К?нбайыш Т?рки ?а?анаты

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
К?нбайыш Т?рки ?а?анаты

 
 
 
 
 
 
603  ? 704
Баш ?ала

603-704 Суяб

Телд?р

борон?о т?р?к
борон?о бол?ар

Май?аны

4,000,000 км² (593-659)

Хал?ы

Т?рки халы?тар , усундар, ?а?лы , т?ргешт?р, дулаттар, бол?ар?ар , авар?ар

  К?нбайыш Т?рки ?а?анаты Викимилект?

К?нбайыш Т?рки ?а?ана?ты ? Азов ди?ге?е ??м Дондан башлап Тянь-Шанде? к?нсы?ыш армыттарына ??м т?нья?-к?нсы?ыш ?индостан?а са?лы арауы?ты бил?г?н ирт? урта быуат д??л?те. Д??л?тте? т?п ???ге дулу ??бил?л?ре й?ш?г?н Джунгария районы ??м нушиби ??бил?л?ре й?ш?г?н К?нбайыш Тянь-Шань бул?ан. Ашиндар династия?ы ?а?андары идара итк?н.

657 йылда ?а?анат Тан ?ытай империя?ы тарафынан яулан?ан. ?ытай империя?ы ?а?анатты 2 ?л?шк? б?лг?н.

704 йылда ?а?анат власын т?ргешт?р ба?ып ал?ан. Шул ва?ыттан ?а?анат й?ш????н ту?та?ан.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?а?анатты? барлы??а киле?е [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

VII быуат башында (603 йыл) Т?рки ?а?анат ??-ара низа?тар ар?а?ында ??м к?ршел?р мен?н даими ?у?ышып й?ш?г?нлект?н К?нбайыш ??м К?нсы?ыш ?а?анлы?тар?а тар?ал?ан.

К?нбайыш ?а?анлы??а ?а?а?стан , Урта Азия, Т?нья? Кавказ , ?ырым , Урал ??м Волга буйы инг?н. ?а?анлы?ты? этнос?й?си ???ге булып ?аратау тау?арынан Джунгария?а са?лы борон?о усун ер??рен бил?г?н ≪ун ??бил?≫- ун у? т?рки??ре (он ок будун) тор?ан [1] [2] [3] . Чу йыл?а?ынан к?нсы?ыш?а биш дулу ??бил??е, улар?ан к?нбайыш?ара? ? биш нушиби ??бил??е б?ленг?н [4] .

( ?ыр?ы?станда?ы Токмак ?ала?ы янында?ы) Суяб ?ала?ы ? баш ?ала, (Т?рк?стан ?ала?ы янында?ы) Ме?-бола? й?йге резиденция?ы бул?ан [1] [2] [3] . Ете йыл?ала д??л?тте? ???ге бул?ан [4] .

?а?анатты? к?т?релеше [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?а?анат Джегуй-?а?ан (610?618 йылдар?а) ??м уны? ?усты?ы Тон-джабгу-?а?ан (618?630 йылдар?а) хакимлы? итк?н йылдар?а ?е??тене? и? ю?ары н?кт??ен? етк?н. То?аристан ??м Аф?анстан?а я?ы походтар д??л?тте? сикт?рен т?нья?-к?нбайыш ?индостан?а са?лы ки??йтк?н. Тон-яб?у ?а?ан административ реформа у??ар?ан ??м к???те? а?тында ??м я?а? йыйыу?ы контролд? тотоу ма?сатында ??р ?лк?г? ??ене? в?килд?рен ? тудундарын т???йенл?г?н. Ул ??ене? ≪Тун яб?у ?а?ан≫ тиг?н со?дий я?малы т??к? а?саларын да сы?ар?ан, тип фаразлай?ар.

