?kinci Qaraba? muharib?si

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
?kinci Qaraba? muharib?si
Da?lıq Qaraba? munaqi??si
Saat ?qr?bi istiqam?tind?: T?rt?rd? bombalanan ticar?t m?rk?zi; Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri Z?f?r Paradı zamanı; Vladimir Putin v? ?lham ?liyev at??k?s b?yanatını imzalayır; ?u?anın i??aldan azad olunmasını qeyd ed?n Az?rbaycan xalqı
Tarix 27 sentyabr 2020 ? 10 noyabr 2020 (1 ay, 2 h?ft?) [1]
Yeri Da?lıq Qaraba? v? onun ?trafındakı i??al altında olan ?razil?r , Az?rbaycan?Erm?nistan s?rh?di
N?tic?si Az?rbaycanın q?l?b?si [2] [3]  • At??k?s b?yanatının imzalanması. [1]  • Az?rbaycanın muharib? dovrund? i??aldan azad etdiyi ?razil?r uz?rind? n?zar?ti ?lind? saxlaması. • Rus sulhm?ramlı quvv?l?rinin bolg?y? yerl??dirilm?si. [4]  • Pa?inyan ?leyhin? etirazların ba?lanması. • Turk-Rus ortaq monitorinq m?rk?zinin qurulması ucun anla?ma memorandumunun imzalanması. [4]
?razi d?yi?ikliyi

Muharib? zamanı:  • Az?rbaycan 5 ??h?ri, 4 q?s?b?ni, 286 k?ndi v? Az?rbaycan-?ran s?rh?dini i??aldan azad etdi. [5]

At??k?sd?n sonra:  • Da?lıq Qaraba? ?trafındakı butun Erm?nistan t?r?find?n i??al olunmu? ?razil?r 1 dekabr 2020-ci il?d?k Az?rbaycana qaytarılması. • Erm?nistan ?razisind?n acılacaq d?hliz vasit?sil? Az?rbaycandan Naxcıvana birba?a quru yolunun acılması. [6]
Munaqi?? t?r?fl?ri

Azərbaycan Az?rbaycan

Ermənistan Erm?nistan

Komandan(lar)

Azərbaycan ?lham ?liyev
Azərbaycan Zakir H?s?nov
Azərbaycan Mais B?rxudarov [7]
Azərbaycan Hikm?t Mirz?yev [8]
Azərbaycan Hikm?t H?s?nov [9]
Azərbaycan Elcin Quliyev [10]

Ermənistan Nikol Pa?inyan
Ermənistan Arayik Harutyunyan
Ermənistan C?lal Harutyunyan   × [11]
Ermənistan David Tonoyan
Ermənistan Mikael Arzumanyan [11]
Ermənistan Artur Sarkisyan   [12]
Ermənistan Onik Qasparyan
Ermənistan Tiran Xacatryan [13]

T?r?fl?rin quvv?si

 • 14,274+ h?rbi qulluqcu [14] [15] Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri  • Az?rbaycan Quru Qo?unları

1-ci Ordu Korpusu [9]
2-ci Ordu Korpusu [16]
3-cu Ordu Korpusu
4-cu Ordu Korpusu
5-ci Ordu Korpusu
6-cı Ordu Korpusu
 • Naxcıvan ?lahidd? Umumqo?un Ordusu  • Xususi T?yinatlı Quvv?l?r [17]  • Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?ri
Az?rbaycan D?niz Piyadaları [18]  • Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri [19]  • Dovl?t S?rh?d Xidm?ti [10]  • Daxili ??l?r Nazirliyi
Daxili Qo?unlar [20]  • Xarici K??fiyyat Xidm?ti
YARASA xususi t?yinatlıları [21]

 • Qondarma DQR Mudafi? Ordusu  • Erm?nistan Silahlı Quvv?l?ri

Erato d?st?si [22]  • Milli T?hluk?sizlik Xidm?ti [23]  • Erm?nistan polisi [24]
?tkil?r

Az?rbaycan m?nb?l?rin? gor?:  • 2,908 h?rbi qulluqcu [14]  • 6 h?rbi qulluqcu itkin du?ub. [14]  • 12 h?rbi qulluqcu ?sir goturulub. [25] [26] [27]

Erm?nistan m?nb?l?rin? gor?:  • 4,520 h?rbi qulluqcu [28]  • 60+ h?rbi qulluqcu ?sir goturulub. [29]  • 9,094 h?rbi qulluqcu yaralanıb. [30]  • 1,600 h?rbi qulluqcu itkin du?ub. [31]

Umumi itkil?r
  • 100 az?rbaycanlı [32] v? 65 erm?ni [33] mulki ??xs h?lak olub.
  • 416 az?rbaycanlı [32] v? 165 erm?ni [33] [34] mulki ??xs yaralanıb.
  • 3 az?rbaycanlı [35] v? 40 erm?ni [36] mulki ??xs ?sir goturulub.
  • 1 rus Mi-24 vurulub, 2 ekipaj uzvu h?lak olub, 1-i yaralanıb. [37]
  • 1 rus mulki ??xs h?lak olub. [38]
  • 2 fransız [39] v? 3 rus [40] jurnalist yaralanıb.
  • 1 iranlı mulki ??xs yaralanıb. [41]
  • 40.000 az?rbaycanlı [42] v? 100.000 erm?ni [43] [44] [45] m?cburi kockun.
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

?kinci Qaraba? muharib?si [46] [47] [48] [49] [50] , V?t?n muharib?si [51] [52] , 44 gunluk muharib? [53] [54] v? ya "D?mir Yumruq" ?m?liyyatı [55] [56] ? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri v? Erm?nistan Silahlı Quvv?l?ri arasında Da?lıq Qaraba?da davam ed?n silahlı qar?ıdurma. At??k?sd?n sonra mu?ahid? olunan ?n g?rgin v? uzunmudd?tli doyu?dur. Beyn?lxalq s?viyy?d? Az?rbaycanın bir hiss?si kimi tanınan, lakin Erm?nistan hokum?tinin idar?etm?si altında yaradılan Qondarma Da?lıq Qaraba? Respublikası il? ba?lı h?ll olunmamı? munaqi??nin son g?rginl??m?sidir.

Qar?ıdurmalar 27 sentyabr 2020-ci il s?h?r saat 06:00-da Qaraba? muharib?sind?n sonra yaradılmı? t?mas x?tti boyunca ba?ladı. Bunun ardınca Erm?nistanda h?rbi v?ziyy?t v? umumi s?f?rb?rlik, [57] [58] Az?rbaycan is? h?rbi v?ziyy?t, komendant saatı v? qism?n s?f?rb?rlik elan etdi. [59] [60] Turkiy?, bu d?st?yin d?r?c?si mubahis?li olsa da, Az?rbaycana h?rbi d?st?k verdi. [61] [62] Turkiy?nin i?tirakının, munaqi??d? Az?rbaycanın movqeyini artırmaqla v? Rusiyanın bolg?d?ki t?sirini k?narla?dırmaqla t?sir dair?sini geni?l?ndirm?k c?hdi oldu?u du?unulur. [63] [64]

Beyn?lxalq ekspertl?r muharib?nin Az?rbaycanın hucumu il? ba?ladı?ını [61] [65] v? ?sas m?qs?din bolg?nin mudafi?si z?if olan c?nub bolg?l?rini i??aldan azad etm?k oldu?unu iddia edirl?r. [66] Muharib?, pilotsuz t?yyar?l?rin, sensorların, a?ır artilleriyanın [67] v? raket z?rb?l?rinin istifad?si, habel? dovl?t t?bli?atının v? onlayn informasiya muharib?sind? r?smi sosial media hesablarının istifad?si il? yadda qalan oldu. [68] Coxsaylı olk?l?r v? Birl??mi? Mill?tl?r T??kilatı doyu?l?ri k?skin ??kild? qınadı v? h?r iki t?r?fi g?rginliyi azaltma?a v? m?nalı danı?ıqları t?xir? salmadan davam etdirm?y? ca?ırdı. [69] [70] Rusiya, Fransa v? AB?-nin vasit?ciliyi il? ?ld? olunan uc at??k?s d? muharib?ni dayandıra bilm?di. [71]

Da?lıq Qaraba?dakı ?n boyuk ikinci ??h?r olan ?u?anın azad edilm?sind?n sonra ?lham ?liyev , Vladimir Putin v? Nikol Pa?inyan arasında 10 noyabr 2020-ci il, saat 00:00-dan (UTC+3) etibar?n butun doyu? ?m?liyyatlarını dayandıran at??k?s b?yanatı imzalandı. [72] [73] [74] Muqavil?y? ?sas?n, Az?rbaycan muharib? zamanı i??aldan azad etdiyi ?razil?r? n?zar?ti ?lind? saxladı. Erm?nistan is? i??al altındakı kecmi? DQMV ?trafı ?razil?ri Az?rbaycana qaytardı. Az?rbaycan, h?mcinin Turkiy? v? ?ranla h?ms?rh?d olan Naxcıvana d?hliz ?ld? etdi. [75] T?xmin?n 2000 rus ?sg?ri Erm?nistan v? Da?lıq Qaraba? arasındakı Lacın d?hlizi boyunca v? kecmi? DQMV-nin Az?rbaycanın n?zar?tind? olmayan hiss?sind? ?n azı 5 il mudd?tin? sulhm?ramlı quvv?l?r olaraq yerl??dirildi. [1]

Z?min

Erm?nistan-Az?rbaycan munaqi??sinin ?sasında Da?lıq Qaraba? ?razisinin statusu il? ba?lı faktiki olaraq h?ll olunmayan m?s?l? dayanır. Erm?nil?r ucun Qaraba? muasir dovrd? erm?nil?rin coxluq t??kil etdiyi, lakin 1921-ci ild? bol?evikl?r t?r?find?n nahaq yer? Sovet Az?rbaycanına verilmi? v? erm?ni kils?l?rinin oldu?u iddia etdikl?ri tarixi erm?ni ?razisidir. Az?rbaycanlılar ucun is? Qaraba? ?srl?r boyu mus?lman Qaraba? xanlı?ı ?razisi kimi, m?rk?zi ?u?a ??h?rinin ?trafında yerl???n v? bir cox Az?rbaycan musiqicil?rinin v? r?ssamlarının do?uldu?u yer kimi boyuk m?d?ni ?h?miyy?t? malik bir yer hesab olunur. Az?rbaycanlılar Qaraba?ı iqtisadiyyat v? co?rafiyas baxımından oz olk?l?rinin bir hiss?si oldu?unu v? beyn?lxalq al?md? bel? tanındı?ını bildirirl?r. Bu munaqi?? postsovet m?kanındakı dig?rl?rind?n bir nec? muhum c?h?tl?rin? gor? f?rql?nir. Bu, iki milli dovl?ti bir-birin? qar?ı qoyur. Lorens Broers 2019-cu ild? yazdı?ı "Erm?nistan v? Az?rbaycan, R?qab?tin Anatomiyası" kitabında iddia edir ki, bu munaqi?? "davamlı r?qab?tdir" v? bir cox c?h?td?n dig?r postsovet munaqi??l?rind?n daha cox Hindistan v? Pakistan arasındakı munaqi??y? b?nz?yir. N?hay?t, munaqi?? postsovet m?kanında dig?rl?rind?n qat-qat toksikdir. Erm?nil?r v? az?rbaycanlılar bir-biri il? t?kc? siyasi v? diplomatik ?laq?l?rd?n imtina etmirl?r; qar?ı mill?tin m?d?ni v? tarixi huquqlarını da f?al ??kild? inkar edir v? silirl?r. [76]

