?ыу а?ты к?м??е

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
?ыу а?ты к?м??е
Рәсем
Исем Tauchboot
?ы??аса атама?ы U-Boot
Барлы??а килг?н, эшл?нг?н высокоуглеродистая сталь [d] ??м легированная сталь [d]
Энергия сы?ана?ы ядро энергетика?ы , электрическая передача [d] ??м воздухонезависимый двигатель [d]
  ?ыу а?ты к?м??е Викимилект?
≪Акула≫ тибында?ы совет атом ?ыу а?ты к?м??е (SSBN ≪Typhoon≫)

?ыу а?ты к?м??е (субмарина) ? ?ыу а?тына т?ш? ??м о?а? ва?ыт ?ыу а?тында х?р?к?т ит? ала тор?ан караптар класы. Л?кин 1944 йыл?а тиклем б?т? ?ыу а?ты к?м?л?ре ниге??? ?ыу ??т?нд? й??? ??м асылда я?тыла дошман?а ??ж?м итер й?ки дошман караптарынан й?шенер ?с?н ?ыу а?тына т?ш? тор?ан ?ыу ??т? к?м?л?ре булып тора [1] .

Донъяны? к?п д??л?тт?ре ?ораллы к?ст?ре х?рби-ди?ге? флоттарыны? ?ыу а?тында?ы т?п ?оралы.

?ыу а?ты к?м??ене? м??им тактик ??енс?леге ??м ??т?нл?г? ? й?шеренлек. Был айырыуса х?рби ?ыу а?ты к?м??е ?с?н м??им.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Фултон ?ыу а?ты судно?ыны? ?ы?ма?ы, 1806 йыл

?ыу а?ты к?м??е судно?ын х?рби ?улланыу идея?ын беренсе тап?ыр Леонардо да Винчи ?йт?. Артабан ул ??ене? проектын ю??а сы?ара, с?нки ?ыу а?ты к?м?л?ре ?у?ышыны? емергес э?емт?л?рен?н ?ур?а.

Брандтаухер ?ыу а?ты к?м??е 1850 йыл, модель ки?елешт? ??р?тл?н?, Дрезден

Инглиз Уильям Боурн 1578 йылда баллст цистерналы ??м ?ур?ыр?ыс торбалы тюлень тире?ен?н эшл?нг?н Гренландия ?ыу а?ты к?м??ен ? ?ара ди?ге??? алыш?ан шноркель судно?ын тасуирла?ан [2] .

Ван Дреббелде? ?ыу а?ты к?м??е, 1620 йыл

?ыу а?ты к?м??ене? беренсе моделе 1620 йылда Англия короле Яков I ?с?н голланд инженеры Корнелиус Дреббель (1572-1633) тарафынан т???л?: Лондонда?ы Темзала ишк?кле ?ыу а?ты к?м??е т???л? ??м у?ышлы ?ынау ?т? [2] . Р?с?й?? Б?й?к Петр ва?ытында ?ыу а?ты к?м??е т???рг? маташыу?ар була: Санкт-Петербургта галера ихата?ында ?? алдына ?йр?нг?н кр??ти?н Ефим Никонов ?ыу а?ты к?м??ене? х??ерге моделен ?ынай [2] [3] . ?мм? батшаны? вафаты с?б?пле ≪?ур корпусты? й?шерен судно?ы≫ проекты тамамланмай.

Бушнеллды? ?ыу а?ты к?м??е моделе

?ыу а?ты к?м??ен ?улланыу?а т??ге ынтылыш А?Ш бойондоро??о?ло?о ?с?н ?у?ыш ва?ытына тура кил? [4] . Бушнеллды? ≪Ташба?а?ы≫ Британия флагманына ??ж?м итерг? маташа, ?мм? табыла ??м ?асыу ?с?н минаны шартлатыр?а тура кил?. ?мм? тарих ?у?ыш ва?ытында?ы пропаганда продукты тип т? ба?алана, с?нки британ отчётында был ва?и?а тура?ында телг? алынмай. Бынан тыш, фаразлан?ан судно?а бындай ??ж?мде? техник я?тан м?мкин булыуы шик а?тына алына. Гудзонда даими пароход х?р?к?тен башла?ан ≪Клермонт≫ пароходын т????се Роберт Фултон Наполеон?а инглизд?рг? ?аршы эш ите? ?с?н ??ер ?ыу а?ты к?м?л?ре проекты мен?н м?р?ж???т ит?, ?мм? башта кире ?а?ыла, ? ?у?ынан, инглиз-француз килеше?ен? ?ул ?уй?андан ?у?, Фултон ??е ?? проектыны? неск?лект?рен асыу?ан баш тарта [5] .