Шегуе (610?618 йылдар?а) ??м Тон-яб?у (618?630 йылдар?а) ?а?андар осоронда Алтай?а, Тарим йыл?а?ы бассейнында ??м Амударья буйында ?а?анатты? сикт?ре терге?елг?н. Суяб к?нбайыш т?р?к ?а?андарыны? ставка?ына ?йл?нг?н. Византия императоры мен?н берлект? Тон-яб?у ?а?ан 626 йылда С?с?ни??р Иранына ?аршы ?у?ыш ас?ан. 626 йылда т?р?к ??ск?ре штурм мен?н Тифлисты яулап ал?ан. ?мм? Византия ??м Иран ара?ында тыныслы? килеше?е т???лг?с, Тон-яб?у ?а?анды х?рби х?р?к?тт?р??н баш тартыр?а м?жб?р итк?н. 630 йылда Тон-яб?у ?а?ан ??ене? баба?ы Себер хан ойоштор?ан й?шерен ??? ?уйышыу ар?а?ында ?лтерелг?н. Ти???н Себер хан ?лтерелг?н. 630 йылда башлан?ан т?хет ?с?н к?р?ш о?айлы ?у?ыш?а ??ерелг?н.

?а?анат башлыса к?скенсе ??м ярым к?скенсе хужалы? алымыны? ??м ултыра?-игенселек хужалы? тибыны? бер??м система?ын к????л?ндерг?н. Т?рки хал?ы ла, со?дий хал?ы ла сау?а, ??н?рселек, ер эшк?рте? ??м малсылы? мен?н ш???лл?нг?н. Т?рки??р?е? к?ршел?рен? ба??ынсылы?ыны? ма?сатыны? бере?е ?олдар?ы ?ул?а т?ш?р?? бул?ан. Ба?ып ал?ан ер??р?? ниге??? улар ????рене? социаль, и?тисади ??м д??л?т ?оролошо урынлаштырыл?ан, шулай ?а ?а?ан наместниктары, тудундар, ?алым йыйыу?ы ??м я?а?ты ?а?ан ставка?ына о?атыу?ы контролд? тот?андар. К?нбайыш Т?рки ?а?анатында синыфтар барлы??а киле? процесы ??м ирт? феодал й?м?и?т м?н?с?б?тт?рене? са?ыштырмаса ти? формалашыуы бар?ан. К?нбайыш Т?рки ?а?анаты ???к власыны? х?рби-с?й?си ресурстары халы?тар?ы ??м ??бил?л?р?е буй?ондороп тота алма?ан. ?а?анатта бер ту?тау?ы? низа?тар барыуы, хакимдар?ы? йыш алмашыныуы к?ст?р?е? ???кт?н ?асыуын ?отол?о?о? итк?н.

?а?анатты? ?олатылыуы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ун алты йыл дауамында ??бил?-ара ?у?ыш ??м династиялар?ы? ??-ара низа?ы (640?657 йылдар?а) Ете йыл?а?а Тан династия?ы ?ытай ??ск?р??рене? ба?ып ине?ен е?ел?йтк?н [4] . Тан губернатор?ары, ????рене? ?а?ан сы?ышлы ?уйыл?ан кешел?рен? таянып, к?нбайыш т?рки ??бил?л?ре мен?н идара итм?ксе бул?андар. ?мм? т?рки??р?е? тан экспансия?ына ??м улар ?уй?ан кешел?рг? ?аршы бер ту?тау?ы? к?р?ше т?ргешт?р?е? к?т?реле?ен? ??м 704 йылда Ете йыл?ала улар?ы? с?й?си гегемония?ы урынлашыуына килтерг?н. VII быуатта К?нсы?ыш Т?рки ?а?анат к?п ?анлы ??ск?ре мен?н К?нбайыш Т?рки ?а?анат?а ??ж?м итк?н ??м, а? ва?ыт?а бул?а ла, уны ??ен? буй?ондор?ан. VIII быуат урта?ында, ??-ара феодаль низа?тар ????мт??енд?, К?нбайыш Т?рки ?а?анат д??л?т булара? ю??а сы??ан [2] [3] .

