Nam T?

Nam T?
	Ten b?n ng? ?угослави?а ; Jugoslavija ;
	1918?1941 ; 1945?1992 ; 1941?1945: Chinh ph? l?u vong
	Tren: Qu?c k? (1918?1941) ; D??i: Qu?c k? (1945?1992) Qu?c huy
	Qu?c ca : " Himna Kraljevine Jugoslavije " (1919–1941) ; " Hej, Slaveni " (1945–1992) ;
	Lanh th? Nam T? trong giai đo?n gi?a hai th? chi?n (tren cung), Chi?n Tranh L?nh (gi?a) va sau Chi?n tranh Nam T? (d??i cung)
T?ng quan
Th? đo	Belgrade
Chinh tr?
Chinh ph?	V??ng qu?c Nam T? (1918?1941) ; C?ng hoa Lien bang Xa h?i ch? ngh?a Nam T? (1945?1992) ; Chi ti?t: ; Danh sach đ?n nh?t quan ch? l?p hi?n ( 1918 - 1929 va 1931 - 1941 ) ; Quan ch? tuy?t đ?i ( 1929 - 1931 ) ; C?ng hoa lien bang ( 1945 - 2006 ) ;
T?ng th?ng
L?ch s?
Th?i k?	Th? k? 20
? Thanh l?p	1 thang 12 1918
? Phe Tr?c xam l??c	6 thang 4 n?m 1941
? Bai b? ch? đ? quan ch?	29 thang 11 n?m 1945
? Bai b?	27 thang 4 1992
Kinh t?
đ?n v? ti?n t?	Dinar Nam T?
Thong tin khac
Ma đi?n tho?i	38
Ten mi?n Internet	.yu
Ti?n than	K? t?c
	V??ng qu?c Serbia
	V??ng qu?c Montenegro
	Ao-Hung ? Bosnia va Herzegovina
	V??ng qu?c Croatia-Slavonia
	Lanh đ?a Carniola
	V??ng qu?c Dalmatia
	Ti?u bang t? do Fiume
Croatia
Slovenia
Macedonia
Bosnia va Herzegovina
C?ng hoa Lien bang Nam T?

Nam T? ( Jugoslavija trong ti?ng Serbia-Croatia ( ky t? Latinh ) va ti?ng Slovenia ; ?угослави?а trong ti?ng Serbia-Croatia ( ky t? Kirin ) va ti?ng Macedonia ) mieu t? ba th?c th? chinh tr? t?n t?i n?i ti?p nhau tren Ban đ?o Balkan ? Chau Au , trong h?u h?t th? k? 20.

Qu?c gia đ?u tien đ??c bi?t v?i cai ten Nam T? la V??ng qu?c Nam T? , v?n tr??c ngay 3 thang 10 n?m 1929 t?ng đ??c g?i la "V??ng qu?c c?a ng??i Serb, Croat va Slovene". Qu?c gia nay đ??c thanh l?p ngay 1 thang 12 n?m 1918 b?i lien minh Nha n??c c?a ng??i Slovene, Croat va Serb va V??ng qu?c Serbia . N??c nay b? phe Tr?c xam chi?m n?m 1941, va b?i cac s? ki?n di?n ra ti?p sau đo, đa chinh th?c b? xoa b? n?m 1945.

Qu?c gia v?i ten nay t?ng la "Lien bang Dan ch? Nam T?", tuyen b? n?m 1943 b?i nh?ng ng??i c?ng s?n thu?c phong trao khang chi?n trong Chi?n tranh th? gi?i th? hai . No đ??c đ?i ten thanh "C?ng hoa Lien bang Nhan dan Nam T?" n?m 1946, khi m?t chinh ph? c?ng s?n đ??c thanh l?p. N?m 1963, no l?i đ??c đ?i ten thanh " C?ng hoa Lien bang Xa h?i ch? ngh?a Nam T? " (SFRY). Nh?ng n??c c?ng hoa xa h?i ch? ngh?a h?p thanh nha n??c nay, t? b?c xu?ng nam, g?m: C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Slovenia , C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Croatia , C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Bosna va Hercegovina , C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Montenegro , C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Serbia (g?m c? cac t?nh t? tr? Vojvodina va Kosovo , sau nay đ??c g?i đ?n gi?n la Kosovo ) va C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Macedonia . B?t đ?u t? n?m 1991, C?ng hoa Lien bang Xa h?i ch? ngh?a Nam T? tan ra trong nh?ng cu?c chi?n tranh Nam T? keo theo s? ly khai c?a h?u h?t cac th?c th? c?ng hoa.

Qu?c gia cu?i cung mang ten nay la " C?ng hoa Lien bang Nam T? " (FRY) đ??c thanh l?p ngay 27 thang 3 n?m 1992 . đay la m?t lien bang tren lanh th? c?a hai n??c c?ng hoa (ch?a ly khai) la Serbia (g?m c? cac t?nh t? tr? Vojvodina va Kosovo ) va Montenegro . Ngay 4 thang 2 n?m 2003 , no đ??c đ?i ten l?i thanh " Lien bang Serbia va Montenegro ", va chinh th?c xoa b? cai ten "Nam T?". Ngay 3 thang 6 va 5 thang 6 n?m 2006 , Montenegro va Serbia l?n l??t tuyen b? đ?c l?p, vi th? ch?m d?t nh?ng tan tich cu?i cung c?a m?t nha n??c Nam T?.

Ten g?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ten g?i "Nam T?" trong ti?ng Vi?t la vi?t ng?n c?a Nam T?-l?p-phu (南斯拉夫), am Han Vi?t c?a cac ch? Han ma ti?ng Trung phien am t? Yugoslavia . M?t ph?n d?ch ngh?a t? "yugo" t?c la ph??ng nam , m?t ph?n la t? " slav " phien am b?ng ti?ng Trung (theo pinyin : S? l? f? ), vi?t b?ng ch? Han thanh “斯拉夫” (T?-l?p-phu). ^[1]

B?i c?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Y t??ng v? m?t nha n??c duy nh?t cho m?i th?c th? Nam Slav xu?t hi?n h?i cu?i th? k? 17 va b?t đ?u đ??c quan tam ? th? k? 19 trong Phong trao Illyrian nh?ng ch?a bao gi? thanh hinh.

Giai đo?n đ?u Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t , m?t s? nhan v?t chinh tr? co ?nh h??ng t?i cac vung Nam Slav? thu?c Habsburg đ? ch? Ao-Hung đa b? ch?y t?i Luan đon , n?i h? b?t đ?u thanh l?p ?y ban Nam T? đ? đ?i di?n cho nh?ng th?c th? Nam Slav? thu?c Ao-Hung. Nh?ng th?c th? "Nam T?" nay g?m ng??i Serb , ng??i Croatia va ng??i Slovenia nh?ng ng??i t? cho minh thu?c phong trao vi m?c tieu m?t nha n??c Nam T? duy nh?t hay nha n??c Nam Slav? va m?c tieu c?n b?n c?a ?y ban la s? th?ng nh?t cac vung đ?t Nam Slav? v?i V??ng qu?c Serbia (đang co đ?c l?p du đa b? Ao-Hung xam chi?m ? th?i đi?m ?y).

