,
Bidasoko Eskolako
kidea,
Valentzian
(h.
2014
).
- 1929
–
Ignacio Azkarate
, bizkaitar futbolaria ohia.
- 1931
–
Isidoro Bastarrika
, euskal idazlea (h.
1992
).
- 1934
–
Manex Erdozaintzi-Etxart
, frantziskotar fraidea, euskaltzalea eta euskal idazlea (h.
1984
).
- 1945
–
Teo Uriarte
, euskal politikaria,
Sevillan
.
- 1956
–
Pako Galan
,
Eskorbuto
taldeko bateria-jotzailea,
Navas del Madronon
.
- 1967
–
Eduardo Inda
, nafar kazetaria.
- 1971
–
Josu Olalla
, gipuzkoar eskubaloi jokalari ohia.
- 1972
–
Carmen Lopez-Areal
, bizkaitar gidoilaria.
- 1975
–
- 1979
–
Itziar Urretabizkaia
, gipuzkoar aktorea.
- 1982
–
Alan Perez
, nafar txirrindularia.
- 1987
–
Eder Diez Sanchez
, bizkaitar futbolaria.
- 1993
–
Inigo Urbieta
, gipuzkoar futbolaria.
- 1994
–
Endika Galarza
, bizkaitar futbolaria.
- 1998
–
Ane Azkona
, nafar futbolaria.
- 1999
–
Kepa Vieites
, bizkaitar futbolaria.
- 2000
-
Julio Pena Fernandez
, gipuzkoar aktore eta abeslaria.
- 1478
–
Barbara Jagellondarra
, poloniar printzesa,
Saxoniako
dukesa ezkontidea (h.
1534
).
- 1530
–
Joan Nafarroakoa
,
Nafarroako Erresumaren
oinordekoa (h.
1530
).
- 1573
–
Inigo Jones
, ingeles arkitektoa (h.
1662
).
- 1606
–
Rembrandt
, herbeheretar margolari eta irarlea (h.
1669
).
- 1718
–
Alexander Roslin
, suediar pintorea (h.
1793
).
- 1808
–
Henry Cole
, britainiar disenatzailea (h.
1882
).
- 1813
–
George Peter Alexander Healy
, estatubatuar erretratuen margolaria (h.
1894
).
- 1848
–
Vilfredo Pareto
, frantziar jatorriko italiar ekonomialari eta soziologoa (h.
1923
).
- 1854
–
Jacek Malczewski
, poloniar margolaria (h.
1929
).
- 1858
–
Emmeline Pankhurst
, britainiar aktibista politikoa,
mugimendu sufragistaren
sortzaileetako bat (h.
1928
).
- 1871
–
Henryk Arctowski
, poloniar zientzialari eta esploratzailea (h.
1958
).
- 1875
–
Adolfo Diaz
, Nikaraguako presidentea (h.
1964
).
- 1883
–
Louis Lavelle
, frantziar filosofoa (h.
1951
).
- 1886
–
Jacques Riviere
, frantziar idazle, kritikari eta argitaratzailea (h.
1825
).
- 1892
–
Walter Benjamin
, alemaniar literatura-kritikari eta filosofoa (h.
1940
).
- 1893
–
William Dieterle
, alemaniar-estatubatuar aktore eta zinema zuzendaria (h.
1972
).
- 1899
–
Sean Lemass
,
Irlandako Errepublikako
Taoiseacha
(h.
1971
).
- 1902
–
Jean Rey
, belgikar politikaria,
Europako Batzordeko
2. lehendakaria (h.
1983
).
- 1909
–
- 1910
–
Enrique Guaita
, argentinar-italiar futbolaria (h.
1959
).
- 1911
–
Emilio Adolfo Westphalen
, perutar poeta eta kritikaria (h.
2001
).
- 1914
–
Dorothea Orem
, erizaintzaren teorikoa (h.
2007
).
- 1917
–
Robert Conquest
, britainiar historialari eta idazlea (h.
2015
).
- 1918
–
Bertram Brockhouse
, kanadar zientzialaria, 1994ko
Fisikako Nobel Saria
(h.
2003
).
- 1919
–
Iris Murdoch
, irlandar idazlea eta filosofoa (h.
1999
).
- 1921
–
Robert Bruce Merrifield
, estatubatuar kimikaria, 1984ko
Kimikako Nobel Saria
(h.
2006
).
- 1922
–
Leon M. Lederman
, estatubatuar fisikaria, 1988ko
Fisikako Nobel Saria
(h.
2018
).
- 1926
–
- 1930
–
- 1933
–
- 1934
–
Harrison Birtwistle
, ingeles musikagilea (h.
2022
).