Sovet dovru

Sovet dovrund?, erm?nil?rin ya?adı?ı Qaraba? bolg?sinin Da?lıq hiss?si Az?rbaycan SSR t?rkibind? muxtar vilay?t kimi idar? olunurdu. [77] Sovet ?ttifaqı 1980-ci ill?rin sonlarında da?ılma?a ba?layark?n, Da?lıq Qaraba?ın statusu m?s?l?si yenid?n gund?m? g?ldi v? 20 fevral 1988-ci ild? Da?lıq Qaraba? Muxtar Vilay?tinin parlamenti bolg?nin Az?rbaycan SSR-d?n Erm?nistan SSR-? verilm?sini t?l?b ed?n bir q?rar q?bul etdi. Az?rbaycan bu t?l?bi bir nec? d?f? r?dd etdi. [78] Qısa mudd?t sonra 1988?1990-cı ill?r arasında Sumqayıt , G?nc? v? Bakıdakı erm?nil?r?, [79] [80] [81] [82] Quqark v? Xank?ndind?ki az?rbaycanlılara [83] [84] [85] [86] qar?ı edil?n poqromlardan sonra etnik zorakılıq ba?ladı. Da?lıq Qaraba?ın muxtariyy?ti l??v edildikd?n sonra, 10 dekabr 1991-ci il tarixind? bolg?d? must?qillik referendumu kecirildi. Referendum bolg? ?halisinin 22,8%-ni t??kil ed?n az?rbaycanlılar t?r?find?n boykot edildi. S?s ver?nl?rin 99,8%-i lehin? s?s verdi. 1992-ci ilin ?vv?ll?rind? Sovet ?ttifaqının da?ılmasından sonra bolg?d? birba?a muharib?y? ba?ladı. [78]

Qaraba? muharib?si

border=none ?sas m?qal?: Qaraba? muharib?si

Qaraba? Muharib?si Az?rbaycanın i??al edilmi? ?razil?rind?n v? Erm?nistandan t?xmin?n 725.000 az?rbaycanlının v? Az?rbaycandan 300.000?500.000 erm?ninin qovulması il? n?tic?l?ndi. [87] Erm?nistan Da?lıq Qaraba? v? ?trafındakı 7 rayonu; A?dam, C?brayıl, Fuzuli, K?lb?c?r, Qubadlı, Lacın v? Z?ngilan rayonlarını i??al etdi. [88] Muharib? dovrund? Jeleznovodsk v? Tehran kommunikel?ri kimi t?maslar ba? tutsa da, onlar sulhu t?min ed? bilm?di. Ardınca, Bi?kek protokolu doyu?l?ri yekunla?dırdı v? munaqi?? passiv fazaya q?d?m qoydu. [89]

At??k?s dovru v? sulh danı?ıqları

Qaraba? muharib?si n?tic?sind? oz torpaqlarının 20 faizini itir?n Az?rbaycan Respublikası ?sas?n 1994-cu ild? imzalanmı? Bi?kek protokolundan sonra Erm?nistan Respublikası il? BMT T?hluk?sizlik ?urasının i??alcı quvv?l?rin qeyd-??rtsiz Az?rbaycan torpaqlarından cıxarılmasını n?z?rd? tutan 4 q?tnam?sinin [90] icrası ucun muxt?lif beyn?lxalq qurumlar c?rciv?sind? uzunmudd?tli diplomatik danı?ıqlar apardı. [91] [92] [93] 2008-ci ild? Ba? Assambleya erm?ni i??alcı quvv?l?rinin d?rhal geri c?kilm?sini t?l?b ed?n bir q?rar q?bul etdi. [94] Buna baxmayaraq, AT?T-in Minsk Qrupunun h?ms?drl?ri Rusiya, Fransa v? AB? buna ?leyhin? s?s verdil?r. [95]

Beyn?xalq t??kilatların sulh platformaları il? yana?ı, Az?rbaycan region olk?l?rinin d? munaqi??nin h?lli istiqam?tind?ki t???bbusl?rind? yaxından i?tirak edirdi. 2011-ci ild? Rusiyanın t???bbusu i? Kazanda keciril?n sammitd? Az?rbaycan prezidenti ?lham ?liyev Erm?nistanın i??al etdiyi 7 rayonu Az?rbaycana qaytarma?a hazır oldu?unu bildir?n Kazan s?n?dini imzalamaqdan imtina etdi. Bunun s?b?bi is? Az?rbaycanın ?traf rayonlarla yana?ı, Da?lıq Qaraba? bolg?sinin d?, Az?rbaycandan k?narda ist?nil?n statusunu q?bul etm?m?si idi. [96] Formal olaraq, 2016-cı ild?n sonra Madrid prinsipl?ri , yaxud konfiqurasiyaları ?sasında davam ed?n sulh danı?ıqları prosesi, 2018-ci ild? Erm?nistan inqilabı n?tic?sind? hakimiyy?t? g?lmi? Nikol Pa?inyanın "Qaraba? Erm?nistandır v? noqt?" kimi populist b?yanatları [97] v? Az?rbaycanın i??al olunmu? ?razil?rin? ardıcıl qanunsuz s?f?rl?ri [98] [99] [100] kimi t?xribatcı xarakter da?ıyan h?r?k?tl?ri il? ciddi olcud? sarsıldı.

Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Xarici ??l?r Nazirliyinin 1919-cu il Paris Sulh Konfransında t?qdim etdiyi x?rit?d? ?ks olunan ?u?a , Qarya?ın v? Z?ng?zur q?zaları.

T?xribatcı ?m?ll?rin davamı qismind?, 2019-cu ilin mart ayında Erm?nistanın mudafi? naziri David Tonoyan AB? -d? r?smi s?f?rd? olark?n, "yeni torpaqları ucun yeni muharib?" ca?ırı?ı etdi. [101] Tonoyanın b?yanatı t?mas x?ttind? bir sıra h?rbi t?xribatlarla mu?ayi?t olundu. Erm?nistan Silahlı Quvv?l?rinin bolm?l?ri 2020-ci ilin iyul ayında Az?rbaycan - Erm?nistan dovl?t s?rh?dinin Tovuz istiqam?tind? ?lveri?li movqel?ri ?l? kecirm?k m?qs?dil? artilleriya at??ind?n istifad? ed?r?k hucuma kecm?y? c?hd gost?rs? d?, muv?ff?q ola bilm?di. [102] 23 iyulda is? Erm?nistan Silahlı Quvv?l?ri , Rusiya il? ortaq hava hucumundan mudafi? sistemi t?liml?rin? ba?ladı?ını elan etdi. [103] Bunun ardınca, Az?rbaycan ?razisind?, Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri v? Turkiy? Silahlı Quvv?l?rinin birg? i?tirakı il? sentyabr ayının ?vv?lin? q?d?r davam ed?n bir sıra h?rbi t?liml?r kecirildi. [104] [105] Avqust ayında t?mas x?ttinin Goranboy rayonu istiqam?tind? Erm?nistan Silahlı Quvv?l?rinin diversiya-k??fiyyat qrupu t?xribat tor?tm?y? c?hd gost?rmi?, lakin gorul?n t?dbirl?r n?tic?sind? diversiya qrupu itki ver?r?k geri c?kilmi? v? qrupunun komandiri ba? leytenant Qurgin Alberyan ?sir goturulmu?dur. [106]

Birba?a h?rbi t?xribatlarla yana?ı, Erm?nistan t?r?find?n beyn?lxalq huquqi prinsipl?r? zidd olaraq Az?rbaycan Respublikasının i??al altındakı ?razil?rin? cox sayda YPG , PKK terrorcularının, [107] [108] o cuml?d?n Beyrut limanında ba? tutan partlayı?lardan sonra minl?rl? Livan erm?nil?rinin kocurulm?si munaqi??ni daha da alovlandırdı. [109] [110] [111] [112] Situasiyanın g?rginliyi 2020-ci ilin avqust ayının sonlarında Erm?nistanın ba? nazirinin h?yat yolda?ı Anna Hakobyanın Az?rbaycanın i??al altındakı ?razil?rind? qeyri-leqal olaraq t??kil olunmu? h?rbi t?limd? i?tirakını ictimail??dirm?si il? pik h?dd? catdı. [113] Erm?nistan t?r?finin bu q?bild?n olan s?m?r?siz v? t?hrikedici b?yanatları v? h?r?k?tl?ri bir sıra t?dqiqatcılar t?r?find?n danı?ıqlar prosesind?n tamamil? imtina olaraq qiym?tl?ndirilmi?dir. [114] [115]

25 sentyabr 2020-ci ild? Az?rbaycan Respublikasının Prezidenti ?lham ?liyevin BMT Ba? Assambleyasının 75-ci sessiyasının umumi debatlarında videoformatda cıxı?ında Erm?nistanın t?xribatları n?tic?sind? az?rbaycanlı h?rbcil?rin v? 76 ya?lı mulki v?t?nda?ın h?lak olması, habel? mulki infrastruktura vurulan ciddi ziyan qeyd olunmu?dur. O cuml?d?n, Az?rbaycan Respublikasının Prezidenti iyulun 17-d?n etibar?n sentyabr ayına q?d?r h?rbi yuk t?yyar?l?ri il? Erm?nistana min tondan artıq h?rbi avadanlı?ın da?ındı?ını bildirmi?dir. [116] Sozuged?n t?dbird? Turkiy? prezidenti R?c?b Tayyib ?rdo?an , Az?rbaycan v? Gurcustanın ?razi butovluyunu d?st?kl?y?n cıxı?lar etmi?dir. [117] [118]

Az?rbaycan Respublikasının Prezidentinin kom?kcisi, Prezident Administrasiyasının xarici siyas?t m?s?l?l?ri ?ob?sinin mudiri Hikm?t Hacıyev sentyabrın 27-d? saat 06:00 rad?l?rind? Erm?nistan Silahlı Quvv?l?rinin at??k?s rejimini kobud ??kild? pozması il? ba?lı b?yanat yaymı?dır. [119] H?min gun Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri erm?ni t?xribatlarının qar?ısını almaq ucun ?ks-h?ml? ?m?liyyatlarına ba?lamı? [120] v? respublika ?razisind? h?rbi v?ziyy?t elan olunmu?dur. [121]

Doyu?l?rin gedi?i

Bu doyu?l?rd? Az?rbaycan xeyli az itki il? boyuk ir?lil?yi?l?r? imza atdı. 4 oktyabrda C?brayıl azad edildikd?n sonra Erm?nistan ordusu c?bh?nin c?nub istiqam?tind? sonrakı doyu?l?rin d? gedi?atına t?sir ed?n u?ursuz h?ml?y?, Az?rbaycan ordusunun 2016-cı ilin aprelind? azad etdiyi " L?l?t?p? " yuks?kliyini geri alma?a c?hd etdi. Lakin Az?rbaycan ordusunun k??fiyyat bolm?l?ri erm?ni t?r?finin hucumu bar?d? ?vv?lc?d?n m?lumat topladı?ı ucun Az?rbaycan t?r?fi doyu? ucun lazımi t?dbirl?ri aldı. ?ks-hucum c?hdi n?tic?sind? Erm?nistan ordusunun bir tank polku darmada?ın edilib, 800-d?n cox h?rbcisi m?hv olunub (umumilikd? yaralılarla birlikd? 1500?2000-? q?d?r itki verildi) v? h?min u?ursuz ?ks-hucum c?hdind?n sonra Erm?nistan quvv?l?ri c?bh?nin c?nub istiqam?tind? salamat qalan texnikanı da atıb qacma?a uz tutdular. [122] Ba?lan?ıcda bir sıra k?ndl?ri v? strateji korpul?ri i??aldan azad etdikd?n sonra Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri oktyabrın 22-d? Qaraba?ın ?ranla c?nub s?rh?dini tamamil? azad etdi v? 23 oktyabrda Lacın D?hlizin? do?ru ir?lil?m?y? ba?ladı. Lacın D?hlizi Qaraba?dakı qondarma qurumla Erm?nistanı birl??dir?n yegan? boyuk (dig?rl?ri il? muqayis?d?) magistral yol idi. ?n yaxın co?rafi yenil?m?l?r gost?rirdi ki, h?min gun Az?rbaycan quvv?l?ri Lacın magistral yolunu k?sm?k ucun yalnız 10 km m?saf?d? idi. Magistral yola n?zar?t Erm?nistandan yanacaq, doyu? sursatı v? h?rbi mohk?ml?tm? ehtiyatlarının qar?ısını alacaqdı. Az?rbaycan ?n?n?vi olaraq gun ?rzind? h?rbi karvanların qar?ısını almaq ucun artilleriya, minaatan v? h?tta birba?a at?? v? ya idar? olunan raketl?rl? Erm?nistan ordusuna z?rb?l?r endirirdi. [123]

Davam ed?n muharib? ?rzind? 4 oktyabrda C?brayıl [124] [125] , 17 oktyabrda Fuzuli [126] [127] , 20 oktyabrda Z?ngilan [128] [129] , 25 oktyabrda Qubadlı [130] [131] v? 8 noyabrda ?u?a ??h?ri i??aldan azad edilmi?dir. [132] [133] [134] Moskvada imzalanan muqavil?y? ?sas?n, noyabrın 10-u Bakı vaxtı il? saat 00:00-dan etibar?n Da?lıq Qaraba? munaqi??si zonasında at??in v? h?rbi ?m?liyyatların tam dayandırılması, 1 dekabrad?k Erm?nistan quvv?l?rinin Da?lıq Qaraba?ın ?trafında Erm?nistan n?zar?tind?ki Az?rbaycan ?razil?rind?n cıxarılması v? Naxcıvan Muxtar Respublikası il? Az?rbaycanın q?rb rayonlarını birl??dir?n yeni n?qliyyat kommunikasiyalarının in?asının t?min edilm?si elan edilmi?dir. [135] 11 dekabrda Da?lıq Qaraba?da h?rbi ?m?liyyatların ba?a catması v? Rusiya Federasiyasının sulhm?ramlı ?m?liyyatlarının ba?ladı?ı andan etibar?n ilk d?f? at??k?s pozulub. Hadrutda at??k?s rejiminin pozulması il? ba?lı bir hal qeyd? alınıb. N?tic?d? Az?rbaycan ordusunun bir h?rbcisi yaralanıb.

At??k?s danı?ıqları

H?rbi ?m?liyyatlar zamanı t?r?fl?r arasında Qaraba?la ba?lı danı?ıqlar davam edib. Oktyabrın 19-da "dqr" in r?hb?ri Araik Arutyunyan Pa?inyana z?ng edib. O, n?inki oz fikrini, h?m d? Qaraba? separatcılarının sabiq liderl?ri Arkadi Qukasyan v? Bako Saakyanın , h?mcinin Erm?nistanın sabiq prezidentl?ri Levon Ter-Petrosyan , Robert Kocaryan v? Serj Sarqsyanın movqel?rini catdırıb. Bundan sonra Pa?inyan, Rusiyanın t?klifl?rinin m?ntiqin? uy?un olaraq, h?rbi ?m?liyyatların dayandırılmalı oldu?unu dey?n Rusiya Prezidenti Vladimir Putin? z?ng edib. T?klif? gor? Qaraba?ın statusu m?s?l?sinin h?llini t?xir? salınır, kecmi? DQMV ?trafındakı rayonlar Az?rbaycana t?hvil verilir v? o vaxt s?sl?n?n t?klif? gor?, kecmi? DQMV-nin s?rh?dl?ri boyu v? Lacın d?hlizind? Rusiya sulhm?ramlıları yerl??dirilir. Ba? nazir Pa?inyan bu variantı Qaraba? separatcılarının ba?cısına catdırıb v? Araik Arutyunyan razıla?dı?ını bildirib. Bundan sonra Pa?inyan parlamentd?nk?nar quvv?l?rin numay?nd?l?rinin i?tirakı il? mu?avir? ca?ırıb v? q?bul etdiyi q?rarı t?qdim edib. Goru?un bir cox i?tirakcıları narazılıqla reaksiya veribl?r, mu?avir?d?n sonra is? b?zil?ri sosial ??b?k?l?rd? yazıblar ki, Qaraba? u?runda umumxalq mubariz?sini ?ng?ll?y?nl?r x?yan?tkardırlar, ba?qa adları yoxdur. El? h?min gun Pa?inyan parlament fraksiyalarının numay?nd?l?rinin i?tirakı il? T?hluk?sizlik ?urasının (T?) iclasını da toplayıb. ?clasda respublikanın prezidenti v? butun erm?nil?rin katolikosu da i?tirak edibl?r.

T?-nin iclasından sonra Pa?inyan Putin? z?ng edib v? bu t?klif? razı oldu?unu bildirib. Putin cavab verib ki, bu m?s?l?l?ri s?h?r? q?d?r ?lham ?liyevl? muzakir? edib n?tic?sini Pa?inyana dey?c?k. Novb?ti gun s?h?r Bako Saakyan v? Arkadi Qukasyan Pa?inyanla goru?d? bildiribl?r ki, Qaraba?ın statusu d?qiql??dirilm?d?n h?r hansı Sazi?? qar?ı cıxırlar. Pa?inyanın fikrinc? onlar bunu h?m d? Erm?nistanın kecmi? prezidentl?rinin adından b?yan edibl?r. Oktyabrın 20-d? Rusiya Prezidenti, ??rtl??dikl?ri kimi, z?ng edib. O bildirib ki, ?liyev at??k?s? razıdır, lakin sulhm?ramlılar kecmi? DQMV ? nin s?rh?dl?ri boyu deyil, faktiki t?mas x?ttinin uzunlu?u boyu yerl??dirilm?lidir, cunki Hadrut v? Talı? Az?rbaycanın n?zar?ti altındadır v? onlar tutduqları movqed?n geri c?kilm?y? razı deyill?r. Bundan ba?qa, Erm?nistan t?r?fi ohd?lik goturm?lidir ki, az?rbaycanlılar ?u?aya qayıdacaqlar. Pa?inyan bundan imtina edib. O deyib ki, Hadrutla razıla?sa bel?, ?u?anın verilm?sini t?s?vvur ed? bilmir. Rusiya Prezidenti t??ccubl?ndi ki, Pa?inyan n? ucun az?rbaycanlıların qayıtmasının ?leyhin?dir. Pa?inyan oz arqumentl?rini t?qdim etdi. Onun fikrinc? bu halda ??h?r ?halisinin ?ks?riyy?ti az?rbaycanlılar olardı v? Az?rbaycan t?r?fi Xank?ndin? yolu kimin v? nec? idar? etm?si m?s?l?sini qaldırardı. Pa?inyan ?min oldu?unu bildirib ki, ?g?r ?u?a il? ba?lı bu ssenariy? razılıq vers?ydi, Az?rbaycan yeni ??rt ir?li sur?rdi ? ?u?adan Qırmızı Bazar k?ndin? ged?n yola n?zar?tl? ba?lı. Bununla da at??k?s? nail olunmadı. [136]

9 noyabr 2020-ci il tarixind? Az?rbaycan, Rusiya v? Erm?nistanın dovl?t ba?cıları t?r?find?n at??k?s b?yanat imzalanır. B?yanatda 10 noyabr 2020-ci il tarixind? Moskva vaxtı il? 00:00-dan etibar?n tam bir at??k?s v? Da?lıq Qaraba? munaqi??si bolg?sind?ki butun h?rbi ?m?liyyatların dayandırılması elan edilir.

T?r?fl?rin taktikası

Muharib?nin ?vv?lind? erm?ni t?r?finin ?hval-ruhiyy?si daha yuks?k idi, lakin tez bir zamanda pisl??m?y? ba?ladı. Erm?nil?r v? munaqi??ni izl?y?n bir cox beyn?lxalq ekspertl?r el? guman edirdil?r ki, erm?ni quvv?l?rinin hundurlukd? olmaları v? uzun ill?r ?rzind? qurulmu? mudafi? s?ddl?rin? n?zar?ti onları Az?rbaycanın yeni hucumundan qoruyacaq. Bunun illuziya oldu?u tezlikl? subut edildi. Az?rbaycanın doyu? taktikası tezlikl? n?tic? verdi. Erm?ni t?r?fi n?inki itirdiyi ?razil?ri geri ala bilmirdi, h?mcinin erm?ni ordusunda duzgun rotasiyanı da h?yata kecirm?k mumkun olmurdu. [76] Az?rbaycan ordusu 44 gunluk muharib? ?rzind? "Harop" z?rb? pilotsuz aparatlarından, o cuml?d?n ?sraill? birg? Az?rbaycanda istehsal olunan "Z?rb?" dronlarından v? dig?r PUA-lardan, o cuml?d?n " Bayraktar TB2 " z?rb? pilotsuz t?yyar?l?rind?n geni? istifad? edib. T?kc? Bayraktar TB2 dronları vasit?sil? Az?rbaycan Erm?nistanın bir milyard dollar d?y?rind? h?rbi texnikasını m?hv edib. [137] Az?rbaycan pilotsuz An-2 t?yyar?l?rini Erm?nistanın hava hucumundan mudafi? sisteml?rinin movqe rayonlarını a?karlamaq ucun f?al ??kild? t?tbiq edirdi. Az?rbaycan Ordusunun bu unikal f?ndi dunya h?rb tarixind? yenilik kimi q?bul edilir. Doyu? ?m?liyyatlarının gedi?ind? Erm?nistan Mudafi? Nazirliyi az qala h?r gun "Az?rbaycan qırıcı-bombardmancılarının vuruldu?u" haqda raportlar verirdi. H?rbi ?m?liyyatların ilk 2?3 h?ft?sind?n sonra onların "vurduqları h?rbi t?yyar?l?rin" sayı onlarla olculurdu. Lakin daha sonra uz? cıxdı ki, Erm?nistanın hava hucumundan mudafi? sisteml?ri Az?rbaycanın pilotsuz An-2 t?yyar?l?rini vurur v? n?tic?d? oz movqe rayonunu uz? cıxarır. Ardınca Az?rbaycan Ordusu h?min hava hucumundan mudafi? sistemini m?hv edir. [138]