Был ?у?ышты бер-бере?ен? ?аршы К?нбайыш т?рки ?а?анатыны? ике т?п ? Дулу ??м Нушиби ? ??бил? союзы алып бар?ан. 634?639 йылдар?а Ышбара Хилаш-?а?ан индерг?н административ реформа ? илде ун ≪у?≫?а ? ??бил?л?р территория?ына б?ле? ?? ?у?ышты ту?татма?ан. 658?659 йылдар?а К?нбайыш Т?рки ?а?анатыны? т?п ер??ре ?ытай ??ск?р??ре тарафынан ба?ып алын?ан . 704 йылда К?нбайыш Т?рки ?а?анат ?ытай империя?ынан бойондоро?лоло? ал?ан, ?мм? 704 йылда т?нья? агрессив к?ршел?рене? ??ж?ме ??м эске ?аршылы?тар ?а?анатты? ?олауына килтерг?н. К?нбайыш т?рки ?а?анат Евразия т?рки телле хал?ыны? консолидация?ында ???ми?тле роль уйна?ан ??м х??ерге т?рки телле халы?тар?ы? ниге?ен т?шкил итк?н этник т?рк?мд?р?е? артабан?ы ??ешен? булышлы? итк?н.

Д??л?т ?оролошо [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • ?а?ан  ? ?а?анатты? беренсе кеше?е. ?а?анды ≪т?рк-ашина≫ ? а???й?к (аристократ) н??елен?н ?айла?андар.

?а?ан власы:
a) ю?ары бойороусы;
б) х?к?мдар, хаким;
в) х?рби т?р? (начальник);
г) б?т?н ер??р?е? милексе?е;
д) ю?ары судья.

  • Тегинд?р  ? ?а?анат вари?тары. (был ??? рус телен? кендек тип т?ржем? ител?)
  • Джаб?у, шат, элт?б?р  ? ю?ары д??л?т титулдары, улар ?а?ан н??еленеке. (т?ржем?л?ре: Джаб?у, яб?у ? я?ынайтыл?ан, х??ерге заманса явых, явыг, элт?б?р ? илд? бер??, к?р??е? буй?он?ан халы? й?и?? ??бил? мен?н идара итк?н) [1] [2] [3] [4] .
  • Бойро?тар, тархандар  ? х?к?м ите? функцияларын ?т?г?нд?р [1] [2] .
  • Тудундар  ? ба?ып алын?ан ер??р??ге ?а?ан наместнигы. Улар ?алым йыйыу?ы ??м я?а?ты ?а?ан ставка?ына о?атыу?ы контролд? тот?ан. Элсебо? вазифа?ы ? ревизор ??м ?а?ан ?алымдарын йыйыусы, хан (финанс министры) к?р??телм?г?н. [1] [2] [3] [4] .
  • Б?кт?р  ? ырыу ??м ??бил?л?р хакимдары.
  • ?арыу-будун  ? ?а?анатты? т?п бойондоро?ло хал?ы [2] [3] [4] .
  • Таттар  ? ?олдар.

Этник составы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

К?нбайыш Т?рки ?а?анатыны? этник ???ге ? ≪10 ??бил?≫, Чу?ан к?нсы?ышта 5 ??бил? ? дулу, ? к?нбайышта 5 ??бил? ? нушиби б?ленеп сы??ан. Тарихи сы?ана?тар?а К?нбайыш Т?рки ?а?анатты икенсе т?рл? ≪Он ок будун≫ Ун у?лы ил)тип атай?ар.

Хакимдар ??м ?а?андар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Т?п м???л?: Ашина

Т?р?к ?а?анатыны? к?нбайыш ?л?ш? хакимдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Исеме хакимлы? итк?н йылдары Т?р?к исеме ?ытай исеме Баш?а исемд?ре [5] И?к?рм?л?р [5]
Ист?ми-?а?ан 554-576 ?stemi Yabgu Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Шидяньми Грек теле : Сильзивул й?и?? Дизавул [6] Стемби-хаган
Фарсы: ?????? ???(Хакан-и-чин)
Ба?адур-джаб?у  ? ба?адир-джаб?у.
?ара-Чурин-Т?р?к 576-599 Tardu Ka?an
?ара-Чурин-Т?р?к
Боке-хан
Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Датоукэхань
?ыт. ябайл. 阿史那?厥 , пиньин : ashinadianjue  ? Ашина Дяньцзюе
Фарсы:?ара-Джурин-Т?р?к, Бия?у [7]
Грек теле : Тард(у) [8] . й?и?? ????тт?гес? Т?р?кт?р?е? ?а?аны [9]
?ара-Чурин-Т?р?к  ? ??рип т?р?к. Турду-хан  ? к?нбайыш ?анаты ханы. Боке-хан  ? ???р?тле.
Нили-хан 599-603 Ил-т?гин Бойро? Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Ниликэхань Фарсы: Пармуда Бойро?  ? вари?ты? офицер чины