- 1935
–
Mohamed Xukri
,
Rif
aldeko idazle eta eleberrigilea (h.
2003
).
- 1937
–
Lilian Camberabero
, frantziar errugbilaria (h.
2015
).
- 1938
–
Enrique Figuerola
, kubatar atleta, 4x100 metroko proban aditua.
- 1939
–
Anibal Cavaco Silva
,
Portugalgo
presidente ohia.
- 1941
–
Geoffrey Burgon
, ingeles musikagilea (h.
2010
).
- 1943
–
Jocelyn Bell Burnell
, iparirlandar astrofisikaria,
Antony Hewishekin
batera lehenengoz
pulsar
baten radio seinalea aurkitu zuena.
- 1944
–
Jan-Michael Vincent
, estatubatuar aktorea (h.
2019
).
- 1946
–
- 1948
–
Enriqueta Basilio
, mexikar atleta, sugar olinpikoa eraman eta pebetontzia piztu zuen historiako lehenengo emakumea (h.
2019
).
- 1949
–
- 1952
–
Terry O'Quinn
, estatubatuar aktorea.
- 1953
–
- 1954
–
Mario Alberto Kempes
, argentinar futbolari ohia.
- 1955
–
- 1956
–
- Ian Curtis
, ingeles abeslari, abesti egile eta musikaria,
Joy Division
taldeko kidea (h.
1980
).
- Joe Satriani
, estatubatuar rock musikaria, konposatzailea, kantautorea, gitarra elektriko-jotzailea eta irakaslea.
- 1957
-
Luisa Villalta Gomez
, galiziar idazlea, filologoa eta biolin-jotzailea (h.
2004
).
- 1959
–
Vincent Lindon
, frantziar aktorea.
- 1961
–
Forest Whitaker
, estatubatuar aktore eta zinema zuzendaria.
- 1963
–
- 1964
–
- 1965
–
- 1968
-
Rosalinda Celentano
, italiar aktorea.
- 1974
–
Takashi Hirano
, japoniar futbolari ohia.
- 1976
–
Diane Kruger
, alemaniar aktore eta modeloa.
- 1984
–
Ayana Tsubaki
, japoniar modelo eta telebistako pertsonaia transgeneroa.
- 1986
–
Ari Aster
, estatubatuar zinema zuzendari eta gidoilaria.
- 1987
–
- 1991
–
Shogo Taniguchi
, japoniar futbolaria.
- 1992
–
Anna Tsukishima
, japoniar emakumezko aktore pornografiko transgeneroa.
- 1996
–
- 1999
-
Kenia Os
, mexikar kantaria, konpositorea, Interneteko ospetsua eta enpresaburua.
- 1285
–
Teresa Gil de Vidaure
, nafar nobleziako dama,
Valentzian
.
- 1570
–
- 1926
–
Abdon Gonzalez de Alaitza
, euskal herritar kazetaria eta
Txistu
, gorde den euskarazko lehen
komiki
-aldizkariaren egile ezagun bakarra (j.
1876
).
- 1930
–
Victor Sarasketa
, gipuzkoar armagilea (j.
1864
).
- 1933
–
Pierre de Vizcaya
, euskal automobil-gidari profesionala, auto istripuan (j.
1894
).
- 1959
–
Felix Mendizabal
, euskal atleta (j.
1891
).
- 2003
–
Luz Zalduegi
, bizkaitar albaitaria, albaitaritza ikasketak amaitu zituen Euskal Herriko lehen emakumea eta estatuko hirugarrena (j.
1914
).
- 2012
–
Manuel Egiguren
, euskal fraide frantziskotarra, misiolaria eta
Beniko
(Bolivia) gotzain laguntzailea (j.
1930
).
- 2021
–
Mikel Unzalu
, arabar irakasle eta politikaria (j.
1956
).
- 1015
–
Vladimir I.a Kievekoa
,
Novgorodeko
printze eta
Kieveko
printze handia.
- 1274
–
Bonaventura Bagnoregiokoa
, italiar teologoa.
- 1291
–
Rodolfo I.a Habsburgokoa
, Alemaniako erregea (Erromatarren erregea) (j.
1218
).
- 1397
–
Katalina Hennebergekoa
, Hennebergeko kondesa eta
Meissengo
margravesa eta
Turingiako
landgravesa ezkontidea (j.
1334
).
- 1571
–
Shimazu Takahisa
, Shimazu klaneko hamabosgarren buruzagia (j.
1514
).
- 1609
–
Annibale Carracci
, italiar margolaria (j.
1560
).
- 1626
–
Isabella Brant
,
Peter Paul Rubensen
lehen emaztea (j.
1591
).
- 1655
–
Girolamo Rainaldi
, italiar arkitektoa (j.
