Палестына

Палесты?на ? г?старычная тэрыторыя ? Заходняй Аз?? . Назо? ≪Палестына≫ паходз?ць ад ф?л?стымляна? . Першапачаткова Палестынай звал? тэрыторыю расьсяленьня ф?л?стымляна?, але пасьля таго, як рымск? ?мпэратар Тытус разбуры? у 73 годзе Ерусал?м , ён загада? усю тэрыторыю пам?ж М?жземным морам ? ракой Ярдан зваць Палестынай, каб сьцерц? памяць аб ?снаваньн? Юдэйскага царства .

Геаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Палестына г?старычна дзел?цца на чатыры геаграф?чныя тэрыторы?: Узьбярэжная (да М?жземнага мора) ра?н?на , Гал?лея (па?ночная частка), Самарыя (цэнтральная частка, па?ночней за Ерусал?м) ? Юдэя (па?днёвая частка, уключаючы Ерусал?м). Гэтым? геаграф?чным? паняцьцям? апэруе Б?бл?я . У цяперашн? час тэрыторыю Самары? ? Юдэ? прынята зваць ≪ Заходн? Бераг рак? Ярдан ≫. Гал?лея, Самарыя ? Юдэя складаецца з шэрагу горных куп, дола? ? пустэльня? .

Горы на по?дн? ? Юдэйскае плята , у сярэдз?не Самарыйск?я горы ( Грыз?н , Гевал ), далей Фавор (562 мэтры над узро?нем мора), Малы Хэрмон (515 м), Кармэль (551 м), на по?начы Хэрмон (2224 м). У глыбок?х западз?нах значна н?жэй за ?зровень мора знаходзяцца Тывэрыадзкае возера (212 мэтра? н?жэй за ?зровень мора), Мёртвае мора (найглыбейшая западз?на на зямным шары, на 400 м н?жэй за ?зровень мора).

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У 3 тысячагодзьдз? да н. э. Палестына была заселеная плямёнам? ханаанэя? . З 13 стагодзьдзя да н. э. пачалася заваёва тэрыторы? Палестыны старажытнагабрэйск?м? плямёнам?.

У 11 стагодзьдз? да н. э. старажытнагабрэйск?я плямёны заснавал? Юдэйскае царства, распалае ? 928 годзе да н. э. на два: ?зра?льскае царства (?снавала да 722 году да н. э. ) ? ?ласна Юдэйскае царства (да 586 году да н. э. ). Пасьля Палестына была заваяваная старажытнапэрсыдзкай дзяржавай Ахемэн?да?, затым уваходз?ла ? склад эл?н?стычных дзяржава? Пталемэе? ? Сэле?к?да? (у 3?2 стагодзьдзях да н. э.).

З 63 году да н. э. Палестына зья?лялася рымскай прав?нцыяй ? падзялялася на Юдэю , Самарыю ? Гал?лею Пэтрэю (Заярданьне). З 395 году ? у складзе Б?занты?. У 636 годзе Палестына была заваяваная арабам?, з 1099 па 1187 годы крыжакам? , як?я заснавал? тут Ерусал?мскае карале?ства . У 1516 годзе падпала пад уладу турка? .

З канца XIX стагодзьдзя пачалося засяленьне Палестыны габрэям? , пасьлядо?н?кам? ?дэалёг?? с?ян?зму . У 1900 годзе было 34 габрэйск?х сельскагаспадарчых пасел?шча з 28176 гектарам? зямл? ? 5300 чалавек. У пачатку XX стагодзьдзя насельн?цтва складала каля 190 тыс. араба? ? 80 тыс. габрэя? .

У вын?ку Першай сусьветнай вайны у красав?ку 1920 году на канфэрэнцы? ? Сан-Рэма Вял?кабрытан?я дамаглася мандату на к?раваньне тэрыторыяй Палестыны (бы? зацьверджаны Л?гай Нацыя? у л?пен? 1922 году). Вял?кабрытанская падмандатная тэрыторыя Палестына ?ключала ? сябе таксама тэрыторыю, зараз занятую Ярдан?яй. 2 л?стапада 1917 году ?рад Вял?кабрытан?? апубл?кава? так званую Дэклярацыю Бальфура , у якой утрымо?валася абяцаньне садзейн?чаць стварэньню ? Палестыне ≪нацыянальнага агменю для габрэйскага народа≫. У 1921 годзе бы? вылучаны асобны мандатны эм?рат Ярдан?я, зь якога пасьля (у 1946 годзе) было ?творанае незалежнае карале?ства Ярдан?я.

14 тра?ня 1948 году на астатняй частцы тэрыторы? падмандатнай Палестыны была абьвешчаная Дзяржава ?зра?ль . У сярэдз?не 20 стагодзьдзя бы? утвораны назо? ≪ палестынцы ≫ (≪палестынск? народ≫, ≪арабск? народ Палестыны≫).

Стварэньне Дзяржавы ?зра?ль зьяв?лася вын?кам до?гага ? складанага працэсу, барацьбы, якую вял? дзеячы с?ян?сцкага руху за стварэньне нацыянальнага агменю на сваёй г?старычнай радз?ме, а таксама перамозе ? вайне за незалежнасьць у 1948?1949 гадох.

Гляд?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Палестына ? схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?