Шильдер?ы? ?ыу а?ты к?м??е ?ы?ма?ы

Р?с?й уйлап табыусы?ы К. А. Шилдер?ы? донъяла?ы беренсе тотош металдан эшл?нг?н ?ыу а?ты к?м??е билд?ле, уны? двигателе булып ?йр?к су?ышына о?ша?ан ише? ?оролмалары тора. 1834 йылда ?ынал?ан был ?ыу а?ты к?м??ен?н т??ге тап?ыр у?ышлы ?ыу а?ты ракеталары осорола [6] . ?ыу а?ты судно?ын х?рби ?улланыу идея?ы Жюль Вернды? 1870 йылда я?ыл?ан ≪?ыу а?тында егерме ме? льё≫ романында популярлаштырыла. Романда ≪Наутилус≫ ?ыу а?ты к?м??е тасуирлана, ул к?м?не? осонда урынлаш?ан металл ≪?у??ы≫ яр?амында ?ыу ??т? судноларын ю? ит?. Романда торпедалар?ы? й?ки баш?а ?оралдар?ы? нинд?й ?? бул?а прототиптары телг? алынмай. ≪Серле утрау≫ романында (1875 йыл) пират карабына капитан Немо ?ал?ан ди?ге? мина?ы ??ж?м ит? ??м карап батырыла. ≪?ыу а?тында?ы егерме ме? льё≫ романыны? йо?онто?о шул тиклем к?сл? була, хатта беренсе атом ?ыу а?ты к?м??ен? Жюль Вернды? ≪Наутилус≫ исеме бирел?. Бынан тыш, ≪?ыу а?тында?ы егерме ме? льё≫ тиг?н ≪Наутилус≫ атама?ы тикшерене? ма?сатында ки? ?улланыла. Конфедерация флотында Граждандар ?у?ышы ва?ытында?ы х?рби х?р?к?тт?р?? ?улланыл?ан беренсе ?ыу а?ты к?м??е А?Ш -та Л. Хорас Ханли тарафынан эшл?н? ??м уйлап табыусы исеме мен?н атала (L. Hunley). ?ыу а?тына т?ш?? к?м?не? морононда?ы ике балкон цистернаны ?ыу мен?н тултырылыу яр?амында баш?арыла. ? ти? к?т?реле? ?с?н карап т?б?н? ны?ытыл?ан тимер балласт ташлана. Ише? винты ете матросты? быуынлы валды х?р?к?тк? килтере?е яр?амында баш?арыла. К?м? мен?н айырым урындан командир идара ит?. К?м? моронона беркетелг?н о?он ?ыр?ауыл башында беркетелг?н мина 3орал булып тора. Экипажды? к?м?г? ине?е ??м унан сы?ыуы, к???те? ике ?ур булма?ан башнянан баш?арыла. 1864 йылды? 17 февраленд? ≪Ханли≫ т?нья?тар?ы? USS Housatonic винтлы шлюпка?ын батыра, ?мм? шартлау?ан ??е л? ??л?к?тк? осрай, шу?а ?арама?тан, ул ??т?м? ?ыу а?ты к?м?л?рен ?улланыу м?мкинлеген и?батлай. Шулай итеп, H. L. Hunley ? ?ыу а?ты к?м??ен батырыусы донъяла беренсе ?ыу а?ты к?м??е. USS Tonatonic ? донъяла ?ыу а?ты к?м??е тарафынан батырыл?ан т??ге карап. ??л?к булыусылар ? ?ыу а?ты ??ж?мене? т??ге ?орбандары, ? ?ыу?а бат?ан Hunley экипажы ?ыу а?ты ?у?ышында батып ?ле?сел?р. 1864 йылды? 17 февраленд? дата ? ?ыу флотыны? т??ге х?рби ?ынау ?те? к?н?. Конструктор Иван Александровский?ы? беренсе рус ?ыу а?ты к?м??е 1866 йылда Санкт-Петербургта Балтик заводында т???л?. 1878 йылда Одессала Р?с?й?? инженер Джевецкий?ы? конструкция?ында?ы беренсе ?ыу а?ты к?м??е ?ынау ?т? [7] . 5 метр о?онло?онда?ы к?м? велосипедта?ы ?ыма?, ая? мен?н т?р?нле винт яр?амында х?р?к?тк? килтерел?. 1878 йылда Одесса рейдында 5 ай ?ынау ?т?. Джевецкий якор?а тор?ан баржа?а мина ?уя ??м уны шартлата ала. Джевецкий?ы? икенсе к?м??ен 1879 йылда Санкт-Петербургта Нева заводында т???й??р. Был к?м? д?рт кешег? и??пл?н?, ике ишк?кле винты ? бер?р алдан ??м арттан була. Тышлы?ы 5 миллиметрлы? ?алай мен?н к?пл?н?. Винттар боролмалы ??м улар?ы руль итеп фай?алан?аналар, Арт?ы винт ? горизонталь я?ылы?та, ал?ы винт вертикаль р??ешт? урынлаша. Руль шарнир?арын эшл???е Губэ?ы? француз о?таханарына тапшыралар. Был ?у?ынан ул Губэ?а авторлы? буйынса т?п д????л?рен к?р??терг? м?мкинлек бир?. ?ынау К?м?ш к?лд?, 7,5 метр т?р?нлект?, Александр III ?атнашлы?ында ?тк?рел?. Джевецкий ?ыу а?ты к?м??ен к???теп тор?ан батша шлюпка?ы а?тынан ?т? ала. Ул императрица Мария Фёдоровна?а былай тип я?ыл?ан орхидея г?лл?м??ен т?б?нд?ге ?????р мен?н б?л?к ит?: ≪Был Нептунды? ?али й?н?пт?рг? ихтирамы≫ [8] . Унан ?у? император 1880?1882 йылдар?а Джевецкий проекты буйынса 50 ?ур булма?ан ?ыу а?ты к?м??е [9] т???рг? ?уша. Улар ди?ге? ??л??л?рен ?а?лау?а т???йенл?н?. Францияла ди?ге? ≪Жимнот≫ ?ыу а?ты к?м??е й?ки торпедалы к?м? (франц. gymnote ? йыланбалы? ), 1887 йылда ?ыу?а т?ш?р?л?.