Dronlar h?m du?m?nin texnikasına v? canlı quvv?sin? d?qiq z?rb?l?rin endirilm?si, h?m artilleriya at??ini korreksiya etm?k v? k??fiyyat aparmaq m?qs?dl?ri il? t?tbiq olunub. Az?rbaycan ordusu pilotsuz aparatlardan muxt?lif m?qs?dl?r ucun istifad? edirdi. Onlar uc-dord nov olurdu. Biril?ri artilleriya at??l?rini yonl?ndirirdi, PUA-lar g?lirdi v? 4 d?qiq? sonra artilleriya erm?nil?rin movqel?rin? d?qiq z?rb?l?r endirirdi. Rus h?rbi ekspert Pavel Felqenhauer qeyd edir ki, t?xmin?n b?rab?r h?rbi v?ziyy?tl?r? baxmayaraq, Az?rbaycan ordusu q?ti keyfiyy?t texnoloji ustunluyun? sahib idi. B?zi mut?x?ssisl?r is? Erm?nistanın m??lub olmasında PUA-ların rolunun cox olmadı?ını, Erm?nistanın itkil?rinin ?sas?n "sehrli texnologiya" deyil, duzgun olmayan t?lim v? pis ?razi s?b?bind?n ba? verdiyini iddia edirl?r. [123]

At??k?s sonrası toqqu?malar

Birg? b?yanatın imzalanmasından bir ay kecdikd?n sonra Erm?nistan silahlı quvv?l?rinin Xocav?nd rayonu ?razisind? diversiya-t?xribat f?aliyy?ti ba? verib. Az?rbaycanın muvafiq qurumları t?r?find?n aparılan antiterror ?m?liyyatı n?tic?sind? Erm?nistan v?t?nda?ları olan 62 n?f?rd?n ibar?t diversiya qrupunun uzvl?rinin saxlanılıb. [139]

?tkil?r

Az?rbaycan t?r?fi

Az?rbaycan Respublikası Mudafi? Nazirliyinin yaydı?ı m?lumata ?sas?n V?t?n muharib?sind? Silahlı Quvv?l?rimizin 2895 n?f?r h?rbi qulluqcusu h?lak olmu?dur. 19 n?f?rd?n artıq h?rbi qulluqcumuz is? itkin du?mu? hesab olunur. Onların tapılıb ail?l?rin? m?lumat verilm?si ucun z?ruri t?bdirl?r gorulur. Hazırda 1245 n?f?r h?rbi qulluqcunun tibb mu?ssis?l?rind? mualic?si davam edir. [140]

Erm?nistan t?r?fi

Oktyabrın 6-na Erm?nistan t?r?finin m?lumatlarına ?sas?n doyu?l?rd? 1120 h?rbci h?lak olmu?dur. [141] ?kinci Qaraba? muharib?sind? Az?rbaycan ordusunun m?hv etdiyi v? ya q?nim?t kimi goturduyu Erm?nistana m?xsus h?rbi texnikanın d?y?ri minimum qiym?tl?ndirm? ssenarisi ?sasında ?n azı 3,8 milyard AB? dolları d?y?rind?dir. 44 gun davam ed?n muharib? n?tic?sind? Erm?nistan 10 ?d?d S-300 v? onun taktiki-doyu? vasit?l?ri, 366 tank, 352 muxt?lif caplı top, 22 ?d?d Pilotsuz Ucu? Aparatı, 5 Su-25 t?yyar?si, 50 Tor, Osa, Kub, Kruq modelli zenit-raket kompleksind?n m?hrum olunub. Eyni zamanda doyu? ?m?liyyatları c?rciv?sind? xususi ?h?miyy?t? malik 97 ?d?d Qrad, 4 ?d?d Smerc, 2 Uraqan, 1 Tos odsacan, 2 Uraqan, 1 ?d?d Yars, Tocka-U, ballistik raketl?r, Elbrus raket kompleksl?ri d? m?hv edilib. Xususi mudafi? qabiliyy?ti ucun muhum ?h?miyy?t k?sb ed?n radiolokasiya stansiya v? vasit?l?ri, xususi doyu? q?rargahları v? silah- sursat anbarları da yox edilm?kl? Erm?nistanın muharib? qabiliyy?ti tamamil? m?hv olunub. M?hv edil?n h?rbi texnikanın ic?risind? iqtisadi gucunun, h?rbi imkanlarının v? beyn?lxalq qanunvericiliyin Erm?nistanın ?ld? etm?sin? hec bir halda imkan verm?diyi silah kompleksl?ri movcuddur. Bel? silahlara orn?k olaraq, d?y?ri yuz milyonlarla dollarla olcul?n S-300 sisteml?ri, satı?ı v? istifad?si qada?an olunan ballistik sisteml?ri, "Elbrus" raket kompleksl?ri xususi qeyd olunmalıdır. Bu baxımdan, h?rbi x?rcl?m?l?r uzr? hesablamalar v? iqtisadi gost?ricil?r Erm?nistanın hazırkı h?rbi budc?sinin x?rc istiqam?tl?ri vasit?sil? h?rbi infrastrukturu b?rpa etm?y? t?xmin?n 38 il vaxt lazım oldu?unu gost?rir. [142]

?ddialar

Da?lıq Qaraba? munaqi??sinin co?rafiyası, tarixi v? h?ssaslı?ı s?b?bil? ucuncu t?r?f v? beyn?lxalq aparıcı olk?l?r t?r?find?n, o cuml?d?n Suriya ?nsan Haqları Monitorinq m?rk?zi d? daxil olmaqla cox sayda media t??kilatları muxt?lif ittihamlar, iddialar v? ifad?l?r ir?li surmu?dur.

?ran v? Rusiyanın i?tirakı

Munaqi?? ?snasında Az?rbaycan v? ?ran m?tbuatı Rusiya silah-sursat v? h?rbi texnikasının ?ran uz?rind?n Erm?nistana da?ındı?ını bildirdi. 29 sentyabrda ?ran Xarici ??l?r Nazirliyi bu iddiaları r?dd etdi. [143] Ert?si gun Az?rbaycan hokum?tin? ba?lı K?V -l?r h?rbi texnikanın ?ran uz?rind?n Erm?nistana aparıldı?ını gost?r?n videogoruntul?ri payla?dı. [144] [145] [146] Az?rbaycanlı mill?t v?kili Sabir Rust?mxanlı ?ranın muxt?lif olk?l?rd?n Erm?nistana silah da?ınması il? m???ul oldu?unu bildirdi. [147] Bundan sonra Sabir Rust?mxanlı Az?rbaycan parlamentind? ?sraild? Az?rbaycan s?firliyinin acılmasını t?klif etdi. [148] ?ran Prezidentinin ??l?r ?dar?sinin r?isi Mahmud Vaezi , Az?rbaycan ba? nazirinin muavini ?ahin Mustafayevl? telefon danı?ı?ında iddiaları r?dd etdi v? bu ?ayi?l?rin iki olk? arasındaki munasib?tl?ri pozma?a yon?ldiyini bildirdi. [149] [150] [151] ?lav? olaraq, ?ran dovl?tin? ba?lı K?V -l?r kadrlarda ?ks olunan yuk ma?ınlarının Erm?nistan hokum?tinin ?vv?ll?r Rusiyadan aldı?ı Kamaz yuk ma?ınlarının da?ınmalarından ibar?t oldu?unu bildirdi. [152]

?cn?bil?rin, muzdluların v? terror qrupla?malarının i?tirakı

YPG v? PKK

Munaqi??d?n ?vv?l turk m?nb?l?ri ?raq v? Suriyadan bir cox YPG v? PKK uzvunun Az?rbaycana qar?ı erm?ni milisl?ri yeti?dirm?k ucun Da?lıq Qaraba?a kocurulduyunu iddia etmi?dir. [153] 30 sentyabrda Turkiy? m?nb?l?ri 300-? yaxın PKK doyu?cusunun ?ran vasit?sil? Da?lıq Qaraba?a kocurulduyunu iddia etdi. [154] 28 sentyabrda Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rind?n veril?n m?lumata gor?, erm?ni itkil?ri arasında Suriyadan v? Yaxın ??rqin muxt?lif olk?l?rind?n olan erm?ni m?n??li muzdlular var. 30 sentyabr tarixind? Hikm?t Hacıyev "beyn?lxalq ictimaiyy?tin Erm?nistanın terrorcu quvv?l?rini Az?rbaycana qar?ı istifad? etm?sin? adekvat reaksiya verm?li" oldu?unu bildirdi. [155] [156] Lakin Washington Post q?zetinin ??rhcisin? gor?, Turkiy?nin kecmi?d? PKK v? YPG -nin f?aliyy?ti il? ba?lı ?ubh?li acıqlamaları bu iddiaları da ?ubh? altında salıb. [157] The Jerusalem Post is? Daily Sabah q?zetinin PKK v? YPG -nin Qaraba?dakı mudaxil?sin? dair x?b?rl?rin b?han? olmasını v? Turkiy?nin bu b?han?d?n istifad? ed?r?k ?imali ?raqı v? Suriyanı bombalayaraq "z?r?rsizl??dir?c?yini" iddia etdi. [158]

Erm?ni diasporu konullul?ri

Muharib?nin ilk gunl?rind?n etibar?n, bir sıra beyn?lxalq m?tbuat orqanlarında, dunyanın muxt?lif olk?l?rinin v?t?nda?ları olan erm?nil?rin Qaraba?dakı doyu?l?rd? i?tirak etm?k ucun Erm?nistana yollandı?ına dair m?qal?l?r d?rc olundu. ?sas?n Livan , [159] Suriya , [160] Fransa [161] v? b?zi Latın Amerikası [162] [163] olk?l?rind? ya?ayan erm?ni ?silli v?t?nda?ların erm?ni diasporunun ca?ırı?ları il? beyn?lxalq huquq prinsipl?rin? zidd olaraq, doyu?l?rd? i?tirakı m?lum olmu?dur.