1570
).
- 1685
–
James Scott (Monmoutheko I. dukea)
, ingeles noble eta militarra (j.
1649
).
- 1737
–
Maria Antonia Salcedo Txabarri
, Montehermosoko markesa eta Espainiako
Filipe V.a Espainiakoaren
infanteen haur-hezitzailea (j.
1664
).
- 1765
–
Charles-Andre van Loo
, frantziar margolaria (j.
1705
).
- 1828
–
Jean-Antoine Houdon
, frantziar eskultorea (j.
1741
).
- 1857
–
Carl Czerny
, austriar musikagile, irakaslea eta piano-jotzailea (j.
1791
).
- 1858
–
Jose Gregorio Monagas
,
Venezuelako
presidentea (j.
1795
).
- 1876
–
- 1879
–
Johann Friedrich von Brandt
, alemaniar naturalista (j.
1802
).
- 1883
–
Tom Thumb
, nanismoa jasan zuen estatubatuar artista (j.
1838
).
- 1885
–
Rosalia de Castro
, galiziar idazlea (j.
1837
).
- 1890
–
Gottfried Keller
, suitzar olerkari eta nobelagilea (j.
1819
).
- 1904
–
Anton Txekhov
, errusiar idazlea (j.
1860
).
- 1913
–
Maria Abbadia-Urrustoi
, frantziar ekintzaile feminista (j.
1837
).
- 1916
–
Elie Metchnikoff
, errusiar-frantziar mikrobiologoa, 1908ko
Medikuntzako Nobel Saria
(j.
1845
).
- 1919
–
Hermann Emil Fischer
, alemaniar kimikaria, 1902ko
Kimikako Nobel Saria
(j.
1852
).
- 1927
–
Constance Markievicz
, irlandar nazionalista, sufragista, iraultzailea eta sozialista (j.
1868
).
- 1929
–
Hugo von Hofmannsthal
, austriar olerkari eta antzerki-idazlea (j.
1874
).
- 1930
–
Leopold Auer
, hungariar biolin-jotzaile, orkestra-zuzendari, musikagile eta irakaslea (j.
1845
).
- 1931
–
Ladislaus Bortkiewicz
, poloniar-errusiar ekonomialari eta estatistikaria (j.
1868
).
- 1934
–
Jules Renkin
,
Belgikako
lehen ministroa (j.
1862
).
- 1935
–
Pieter Cort van der Linden
,
Herbehereetako
lehen ministroa (j.
1846
).
- 1939
–
- 1948
–
John Joseph Pershing
, estatubatuar jenerala (j.
1860
).
- 1959
–
- 1965
–
Justa Freire
, espainiar pedagogo eta maistra (j.
1896
).
- 1967
–
Harry Lowe
, ingeles futbolari eta entrenatzailea (j.
1886
).
- 1979
–
- 1997
–
Gianni Versace
, italiar diseinatzailea, XX. mendeko bukaerako modaren munduko diseinatzaile handienetako bat (j.
1946
).
- 2000
–
Jose Maria Martin Carpena
,
PPko
espainiar politikaria,
ETAk
eraila (j.
1950
).
- 2003
–
Roberto Bolano
, txiletar idazle eta poeta (j.
1953
).
- 2004
–
Hugh Shearer
,
Jamaikako
lehen ministroa (j.
1923
).
- 2005
–
Leonor Orosa
, filipinar dantzari, koreografo eta kritiko artistikoa (j.
1917
).
- 2008
–
Cirilo Martinez Novillo
, espainiar margolaria (j.
1921
).
- 2009
–
Natalia Estemirova
, errusiar kazetari eta giza-eskubideen aldeko aktibista (j.
1959
).
- 2012
–
Celeste Holm
, estatubatuar aktorea (j.
1917
).
- 2016
–
- Qandeel Baloch
, pakistandar modelo, aktore, aktibista feminista eta youtuberra, eraila (j.
1990
).
- Jose Monleon
, espainiar idazle, antzerki-zuzendari, argitaratzaile eta kritikaria (j.
1927
).
- 2017
–
Martin Landau
, estatubatuar aktorea (j.
1928
).
- 2020
–
Victoria Rodriguez
, espainiar aktorea (j.
1931
).
- 2021
–
Peter R. de Vries
, herbeheretar ikerketa-kazetaria eta krimen antolatuaren inguruko berri-emailea (j.
1956
).
- 2023
–
Francisco Ibanez
, gaztelerazko kataluniar komikigilea,
Mortadelo eta Filemon
eta beste komiki ezagun batzuen egilea (j.
1936
).
Uztailaren 14
|
Urteko egutegi
|
Uztailaren 16