Айма? Або [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Исеме Хакимлы? итк?н йылдары Т?р?к исеме ?ытай исеме Баш?а исемд?ре [5] И?к?рм?л?р [5]
Торэмен Апа-хан 581-587 Apa Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы
Ш?хси исеме: Ҡытай Халыҡ Республикаһы
и?керг?н ?ытай теленд? Далобянь, гр. Турум [10] , фарси Абруй [7] Торэмен  ? мин законда, Апа-хан  ? и? ?арт хан.
  • Нили-хан ? Т?р?к ?а?анатыны? к?нбайыш ?л?ш? джаб?у (хаким)ы 599?603

К?нбайыш т?рки ?а?анаты ?а?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Исеме Хакимлы? итк?н йылдары Т?р?к исеме ?ытай исеме Баш?а исемд?ре [5] И?к?рм?л?р [5]
Нили-хан 603-604 Ил-т?гин Бойро? Ҡытай Халыҡ Республикаһы фарс. Пармуда ) [11] , Или-тегин [12] . Ил-т?гин ? вари?, Бойро?  ? офицер чины
Басыл-т?гин 604 - и?керг?н Поши-Дэлэ - Басыл-т?гин  ? принц-?орбан
Таман хан 604-612 Culo Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
Ары?лан ?ушаматы Ары?лан.
Шегуй хан 612-618 ?ikoey Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы - Сяньбий исеме
Тун-Джаб?у хан 618-630 Tong Yabgu Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы Басиюй ? ?ытай ?ушаматы ? сиюй?ы буй?ондороусы Тан-Джаб?у(=Яб?у) ? б?йк яб?у
К?л?г-Себер хан 630-631 Ba?atur Sepi Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы гр. Органа (?) Ураг(?) ? дауыл, К?л?г-Себер хан ? данлы?лы себер ханы
Сы-Джаб?у хан 631-633 Se-Yabgu Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
- Толис-т?гин  ? к?нсы?ыш ?анатыны? принцы, Ирбис Ышбара  ? ???р?тле барс, Сы-Джаб?у хан  ? яб?у титулына м?жб?р ите? юлы мен?н етк?н.
Нишу Дулу хан 633-634 Ba?a?a Tulu Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? ш?хси исеме,
т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
?ана (фасс.), титул ал?ан Ҡытай Халыҡ Республикаһы Тонг алып силигбир(?), Дулу-хан ? титул, Гяна-шад ? кен?з титулы
Ышбара-Толис-шад хан 634?639 ??bara Teri? Tunga Ka?an ( Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? т?хет исеме,
ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы)
- Тонг-шад ? б?й?к кен?з /шат
Халлыг Ышбара-Джа?бу хан 653?657 Ulu? ??bara Ka?an Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Шаболокэхань , ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Ашинахэлу Фарсы: Бижан(?) Халлыг  ? ?ушаматы ? к?т?релг?н. Ышбара-хан  ? ???р?тле хан
Ашина Дучжи хан 676-679 Ecine Turce Ka?an т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы, ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы - -
Ашина Хушэло-шад 693?704 Кушрак Б?ре-шад Ш?хси исеме: Ҡытай Халыҡ Республикаһы, т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы, - Кушрак - ?ош, Б?ре-шад ? б?ре-кен?з