V?i th?t b?i c?a Phe Lien minh Trung tam trong Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t va s? tan ra c?a đ? ch? Ao-Hung sau chi?n tranh, nhi?u lanh th? Nam Slav? nhanh chong t?p h?p v?i nhau đ? hinh thanh V??ng qu?c c?a ng??i Serb, ng??i Croatia va ng??i Slovenia, đ??c tuyen b? ngay 1 thang 12 n?m 1918 ? Beograd .

V??ng qu?c m?i đ??c hinh thanh t? cac v??ng qu?c t?ng co đ?c l?p tr??c kia g?m Serbia va Montenegro (đa th?ng nh?t v?i nhau trong thang tr??c đo), c?ng nh? m?t s? vung lanh th? tr??c kia thu?c Ao-Hung, Nha n??c c?a ng??i Slovenia, Croatia va Serbia . Nh?ng vung đ?t tr??c kia thu?c Ao-Hung đa hinh thanh nen nha n??c m?i g?m Croatia , Slavonia va Vojvodina t? Hungary m?t ph?n c?a đ? ch?, Carniola , m?t ph?n c?a Styria va đa ph?n Dalmatia t? Ao , va t?nh hoang gia (crown province) Bosna va Hercegovina .

V??ng qu?c đa s?c t?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

1918-1928 [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Giai đo?n Vua Alexander [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vua Alexander I đa c?m cac đ?ng chinh tr? qu?c gia n?m 1929, n?m quy?n hanh phap va đ?i ten n??c thanh Nam T?. Ong hy v?ng kim ch? cac khuynh h??ng ly khai va gi?m b?t cac phong trao qu?c gia. Tuy nhien, cac chinh sach c?a Alexander nhanh chong g?p ph?i s? ch?ng đ?i t? cac c??ng qu?c Chau Au n?i len nh? s? phat tri?n t?i Y va đ?c , n?i nh?ng ng??i theo ch? ngh?a Phat xit va đ?ng qu?c xa n?i len n?m quy?n l?c, va Lien bang Xo vi?t , n?i Stalin đa tr? thanh lanh t? tuy?t đ?i. Khong m?t ch? đ? nao ? tren tan thanh chinh sach c?a Alexander I. Tren th?c t?, Y va đ?c mu?n khoi ph?c cac hi?p ??c qu?c t? đ??c ky k?t sau Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t, va ng??i Xo vi?t quy?t tam gianh l?i v? tri c?a minh ? chau Au va theo đu?i m?t chinh sach qu?c t? tich c?c h?n.

Alexander đa tim cach t?o l?p m?t nha n??c Nam T? đich th?c. Ong quy?t đ?nh xoa b? cac vung l?ch s? Nam T?, va cac bien gi?i m?i ben trong đ??c v? l?i cho cac t?nh hay cac banovina. Cac banovina đ??c đ?t ten theo cac con song. Nhi?u chinh tr? gia b? b? tu hay b? qu?n thuc ch?t ch?. Hi?u ?ng c?a s? c?m quy?n đ?c tai c?a Alexander cang khi?n nh?ng ng??i khong ph?i ng??i Serb c?m ghet y t??ng th?ng nh?t.

Nha vua b? am sat t?i Marseille trong m?t chuy?n th?m chinh th?c t?i Phap n?m 1934 b?i m?t tay thi?n x? thu?c T? ch?c Cach m?ng N?i đ?a Macedonia c?a Ivan Mihailov cung s? ph?i h?p c?a Usta?e , m?t t? ch?c ly khai Croatia. Ng??i con trai 11 tu?i c?a Alexsander Peter II len n?i ngoi v?i m?t h?i đ?ng nhi?p chinh đ?ng đ?u b?i ng??i chu la Hoang t? Paul .

Nam T? nh?ng n?m 1930 [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?i c?nh chinh tr? qu?c t? h?i cu?i th?p nien 1930 đang chu y b?i tinh khong khoan nh??ng ngay cang l?n gi?a cac nhan v?t chinh tr? ch? ch?t, b?i quan đi?m gay h?n c?a cac ch? đ? đ?c tai va b?i s? ch?c ch?n ma s? tr?t t? đ??c thi?t l?p sau Chi?n tranh th? gi?i th? nh?t đa m?t đi nh?ng thanh tri va nh?ng ng??i tham gia đa m?t đi s?c m?nh. đ??c ?ng h? va gay ap l?c b?i Phat xit Y va Phat xit đ?c , nha lanh đ?o ng??i Croatia Vlatko Ma?ek cung đ?ng c?a minh đa tim cach thanh l?p Banovina Croatia (t?nh hanh chinh) n?m 1939. Th?a thu?n ch? ro r?ng Croatia v?n la m?t ph?n c?a Nam T?, nh?ng th?c th? nay nhanh chong xay d?ng m?t v? th? chinh tr? đ?c l?p trong cac m?i quan h? qu?c t?.

Hoang t? Paul lui b??c tr??c s?c ep c?a phe Phat xit va đa ky Hi?p ??c Tripartite t?i Vien ngay 25 thang 3 n?m 1941 , hy v?ng gi? đ??c Nam T? đ?ng ben ngoai cu?c chi?n tranh. Nh?ng hanh đ?ng nay đa khi?n s? ?ng h? c?a dan chung danh cho nhi?p chinh Paul m?t đi. Cac quan ch?c quan s? cao c?p c?ng ph?n đ?i hi?p ??c nay va ti?n hanh m?t cu?c đ?o chinh khi nha vua quay tr? v? ngay 27 thang 3. V? t??ng quan đ?i Du?an Simovi? len n?m quy?n va b?t gi? đoan đ?i bi?u Wien, tr?c xu?t Paul, va ch?m d?t ch? đ? nhi?p chinh, trao toan b? quy?n l?c cho Vua Peter khi ?y 17 tu?i.

S? kh?i đ?u c?a Th? chi?n II t?i Nam T? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hitler sau đo quy?t đ?nh t?n cong Nam T? ngay 6 thang 4 n?m 1941 , ngay l?p t?c sau đo la cu?c t?n cong xam l??c Hy L?p n?i Mussolini t?ng b? đ?y lui. (Vi th?, Chi?n d?ch Barbarossa đa ph?i ch?m l?i b?n tu?n, ch?ng minh đo la m?t quy?t đ?nh đ?t gia.) ^{[
c?n d?n ngu?n
]}

Nam T? trong Th? chi?n II [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cu?c xam l??c Nam T? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Luc 5:12 sang ngay 6 thang 4 n?m 1941 , cac l?c l??ng đ?c , Y , Hungary va Bulgaria t?n cong Nam T?. Khong quan đ?c ( Luftwaffe ) nem bom Belgrade va cac thanh ph? chinh khac c?a Nam T?. Ngay 17 thang 4 , cac đ?i di?n t? nhi?u vung c?a Nam T? đa ky m?t th?a thu?n đinh chi?n v?i đ?c t?i Belgrade, ch?m d?t 11 ngay khang chi?n ch?ng quan xam l??c đ?c ( Wehrmacht Heer ). H?n ba tr?m ngan s? quan va binh linh Nam T? b? b?t.