Bundan ?lav?, 1 oktyabr tarixind? Suriya ?nsan Haqları Monitorinq m?rk?zi erm?ni ?silli suriyalı doyu?cul?rin Suriyadan Erm?nistana aparıldı?ını t?sdiql?yib. [164]

Kiber hucumlar

Erm?nistan v? Az?rbaycan, el?c? d? onların mutt?fiq olk?l?rind?n olan hakerl?r kibermuharib? aparıblar, az?rbaycanlı hakerl?r erm?ni saytlarını h?d?f? alıb, ?liyevin b?yanatlarını d?rc edibl?r, [165] v? Yunan hakerl?r Az?rbaycanın hokum?t saytlarını h?d?f? alıblar. [166] H?r iki t?r?fd?n koordinasiyalı mesajlar gond?rilib. Yanlı? m?lumat v? kohn? hadis?l?rin v? dig?r munaqi??l?rin videoları yeni kimi payla?ılıb. Erm?nistan v? Az?rbaycanla ba?lı yeni sosial media hesabları coxalıb, onların coxu h?qiqi istifad?cil?rdir, lakin bir coxu da qeyri-mu?yy?ndir. [167] [168]

Daxili v?ziyy?t

Az?rbaycan

27 sentyabr s?h?r saatlarında N?qliyyat, Rabit? v? Yuks?k Texnologiyalar Nazirliyi t?r?find?n veril?n m?lumatlara gor? Erm?nistanın tor?d? bil?c?yi t?xribatların qar?ısını almaq ucun olk? uzr? internetin verili?ind? bir sıra m?hdudiyy?tl?r t?tbiq olunmu?dur. [169] [170] H?mcinin Diasporla ?? uzr? Dovl?t Komit?si xaricd? ya?ayan az?rbaycanlılara muraci?t ed?r?k, sosial ??b?k?d?, elektron media v? dig?r kutl?vi informasiya vasit?l?rind? r?smi olmayan, d?qiql??dirilm?mi? v? qeyri-obyektiv m?lumatlardan istifad? etm?m?y? ca?ırmı?dır. [171] H?rbi v?ziyy?tl? ?laq?dar Milli M?clisd? keciril?n iclasda 27 sentyabr 00:00-dan etibar?n Bakı , G?nc? , Goygol , Yevlax v? bir sıra rayonlarda komendant saatı elan olunması q?rarı q?bul olunmu?dur. [172] Verilmi? s?r?ncama ?sas?n, Az?rbaycan Respublikasının Daxili ??l?r naziri Vilay?t Eyvazov h?rbi v?ziyy?t dovrund? komendant saatının t?tbiq edildiyi ?razil?rin komendantı t?yin edilmi?dir. [173] H?mcinin, Az?rbaycan Hava Yollarının m?tbuat xidm?ti 30 sentyabr tarixin?d?k Az?rbaycan Respublikasının butun hava limanlarının munt?z?m s?rni?in reysl?ri ucun ba?lanaca?ını acıqladı. [174] Az?rbaycan Respublikasının Prezidenti ?lham ?liyev Az?rbaycan Respublikasında qism?n s?f?rb?rlik elan edilm?si haqqında s?r?ncam imzalayıb v? Az?rbaycan Respublikasının S?f?rb?rlik v? H?rbi Xidm?t? Ca?ırı? uzr? Dovl?t Xidm?tin? t?sdiq edilmi? planlara uy?un olaraq h?rbi v?zif?lil?rin s?f?rb?rlik uzr? h?rbi xidm?t? ca?ırılmasını v? h?rbi-n?qliyyat v?zif?sind?n ir?li g?l?n t?dbirl?rin h?yata kecirilm?sini t?min etm?k tap?ırılıb. [67] [175] S?r?ncam 28 sentyabr quvv?y? minib. [176] Az?rbaycan Ordusunun Erm?nistan silahlı quvv?l?rinin h?rbi t?xribatlarının qar?ısını u?urla alması, du?m?n? sarsıdıcı z?rb?l?r endirm?kl? c?bh?d? ?ld? etdiyi q?l?b?l?r Az?rbaycan xalqı t?r?find?n boyuk sevincl? v? ruh-yuks?kliyi il? qar?ılanır. Az?rbaycan v?t?nda?ları, xaricd? ya?ayan az?rbaycanlılar, el?c? d? Turkiy? v?t?nda?ları bu nailiyy?tl?r? gor? Prezident, Ali Ba? Komandan ?lham ?liyev? coxsaylı t?brik v? minn?tdarlıq m?ktubları gond?rib. [177] Az?rbaycan Prezidenti , Ali Ba? Komandan ?lham ?liyevin unvanına "erm?nil?r? qar?ı doyu? ?mri" gozl?y?n minl?rl? Turkiy? v?t?nda?ı m?ktub gond?rib, qarda? olk?nin i??alcılardan azad olunması ucun daim hazır olduqlarını bildirib. [178] [179] [180] H?mcinin, 27 sentyabrdan etibar?n, Bakı ??h?rinin kuc?l?rind?, ya?ayı? binalarının eyvanlarında, ma?aza v? dig?r obyektl?rin fasadlarında uc r?ngli Az?rbaycan bayra?ı dal?alanır. ?hali, c?bh?d? qazanılan u?urlar v? b?zi ?razil?rin i??aldan azad edilm?sinin ??r?fin? evl?rini bayraqlarla b?z?yir. Eyni zamanda avtomobill?rd?n d? kicik bayraqlar asılır. [181]

30 sentyabr tarixind? G?ncl?r v? ?dman Nazirliyi , AFFA il? birlikd? "Biz birlikd? gucluyuk" adlı bayraq aksiyası t??kil edib. [182] Aksiya konullul?ri paytaxt Bakı ??h?rinin 3 f?rqli hiss?sind? yuzl?rl? bayraq paylayıb. [183] [184] Mudafi? Nazirliyi t?r?find?n veril?n m?lumatlara gor? sentyabrın 1-d?n oktyabrın 1-d?k Silahlı Quvv?l?r? Yardım Fonduna 6.691.593 AZN v? 5102 AB? dolları v?sait daxil olub. [185]

Erm?nistan

Erm?nistan Mulki Aviasiya Komit?si 27 sentyabr 2020-ci il tarixd? q?bul edilmi? 1585N q?rara uy?un olaraq 55 ya?dan a?a?ı ??xsl?r ucun ca?ırı? elan edib. Bu ca?ırı?larla ?laq?d?r olaraq Erm?nistanda 18 ya?dan 55 ya?ınad?k ki?il?r olk?ni yalnız ?razi h?rbi komissarlıqlarının yazılı icaz?si il? t?rk ed? bil?rl?r. [186] 29 sentyabr tarixind?, Erm?nistanın kecmi? mudafi? naziri Seyran Ohanyanın c?bh? x?ttin? getm?si il? ?laq?d?r olaraq, Erm?nistanın kecmi? prezidenti Robert Koc?ryan v? 2008-ci il secki sonrası i?ti?a? iddiasında ittiham olunan dig?r kecmi? m?murların m?hk?m?sini t?xir? salındı. [187] 1 oktyabr tarixind? Erm?nistanda TikTok proqramına giri? qada?an edilib. [188] El? h?min gun, Erm?nistan Milli T?hluk?sizlik Xidm?ti kecmi? yuks?k rutb?li Erm?nistan h?rbi m?murunu Az?rbaycan k??fiyyat orqanlarına casusluq etm?kd? ?ubh?li bilin?r?k h?bs olundu?unu v? x?yan?td? ittiham olundu?unu bildirdi. [189] 2 oktyabr tarixind? Erm?nistan Da?lıq Qaraba?a ged?n butun avtomobil yollarını ba?lamı?dır. Yollar sad?c? h?rbi yerd?yi?m? m?qs?dil? istifad? edil?c?k. Erm?nistan silahlı quvv?l?rinin bir sıra on x?tt bolm?l?rinin ??xsi hey?tinin demoraliz? olunması, bir cox h?rbi qulluqcunun is? umumiyy?tl? doyu?d?n imtina etm?si s?b?bil? Erm?nistan Mudafi? Nazirliyi olk? qadınlarına muraci?t etm?y? ba?layıb. 2 oktyabr tarixind? Erm?nistan Mudafi? Nazirliyi t?r?find?n qadın batalyonu yaradılıb v? komplektl??dirilm?y? ba?lanılıb. [190] [191]

9 oktyabr tarixind?n etibar?n Erm?nistanda s?lahiyy?tlil?r Da?lıq Qaraba?dakı munaqi??nin artması s?b?bind?n sentyabrın 27-d? t?tbiq olunan h?rbi v?ziyy?ti s?rtl??diribl?r v? m?hdudiyy?tl?r ?lav? edibl?r. Erm?nistan Nazirl?r Kabinetinin q?rarına gor?, olk?nin mudafi? qabiliyy?tin? ?ubh? yaradan verili?l?rin yayımlanması qada?andır. Dovl?t v? yerli idar?etm? orqanlarının v?zif?li ??xsl?rin? cıxı?lar v? n??rl?r d? daxil olmaqla h?rbi v?ziyy?tin v? dovl?t t?hluk?sizliyinin qanuni rejiminin t?min edilm?si il? ba?lı f?aliyy?tl?ri t?nqid ed?n, t?kzib ed?n, effektivliyini ?ubh? il? qar?ılayan v? ya h?r hansı bir ??kild? d?y?rd?n salan proqramları yayımlamaq qada?an edilib. [192]

Reaksiyalar

M?d?niyy?td?

2021-ci il mayın 29-da Z?f?r Gunu munasib?til? il? Bakı metropoliteninin " 8 Noyabr metrostansiyası " istifad?y? verilib. [193]

?d?biyyat

?stinadlar

  1. 1 2 3 "Russian Peacekeepers Head to Nagorno-Karabakh After Peace Deal" (ingilis) . 2020-11-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  2. " ' One nation, two states' on display as Erdogan visits Azerbaijan for Karabakh victory parade" (ingilis) . 2021-01-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  3. "Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal" (ingilis) . BBC . 2021-01-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  4. 1 2 "Turkey, Russia to set up joint center to watch Nagorno-Karabakh peace" (ingilis) . 2020-12-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  5. "???aldan azad edilmi? ??h?r v? k?ndl?rimiz" (az.) . Az?rTac . 2020-12-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  6. Kramer, Andrew E. "Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War" . The New York Times. 10 noyabr 2020. ISSN   0362-4331 . 11 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 11 noyabr 2020 .
  7. "General-mayor Mayis B?rxudarov: "Du?m?ni sona q?d?r m?hv etm?k u?runda vuru?aca?ıq " " . Az?rbaycan Mudafi? Nazirliyi . 2021-01-22 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  8. "Prezidentin M?tbuat Xidm?tinin m?lumatı" . 2020-11-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  9. 1 2 "Prezidentin M?tbuat Xidm?tinin m?lumatı" . 2020-10-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  10. 1 2 "Prezidentin M?tbuat Xidm?tinin m?lumatı" . president.az (az.) . 2020-11-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  11. 1 2 "Jalal Harutyunyan wounded, Mikael Arzumanyan appointed Artsakh Defense Minister" . Erm?nistanın ?ctimai Radiosu (ingilis) . 2020-12-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  12. "Artsakh Defense Army deputy commander killed" . news.am (ingilis) . 2020-12-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  13. "Tiran Khachatryan ? National Hero of the Republic of Armenia" . Erm?nintanın ?ctimai Radiosu. 2021-01-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  14. 1 2 3 "V?t?n muharib?sind? ??hid olmu? h?rbi qulluqcuların siyahısı" (az.) . Az?rbaycan Mudafi? Nazirliyi . 2021-01-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 14 iyun 2021 .
  15. Abdullayeva, Samir?. "Uc min? yaxın qazi t?klif olunan i?d?n imtina edib" . Report ?nformasiya Agentliyi . 11 sentyabr 2021. 2021-09-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 12 sentyabr 2021 .
  16. "The Second Nagorno-Karabakh War, Two Weeks In" . War on the Rocks. 14 oktyabr 2020. 2021-01-15 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  17. Bizim, Yol. "Qaraba?ın q?lbi nec? azad olundu: 300 spartalının ?fsan?si gerc?k oldu ?u?ada" (az.) . 2020-12-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  18. "Prezidentin M?tbuat Xidm?tinin m?lumatı" . president.az (az.) . 2020-11-26 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  19. "Bu gun general olan 4 h?rbci kimdir?" . Milli.Az (az.) . 7 dekabr 2020. 2021-01-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 yanvar 2021 .
  20. " " ?u?aya erm?nil?rin icind?n kecib getdik, x?b?rl?ri olmadı" ? XTD uzvu +Video" . Qafqazinfo (az.) . 3 dekabr 2020. 2020-12-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 5 dekabr 2020 .
  21. "Xarici K??fiyyat Xidm?tinin YARASA xususi bolm?si ilk d?f? numayi? etdirildi" . Report ?nformasiya Agentliyi (az.) . 2021-01-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  22. "The Artsakh War brought about Armenia's first all-women military unit" . We Are The Mighty. 16 noyabr 2020. 2020-11-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  23. "46 servicemen of Armenia NSS border troops killed during NK war" . armenpress.am (ingilis) . 2020-12-18 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  24. "Law enforcement: 65 Armenia Police officers died in Artsakh war" . news.am (ingilis) . 2021-01-15 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  25. "Azerbaijan, Armenia exchange prisoners as part of peace deal" . AP NEWS. 14 dekabr 2020. 2020-12-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  26. "?ahbaz Quliyev v? Dilq?m ?sg?rov Bakıdadırlar" . BBC News (az.) . 2020-12-14 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  27. "Armenia, Azerbaijan exchange war prisoners" . The Canberra Times (ingilis) . 29 dekabr 2020. 2021-01-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 yanvar 2021 .
  28. 4,005 (18 fevral) [1] Arxivl??dirilib 2021-03-09 at the Wayback Machine 1 [2] Arxivl??dirilib 2021-03-02 at the Wayback Machine , 2 [3] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 2 [4] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 6 [5] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 3 [6] Arxivl??dirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine , 96 [7] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 3 [8] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 15 [9] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 192 [10] Arxivl??dirilib 2022-03-14 at the Wayback Machine , 5 [11] Arxivl??dirilib 2021-03-27 at the Wayback Machine , 1 [12] Arxivl??dirilib 2021-03-29 at the Wayback Machine , 78 [13] Arxivl??dirilib 2021-03-30 at the Wayback Machine , 2 [14] Arxivl??dirilib 2021-04-01 at the Wayback Machine , 1 [15] Arxivl??dirilib 2021-04-01 at the Wayback Machine , 52 [16] Arxivl??dirilib 2021-04-02 at the Wayback Machine , 54 [17] Arxivl??dirilib 2021-04-03 at the Wayback Machine , 2 [18] Arxivl??dirilib 2021-04-03 at the Wayback Machine
  29. "МИД Армении и Красный Крест объединят усилия для решения вопроса пленных | ArmenianReport" . armenianreport.com (rus) . 24 yanvar 2021. 10 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  30. "9094 troops wounded in action in Artsakh War, says Armenian prosecution" . https://armenpress.am . 2021-02-18. 2021-02-18 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-25 .
  31. "Official in Armenia reports on 1600 missing troops, says number is dropping" . panarmenian.net. 23 February 2021. 25 February 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 February 2021 .
  32. 1 2 "Civilian death toll in Armenian attacks reaches 100" . AzerNews.az (ingilis) . 8 dekabr 2020. 21 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  33. 1 2 "Омбудсмен Нагорного Карабаха заявил о 60 погибших мирных жителях" . Кавказский Узел. 15 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  34. "Caucasus: 4 Journalists Injured in Nagorno-Karabakh Fighting" . www.voanews.com (ingilis) . 24 dekabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  35. "3 v?t?nda?ımız Erm?nistanda ?sir-girovluqda saxlanılır" . axar.az (az.) . 17 dekabr 2020. 9 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  36. "Armenia awaits complete numbers of killed soldiers and POWs" . OC Media. 10 dekabr 2020. 10 dekabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  37. "Nagorno-Karabakh: Russian helicopter shot down over Armenia" . dw.com. 7 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  38. "Russian teenager dies in missile attack on Ganja" . NEWS.ru (ingilis) . 10 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  39. "Two French journalists seriously wounded after shelling in Nagorno-Karabakh" . Reuters (ingilis) . 1 oktyabr 2020. 12 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  40. "МИД РФ: Российские журналисты в Карабахе получили средние и тяжелые ранения" . Российская газета (rus) . 30 dekabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  41. "Iran comes under attack as fighting between Armenia-Azerbaijan spreads across border" . AMN ? Al-Masdar News. 3 oktyabr 2020. 24 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  42. "Nagorno-Karabakh conflict: Bachelet warns of possible war crimes as attacks continue in populated areas" . www.ohchr.org. 3 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  43. "Uneasy peace takes hold in contested region of Azerbaijan" . PBS NewsHour (ingilis) . 30 noyabr 2020. 11 yanvar 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  44. "Глава МИД Армении назвал число беженцев из-за ситуации в Карабахе" . R?A Novosti (rus) . 24 dekabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 yanvar 2021 .
  45. "Nearly 90,000 people displaced, lost homes and property in Nagorno Karabakh" . armenpress.am (ingilis) . 24 dekabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib .
  46. Michael Kofman; Leonid Nersisyan. "The second Nagorno-Karabakh war, two weeks in" . warontherocks.com (ingilis) . 14 oktyabr 2020. 16 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 oktyabr 2020 .
  47. "≪Вторая Карабахская война - общественное мнение≫: О чем говорят результаты опроса? Дискуссия на ≪Cıxı?a do?ru≫" . 1news.az (rus) . 8 oktyabr 2020. 16 oktyar 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 oktyabr 2020 .
  48. "Вторая Карабахская война. Как Азербайджан и Армения "обнулили" плохой мир" . focus.ua (rus) . 28 sentyabr 2020. 16 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib .
  49. "Вторая Карабахская война. Чем закончится противостояние между Азербайджаном и Арменией" . tvrain.ru (rus) . 2 oktyabr 2020. 16 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 oktyabr 2020 .
  50. "Вторая Карабахская война. Начало" . kavkaz-uzel.eu (bask) . 30 sentyabr 2020. 16 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 oktyabr 2020 .
  51. "Prezident ?lham ?liyevin r?hb?rliyi il? Mudafi? Nazirliyinin M?rk?zi Komanda M?nt?q?sind? operativ mu?avir? kecirilib ? YEN?L?N?B" . APA.az (az.) . 25 October 2020. 30 October 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 25 October 2020 .
  52. "The conflict between Armenia and Azerbaijan, explained" . vox.com (ingilis) . 7 oktyabr 2020. 12 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 oktyabr 2020 .
  53. "?kinci Qaraba? muharib?sinin birinci ildonumu: ot?n mudd?t ?rzind? n? d?yi?ib?" . 2022-09-21 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2024-01-15 .
  54. "Qaraba? z?f?ri Az?rbaycanın beyn?lxalq nufuzuna nec? t?sir etdi? - R?Y + FOTO" . 2023-11-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2024-01-15 .
  55. "Assistant to President of Azerbaijan: "First phase of operation for peaceenforcement of Armenia was successfully completed " " (ingilis) . 11 oktyabr 2020. 2020-10-10 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 11 oktyabr 2020 .
  56. "Hikm?t Hacıyev: "Bu ?m?liyyatları sulh? m?cburetm? ?m?liyyatı da adlandırmaq olar " " . Big.az (az.) . 28 sentyabr 2020. 17 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 17 oktyabr 2020 .
  57. "Armenia and Azerbaijan fight over disputed Nagorno-Karabakh" . BBC News. 27 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 yanvar 2021 .
  58. "Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization" . Reuters (ingilis) . 27 sentyabr 2020. 11 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 yanvar 2021 .
  59. "H?rbi v?ziyy?t elan edilm?si haqqında Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin F?rmanı" . president.az (az.) . 2020-11-02 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 yanvar 2021 .
  60. "Az?rbaycan Respublikasında qism?n s?f?rb?rlik elan edilm?si haqqında Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin S?r?ncamı" . 2020-11-02 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 yanvar 2021 .
  61. 1 2 "Armenia-Azerbaijan War: Military Dimensions of the Conflict" . www.russiamatters.org. 2020-12-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  62. "Turkey Vows Support for Azerbaijan in Escalating Nagorno-Karabakh Conflict" . www.voanews.com (ingilis) . 2021-01-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  63. Sitat s?hvi: Yanlı? <ref> teqi; russiamatters01 adlı istinad ucun m?tn gost?rilm?yib
