Dinozavrlar

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Dinozavrlar
Elmi t?snifat
Beyn?lxalq elmi adı

Dinozavrlar ( lat. Dinosauria ) ? heyvanlar al?minin xordalılar tipin? aid heyvan kladı.

Dinozavrlar Mezozoy erasında Yer kur?sind? hakim olan v? Trias dovrunun sonlarından ba?layaraq T?ba?ir dovrunun sonunad?k 160 milyon il movcud olmu? quruda ya?ayan onur?alı heyvanlardır.

T?ba?ir v? Paleogen dovrl?rinin s?rh?dind? geoloji baxımdan qısa zaman k?siyind? heyvanların v? bitkil?rin geni?miqyaslı v? kutl?vi yox olması zamanı dinozavrların boyuk ?ks?riyy?ti m?hv olmu?dur.

Da?la?mı? dinozavr qalıqları butun qit?l?rd? a?kar olunmu?dur. Hazırda paleontoloqlara 2 ??rti qrupa ? ?tyey?nl?r v? otyey?nl?r ? bolun?n 500-d?n artıq cins v? 1000-d?n artıq muxt?lif nov k?l?z m?lumdur. Onların qalıqları h?l? d? k??f olunur.

"Dinozavr" termini ingilis paleontoloqu Ricard Ouen t?r?find?n 1842-ci ild? t?klif edilmi?dir. Dinozavrlar 160 milyon il ?rzind? bizim planetimizd? ?n ustun canlılar idi. ?ndi bu n?h?ng m?xluqların butun qalıqları sumukl?rdir. Da?la?mı? qalıqlar gost?rir ki, 65 milyon il ?vv?l n? is? Yerin butun ekosistemini m?hv etmi? v? dinozavrlar butun ba?qa novl?rin t?xmin?n 50%i il? birlikd? q?fild?n qırılmı?lar.

Dinozavrların t?snifatı [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

K?rt?nk?l? ombalı dinozavrlar (Saurischia)
Herrerasauridae Herrerasaurus Staurikosaurus
Theropoda
Coelophysoidea Coelophysis Liliensternus Dilophosaurus
Neotheropoda
Ceratosauria Ceratosaurus Majungasaurus Carnotaurus
Tetanurae
Megalosauroidea Spinosaurus Suchomimus Torvosaurus
Avetheropoda Allosaurus Tyrannosaurus Velociraptor
Sauropodomorpha
Prosauropoda Anchisaurus Plateosaurus Massospondylus
Sauropoda
Bazal Sauropodalar Mamenchisaurus Shunosaurus Omeisaurus
Neosauropoda
Diplodocoidea Diplodocus Apatosaurus Amargasaurus
Macronaria Brachiosaurus Camarasaurus Ampelosaurus
Qu? ombalı dinozavrlar (Ornithischia)
Heterodontosauridae Heterodontosaurus Abrictosaurus
Genasauria Thyreophora
Bazal Thyreophoralar Scelidosaurus Scutellosaurus
Eurypoda
Stegosauria Stegosaurus Kentrosaurus Huayangosaurus
Ankylosauria Euoplocephalus Edmontonia Ankylosaurus
Cerapoda Marginocephalia
Pachycephalosauria Prenocephale Pachycephalosaurus Stegoceras
Ceratopsia Triceratops Protoceratops Torosaurus
Ornithopoda
Bazal Ornithopodlar Hypsilophodon Agilisaurus Leaellynasaura
Iguanodontia Iguanodon Edmontosaurus Parasaurolophus

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Xarici kecidl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

H?mcinin bax [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]