Cac n??c phe Tr?c chi?m Nam T? va chia nh? no. Nha n??c đ?c l?p Croatia đ??c thanh l?p nh? m?t nha n??c bu nhin c?a Phat xit, do m?t nhom du kich phat xit đ??c g?i la Usta?e , b?t đ?u xu?t hi?n t? n?m 1929 n?m quy?n, nh?ng ch? ho?t đ?ng h?n ch? cho t?i n?m 1941. Quan đ?i đ?c chi?m Bosna va Hercegovina c?ng nh? m?t ph?n c?a Serbia va Slovenia , trong khi nh?ng ph?n khac c?a n??c nay b? Bulgaria, Hungary va Y chi?m. Trong th?i gian nay Nha n??c đ?c l?p Croatia đa l?p ra cac tr?i t?p trung cho nh?ng ng??i ch?ng phat xit , c?ng s?n, ng??i Serb , Gypsy va ng??i Do Thai . M?t trong nh?ng tr?i đo la Jasenovac . M?t s? l?n nam gi?i, ph? n? va tr? em, ch? y?u la ng??i Serb, đa b? hanh quy?t t?i cac tr?i nay ^[2].

Cac phong trao khang chi?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nh?ng ng??i Nam T? ph?n đ?i Phat xit đa t? ch?c m?t phong trao khang chi?n. H? co khuynh h??ng ?ng h? V??ng qu?c Nam T? c? gia nh?p Quan đ?i Nam T? t?i T? qu?c , c?ng đ??c g?i la đ?i quan du kich trung thanh Chetniks, Serbia do Dragoljub "Dra?a" Mihailovi? lanh đ?o. Nh?ng ng??i ?ng h? đ?ng C?ng s?n ( Komunisti?ka partija ), va ch?ng l?i nha Vua, gia nh?p Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? ( Narodno Oslobodila?ka Vojska hay NOV), do Josip Broz Tito , m?t ng??i Croatia theo ch? ngh?a qu?c gia lanh đ?o. Chetniks la đ?ng minh c?a Hoa K? t?i chau Au va h? đa c?u thoat h?n 150 phi cong M? trong Chi?n d?ch: "Vazdu?ni Most".

Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? đa tung ra m?t chi?n d?ch chi?n tranh du kich đ??c phat tri?n thanh đ?i quan khang chi?n l?n nh?t tren lanh th? đong va Trung Au b? chi?m đong. Ban đ?u Chetniks tung ra nh?ng cu?c t?n cong đang chu y va đ??c ?ng h? b?i chinh ph? hoang gia l?u vong c?ng nh? đ?ng Minh , nh?ng nhanh chong ph?i gi?m b?t quy mo hanh đ?ng b?i nh?ng cu?c tr? đ?a vao dan th??ng Serbia c?a đ?c.

V?i m?i linh thi?t m?ng, quan đ?c s? hanh quy?t 100 th??ng dan, va v?i m?i linh b? th??ng, h? gi?t 50 ng??i. Vi cai gia nhan m?ng qua đ?t, Chetniks đa ph?i ch?m d?t cac ho?t đ?ng ch?ng đ?c va đ?ng Minh chuy?n sang ?ng h? Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T?.

Tuy nhien, Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? v?n ti?n hanh cu?c chi?n tranh du kich c?a minh. Thi?t h?i nhan m?ng đ??c Vladimir Zerjavic va Bogoljub Ko?ovi? , ??c tinh la 1.027.000 ng??i, con s? nay đ??c Lien hi?p qu?c ch?p nh?n, trong khi c? quan ch?c n?ng Nam T? cho r?ng co 1.700.000 ng??i ch?t. Ch? y?u la ng??i Serb s?ng t?i Bosna va Croatia, c?ng nh? ng??i Do Thai va cac c?ng đ?ng thi?u s? Romani cao h?n nhi?u so v?i nh?ng s?c dan b?t h?p tac .

Trong cu?c chi?n, quan du kich do nh?ng ng??i c?ng s?n lanh đ?o tren th?c t? c?m quy?n t?i cac lanh th? gi?i phong, va cac h?i đ?ng nhan dan do Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? l?p ra ho?t đ?ng nh? nh?ng c? quan qu?n ly dan s?. Mua thu n?m 1941, quan du kich thanh l?p C?ng hoa U?ice t?i lanh th? gi?i phong ? phia tay Serbia . Thang 11 n?m 1941, quan đ?i đ?c chi?m l?i lanh th? nay, trong khi đa s? cac l?c l??ng du kich ph?i b? ch?y v? phia Bosna.

Ngay 25 thang 11 n?m 1942 , H?i đ?ng Ch?ng Phat xit c?a Phong trao Gi?i phong Qu?c gia Nam T? ( Antifa?isti?ko Vije?e Narodnog Oslobođenja Jugoslavije ) đ??c nhom h?p t?i Biha? , Bosna . H?i đ?ng tai h?p ngay 29 thang 11 n?m 1943 , t?i Jajce , c?ng thu?c Bosna va l?p ra cac c?n b?n cho vi?c t? ch?c đ?t n??c th?i h?u chi?n, thanh l?p m?t lien bang (ngay nay sau chi?n tranh đa đ??c g?i la Ngay C?ng hoa).

Gi?i phong Nam T? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? đ?y lui đ??c Phe tr?c ra kh?i Serbia n?m 1944 va ph?n con l?i c?a Nam T? n?m 1945. H?ng quan giup gi?i phong Belgrade va m?t s? lanh th? khac, nh?ng đa rut lui sau khi chi?n tranh ch?m d?t. Thang 5 n?m 1945, Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? g?p cac l?c l??ng đ?ng Minh ben ngoai cac bien gi?i c? c?a Nam T?, sau khi chi?m Trieste va nhi?u vung thu?c cac t?nh Styria va Carinthia phia nam n??c Ao . đay la vung lanh th? co đa s? dan la ng??i Y va ng??i Slovenia . Tuy nhien, Quan đ?i Gi?i phong Qu?c gia Nam T? đa ph?i rut kh?i Trieste trong cung n?m ?y.

Nh?ng n? l?c c?a ph??ng Tay nh?m th?ng nh?t cac nhom du kich, h? t? ch?i quy?n lanh đ?o c?a chinh ph? c? c?a V??ng qu?c Nam T? , va s? h?i h??ng c?a v? vua, d?n t?i Th?a thu?n Tito-?uba?i? vao thang 6 n?m 1944, tuy nhien Tito đ??c cac cong dan coi la m?t anh hung qu?c gia, vi th? ong gianh đ??c quy?n lanh đ?o ? nha n??c c?ng s?n đ?c l?p th?i h?u chi?n, b?t đ?u v?i ch?c v? th? t??ng .

