Καιν? Διαθ?κη
|
|
skribita verko ?
sankta libro
|
A?toroj
|
Lingvoj
|
Lingvo
|
Biblia greka lingvo
|
Eldonado
|
|
|
|
La
Nova Testamento
estas kolekto de 27 libroj de la
Biblio
.
La latina vorto
Testamento
tradukas la grekan vorton Διαθ?κη (
Diatheke
) kaj estis proponita, kune kun la divido de sanktaj skriba?oj en "Malnova" kaj "Nova", de
Origines
en la
3-a jarcento
.
La listo de libroj de la Nova Testamento ?enerale akceptata hodia?e de ?efaj kristanaj eklezioj estis proponita en la 2-a jarcento, sed ne estis la nura. Estis multaj versioj de "Novaj Testamentoj" anta? la 4-a jarcento, kelkaj havas e? ne unu libron de nuna libraro.
Inter la komenco de
kristanismo
kaj la plej malnovaj ekzempleroj kiujn ni konas de evangelioj estas 175 jaroj. Oni havas nur ?irka? 30 manskribitajn papirojn de libroj el Nova Testamento de anta? 4-a jarcento, ?iuj nekompletaj kaj kun gravaj malsimila?oj inter si. El tiuj, la plej grava estas la
Codex Sinaiticus
(?.
350
).
Post la 4-a jarcento, kun la stabiligo de
kristanismo
, la tekstoj estas pli abundaj kaj homogenaj, kaj oni havas sennombrajn mezepokajn manskribojn.
Robertus Stephanus
, en sia presita versio de
1551
en
?enevo
kreis la dividon de la teksto je versikloj.
En
Britio
en
Cambridge
en
1907
komitato formi?is por akceli la tradukadon de la Biblio. Komitato elektita dum la brita kongreso en
Leeds
en
1909
, entreprenis la tradukadon de la Nova Testamento el greka teksto. La ?efan laboron plenumis pastro
John Cyprian Rust
, pastro
John Beveridge
kaj A. E. Wackrill kaj la traduko aperis en
1912
?e la
Brita kaj Alilanda Biblia Societo
kaj
Nacia Biblia Societo de Skotlando
. Partoprenis pluraj pliaj tradukintoj, interalie
George Cox
, kaj aparte menciindas forta financa subteno fare de la esperantistinoj
Algerina
kaj
Priscilla Hannah Peckover
.
Nova traduko:
Depost 1989
Gerrit Berveling
laboris super nova traduko de la Nova Testamento. En 1992 aperis, en unuopaj libretoj, ?e
Fonto
lia traduko de la kvar evangelioj. En 2001 ?e la sama eldonejo aperis la iom prikomentita eldono "Pa?lo kaj lia skolo" (Nova Testamento, vol. 1) kun ?iuj leteroj atribuataj al Pa?lo. La kvar evangelioj intertempe estas funde reviziitaj kaj aperis en 2012 ?e Fonto kune kun iom da komentoj, sub la titolo "La bona Mesa?o de Jesuo; la kvar evangelioj" (Nova Testamento, vol. 2). Pri la cetero de la Nova Testamento, li aperigis la kompletan tradukon sub la titolo
Flanke je Jesuo
(Nova Testamento, vol. 3) en 2010 ?e
VoKo
.
Oni dividas, tradicie, la Novan Testamenton je 3 partoj: Historiaj Libroj (
Evangelioj
kaj
Agoj
);
Leteroj (a? Epistoloj) kaj Apokalipso. La Leteroj estas subdividitaj en
Pa?laj Leteroj
kaj
"Katolikaj" (t. e. universalaj) Leteroj
; fine Pa?laj Leteroj estas klasifikitaj je
Al-Ekleziaj Leteroj
kaj
Pa?tistaj Leteroj
.
La unuaj 3 Evangelioj (
la? Mateo
,
la? Marko
,
la? Luko
) estas nomitaj
sinoptikaj
pro la internaj samecoj.
Libraro de Nova Testamento la? tradicia vico
[
redakti
|
redakti fonton
]
Historiaj Libroj (
Evangelioj
kaj
Agoj
):
Leteroj de Pa?lo
:
Aliaj Leteroj:
Alia: