Guerra d'os Cient Anyos
|
[[]]
|
A
batalla de Crecy
(
1346
, ilustracion d'as
Cronicas
de
Jean Froissart
.
|
Informacion cheneral
|
Calendata
:
1337
-
1453
|
Puesto
: Principalment,
Francia
y os
Paises Baixos borgonyons
|
Resultau
:
Victoria
francesa
; o
reino d'Anglaterra
pierde os suyos dominios feudals en l'actual
Francia
|
En conflicto
|
Reino de Francia
,
Reino de Castiella
,
Escocia
,
Chenova
,
Bohemia
,
Reino d'Aragon
y
Reino de Mallorca
|
Reino d'Anglaterra
,
Borgonya
Bretanya
,
Portugal
,
Navarra
,
Flandres
,
Hainaut
,
Aquitania
y
Luxemburgo
|
Guerra d'os Cient Anyos
|
Guerra d'os Cient Anyos (1337-1360)
?
Guerra de Succesion de Bretanya
?
Primera Guerra Civil de Castiella
?
Guerra d'os Dos Peros
?
Guerra d'os Cient Anyos (1369-1389)
?
Guerra d'os Cient Anyos (1415-1429)
|
Se conoixe en a Historiografia con o nombre de
Guerra d'os Cient Anyos
a o periodo
1337
-
1453
, cuan os reinos de
Francia
y
Anglaterra
luitoron entre els en muitas
guerras
, separadas por
treguas
de breve durada.
A guerra entre os dos paises escomenzo cuan
Eduardo III d'Anglaterra
pretendio o trono de
Francia
, en estar
nieto
d'o
rei
Felipe IV
O Bello
de Francia
, en contra de
Felipe de Valois
, qui nomas en descendeba indirectament, per brancas femeninas.
L'exercito angles iba ganando a guerra a lo prencipio gracias a los
arquers
, que permitioron exitos en as batallas de
Crecy
(
1346
) y
Azincourt
(
1415
). Os angleses no podioron controlar por muito tiempo os territorios conquiestos en no tener refirme local (a diferencia d'os Plantachenet d'o
sieglo XII
yeran vistos como forans por a poblacion). A unica rechion de Francia on bi heba un refirme cutiano a los angleses yera en
Guyena
.
Os franceses yeran desorientaus y en estau de
guerra civil
(
armanyacs
contra
borgonyons
), pero a hostilidat contra os angleses iba augmentando y
Chuana d'Arco
se en aproveito.
Oficialment, a guerra d'os Cient Anyos remato con o
tractau de paz
sinyau en
Picquigny
(
Picardia
) o
29 d'agosto
de
1475
, encara que a historiografia prefiere a calendata de
1453
, cuan as tropas anglesas fuoron forachitadas de Francia (encara que no pas d'a ciudat de
Calais
, que contino en mans d'os angleses dica o
sieglo XVI
).
A guerra remato con a consciencia nacional separada d'os dos paises, Francia y Anglaterra, que dica ixas envueltas compartiban muitas d'as suyas particularidaz culturals y churidicas, en estar a Casa Reyal anglesa d'orichen frances, encara que luitaban por o control de l'ueste y o norte de l'actual Francia, ye decir,
Normandia
,
Bretanya
,
Maine
,
Anchu
,
Poitou
y
Guyena
. Ta tentar de controlar istos territorios, dende
1159
dica
1240
ya bi n'heba habiu luitas entre a
Casa de Plantagenet
anglesa y a
Casa de Capeto
francesa, evolucionando os dos reinos dende una estructura politica
feudal
muit dividida enta una estructura mas centralizada. Como en rematar ista primera luita no s'heba definiu a situacion d'o
Ducau d'Aquitania
(posesion d'os
reis d'Anglaterra
encara que infeudaus a o rei de Francia), y como entre os dos paises intrigaban ta apoderar-se'n d'o
condau de Flandres
y d'o
Ducau de Bretanya
, o luita no se podeba pas evitar, y a situacion desemboco en a guerra ubierta entre todas dos nacions.
Os
capetos
dreitos s'extinguioron en
1328
, y se planteyo un problema de succesion. Os grans de Francia adrezaban mes a suya atencion por
Felipe de Valois
en estar frances que por atros
candidatos
posibles como
Eduardo III
d'
Anglaterra
, nieto de
Felipe o Fermoso
.
Eduardo pareixio acceptar-lo pero dimpues reivindico a corona y ataco. O rei Eduardo III s'enfrentaba con o rei de Francia tamien por a cuestion succesoria d'o
Ducau de Bretanya
. O papa
Climent IV
ninvio como meyador aman d'a cort anglesa a
Chuan Ferrandez de Heredia
, pero l'aragones fracaso en as suyas chestions.
Os exitos militars d'os angleses estioron importants: destruccion de l'
armada
francesa en
L'Ecluse
, en
Flandres
en
1340
, a victoria de
Crecy
en
1346
, (en a que
Chuan Ferrandez d'Heredia
luitaba a favor de Felipe VI y fue feito presionero), y de
Piteus
en
1356
, a on o rei de Francia
Chuan o Bueno
fue feito presionero. En
1360
por o
tractau de Bretigny
una
Guyena
asaber-lo d'ixamplada (muito mes gran que a comarca de
Burdeus
, plegando dica
Piteus
y
Cevenas
), fue atribuita a lo rei d'Anglaterra en
pagas
por renunciar a la corona francesa. Sindembargo,
Carlos V
teneba de condestable a lo breton
Bertrand du Guesclin
y pronto reconquirio os territorios perdius. Enta
1375
os angleses no dominaban que
Calais
,
Ponthieu
y as rechions de
Bordeus
y
Bayona
.
S'establio un equilibrio frachil. A primers d'o
sieglo XV
bi heba dos clans franceses opuestos. Os
armanyacs
, que yeran fuertes en o centro y sud, y os
borgonyons
. Chuan o Bueno cedio a un fillo suyo dito
Felipe l'Atreviu
o
ducau de Borgonya
, que feba una politica prou independient y convencio a
Carlos VI l'Ababol
de que desheredase a lo delfin
Carlos VII
en proveito d'
Henrique V d'Anglaterra
. Henrique V, que en
1415
ya heba venciu a la
caballeria
francesa, teneba asinas una enchaquia pa reviscolar a guerra.
En
1429
Chuana d'Arco
libero
Orleans
, que yera asetiada por os angleses, y facio coronar a Carlos VII en
Rems
, y dende ixe inte os angleses rebloron y retaculoron; en
1453
no conservaban que
Calais
y a guerra remato.
Os duques de Borgonya heban aproveitau pa asegurar-se a suya posicion en una ampla zona entre o
Sacro Imperio Romano Chermanico
y o
reino de Francia
, y poseyeban o
Ducau de Borgonya
,
Flandres
,
Artois
,
Picardia
. O
Ducau de Nevers
yera en mans d'una branca menor d'a familia y o
Ducau de Bretanya
gano a suya independencia. En o tot o
sieglo XIV
o
Biarn
se libero d'a sobirania anglesa y francesa.
- (
es
)
Jean Sellier
:
Atlas de los pueblos de Europa Occidental
. Editorial Paidos.