Nam T? th? hai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay 31 thang 1 n?m 1946 , hi?n phap m?i c?a Lien bang C?ng hoa Nhan dan Nam T? , theo hinh th?c hi?n phap Lien bang Xo vi?t , thanh l?p sau n??c C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a, m?t T?nh Xa h?i Ch? ngh?a T? tr? va m?t Qu?n Xa h?i Ch? ngh?a T? tr? t?ng la m?t ph?n c?a C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Serbia. Th? đo lien bang đ?t t?i Belgrade. Cac n??c C?ng hoa va cac T?nh g?m (theo th? t? ch? cai):

Ten g?i	Th? đo	Qu?c k?	V? tri
1. C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Bosna va Hercegovina	Sarajevo
2. C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Croatia	Zagreb
3. C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Macedonia	Skopje
4. C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Montenegro	Titograd *
5. C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Serbia 5a. T?nh Xa h?i Ch? ngh?a T? tr? Kosovo 5b. T?nh Xa h?i Ch? ngh?a T? tr? Vojvodina	Belgrade Pri?tina Novi Sad
6. C?ng hoa Xa h?i ch? ngh?a Slovenia	Ljubljana

( * hi?n la Podgorica )

N?m 1974, hai t?nh Vojvodina va Kosovo-Metohija (t?nh sau khi ?y đa đ??c nang c?p len v? th? m?t t?nh), c?ng nh? cac n??c c?ng hoa Bosna va Hercegovina va Montenegro, đ??c trao quy?n t? tr? l?n h?n t?i m?c ti?ng Albania va ti?ng Hungary đa đ??c chinh th?c cong nh?n la cac ngon ng? thi?u s? va ti?ng Serbo-Croat c?a Bosna va Montenegro đa bi?n đ?i thanh m?t hinh th?c d?a tren ki?u noi c?a ng??i dan đ?a ph??ng ma khong ph?i la cac ngon ng? tieu chu?n c?a Zagreb va Belgrade.

Vojvodina va Kosovo-Metohija la m?t ph?n c?a n??c C?ng hoa Serbia . N??c nay đa gi? kho?ng cach v?i Lien bang Xo vi?t n?m 1948 (cf. Cominform va Informbiro ) va đa b?t đ?u con đ??ng xay d?ng ch? ngh?a xa h?i c?a rieng minh d??i s? lanh đ?o ch?t ch? c?a Josip Broz Tito . Nha n??c nay ch? trich c? Kh?i ph??ng đong va cac qu?c gia NATO , va đa cung cac n??c khac l?p ra Phong trao khong lien k?t n?m 1961, va lien t?c la thanh vien c?a t? ch?c nay cho t?i khi b? gi?i tan.

Nhan kh?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nam T? luon co s? đa d?ng v? dan c?, khong ch? tren m?t s?c t?c, ma con ? khia c?nh ton giao. H?i giao, Cong giao La Ma, Do Thai giao va Tin Lanh cung nhi?u đ?c tin Kito giao đong ph??ng hi?n di?n t?i Nam T?, t?n c?ng co 40 ton giao. Nhan kh?u cac ton giao t?i Nam T? đa thay đ?i nhi?u k? t? Chi?n tranh th? gi?i th? hai . Cac cu?c đi?u tra dan s? đ??c th?c hi?n vao n?m 1921 va n?m 1948 cho th?y r?ng 99% dan c? tham gia sau vao vi?c hanh đ?o. Cung v?i cac ch??ng trinh hi?n đ?i hoa va đo th? hoa c?a chinh ph? sau chi?n tranh, t? l? tin h?u cac ton giao đa s?t gi?m đang k?. K?t n?i gi?a ni?m tin ton giao va s?c t?c đa đ?t ra m?t m?i đe d?a nghiem tr?ng cho cac chinh sach h?u chi?n c?a chinh ph? c?ng s?n. ^[3]

Sau khi tr? thanh m?t qu?c gia c?ng s?n, m?t cu?c kh?o sat vao n?m 1964 đa cho th?y r?ng ch? co h?n 70% t?ng dan s? Nam T? t? xem minh la tin đ? c?a m?t ton giao. Nh?ng n?i co tinh ton giao m?nh nh?t la Kosovo v?i 91% va Bosna va Hercegovina v?i 83,8%. Nh?ng n?i co tinh ton giao th?p nh?t la Slovenia 65,4%, Serbia v?i 63,7% va Croatia v?i 63,6%. Khac bi?t ton giao gi?a ng??i Serb theo Chinh Th?ng giao, ng??i Croatia theo Cong giao, va ng??i Bosnia theo H?i giao va s? tr?i d?y c?a ch? ngh?a dan t?c đa gop ph?n vao s? s?p đ? c?a Nam T? n?m 1991. ^[3]

Chinh ph? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay 7 thang 4 n?m 1963 n??c nay đ?i ten chinh th?c thanh C?ng hoa Lien bang Xa h?i ch? ngh?a Nam T? va Tito đ??c phong lam T?ng th?ng tr?n đ?i .

T?i C?ng hoa Lien bang Xa h?i ch? ngh?a Nam T?, m?i n??c c?ng hoa va t?nh co hi?n phap, toa an t?i cao, ngh? vi?n, t?ng th?ng va th? t??ng rieng. Lanh đ?o t?i cao c?a chinh ph? Nam T? la T?ng th?ng (Tito), Th? t??ng lien bang va Ngh? vi?n lien bang (m?t ch?c v? T?ng th?ng t?p th? đ??c l?p ra sau khi Tito ch?t n?m 1980).

Cac ch?c v? quan tr?ng khac la cac t?ng th? ky đ?ng C?ng s?n t?i m?i n??c c?ng hoa va m?i t?nh, va t?ng th? ky U? ban Trung ??ng đ?ng C?ng s?n.

Josip Broz Tito la nhan v?t quy?n l?c nh?t đ?t n??c, ti?p theo la cac ch? t?ch va th? t??ng n??c c?ng hoa va t?nh, va cac ch? t?ch đ?ng C?ng s?n. R?t nhi?u ng??i đa ph?i kh?n kh? khi b? ong ghet. Slobodan Penezi? Krcun, lanh đ?o c?nh sat m?t c?a Tito t?i Serbia, tr? thanh n?n nhan c?a m?t v? tai n?n giao thong đang ng? khi ong ta b?t đ?u phan nan v? chinh sach c?a Tito. B? tr??ng n?i v? Aleksandar Rankovi? b? t??c toan b? danh hi?u va quy?n l?i sau khi b?t đ?ng v?i Tito v? đ??ng l?i chinh tr? đ?t n??c. Th?nh tho?ng, cac v? b? tr??ng trong chinh ph?, nh? Edvard Kardelj hay Stane Dolanc , con quan tr?ng h?n th? t??ng.

S? đan ap b?t đ?ng leo thang v?i cai g?i la Mua xuan Croatia n?m 1970-1971, khi sinh vien t?i Zagreb t? ch?c cac cu?c tu?n hanh đoi quy?n t? do dan s? l?n h?n va quy?n t? tr? cao h?n cho Croatia . Chinh quy?n đan ap cu?c ph?n khang va t?ng giam nh?ng ng??i lanh đ?o, nh?ng nhi?u nhan v?t đ?i di?n quan tr?ng c?a Croatia trong đ?ng bi m?t ?ng h? cu?c đ?u tranh nay, vi th? m?t hi?n phap m?i đa đ??c phe chu?n n?m 1974 trao them nhi?u quy?n cho cac n??c c?ng hoa t?i Nam T? va cac t?nh t?i Serbia.

