Киев
|
|
Хула герб?
|
Патшал?х:
|
Украина
|
Регион:
|
т?п хули
|
Ник?слен?:
|
482
|
Хула, cултан:
|
палл? мар
|
Хал?х йыш?, пин cын:
|
2 666,3 (
2005
)
|
Хула лапт?к?:
|
839 км
2
|
Геогр. анл?х?:
|
50°27′ c. ш.
|
Геогр. в?р?мл?х?:
|
30°30′ х.т. д
|
Киев
(
укр.
Ки?в
[?k?jiu?]
) ?
Украин?н
т?п хули
.
Днепр
юханшыв
х?рринче ларать.
Археологи т?пчев ?c?сем к?тартнипе
Киев облаc?нчи
пур?ну выр?н?сем 15 000?20 000 cул каяллах пулн?.
Бронза ?м?р?
тапхар?нче к?нт?р-ан?c территоринче
шур? грудов культури ?
пулнине к?тартн?.
Энеолитпа
(
п?х?р ?м?р?
)
неолит
тапх?р?сене
триполи культури
пал?к?сем к?тартаcc?, cак саманана т?пчевc?сем виccе пайлаcc?: малти пир?н эр?ччен (4 500 ? 3 500), в?там (3 500?2750) тата кайри (2 750 ? 2 000) cулсем.
Пир?н эр?ччен I пинcулл?х?н икк?м?ш пай?нче ? I пинcуллахан п?ррем?ш пай?нче
Киевcум?н
cурc?р-ан?c?нче
Зарубин?c культури
аталанса пын?.
Хальхи Киев (хулипе облаc?) выр?н?нче
Тим?р ?м?р?нче
чернях археологи культури
(?на cаплах ≪кей? культури≫ тесе пал?ртаcc?) пулни палл?, ун?н ?с?м?
II
?V ?м?рсенче
ан?c енчен Анат Потанавcи cеcенхирл?-в?рманл? c?р?сенчен пуcланса тух?cра
Днепр?н
сулахай cыран?семпе
Чернигов
c?р?сене cитиччен сар?лн?.
Хулана ник?слени cинчен п?р халап c?рет. В?л халап т?р?х хулана
Кий
,
Щек
,
Хорив
тата в?сен апп?ш? Лыбидь
V ?м?рте
ник?слен?. В?л
полянсен
т?п выр?н? пулса т?малла пулн?. Хула ятне асл? пичч?ш?н яч?пе пан?.
Хулана ник?слен? cул шутне
482
cула ус? кураcc?. П?рремеш хут вара хулана хут cинче
862
cулта ас?нн?. В?л хут т?р?х хулана
854
cулта ник?слен? тен?.
882
cултанпа в?л
Киев Руc?н
т?п хули пулса т?рать.
1240
cулта хулана тутар-монголсем аркатн?.
1362
cултан пуcласа
Асл? Литва Кнеcл?хне
тата
Посполит Речне
к?рет.
1654
cултан пуcласа
Раccей Империй?
шутне к?н?.
1934
cултанпа
Украин ССР?н
т?п хули.
1941
cулхи
ав?н уй?х?н 19-м?ш?пе
1943
cулхи
ч?к уй?х?н 6-м?ш?
хушшинче
ним?cсемним?cсен
аллинче пулн?.
1917
cулхи ч?к ?
1920
Киев алран ала куcн?, т?р?м? п?рмаях улш?нса т?н?:
- 1917
cулхи ч?к уй?х?ччен -
Раccей Империй?
- 1917
, ч?к -
Украина хал?х республики
(УХР)
- 1918
, нар?с уй?х?нчен -
РСФСР
- 1918
cулхи пуш уй?х?нчен -
УХР
, герман cар?сен пул?ш?в?пе c?н?рен туса хун?
- 1918
cулхи ака уй?х?нчен -
Украина Т?р?м?
, хетьм?н
Скоропадский
с?нсе калан?.
- 1918
cулхи раштав уй?нчен -
УХР
,
Петлюр?н
cар?сем c?н?рен туса хун?.
- 1919
, нар?с уй?х?нчен -
РСФСР
- 1919
пуш уй?х?нчен -
УССР
- 1919
, cурла -
Колчак
ертсе пын? Раccей Патшал?х? шут?нче,
Деникин
cар?сем c?нтерсе илн?.