XIX быуат а?а?ында электр к?с? ?уллан?ан к?м?, ?у?ынан ?ыу ??т?нд? й???? ?с?н бензинлы ??м дизелле, ?ыу а?тында й???? ?с?н электр энергия?ы ?уллан?ан к?м?л?р барлы??а кил?. ?ыу а?ты к?м?л?ре т??ге тап?ыр рус-япон ?у?ышында ?улланыла. Экипаж ?ыу ??т? х?рби караптары офицер?ары ??м матростары и??бен?н ирекле ниге??? йыйыла. 1906 йыл?а тиклем, ?ыу а?ты ?у?ышыны? тактика?ы ??м ?ыу а?ты ?у?ышын алып барыу стратегия?ы буйынса махсус эшк?ртм?л?р?е? булмауы ар?а?ында, миноносец тип й?р?т?л?.

Беренсе донъя ?у?ышы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

≪Ин? ары?лан≫ рус ?ыу а?ты к?м??е. Я?ынса 1916 йыл

Т???йенл?неше [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Х?рби ма?сатта ?улланыу [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

≪Огайо≫ тибында?ы ?ыу а?ты к?м??е ≪Трайдент≫ ракеталары мен?н ата. ?с ?лс?мле рендер.

?ыу а?ты к?м?л?ре ниге??? х?рби ?орал итеп ?улланыла. Йы?азландырылышына ??м класына ?арап, улар т?б?нд?ге ма?саттар?а хе?м?т ит?:

  • м??им х?рби-с?н???т комплекстарын ??м административ ???кт?ренё, х?рби-ди?ге? базаларына, порттар4а ??м баш?а ер ??т? объекттарына зыян килтере?,
  • дошманды? ?ыу ??т? ??м ?ыу а?ты к?м?л?рен ??м судноларын ю? ите?,
  • й?шерен мина к?рт?л?ре ?ороу,
  • туранан-тура й?ки алы?тан тороп радиолокация система?ы аша разведка алып барыу,
  • элемт? карабы итеп ?улланыу, х?б?р??р?е ретрансляциялау (теоретик й???тт?н был штаб?а донъя океаныны? тел??? ?ай?ы н?кт??енд?ге караптар мен?н элемт? тотоу м?мкинлеген бир?),
  • разведка-диверсия т?рк?мд?рен т???йен урын?а илте? ??м баш?а х?рби ??м махсус яр?амсы бурыстар?ы ?т?? ?с?н.