  64. "Turkey Jumps Into Another Foreign Conflict, This Time in the Caucasus" . The New York Times. 1 oktyabr 2020. 2021-01-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  65. "As fighting rages, what is Azerbaijan's goal?" . eurasianet.org (ingilis) . 2021-01-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  66. "≪Забуксовала, заглохла≫: эксперт о военной операции Азербайджана в Карабахе" . EADaily (rus) . 2020-10-29 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  67. 1 2 "The Nagorno-Karabakh conflict is ushering in a new age of warfare" (ingilis) . ?l-C?zir? . 2021-01-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  68. "Nagorno-Karabakh: The war goes online" (ingilis) . ?l-C?zir? . 2020-12-23 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-04 .
  69. "UN Security Council calls for immediate end to fighting in Nagorno-Karabakh" . France 24 (ingilis) . 30 sentyabr 2020. 2020-12-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  70. "Fresh Armenia-Azerbaijan clashes over Nagorno-Karabakh, as UN chief urges an end to fighting" (ingilis) . 27 sentyabr 2020. 2020-11-15 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  71. "Nagorno-Karabakh conflict unacceptable: EU" . The Canberra Times (ingilis) . 29 oktyabr 2020. 2021-02-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 fevral 2021 .
  72. "Путин выступил с заявлением о прекращении огня в Карабахе" (rus) . RIA Novosti. 2020-11-09. 2020-11-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-09 .
  73. "Пашинян заявил о прекращении боевых действий в Карабахе" (rus) . RIA Novosti. 2020-11-09. 2020-11-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-09 .
  74. "Nagorno-Karabakh: Russia deploys peacekeeping troops to region" . BBC News. 2020-11-10. 2020-12-03 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-11 .
  75. Kramer, Andrew E. "Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War" . 2020-11-10. 2020-11-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-01-24 – NYTimes.com vasit?sil?.
  76. 1 2 De Vaal, Tomas. "Qaraba? Munaqi??si Dorduncu Onilliyind?" (PDF) . CEPS. 2021-09-27 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 27 noyabr 2022 .
  77. "UNHCR publication for CIS Conference (Displacement in the CIS) ? Conflicts in the Caucasus" . UNHCR. United Nations High Commissioner for Refugees. 1996-05-01. 2020-09-22 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-18 . This mountain enclave, mostly inhabited by people of Armenian language and origin, had been placed under Azerbaijan’s jurisdiction in the 1920s, and was entirely surrounded by villages populated by Azeris.
  78. 1 2 De Waal, Thomas. Black Garden Armenia and Azerbaijan Through Peace and War, 10th Year Anniversary Edition, Revised and Updated . 2013. ISBN   978-0-8147-7082-5 . OCLC   1154881834 . 2020-12-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-25 .
  79. "The fighting in Nagorno-Karabakh reflects decades of conflict" . 2020-10-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-25 – The Economist vasit?sil?.
  80. de Waal, Thomas . Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War . New York: New York University Press. 2003. s?h.  90 . ISBN   978-0-8147-1945-9 . Around ninety Armenians died in the Baku pogroms.
  81. "Soviet Tells of Blocking Slaughter of Armenians: General Reports His Soldiers Have Suppressed Dozens of Massacre Attempts by Azerbaijanis" . Los Angeles Times. 1988-11-27. 2020-11-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-25 .
  82. Broers, Laurence. Armenia and Azerbaijan: Anatomy of Rivalry. Edinburgh: Edinburgh University Press. 2019. s?h. 18. ISBN   978-1-4744-5055-3 . Armenians see the campaign that emerged in 1987 to unify Karabakh and Armenia as peaceful, yet met with organized pogroms killing dozens of Armenians in the Azerbaijani cities of Sumgait, Kirovabad (today's Ganja) and Baku in 1988?1990.
  83. Barringer, Felicity. "3 More Killed in Soviet Ethnic Protest" . The New York Times. 1988-12-07. 2012-01-20 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-05 .
  84. "Карабах: хронология конфликт" [Karabakh: Chronology of the conflict]. BBC Russian Service (rus) . BBC. 2005-08-29. 2012-07-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-05 .
  85. Khlystun, Victor. "10 БАЛЛОВ ПО ШКАЛЕ ПОЛИТБЮРО" [10 POINTS ON THE POLITBURO SCALE]. Trud (rus) . 2001-02-01. 2010-02-15 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-05 .
  86. Papyan, Mane. "Gugark after Sumgait" . Caucasus Edition (rus) . 2015-04-22. 2020-11-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-05 .
  87. Haider, Hans. "Gefahrliche Tone im "Frozen War " " . Wiener Zeitung (alman) . 2013-01-02. 2020-02-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-18 .
  88. "Military occupation of Azerbaijan by Armenia" . Rule of Law in Armed Conflicts Project. 2017-10-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-09-27 .
  89. Grant, Stan. "A hundred-year 'frozen conflict' has restarted ? and it's a pattern we've seen before" . ABC News (Australia). 2020-09-29. 2020-11-29 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-11-18 .
  90. Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs. "1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh" . 2001-2009.state.gov (ingilis) . 28 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  91. "Human Rights Situation of Internally displaced persons in Azerbaijan" . Human Rights Club (ingilis) . 19 iyun 2019. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  92. "Recognition of the territorial integrity of Azerbaijan by Armenia" . assembly.coe.int (ingilis) . 19 iyun 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  93. "Armenia and Azerbaijan fight over disputed Nagorno-Karabakh" . BBC News (ingilis) . 27 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  94. "General Assembly adopts resolution reaffirming territorial integrity of Azerbaijan, demanding withdrawal of all Armenian forces" . United Nations. 2008-03-14. 2015-08-18 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-25 .
  95. "United Nations A/62/PV.86 General Assembly Sixty-second session" . undocs.org. United Nations. 2008-03-14. 2019-10-20 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-02-25 .
  96. " " ?lham ?liyev h?l? 2011-ci ild? Qaraba?ın statusunu Az?rbaycandan k?narda istisna etm?yib " " . 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-01-04 .
  97. "Pa?inyan yen? t?krar etdi: "Qaraba? Erm?nistandır v? noqt? " " . yeniavaz.com. YEN?AVAZ.COM. 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  98. "Pa?inyan ?u?ada ??rab icib, Yallı getdi ? Video" . teleqraf.com. 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  99. "X?N: Pa?inyanın Qaraba?a s?f?ri muharib? ca?ırı?ıdır" . realtv.az . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 . [ olu kecid ]
  100. "Pa?inyanın i??al altındakı Da?lıq Qaraba?a s?f?ri Erm?nistanın novb?ti t?xribata ba?lamaq niyy?tinin gost?ricisidir" . azertag.az. 2020-10-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  101. "After peace negotiations, threats of war break out between Armenia and Azerbaijan" . eurasianet.org. EURASIANET.ORG. 2020-11-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  102. "Du?m?n hucumunun qar?ısı alınark?n h?rbi qulluqcularımız ??hid olub" . mod.gov.az. MOD.GOV.AZ. 2020-07-14 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  103. "Армения и Россия проводят в Закавказье учения Объединённой системы ПВО" . EADaily (rus) . 23 iyul 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  104. "Naxcıvanda Az?rbaycan-Turkiy? birg? h?rbi t?liml?ri kecirilib" . mod.gov.az (az.) . 2020-10-28 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  105. "Turkiy? Silahlı Quvv?l?ri birg? h?rbi t?liml?r ucun Naxcıvanda | TRT Azerbaycan" . trt.net.tr (az.) . 27 iyun 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  106. "Erm?nistan silahlı quvv?l?ri diversiya-k??fiyyat qrupunun komandiri ?sir goturulub" . ordu.az. ORDU.AZ. 2020-10-24 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  107. "Qaraba?da yerl??diril?n PKK terrorcuları ? Az?rbaycan-Turkiy? s?brinin sına?ı" . Report ?nformasiya Agentliyi (az.) . 23 sentyabr 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  108. "Erm?ni-PKK i?birliyi acıq must?vid? - APA" . apa.az (az.) . 22 sentyabr 2020. 2020-09-20 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  109. "Erm?nistan Livandan erm?ni ail?l?rini qanunsuz ??kild? Da?lıq Qaraba?a kocurm?k ist?yir ? ??RH" . AzTV (az.) . 1 Sentyabr 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  110. ?s?dullazad?, M?h?mm?d. " " Livan erm?nil?ri Qaraba?a kocurulur" - POL?TOLOQ" . aqreqator.az (az.) . 11 Avqust 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  111. "Livan erm?nil?ri Qaraba?a kocurulur" . sherg.az (az.) . 13 avqust 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  112. Mustafayev, El??n. "Separatcı Qaraba? qurumunun qanunsuz r?hb?ri Livan erm?nil?ri kartı il? dunyaya h?qar?t etdi ? qondarma "prezident"l? Livan katolikosu cinay?tkar sovd?l??m?d?…" . baki-xeber.com (az.) . 8 avqust 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  113. "Armenia: From 'peace call' to women's military training" . aa.com.tr. AA.COM.TR. 2020-11-01 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  114. " ' Velvet Populism' Ends Decade-Long Discussion Of The Madrid Principles (OPINION)" . news.az. NEWS.AZ. 2020-10-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  115. "AIR Center Chairman comments on rejection of Madrid Principles by Armenia" . apa.az. 2020-10-28 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  116. "Prezident ?lham ?liyev BMT Ba? Assambleyasının 75-ci sessiyasının umumi debatlarında videoformatda cıxı? edib" . azertag.az. AZERTAG.AZ. 2020-10-28 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  117. Весна, Красная. "Эрдоган на Генассамблее ООН поддержал территориальную целостность Грузии ИА Красная Весна". rossaprimavera.ru (rus) . 22 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib ( #archive_missing_url ) . ( #cite_web_url ); ( #accessdate_missing_url )
  118. "Turkey ? President Addresses General Debate, 75th Session" . United Nations Web TV (ingilis) . 22 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  119. "Hikm?t Hacıyev: Erm?nistanın ya?ayı? m?nt?q?l?rini, mulki ?halini q?sd?n h?d?f? alması beyn?lxalq humanitar huququn kobud sur?td? pozulmasıdır" . azertag.az. AZERTAG.AZ. 2020-10-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  120. "Az?rbaycan Ordusunun h?yata kecirdiyi ?ks-h?ml? ?m?liyyatı u?urla davam edir" . azertag.az. AZERTAG.AZ. 2020-11-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  121. "H?rbi v?ziyy?t elan edilm?si haqqında Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin F?rmanı" . azertag.az. AZERTAG.AZ. 2020-11-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 22 oktyabr 2020 .
  122. " " L?l?t?p?"y? hucum: C?brayıla do?ru ir?lil?y?n Az?rbaycan qo?unlarını muhasir?y? almaq c?hdi" . 2021-04-14 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-04-14 .
  123. 1 2 "Turkiy?nin "Bayraktar" PUA-ları muasir muharib?y? nec? t?sir etdi? - QISA BAXI?" . 2021-01-09 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-12-20 .