К?нбайыш т?рки ?а?анатыны? нушиби сы?ышлы ?а?андары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Исеме Идара итк?н йылдары ?ытай исеме Баш?а исемд?ре [5] И?к?рм?л?р [5]
Ил-К?л?гг-шад Ирбис-хан 639?640 - - -
Ирбис-Ышбара-Джа?бу хан 640-641 т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Ипишаболоехукэхань' , ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Ашина Баобу ≪Нушибий ?а?арманы≫ ? ?ушаматы, Ирбис Ышбара ? ???р?тле барс
Ирбис-Шегуй хан 642-650 т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы - -
Халлыг Ышбара-Джа?бу хан 650-657 Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Шаболокэхань , ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Ашинахэлу Фарсы: Бижан(?) Халлыг  ? ?ушаматы ? к?т?релг?н. Ышбара-хан  ? ???р?тле хан
Ашина Бучжень-шад 657-667 - - -
Ашина Хушэло-шад 679-704 Ш?хси исеме: Ҡытай Халыҡ Республикаһы, т?хет исеме ?ыт. ябайл. 竭忠事主可 , пиньин : jiezhongshizhukehan , палл. : Цзечжуншичжукэхань , - Кушрак - ?ошсо?, Б?ре-шад ? б?ре-кен?з

К?нбайыш т?рки ?а?анатыны? дулу сы?ышлы ?а?андары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

[Ашина Мише-шад
Исеме Идара итк?н йылдары ?ытай исеме Баш?а исемд?ре [5] И?к?рм?л?р [5]
Юкук Ирбис-Дулу хан 638-653 Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
- Юкук  ? ?к?, Ирбис-дулу  ? ?ар барсы.
Халлыг Ышбара-Джа?бу хан 653-657 Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Шаболокэхань , ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы ? Ашинахэлу Фарсы: Бижан(?) Халлыг  ? ?ушамат, к?т?релг?н. Ышбара-хан  ? ???р?тле хан
657-662 т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
- ?ушаматы ?а?арман
Ашина Юанькин-шад 679-693 т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
- Ю?алт?ан б?й?кл?г?н я?ынан ая??а ба?тырыу  ? титул
Ашина Хушэло-шад 693?704 Ш?хси исеме: Ҡытай Халыҡ Республикаһы, т?хет исеме ?ыт. ябайл. 竭忠事主可 , пиньин : jiezhongshizhukehan , палл. : Цзечжуншичжукэхань , - Кушрак - ?ошсо?, Б?ре-шад ? б?ре-кен?з

?а?андар ??рг?нд? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Исеме Идара итк?н йылдары ?ытай исеме
Ашина Хуайдао 704-708 Ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
Ашина Сянь 708-717 Ш?хси исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы
Ашина Синь 740-742 Ҡытай Халыҡ Республикаһы,
т?хет исеме Ҡытай Халыҡ Республикаһы

Ашина Хушэло-шад Чанъань|Чанъани?а вафат бул?ан. Вари?тар?ы? тар?ал?ан илг? кире ?айтыу м?мкинлеге булма?ан, л?кин ?ытай к???шсел?ре, ун у?лы т?р?кт?р сап?ындары ??ж?мен кире ?а?ып й?ш?г?нсе, ?а?анат?а влас?а эй? булма?ан ?а?андар?ы ?айтарыу я?шыра?, тип и??пл?г?нд?р.

Шулай у? ?ара?ы? zh:西突厥可汗列表

Ашина Хуайдао 704?708 [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ашина Хушэло-шадты? улы. 704 йылда юувэй гянгюнь тиг?н гвардия исемен ал?ан, ??м ?а?анлы??а т???йенл?нг?н, хаочиск наместнигы бул?ан. Т?ргеш ?а?анатына илсе итеп еб?релг?н бул?ан. 708 йылда вафат бул?ан.

Ашина Сянь (и?кес? Хянь) 708?717 [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ашина Юанькин-шадты? улы. 704 йылда бэйтин наместнигы ??м 10 айма?ты? ба?ыусы?ы итеп т???йенл?нг?н. Сянь ?арама?ына тань армия?ыны? берл?шм?л?ре бирелг?н. Ул дала?а ба?ып инг?н ??м Дудань ханды тар-мар итк?н, уны? башын баш ?ала?а еб?рг?н. Далала ул 30 000 йортто йый?ан ??м был кешел?р?е ?ытай?а к?серг?н. Грамота ??м мис?т мен?н б?л?кл?нг?н бул?ан. К?п кен? дулу ?ытай ватандашлы?ын (подданство?ын) ал?ан. Сянь Ашинаны реставрациялау?а ынтылыш т?ргешт?р мен?н б?релешт?рг? килтеререн а?ла?ан, л?кин император уны ты?лар?а тел?м?г?н ??м Согэ власын таны?ан. Император илсе?е урын?а барып та етм?г?н, ? т?ргешт?р ??м карлуктар ара?ында ?у?ыш башлан?ан, ?ытай ??л??л?рен? т?ргешт?р ??ж?м итк?н. Сянь ?у?ыш яланына китк?н. К???шсел?р Тан Чжун-цзун?а ?у?ыш?а ?ы?ылма??а т??дим итк?нд?р, ?ыра?ай?ар ( варвар?ар ) ?й?? бер-бере?ен ?ыр?ындар тиг?нд?р. Сянь, дошманын е?? алма?ын к?реп, Чанъань?а кире ?айт?ан, ??м 717 йылда вафат бул?ан.