C?ng th?ng s?c t?c va kh?ng ho?ng kinh t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nam T? th?i h?u Chi?n tranh th? gi?i th? hai ? nhi?u m?t la m?t hinh m?u tim ki?m cach xay d?ng m?t nha n??c đa qu?c gia. Lien bang đ??c xay d?ng tren m?t n?n t?ng kep: m?t nha n??c Nam T? th?i gi?a hai cu?c chi?n v?i ?u th? c?a t?ng l?p c?m quy?n ng??i Serb ; va m?t s? phan chia qu?c gia th?i chi?n, khi Y va Phat xit đ?c phan chia n??c nay va ?ng h? m?t phai qu?c gia Croatia c?c đoan đ??c g?i la Ustashe n?m quy?n va đa th?c hi?n th?m sat ch?ng l?i ng??i Serb. M?t s? nhan v?t qu?c gia Bosna đa gia nh?p cac l?c l??ng phe Tr?c va t?n cong ng??i Serb. đ? tr? đ?a, nh?ng ng??i Serb qu?c gia c?c đoan tung ra nh?ng cu?c t?n cong tr? thu va ng??i Bosna va ng??i Croatia.

B?o l?c s?c t?c ch? ch?m d?t khi đ?i quan Du kich Nam T? đa s?c t?c ki?m soat đ?t n??c th?i h?u chi?n va c?m ?ng h? ch? ngh?a qu?c gia. S? hoa binh ben ngoai đ??c gi? trong su?t th?i c?m quy?n c?a Tito, du nh?ng cu?c ph?n khang mang tinh ch?t qu?c gia v?n di?n ra, nh?ng chung nhanh chong b? đan ap va nh?ng ng??i lanh đ?o b? b? tu hay b? hanh quy?t. Tuy nhien, m?t cu?c ph?n khang đa x?y ra t?i Croatia trong th?p nien 1970, đ??c g?i la " Mua xuan Croatia " v?i s? ?ng h? c?a ph?n đong ng??i Croatia cho r?ng Nam T? la m?t s? ba quy?n c?a ng??i Serb va yeu c?u gi?m b?t quy?n l?c c?a Serbia. Tito, v?n la ng??i Croatia, lo ng?i v? s? ?n đ?nh c?a đ?t n??c va đa hanh đ?ng theo h??ng xoa d?u c? ng??i Croatia va ng??i Serb, ong ra l?nh b?t gi? nh?ng ng??i Croatia ph?n khang, trong khi ch?p nh?n m?t s? yeu c?u c?a h?. N?m 1974, ?nh h??ng c?a Serbia trong lien bang đa b? gi?m b?t kha nhi?u khi cac t?nh t? tr? đ??c thanh l?p t?i vung Kosovo v?i đa s? ng??i Albania va Vojvodina v?i cac s?c t?c pha tr?n. Cac t?nh t? tr? nay co quy?n b? phi?u nh? cac n??c c?ng hoa nh?ng khong nh? nh?ng n??c c?ng hoa, h? khong đ??c phep ly khai kh?i Nam T?. S? lui b??c nay lam Croatia va Slovenia hai long, nh?ng t?i Serbia va t?i t?nh t? tr? Kosovo m?i thanh l?p, s? ph?n ?ng khac bi?t nhau. Ng??i Serb coi hi?n phap m?i la s? thua cu?c tr??c ng??i Croatia va nh?ng ng??i qu?c gia Albania. Ng??i Albania t?i Kosovo coi vi?c thanh l?p t?nh t? tr? la ch?a đ?, va yeu c?u Kosovo ph?i tr? thanh m?t nha n??c c?ng hoa v?i quy?n ly khai kh?i Nam T?. Vi?c nay khi?n c?ng th?ng trong gi?i lanh đ?o c?ng s?n gia t?ng, đ?c bi?t trong s? cac quan ch?c ng??i Serb v?n b?c t?c vi cho r?ng hi?n phap n?m 1974 lam suy y?u ?nh h??ng c?a Serbia va lam t?n h?i t?i s? th?ng nh?t qu?c gia khi cho cac n??c c?ng hoa quy?n ly khai.

M?t cu?c kh?ng ho?ng kinh t? bung phat trong th?p nien 1970 la s?n ph?m c?a nh?ng sai l?m nghiem tr?ng c?a cac chinh ph? Nam T?, nh? vay m??n cac kho?n tin d?ng kh?ng l? t? ph??ng Tay nh?m thuc đ?y phat tri?n qua xu?t kh?u. Cac n?n kinh t? chau Au luc ?y đang ? giai đo?n gi?m phat, lam xu?t kh?u c?a Nam T? ng?ng tr? va t?o ra cac kho?n n? l?n. Chinh ph? Nam T? khi ?y ph?i ch?p nh?n cac đi?u ki?n c?a Qu? Ti?n t? Qu?c t? nh?m xoa d?u ganh n?ng kh?ng ho?ng v?i t?ng l?p lao đ?ng. đ?ng th?i, cac nhom xa h?i m?nh xu?t hi?n ben trong đ?ng C?ng s?n Nam T? , lien minh v?i cac nhom l?i ich kinh doanh, ngan hang va nha n??c ph??ng tay va b?t đ?u thuc đ?y ch? ngh?a tan t? do , v?i s? ?ng h? c?a Hoa K?. Chinh chinh quy?n Reagan , vao n?m 1984, đa thong qua m?t đ? xu?t " Li?u phap s?c " đ? thuc đ?y Nam T? theo h??ng ph?c h?i t? b?n.

N?m 1989 Jeffrey Sachs t?i Nam T? đ? giup chinh ph? lien bang c?a Ante Markovi? chu?n b? goi "Li?u phap S?c" c?a IMF/ Ngan hang Th? gi?i , sau đo đ??c đ?a ra n?m 1990 ngay ? th?i đi?m cac cu?c b?u c? ngh? vi?n đang đ??c t? ch?c ? nhi?u n??c c?ng hoa.

Ch??ng trinh "Li?u phap s?c" danh Nam T? v?a la duy nh?t trong vung v?a co t?m ?nh h??ng chinh tr? quan tr?ng trong giai đo?n 1989-90. Lu?t pha s?n đ? thanh ly cac doanh nghi?p nha n??c co hi?u l?c t? Lu?t cac Ho?t đ?ng Tai chinh n?m 1989 yeu c?u r?ng n?u m?t doanh nghi?p khong tr? đ??c n? trong 30 ngay lien ti?p, hay trong 30 ngay c?a m?t giai đo?n 45 ngay, no ph?i đam phan v?i cac ch? n? ho?c ph?i trao quy?n s? h?u cho h? hay s? b? thanh ly, trong tr??ng h?p đo cac cong nhan s? b? sa th?i, thong th??ng khong đ??c nh?n ti?n cong.