  124. "C?brayıl i??aldan AZAD OLUNDU" . modern.az (az.) . 4 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  125. "Prezident: C?brayıl rayonunun boyuk hiss?sinin v? C?brayıl ??h?rinin azad edilm?si xususi ?h?miyy?t da?ıyır" . azeridefence.com (az.) . 4 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  126. "?lham ?liyev: "Fuzuli i??aldan azad olundu " " . oxu.az (az.) . 17 oktyabr 2020. 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  127. "Prezident: "Fuzuli ??h?ri v? rayonun daha bir nec? k?ndi i??aldan azad olunub " " . report.az (az.) . Report ?nformasiya Agentliyi. 17 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  128. "Z?ngilan v? bu k?ndl?ri azad edildi" . qafqazinfo.az (az.) . Qafqazinfo . 20 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  129. "Ali Ba? Komandan: "Z?ngilan ??h?ri v? bir nec? k?nd i??aldan azad edildi"" . lent.az (az.) . 20 oktyabr 2020. 2020-12-02 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  130. "Qubadlı ??h?ri i??aldan azad olundu!" . qafqazinfo.az (az.) . Qafqazinfo . 25 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  131. "Qubadlı ??h?ri i??aldan azad edildi ? Prezident" . sputnik.az (az.) . Sputnik Az?rbaycanca. 25 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  132. "Must?qillik tariximizin ?n moht???m x?b?ri ? ?u?a azad edildi!" . sputnik.az (az.) . Sputnik Az?rbaycan. 8 noyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  133. "?u?a ??h?ri i??aldan azad edildi" . report.az (az.) . Report ?nformasiya Agentliyi . 8 noyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  134. "?lham ?liyev: ?u?a i??aldan azad edildi!" . oxu.az (az.) . 8 noyabr 2020. 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  135. "Prezident ?lham ?liyev Az?rbaycan, Rusiya v? Erm?nistan r?hb?rl?rinin i?tirakı il? imzalanmı? s?n?din m?tnini acıqlayıb tam m?tn" . lent.az (az.) . 10 noyabr 2020. 2020-11-16 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 10 noyabr 2020 .
  136. " " Araik dedi ki, muharib?ni dayandırmaq lazımdır, m?n Putin? z?ng etdim, o is? ?liyev?... " " . 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-12-12 .
  137. "T?kc? "Bayraktar" dronları Erm?nistana 1 milyard dollar ziyan vurub" . 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-12-12 .
  138. "Pentaqondan Az?rbaycan Ordusunun Qaraba? doyu?u t?crub?sini oyr?nm?k ucun daha bir q?rar" . 2021-01-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-01-08 .
  139. "Ceyhun Bayramov: "Xocav?ndd? 62 erm?ni diversant saxlanılıb " " . 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2021-01-08 .
  140. "Arxivl?nmi? sur?t" . 2021-02-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-12-03 .
  141. "Artsakh military reports additional 30 KIAs" . armenpress.am (ingilis) . Armenpress. 8 October 2020. 9 October 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 October 2020 .
  142. Ayaz Museyibov: Erm?nistanın h?rbi texnika itkisi 3,8 milyard dollardır
  143. "Spokesman Denies Claim That Arms Transferred via Iran to Armenia" . en.mfa.gov.ir (ingilis) . 29 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  144. "Video footages spread regarding weapons and military equipment transport from Iran to Armenia ? VIDEO" . apa.az (az.) . 29 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  145. "Military supplies for Armenia being shipped through Iran ? Photos and Videos" . azernews.az (ingilis) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  146. "Military supplies for Armenia being shipped through Iran (PHOTO/VIDEO)" . trend.az (ingilis) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  147. "MM Kubada s?firlik t?sis olunması layih?sini q?bul etdi" . Report ?nformasiya Agentliyi (az.) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  148. "Opening Azerbaijani Embassy to Israel suggested in Azerbaijani Parliament" . apa.az (az.) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  149. "?????? ???? ?? ??? ????? ?? ???????? ????? ?? ???? ???" . iribnews.ir (fars) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  150. "?????? ???? ?? ??? ????? ?? ???????? ?? ???? ???" . mojnews.com (fars) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  151. "???? ???? ?????????? ???: ?????? ???????? ?? ???? ????? ???? ?? ??? ????? ?? ???????? ?????? ??????? ???" . tasnimnews.com (fars) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  152. "?????? ????????? ???? ?? ??? ?????! ??? ??????? ????? ?? ??? ??????? ?? ???????? ????? ???? ???" . iribnews.ir. 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  153. "Armenia transfers YPG/PKK terrorists to occupied area to train militias against Azerbaijan" . Daily Sabah (ingilis) . 25 sentyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  154. "Turkey: Armenia transports hundreds of PKK militants to fight Azerbaijan" . Middle East Monitor (ingilis) . 30 sentyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  155. "Hikmet Hajiyev: "International community should adequately respond to the use of terrorist forces by Armenian against Azerbaijan " " . apa.az (az.) . 30 sentyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  156. "Hikm?t Hacıyev: Beyn?lxalq ictimaiyy?t Erm?nistanın terrorcu quvv?l?ri Az?rbaycana qar?ı istifad? etm?sin? adekvat reaksiya verm?lidir" . Az?rbaycan Dovl?t ?nformasiya Agentliyi . 30 sentyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  157. Tharoor, Ishaan. "Analysis | Turkey and Russia preside over a new age of mercenary wars" . Washington Post (ingilis) . 30 sentyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  158. "Is Turkey planning to recruit Syrians to fight Armenia?" . The Jerusalem Post. 30 sentyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  159. "???? ????? ?????? ≪???? ??????≫: ????? ≪??????≫ ???? ???? ????" . al-akhbar.com (?r?b) . 2 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 noyabr 2020 .
  160. "PKK'nın Karaba?'da 7 kampı var" . haber7.com (turk) . 2 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 noyabr 2020 .
  161. "Armenian volunteer returns from France to fight for Nagorno-Karabakh" . france24.com (ingilis) . 2 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 noyabr 2020 .
  162. "Dans le Haut-Karabakh, les volontaires armeniens decouvrent la guerre" . rfi.fr (fransız) . 2 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 noyabr 2020 .
  163. "Nagorno Karabaj. Son argentinos y se ofrecieron para pelear en la guerra" . lanacion.com.ar (ispan) . 2 noyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 noyabr 2020 .
  164. "Suriya ?nsan Haqları Monitorinq m?rk?zi: Erm?ni ?silli suriyalı doyu?cul?r Az?rbaycana qar?ı doyu?m?k ucun Erm?nistana aparılıb" . banker.az (az.) . 1 oktyabr 2020. 2 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 oktyabr 2020 .
  165. "Az?rbaycanlı hakerl?r 90-dan cox erm?ni saytını sındırdılar ? V?DEO" . azerbaycan24.com. 27 sentyabr 2020. 2022-10-03 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2020-09-27 .
  166. "Anonymous Yunanıstandan olan yunan hakerl?ri 159-u sındırıblar. Az?rbaycanın dovl?t saytları" . artsakhnews. 23 oktyabr 2020 . ?stifad? tarixi: 23 oktyabr 2020 .
  167. Giles, Christopher. "Da?lıq Qaraba?: Erm?ni-Az?ri " informasiya muharib?l?ri " " . BBC. 26 oktyabr 2020. 2020-12-26 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 oktyabr 2020 .
  168. -azerbaijan/30894315.html "Da?lıq Qaraba? U?runda Doyu? Twitter v? Onun Hashtag Anlatıları ucun Sunbul Verir" ( #bad_url ) . Gandhara. 15 oktyabr 2020 . ?stifad? tarixi: 27 oktyabr 2020 . [ olu kecid ]
  169. "Rabit? Nazirliyi: "?nterneti olk? uzr? Erm?nistanın tor?d? bil?c?yi t?xribatların qar?ısını almaq ucun m?hdudla?dırmı?ıq " " . BBC (az.) . 27 sentyabr 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  170. "Az?rbaycanda internet k?sildi" . azadliq.info (az.) . 27 sentyabr 2020. 27 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  171. "Diaspor Komit?si xaricd? ya?ayan az?rbaycanlılara muraci?t edib" . ordu.az (az.) . 27 sentyabr 2020. 2020-09-27 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 sentyabr 2020 .
  172. " " H?rbi v?ziyy?t elan edilm?si haqqında" Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin F?rmanının t?sdiq edilm?si bar?d?" (PDF) . 2021-03-12 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 12 mart 2021 .
  173. "Vilay?t Eyvazov bu ?razil?r? komendant t?yin edildi" . qafqazinfo.az (az.) . 28 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  174. "M?tbuat xidm?tinin m?lumatı" . azal.az (az.) . 27 sentyabr 2020. 2020-07-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  175. "Az?rbaycanda qism?n s?f?rb?rlik elan edilib" . Report ?nformasiya Agentliyi (az.) . 28 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  176. "Az?rbaycanda qism?n s?f?rb?rlik elan edildi" . qafqazinfo.az (az.) . 28 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  177. "Prezident? yazırlar: C?nab Ali Ba? Komandan, Sizin ?trafınızda sıx birl??ib ?razi butovluyumuz u?runda canımızdan kecm?y? h?r an hazırıq" . ordu.az (ingilis) . 28 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  178. "Turkiy? v?t?nda?ları Az?rbaycan Prezidentin? yazırlar: "Erm?nil?r? qar?ı doyu?l?rd? i?tirakdan qurur duyardıq, ?mrinizi gozl?yirik " " . ordu.az (ingilis) . 29 sentyabr 2020. 29 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 sentyabr 2020 .
  179. " " M?n Turkiy? v?t?nda?ıyam. Az?rbaycan m?nim d? olk?mdir. Lazım g?l?rs?, Sizin olk?niz ucun d? vuru?ma?a, ??hid olma?a t?r?ddud etm?r?m. Dualarım Sizinl?dir. Ehtiyac olarsa, sev?-sev? c?bh?y? getm?y? v? qarda?larımla birlikd? vuru?ma?a hazıram." ? Prezident? unvanlanan m?ktublar" . apa.az (az.) . 29 sentyabr 2020. 29 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 sentyabr 2020 .
  180. "Az?rbaycan Prezidentinin R?smi internet s?hif?si ? MURAC??TL?R ≫ Prezident? yazırlar" . president.az (az.) . 29 sentyabr 2020. 2020-10-08 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 sentyabr 2020 .
  181. "C?bh?d?ki u?urlardan sonra Bakı... ? Fotosessiya" . qafqazinfo.az (az.) . 29 sentyabr 2020. 29 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 sentyabr 2020 .
  182. "G?ncl?r v? ?dman Nazirliyi il? AFFA "Biz birlikd? gucluyuk" adlı bayraq aksiyası t??kil edib" . ictimaixeber.az (az.) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  183. "Bakıda g?ncl?r ?haliy? bayraq payladı" . Report ?nformasiya Agentliyi (az.) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  184. "Bakıda g?ncl?r ?haliy? bayraq payladı ? FOTO" . oxu.az (az.) . 30 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  185. "Ordu ucun toplanan pul ACIQLANDI" . Metbuat.az (az.) . 3 oktyabr 2020. 4 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 oktyabr 2020 .
  186. "Erm?nistanda ki?il?rin olk?d?n cıxı?ına qada?a qoyuldu" . ordu.az (az.) . 28 sentyabr 2020. 28 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 28 sentyabr 2020 .
  187. "Kocharyan trial delayed as indicted ex-defense minister Seyran Ohanyan heads to Artsakh amid attack" . armenpress.am (ingilis) . 29 sentyabr 2020. 30 sentyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 sentyabr 2020 .
  188. "Tik Tok fails operating in Armenia" . armenpress.am (ingilis) . 1 oktyabr 2020. 1 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 1 oktyabr 2020 .
  189. "Armenia ex-military official charged with high treason on suspicion of spying for Azeri intelligence" . armenpress.am (ingilis) . 2 oktyabr 2020. 4 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 oktyabr 2020 .
  190. " " Du?m?n artıq c?bh?y? qadınlarını gond?rir" - Vaqif D?rgahlı" . milli.az (az.) . 2 oktyabr 2020. 2 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 oktyabr 2020 .
  191. "?tkil?rinin gunu-gund?n artması v? ehtiyat quvv?l?rinin az olması Erm?nistan mudafi? nazirliyini olk? qadınlarına muraci?t etm?y? vadar edib (R?SM?)" . e-huquq.az (az.) . 2 oktyabr 2020. 2020-10-02 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2 oktyabr 2020 .
  192. "Erm?nistanda diktatura-senzura t?tbiq olundu" . virtualaz.org (az.) . 9 oktyabr 2020. 9 oktyabr 2020 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 9 oktyabr 2020 .
  193. "?lham ?liyev Bakı Metropoliteninin "8 Noyabr" stansiyasında yaradılan ??raitl? tanı? olub" . president.az. president.az. 29 May 2021 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 may 2021 .

Xarici kecidl?r