Ашина Синь 740?742 [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ашина Хуайдаоны? улы. 740 йылда т?ргешт?р?е? бер ?л?ш? Синде ун ырыу?ы? ханы итеп ?уйыр?а ризалы? бирг?н. Тан Синд?н ? чжохахатай батшабик??е титулын й?р?тк?н Ли исемле к?л?ш еб?рг?нд?р. Синь Цзюйлань ?ала?ына килг?н, ??м уны бында т?ргеш Ба?а-тархан?лтерг?н. Уны? ?атыны Ли ??м улы Чжунхяо ?ытай?а ?ас?андар. Чжунхяо гвардия р?тен? ба??ан ??м цзолинцзюньвэй юаньвайгянюнь чинына лайы? бул?ан.

Ашина Синд? к?нбайыш т?рки ?а?андарыны? тамыры ?оро?ан.

Шулай у? ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Сосанов Кошали. История Казахстана. Справочная пособие / Бибимара Омарова. ? Алматы: ≪Ол-Жас баспасы≫, 2007. ? С. 23-24. ? 112 с. ? ISBN 9965-651-56-6 .
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Методические рекомендации по подготовке школьников к ЕНТ по истории Казахстана / Локотинова О. С. Гребенюк Ю. П. ? Алматы: ≪Институт повышение квалификации и переподготовки кадров системы образования≫, 2005. ? С. 27. ? 100 с.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Методические рекомендации по подготовке школьников к ЕНТ по истории Казахстана / Локотинова О. С. Гребенюк Ю. П. ? Алматы: ≪Институт повышение квалификации и переподготовки кадров системы образования≫, 2007. ? С. 15. ? 70 с.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Татьяна Владимировна Зепп. Пособие для подготовки к единому национальному тестированию (ЕНТ) по истории Казахстана / Омирбекова М; Касымхан Ж; Шаяхмет Г. ? Алматы: ≪Зият Пресс≫, 2006. ? С. 23. ? 196 с. ? 2000 экз.  ? ISBN 5-7667-7905-4 .
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Гумилёв. Борон?о т?р?кт?р.
  6. Менанадр. Малые поздние историки, 1860 год, стр. 313
  7. 7,0 7,1 Мухаммад Наршахи. Истори Бухары (Тарих’и-Бухара)
  8. Менандр. История. Книга 8.
  9. Феофилакт Самокатта
  10. Феофиликт Самокатта. История. Книга 7, VIII : 8
  11. У перса Табари.
  12. У персидского автора Динавери

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Гумилёв Л. Н. Древние тюрки . ? СПб. : СЗКЭО, Издательский Дом ≪Кристалл≫, 2002. ? ISBN 5-9503-0031-9 .
  2. Гумилёв Л. Н.   Великая распря в первом тюркском каганате в свете византийских источников // Византийский временник . ? 1961. ? Т. XX. ? С. 75-89.
  1. Ганиев Р.Т. Восточно-тюркское государство в VI - VIII вв. ? Екатеринбург: Издательство Уральского университета, 2006. ? С. 152. ? ISBN 5-7525-1611-0 .
  2. Кусаинова М. А. История Казахстана. ? Шы? К?тап, 2006. ? С. 354. ? ISBN 9965-9784-4-1 .
  3. Иакинф (Бичурин Н. Я.). Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена . ? Л. : Изд-во Акад. наук СССР, 1950. ? С. 335.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]