N?m 1989, theo cac ngu?n tin chinh th?c, 248 cong ty tuyen b? pha s?n hay b? thanh ly va 89.400 cong nhan b? sa th?i. Trong chin thang đ?u n?m 1990 sau khi ch??ng trinh c?a IMF đ??c thong qua, 889 doanh nghi?p khac v?i 525.000 cong nhan ph?i ch?u chung s? ph?n. Noi theo cach khac, trong vong ch?a t?i hai n?m "c? c?u kh?i đ?ng" (theo đ?o lu?t cac Ho?t đ?ng Tai chinh) h?n 600.000 cong nhan trong t?ng s? 2.7 tri?u cong nhan trong l?nh v?c cong nghi?p đa b? sa th?i. Them kho?ng 20% ngu?n nhan l?c, hay m?t n?a tri?u ng??i khong đ??c tr? l??ng trong nh?ng thang đ?u n?m 1990 khi cach doanh nghi?p ph?i tim cach tranh pha s?n. N?i t?p trung đong nh?t cac doanh nghi?p pha s?n va sa th?i cong nhan la Serbia , Bosna va Hercegovina , Macedonia va Kosovo . Thu nh?p th?c t? r?i t? do, cac ch??ng trinh xa h?i đa s?p đ? t?o nen m?t khong khi b?t man xa h?i va vo hi v?ng. đay la m?t đi?m chuy?n đ?i quan tr?ng d?n t?i nh?ng s? ki?n di?n ra ti?p theo.

Mua xuan n?m 1990, Markovi? v?n la chinh tr? gia co nhi?u ?nh h??ng nh?t, khong ch? v?i toan b? Nam T?, ma c? ? m?i n??c c?ng hoa t?o thanh lien bang nay. đung ra ong đa ph?i t? ch?c nh?ng cu?c tu?n hanh dan chung ?ng h? nha n??c Nam T? ch?ng l?i nh?ng nhan v?t qu?c gia nh? Milo?evi? t?i Serbia hay Tuđman t?i Croatia va ong đa co th? nh? c?y vao s? trung thanh c?a cac l?c l??ng v? trang. Ong đ??c 83% dan s? Croatia, 81% dan s? Serbia va 59% dan s? Slovenia cung 79% dan s? trong toan b? Nam T? ?ng h?. M?c đ? ?ng h? nay cho th?y ng??i dan Nam T? v?n kien quy?t duy tri qu?c gia nh? th? nao.

Nh?ng Markovi? đa g?n li?n Ch? ngh?a Nam T? c?a minh v?i ch??ng trinh " Li?u phap S?c " co đi?u ki?n c?a IMF va EU va vi?c nay đa khi?n nh?ng ng??i theo ch? ngh?a ly khai ? Tay B?c va nh?ng ng??i theo ch? ngh?a qu?c gia ? Serbia co c? h?i tr?i d?y. Nh?ng ng??i theo ch? ngh?a ly khai t?i Slovenia va Croatia keu g?i cac c? tri bac b? ch??ng trinh kinh t? kh? h?nh c?a Markovi?-IMF va b?ng cach đo s? giup nh?ng n??c c?ng hoa c?a h? chu?n b? r?i b? Nam T? va "gia nh?p chau Au". L?i keu g?i c?a Milo?evi? t?i Serbia d?a tren y t??ng r?ng ph??ng Tay đang hanh đ?ng ch?ng l?i nh?ng l?i ich c?a ng??i Serb. Nh?ng l?i keu g?i mang tinh ch? ngh?a qu?c gia đo cu?i cung đa thanh cong: ? t?t c? cac n??c c?ng hoa, b?t đ?u b?ng Slovenia va Croatia vao mua xuan, cac chinh ph? b? qua cac quy đ?nh gi?i h?n tien t? c?a ch??ng trinh ?n đ?nh c?a Markovi? đ? gianh l?y s? phi?u b?u.

Chinh ph? c?p vung m?i đ??c b?u ra sau đo t?p trung n? l?c vao vi?c pha v? đ?t n??c. H? đ??c chinh ph? Hoa K? ?ng h? b?ng l?p tr??ng mu?n pha b? k?t c?u qu?c gia Nam T? nh?m đ?y nhanh h?n n?a ch??ng trinh "Li?u phap S?c". M?t s? it qu?c gia chau Au co cac l?i ich chi?n l??c t?i Nam T? co y mu?n thuc đ?y s? tan ra.

C?ng co m?t s? thi?u sot, đ?c bi?t la trong c? c?u c?a Nam T? khi?n vi?c s?p đ? di?n ra nhanh chong h?n. Vi d?, nhi?u ng??i cho r?ng ^{[
c?n d?n ngu?n
]} s? phi t?p trung hoa Th? tr??ng Ch? ngh?a xa h?i la m?t thi nghi?m sai l?m cho tinh hinh đ?a chinh tr? c?a nha n??c Nam T?. Hi?n phap n?m 1974 du t?t h?n cho ng??i Albani t?i Kosovo, đa khi?n cac n??c c?ng hoa co nhi?u quy?n l?c h?n, vi th? lam ?nh h??ng t?i quy?n l?c th? ch? va h?u hinh c?a chinh ph? lien bang. Chinh quy?n Tito đa thay đ?i s? suy y?u nay cho t?i t?n khi ong qua đ?i n?m 1980, sau đo nha n??c va đ?ng C?ng s?n d?n te li?t va r?i vao kh?ng ho?ng.

Tan v? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau cai ch?t c?a Tito ngay 4 thang 5 n?m 1980 , c?ng th?ng s?c t?c gia t?ng ? Nam T?. Di s?n c?a Hi?n phap n?m 1974 đa đ??c dung đ? đ?a h? th?ng ra quy?t đ?nh thanh m?t nha n??c te li?t, khi?n toan b? r?i vao tinh tr?ng vo v?ng khi xung đ?t l?i ich đa tr? nen khong th? hoa gi?i. Kh?ng ho?ng hi?n phap khong th? tranh kh?i di?n ra sau đo đa d?n t?i s? tr?i d?y c?a ch? ngh?a qu?c gia t?i t?t c? cac n??c c?ng hoa: Slovenia va Croatia đ?a ra nh?ng yeu c?u n?i l?ng quan h? ben trong lien bang, s?c t?c ng??i Albania đa s? t?i Kosovo yeu c?u đ??c tr? thanh m?t n??c c?ng hoa, Serbia tim cach co đ??c quy?n ki?m soat tuy?t đ?i v?i Nam T?. Them vao đo, hanh trinh tim ki?m đ?c l?p c?a ng??i Croatia khi?n cac c?ng đ?ng ng??i Serb l?n ben trong Croatia n?i d?y va tim cach ly khai kh?i n??c c?ng hoa Croatia.