Тыныс осор?а ?улланыу [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

≪Дойчланд≫. ?ыу а?ты почтальоны
Т?би??тте к???те?

?ыу а?ты к?м?л?ре ф?нни-тикшерене? ма?саттарында ки? ?улланыла. Ер?е? геомагнит ?ырын ?йр?не? мен?н б?йле т?жриб?л?р?? ?ыу а?тына т?ш?р?лг?н ?ыу а?ты к?м?л?ре ?орамалды урынлаштырыу ?с?н тоторо?ло платформа р??ешенд? фай?аланыла.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Лобеф М., Стро Г. Подводные лодки . ? М .: Наркомат Обороны, 1934.
  • Томашевич А. В. Подводные лодки в операциях русского флота на Балтийском море в 1914?1915 г.г.  ? М.; Л., 1939. ? 282 с.: ил.
  • кап. 1-го ранга Игнатьев К. Ф. Теория подводных лодок. ? М .: Воениздат, 1947.
  • Большаков Ю. И. Элементарная теория подводной лодки. ? М .: Воениздат, 1977. ? 134 с. ? 23 000 экз.
  • Прасолов С. Н., Амитин М. Б. Устройство подводных лодок. ? М .: Воениздат, 1973.
  • Шунков В. Н. Подводные лодки. ? Мн. : Поппури, 2004.
  • Тарас А. Е. История подводных лодок. 1624?1904. ? М ., Мн. : АСТ , Харвест , 2002. ? 240 с. ? (Библиотека военной истории). ? 5100 экз.  ? ISBN 5-17-007307-0 .
  • Тарас А. Е. Дизельные подводные лодки 1950?2005 . ? М ., Мн. : АСТ: Харвест, 2006. ? 272 с. ? ISBN 5-17-036930-1 .
  • Тарас А. Е. Атомный подводный флот 1955?2005 . ? М ., Мн. : АСТ: Харвест, 2006. ? 216 с. ? ISBN 985-13-8436-4 .
  • Гэри Уэйр, Уолтер Бойн. Красный прилив = Rising Tide. ? М .: Эксмо, 2004. ? 448 с. ? ISBN 5-699-08581-5 .
  • Платонов А. В. Подводные лодки. ? СПб. : Полигон, 2002. ? 256 с. ? ISBN 5-89173-181-9 .
  • Ильин В., Колесников А. Подводные лодки России. ? М .: АСТ, Астрель, 2002. ? 286 с. ? ISBN 5-271-01979-9 .
  • Военно-морской словарь / Гл. ред. В. Н. Чернавин. Ред. коллегия: В. И. Алексин, Г. А. Бондаренко, С. А. Бутов и др. ? М.: Воениздат, 1990. ? 511 с., 20 л. илл., с. 197.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Дениц К. Немецкие подводные лодки во Второй мировой войне. 10. Вторая фаза битвы за Атлантику (Ноябрь 1940 года ? декабрь 1941 года). Год ошибок и распыления сил. ? М.: Воениздат, 1964.
  2. 2,0 2,1 2,2 Ред. группа: Г. Вильчек, А. Журавлёв и др. Подводные лодки // Жители моря. ? М .: Аванта+ , 2007. ? С. 10, 11. ? 184 с. ? ISBN 5-98986-088-9 .
  3. C. Климовский. Ходить под водой // Родина , № 3, 2006, с. 109?113.
  4. Rindskopf, Mike H; Naval Submarine League (U.S.); Turner Publishing Company staff; Morris, Richard Knowles (1997). Steel Boats, Iron Men: History of the U.S. Submarine Force. Paducah, KY: Turner Publishing. ISBN 978-1-56311-081-8 . OCLC 34352971.
  5. Тарас, 2002 , с. 35
  6. Константинов П. Первая ракетная подводная лодка 2012 йыл 30 ?инуар архивлан?ан . ≫. {Wayback|url= http://vadimvswar.narod.ru/ALL_OUT/TiVOut0204/PLSld/PLSld001.htm 2012 йыл 30 ?инуар архивлан?ан . |date=20120130214952 }}, Техника и вооружение, апрель 2004 г.
  7. Первое испытание подводной лодки Джевецкого . Архивировано из оригинала 18 февраль 2010 года.
  8. Подводные лодки Джевецкого (1878?80 гг.) // arsenal-info.ru .
  9. Крылов А. Н. Воспоминания и очерки. ? М.: Изд-во АН СССР, 1956. ? С. 80.