Ur vro eus hanternoz
Europa
eo
Danmark
. War-dro 5,8 milion a dud zo o chom enni. Ur vro gompez a-walc’h eo, pa n’eus ket a veneziou ; kalzik inizi zo avat, e
Mor an Hanternoz
emaint kazi holl. Ur
rouantelezh
eo,
Kopenhagen
(a-wechou
Kopenhag
) he
c'her-benn
.
Bro an Daned
e talvez anv Danmark : ur bobl c’herman gozh e oa an
Daned
ha
mark
a dalvez
marz
. Ouzh Rouantelezh Danmark eo stag an
Inizi Faero
er
Meurvor Atlantel
, ha
Greunland
e
Norzhamerika
. En div vro-se ez eus poblou all, dezho yezhou dishenvel diouzh an
daneg
.
Trevadennou he deus bet Danmark ivez evel broiou bras Europa, gwelout
Impalaeriezh trevadennel Danmark
.
An hini vihanan eus broiou
Skandinavia
eo Danmark. Er
su
dezhi eman
Alamagn
, er
reter
eman
Sveden
, hag en
norzh
Norvegia
. Kelc’hiet eo ar vro gant ar mor pe dost. Er gevred eman ar
Mor Baltel
, er c’hornog
Mor an Hanternoz
, en hanternoz
strizh-mor
ar
Skagerrak
, hag er biz strizh-mor ar c’h-
Kattegat
.
Ul
ledenez
eo douar-bras Danmark, er
c’hornog
, ha
Jylland
a reer anezhi. Al lodennou all eus ar vro zo
inizi
: 79 anezho zo tud o chom warno. Pelloc’h er reter eman enez
Bornholm
er
Mor Baltel
.
Kompez a-walc’h eo ar vro, gant torgennou izel, lennou, koadou, hag aodou troc’h-didroc’h ha kammigellek. Ne vezer gwech ebet gwall bell diouzh ar mor.
Disrannet eo Danmark e pemp
rannvro
(
daneg
regioner
) ha 98 keoded; Krouet e voe ar rannvroiou d'ar c'hentan a viz Genver 2007 e-kerzh adframmadur Adreizhadur ar C'heodedou evit erlerc'hian an 38 kontelezh hengounel. Er memes amzer e voe kendeuzet asambles ar c'heodedou bihan. Eus ar surentez sokial, ar sevenadur hag an deskadurezh eo karget ar rannvroiou ; ar c'hontelezhiou kozh n'o doa ket gwir da sevel tailhou.
E-touez an Daned a zo brudet dre ar bed a-bezh e c’heller menegin ar skiantour
Ole Rømer
, an den a oa bet kavet ha jedet gantan tizh ar goulou, ar prederour
Søren Kierkegaard
hag ar skrivagner
Hans Christian Andersen
.
Anviou un nebeud tud vrudet all, genidik eus Danmark :
- Vitus Bering
, moraer hag ergerzher
- Karen Blixen
, skrivagnerez
- Tycho Brahe
, steredoniour
- Niels Bohr
, fizikour, tapet gantan ar
Priz Nobel
- Ole Kirk Christiansen
, ijiner ar c'hoari
LEGO
- Nikolai Grundtvig
,
barzh
,
prederour
ha
pedagogour
- Ludvig Holberg
, skrivagner hag istorour
- Knut Veur
,
roue Danmark
, Norvegia ha Bro-Saoz
- Carl Nielsen
, sonaozer
- Lars von Trier
, filmaozer
Daneg
eo ar yezh a gaozeer e Danmark. Kalz tud er vro a oar
saozneg
ivez. An anaoudegezh eus an alamaneg zo ledet a-walc’h ivez, dreist-holl er c’hreisteiz.
En
Inizi Faero
e komzer
faeroeg
, hag e
Greunland
e kaozeer
greunlandeg
. E
kreisteiz
Jylland (Slesvig) ez eus tud a gomz
alamaneg
.
Kar-nes eo an daneg d’ar yezhou a gomzer e Norvegia hag e Sveden.