N?m 1986, Vi?n han lam Khoa h?c va Ngh? thu?t Serbia phac th?o m?t b?n ghi nh? đ? c?p t?i m?t s? v?n đ? quan tr?ng lien quan t?i v? th? c?a ng??i Serb la nhom ng??i đong đ?o nh?t t?i Nam T?. N??c c?ng hoa l?n nh?t v? lanh th? va dan s? trong Lien bang Nam T? la Serbia v?i cac ?nh h??ng tren cac vung Kosovo va Vojvodina đa b? gi?m b?t trong Hi?n phap n?m 1974. Vi hai t?nh t? tr? c?a h? tren th?c t? co đ?c quy?n nh? nh?ng n??c c?ng hoa đ?y đ?, Serbia th?y r?ng h? đa b? troi tay tr??c cac chinh ph? t?i cac n??c c?ng hoa trong vi?c đ?a ra va th?c hi?n cac quy?t đ?nh đ?i v?i nh?ng vung nay. B?i cac t?nh co phi?u b?u ben trong H?i đ?ng T?ng th?ng Lien bang (m?t h?i đ?ng co tam thanh vien g?m cac đ?i di?n t? sau n??c c?ng hoa va hai t?nh t? tr?), h? th?nh tho?ng con th?m chi tham gia vao lien minh v?i cac n??c c?ng hoa khac, vi v?y l?n at đ??c Serbia. S? b?t l?c chinh tr? c?a Serbia khi?n cac n??c c?ng hoa co th? gay ap l?c v?i 2 tri?u ng??i Serb (20% t?ng dan s? Serbia) s?ng ben ngoai n??c c?ng hoa nay.

Lanh đ?o c?ng s?n c?a Serbia Slobodan Milo?evi? tim cach tai l?p ch? quy?n Serbia nh? h?i tr??c n?m 1974. Cac n??c c?ng hoa khac, đ?c bi?t la Slovenia va Croatia, bac b? đ?ng thai nay coi đo la s? ph?c h?i c?a ch? nghia ba ch? Serbia. Milo?evi? đa thanh cong trong vi?c gi?m b?t quy?n t? tr? c?a Vojvodina va Kosovo va Metohija , nh?ng c? hai th?c th? nay v?n gi? đ??c m?t phi?u b?u ben trong H?i đ?ng T?ng th?ng Nam T?. Cong c? đa đ??c s? d?ng đ? gi?m b?t ?nh h??ng c?a Serbia thi nay l?i đ??c dung đ? t?ng ?nh h??ng đo: trong h?i đ?ng tam thanh vien, Serbia khi ?y it nh?t đa co b?n phi?u b?u - c?a Serbia, sau đo c?a th?c th? trung thanh Montenegro, va Vojvodina va Kosovo.

Nh? m?t h?u qu? c?a nh?ng s? ki?n đo, ng??i thi?u s? Albania t?i Kosovo t? ch?c nh?ng cu?c bi?u tinh, phat tri?n len thanh cu?c xung đ?t s?c t?c gi?a ng??i Albania va nh?ng ng??i khong ph?i Albania ? t?nh nay. V?i t? l? 87% dan s? Kosovo trong th?p nien 1980 , s?c t?c Albania chi?m đa s? dan. S? l??ng ng??i Slav t?i Kosovo (ch? y?u la ng??i Serb) nhanh chong gi?m sut vi nhi?u ly do, trong s? đo co ly do t? nh?ng c?ng th?ng s?c t?c gia t?ng va cu?c di c? di?n ra sau đo kh?i vung nay. T?i n?m 1999 ng??i Slav ch? con chi?m 10% s? dan t?i Kosovo.

Trong luc ?y Slovenia , d??i s? lanh đ?o c?a Milan Ku?an , va Croatia ?ng h? ng??i thi?u s? Albania va cu?c đ?u tranh đoi đ??c cong nh?n chinh th?c c?a h? ^{[
c?n d?n ngu?n
]}. Nh?ng cu?c đinh cong ban đ?u đa tr? thanh cac cu?c tu?n hanh r?ng l?n yeu c?u thanh l?p m?t nha n??c Kosovo. đi?u nay lam gi?i lanh đ?o Serbia b?c t?c theo đu?i bi?n phap v? l?c, va d?n t?i s? ki?n sau đo khi Quan đ?i Lien bang đ??c g?i t?i t?nh nay theo l?nh c?a H?i đ?ng T?ng th?ng Nam T? v?i đa s? c?a ng??i Serb.

Thang 1 n?m 1990, đ?i h?i b?t th??ng l?n th? 14 c?a Lien đoan C?ng s?n Nam T? đ??c nhom h?p. Trong h?u h?t th?i gian, cac đ?i bi?u ng??i Slovenia va ng??i Serb tranh lu?n v?i nhau v? t??ng lai Lien đoan C?ng s?n Nam T?. đoan đ?i bi?u Serbia, d??i s? lanh đ?o c?a Milo?evi?, nh?n m?nh vao m?t chinh sach "m?t ng??i, m?t phi?u", s? lam t?ng quy?n l?c cho s?c dan chi?m đa s?, ng??i Serb. Trai l?i, ng??i Slovenia, đ??c ng??i Croatia h?u thu?n, tim cach s?a đ?i Nam T? b?ng cach trao them quy?n cho cac n??c c?ng hoa, nh?ng đ?u b? b? phi?u bac b?. Vi th?, phai đoan Slovenia, va cu?i cung c? phai đoan Croatia r?i b? đ?i h?i, va đ?ng c?ng s?n toan Nam T? b? gi?i tan.

Sau s? s?p đ? c?a ch? ngh?a c?ng s?n t?i nh?ng ph?n con l?i c?a đong Au , m?i n??c c?ng hoa đ?u t? ch?c cac cu?c tuy?n c? đa đ?ng n?m 1990. Slovenia va Croatia t? ch?c b?u c? vao thang 4 b?i cac đ?ng c?ng s?n c?a h? tim cach rut lui kh?i quy?n l?c m?t cach hoa binh. Cac n??c c?ng hoa khac thu?c Nam T? - đ?c bi?t la Serbia - it nhi?u b?t binh v?i qua trinh dan ch? hoa t?i hai n??c c?ng hoa kia va đ? xu?t cac bi?n phap tr?ng ph?t khac nhau (vi d? "thu? h?i quan" c?a Serbia v?i cac s?n ph?m c?a Slovenia) ch?ng l?i hai n??c kia nh?ng khi th?i gian troi qua cac đ?ng c?ng s?n t?i cac n??c c?ng hoa khac th?y qua trinh dan ch? hoa la khong th? tranh kh?i va vao thang 12 khi thanh vien cu?i cung c?a lien bang - Serbia t? ch?c cu?c b?u c? ngh? vi?n xac nh?n s? c?m quy?n c?a nh?ng ng??i c?ng s?n t?i n??c c?ng hoa nay. Tuy nhien, cac v?n đ? ch?a đ??c gi?i quy?t v?n t?n t?i. đ?c bi?t, Slovenia va Croatia b?u ra cac chinh ph? v?i khuynh h??ng cac n??c c?ng hoa t? tr? l?n h?n (d??i s? lanh đ?o c?a Milan Ku?an va Franjo Tuđman ), b?i m?i vi?c đa tr? nen ro rang r?ng cac n? l?c duy tri th?ng tr? c?a Serbia va cac m?c đ? tieu chu?n dan ch? khac nhau đang ngay cang khong con thich h?p. Serbia va Montenegro l?a ch?n cac ?ng c? vien ?ng h? s? th?ng nh?t c?a Nam T?. Ng??i Seriba t?i Croatia khong ch?p nh?n m?t tinh tr?ng thi?u s? trong m?t nha n??c Croatia co ch? quy?n, b?i đi?u nay lam h? m?t v? th? va gi?m b?t quy?n l?c t?i nha n??c Croatia.