- 1919
, cулла -
1920
-
УССР
- 1920
ака -
Междуморье
, польша cар?сем ярса илн?.
- 1920
, cу-c?ртме -
УССР
1918
, к?рлач ?
1919
, ака ? ир?кл? Украин?н (
Т?п Рада
,
Скоропадского
Хетьм?нл?х?
,
Петлюр?н
Директорий?
) т?п хули. Cав хуш?рах, 1918 c., совет Украина ССР?н т?п хули
Харьков
пулн?.
1934
c.
Совнарком
йышан?в?пе
Украин?н
т?п хули ятне Харьковран Киевне куcараcc?
Т?ван C?ршыв?н Асл? в?рcинче
Киев ним?cсен тыт?м?нче
ав?н, 19
,
1941
?
ч?к, 6
1943
пулн?.
[1]
1941 cулта, cурла-ав?н уй?х?сенче Киев cум?нче Икк?м?ш Т?нче в?рcин чи пыс?к cап?c?в?сенчен (
Киев cап?c?в? (1941)
)п?ри пулса иртн?.
Х?т?лев тапх?р?нчи патт?рл?х к?тартн?ш?н, 1961 cулхи c?ртме, 21
СССР
Асл? Канаш?н Хуш?в?пе Киев хулине
патт?р хула
чысл?х ретне к?ртн?; 1965 cулхи cу, 8 СССР Асл? Канаш?н Президиум? cир?плетн?.
1991
раштав уй?х?нчен Киев ? ир?кл?
Украина
т?п хули.
1991
cултанпа
Украина
патшалах?н т?п хули.
XVIII ?м?р?н
в?c?нче 30 000 ях?н cын пур?нн?.
Хал?х cыр?в?пе
(
2001
) Киевра 2 611 300 пур?накан пулн?.
Киев Украин?н пыс?к пром?cл? т?п? шутланать.
Хулара хал?х хуcал?х?н пур отраcл?сем ?cлеcc?, апат-cим?c те, самолёт т?вакан? те.
Пыс?к транспорт cыххи (чукун cулпа шоссе cул?сем; юханшыв
порч?
;
Борисполе
т?нче
аэропорч?
тата
c?ршыв?н
шал?нчи
Жуляны аэропорч?
). Машин? т?вакан пыс?к т?п?; металлурги, c?м?л, полиграфилл? пром?cл?хсем.
1960
c. 3 й?рл?, 56,5 cм т?с?л?вл?
метрополитен
(cав?н пекех
Киев метрополитен?
вул?р).
Киевра 27 музей, 25 теат?р тата театров-студи (с?махран,
Украин?н Т. Г. Шевченко яч?лл? наци опера теат?р?
).
Киев хули этепл?хпе ?нерл?х пал?к?семпе пуян. В?сенчен чи чаплисем:
Ылт?н хапха
,
Софи собор?
(XI ?м?р),
Выдуб м?наcтыр?
(XI в.), комплекс сооружений
Киев-Печер? лаври
(XI?XVIII ?м?р?сем),
Михайлов Ылтан т?р?лл? м?наcт?р
, Берестари Спас чирк?в? (XII ?м?р), Ч?р?л? барокко,
Энтри
, Покров, Троица чирк?в?сем, Кловпа
Мариин
кермен?сем.
В?рман, парк тата сад лапт?к? хулан лапт?к?н cурри ытла пулать. Хула картинче ик? ботаника сач?.
Киевне т?р?сех т?нчери чи сим?с хулисенчен п?ри теcc? (тахcан в?л чи сим?сси шутланн?). Cу уй?х?нче, х?ш cул к?р кун?сенче те, кап?р чечекленекен Киев каштан?сем хула симв?л?сем пулаcc?.
Пыс?к кинотеатрсем:
≪Жовтень≫
,
≪Киев≫
,
≪Украина≫
,
≪Баттерфляй≫
2009 ?улхи К?рлач уй?х?н 29-м?ш?нче
архивлан?
.
.
Киев хули 10
районтан
т?рать:
Днепр?н сылт?м енче
:
Днепр?н сулахай енче
:
Днепр?н сулахай cыран?:
- Десна район?
? 320 пин.
- Днепр район?
? 360 пин.
- Дарница район?
? 250 пин.
Кий (кнеc)
,
Cек
и
Хорив
Аскольдпа
Дир
?
864
?882
Олег Вещий
?
879
?912
Игорь Рюрикович
?
913
?945
Ольга (Киев ар?м кнеc)
?
945
?957
Святослав I
?
957
?972
Ярополк Святославич
?
972
?978
Владимир I Святославич
(Креститель) ?
978
?1015
Святополк I Окаянный
?
1015
?1016
,
1018
?1019
Ярослав I Мудрый
?
1016
?1018
,
1019
?1054
Изяслав Ярославич
?
1054
?1068
,
1069
?1073
,
1077
?1078
Всеслав Полоцкий
?
1068
?1069
Святослав II Ярославич
?
1073
?1076
Всеволод Ярославич
?
1076
?1077
,
1078
?1093
Святополк II Изяславич
?
1093
?1113
Владимир Всеволодович Мономах
?
1113
?1125
Мстислав Владимирович Великий
?
1125
?1132
Ярополк II Владимирович
?
1132
?1138
Всеволод II Ольгович
?
1139
?1146
Вячеслав Владимирович
?
1146
?1155
(только номинально, фактически ? Изяслав)
Изяслав II Мстиславич
?
1146
?1149
,
1151
?1154
Юрий Владимирович Долгорукий
?
1149
?1151
,
1155
?1157
Ростислав Мстиславич
?
1154
?1155
Изяслав III Давыдович
?
1157
Мстислав II Изяславич
?
1157
?1169
Хулан п?ррем?ш пуcл?хне 1835 cулта суйласа лартн?.
- Павел Демидов Сан-Донато
- Густав Эйсман
- Николай Ренненкампф
- Иван Толли.
- Степан Сольский (1887?1900)
- Василий Проценко (1900?1905)
- Иван Дьяков (1906?1916)
- Федор Бурчак (малтан ? Дьяков?н cум?)
- Евгений Рябцев
- Андрей Иванов
- Андрей Бубнов
? 1940 cулта репрессие лекн?
- Иван Дьяков (1919, теп?р хут, деникин оккупаций?)
1919 ? хула пуcл?х?н выр?нне ≪хула канаш?н ерт?cи≫ пулать.
- Ян Борисович Гамарник
(1921?1923), кайран
РККА
? Политуправлени пуcл?х?, х?й cине х?йех ал хун?
- Григорий Ф. Гринько (1924?1925), каярах ? финанс? нарком?, репрессилен?
- Пантелеймон Свистун (1925?1927)
- Юрий Войцеховский (1928?1932)
- Иван Воробьёв (1932)
- Василий Быструков (1932?1934)
- Рафаил Петрушанский (1934?1937), репрессилен?
- Павел Христич (1937), репрессилен?
- Николай Пашко (1937?1940), репрессилен?
- Иван Шевцов (1940?1941),
ним?c оккупаций?
(1941?1943) в?х?т?нче гитлер эткер?сем ай?пласа в?лерн?
- Ним?c администраций? (cарпа граждан)
- Курт Эберхард (1941), генерал-майор, cар коменданч?
- Марве (1941?1942), штадткомиссар
- Реденбахер (1942) штадткомиссар
- Ремер (1942) cар коменданч?
- Рогауш (1942?1943), штадткомиссар
- Берндт (1943), штадткомиссар
- Выр?нти администраци (граждан)
Совет т?р?м? (1943?1991)
Совет тапх?р? хыcc?н (1992 cултанпа)
|
- Анкара
,
Турци
- Афины
,
Греци
- Белград
,
Серби
- Братислава
,
Словаки
- Брюссель
,
Бельги
- Будапешт
,
Венгри
- Буэнос-Айрес
,
Аргентина
(с 1993)
- Чикаго
,
АПШ
- Кишинёв
,
Молдави
- Эдинбург
,
Шотланди
- Ереван
,
Армени
- Флоренци
,
Итали
- Хельсинки
,
Финлянди
|
- Краков
,
Польша
- Киото
,
Япони
- Лейпциг
,
Германи
(с 1962)
- Мюнхен
, Германи (с 1989)
- Пекин
,
Китай
(с 1993)
- Рига
,
Латви
- Рио-де-Жанейро
,
Бразили
- Тбилиси
,
Грузи
- Торонто
,
Канада
- Тулуза
,
Франци
(с 1975)
- Варшава
,
Польша
(с 1994)
- Ухань
,
Китай
- Вильнюс
,
Литва
|