N?i chi?n Nam T? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chi?n tranh bung n? khi nh?ng chinh quy?n m?i tim cach thay th? cac l?c l??ng quan s? va dan s? c?a Nam T? b?ng nh?ng l?c l??ng ?ng h? ly khai. Vao thang 8 n?m 1990 khi Croatia tim cach thay th? c?nh sat t?i vung Croat Krajina co đong ng??i Serb sinh s?ng b?ng v? l?c, ban đ?u dan chung t?i đo đi t?i tr?n tranh trong nh?ng doanh tr?i Quan đ?i Lien bang Nam T?, trong khi quan đ?i v?n th? ?. Sau đo dan chung t? ch?c cac đ?i khang chi?n v? trang. Nh?ng cu?c xung đ?t v? trang gi?a cac l?c l??ng Croatia ("c?nh sat") va dan th??ng đa đanh d?u s? kh?i đ?u c?a chi?n tranh Nam T? lam ?nh h??ng c? vung. T??ng t?, n? l?c thay th? c?nh sat bien phong c?a Nam T? b?ng c?nh sat Slovenia đa gay ra nh?ng cu?c xung đ?t v? trang đ?a ph??ng va k?t thuc v?i s? l??ng n?n nhan t?i thi?u. M?t n? l?c t??ng t? t?i Bosna va Hercegovina đa d?n t?i m?t cu?c chi?n ch? ch?m d?t sau h?n 3 n?m (xem ben d??i). K?t qu? c?a nh?ng cu?c xung đ?t đo la s? di c? c?a h?u nh? toan b? ng??i Serb kh?i c? ba vung đo, nh?ng cu?c di dan l?n t?i Bosna va Hercegovina va s? thanh l?p ba n??c đ?c l?p m?i. S? ly khai kh?i C?ng hoa Nam T? c?a Macedonia di?n ra trong hoa binh.

Nh?ng cu?c n?i d?y c?a ng??i Serb t?i Croatia b?t đ?u vao thang8 n?m 1990 b?ng hanh đ?ng phong t?a đ??ng sa t? b? bi?n Dalmatian vao trong l?c đ?a h?u nh? đa di?n ra m?t n?m tr??c khi gi?i lanh đ?o Croatia co b?t k? hanh đ?ng h??ng t?i đ?c l?p nao. Nh?ng cu?c n?i d?y ?y đ??c ?ng h? cong khai hay bi m?t c?a Quan đ?i Lien bang Nam T? (JNA). Ng??i Serb tuyen b? s? xu?t hi?n c?a cac Vung T? tr? Serbia (sau nay đ??c g?i la C?ng hoa Serb Krajina ) t?i Croatia. Quan đ?i Lien bang tim cach gi?i gi?i cac l?c l??ng phong v? lanh th? c?a cac n??c c?ng hoa Slovenia (cac n??c c?ng hoa co cac l?c l??ng phong v? đ?a ph??ng rieng t??ng t? nh? Home guard ) vao n?m 1990 nh?ng khong hoan toan thanh cong. Slovenia b?t đ?u nh?p kh?u v? khi đ? t?ng c??ng s?c m?nh c?a minh. Croatia c?ng tham gia cac ho?t đ?ng nh?p l?u v? khi, (sau khi l?c l??ng v? trang cac n??c c?ng hoa b? Quan đ?i Lien bang gi?i gi?i), ch? y?u t? Hungary , va đa b? phat hi?n khi C? quan Ph?n gian Nam T? ( KOS, Kontra-obavje?tajna Slu?ba ) tr?ng ra m?t b?ng video v? m?t cu?c g?p g? bi m?t gi?a B? tr??ng Qu?c phong Croatia Martin ?pegelj va hai ng??i đan ong. ?pegelj thong bao h? đang ? tinh tr?ng chi?n tranh v?i quan đ?i va ra cac ch? th? v? vi?c buon l?u v? khi c?ng nh? cac bi?n phap đ?i đ?u v?i cac quan ch?c quan đ?i Nam T? đ?n tru t?i cac thanh ph? Croatia. Serbia va quan đ?i Lien bang đa s? d?ng b?ng ch?ng tai v? trang nay c?a Croatia cho cac m?c đich tuyen truy?n.

Thang 3 n?m 1990, trong nh?ng cu?c tu?n hanh t?i Split , Croatia, m?t linh tr? ng??i Nam T? đa b? ch?y kh?i xe t?ng sau khi lao vao m?t đam đong ^{[
c?n d?n ngu?n
]}. T??ng t?, sung đa n? t?i cac c?n c? quan s? tren kh?p Croatia. ? nh?ng n?i khac, c?ng th?ng c?ng leo thang.

Cung trong thang ?y, Quan đ?i Nhan dan Nam T? ( Jugoslovenska Narodna Armija, JNA ) g?p g? ban lanh đ?o Nam T? trong m?t n? l?c nh?m bu?c h? tuyen b? tinh tr?ng kh?n c?p cho phep quan đ?i n?m quy?n ki?m soat đ?t n??c. ? th?i đi?m ?y quan đ?i b? coi la m?t l?c l??ng c?a Serbia nen cac n??c c?ng hoa khac s? r?ng h? s? b? th?ng tr? c?a Serbia trong lien minh. Cac đ?i di?n c?a Serbia , Montenegro , Kosovo va Metohija va Vojvodina b? phi?u ?ng h?, trong khi t?t c? cac n??c c?ng hoa khac, Croatia ( Stipe Mesi? ), Slovenia ( Janez Drnov?ek ), Macedonia ( Vasil Tupurkovski ) va Bosna va Hercegovina ( Bogi? Bogi?evi? ), b? phi?u ch?ng. M?i quan h? v?n gi? cho nh?ng s? xung đ?t ch?a leo thang, nh?ng khong keo dai.

Sau nh?ng k?t qu? c?a cu?c b?u c? đa đ?ng đ?u tien, vao mua thu n?m 1990, cac n??c c?ng hoa Slovenia va Croatia đ? ngh? chuy?n đ?i Nam T? sang hinh th?c m?t nha n??c lien bang l?ng l?o h?n v?i sau n??c c?ng hoa. B?ng đ? ngh? nay cac n??c c?ng hoa s? co quy?n t? quy?t. Tuy nhien Milo?evi? ph?n đ?i m?i đ? ngh? nh? v?y, cho r?ng gi?ng nh? ng??i Slovenia va ng??i Croatia, ng??i Serb (nen nh? la co ng??i Serb t?i Croatia) c?ng ph?i co quy?n t? quy?t.

Ngay 9 thang 3 n?m 1991 , nh?ng cu?c tu?n hanh ph?n đ?i Slobodan Milo?evi? đ??c t? ch?c ? Belgrade , nh?ng c?nh sat va quan đ?i đa đ??c tri?n khai tren cac đ??ng ph? đ? gi? gin tr?t t?, gi?t h?i hai ng??i. Cu?i thang 3 n?m 1991, V? vi?c Plitvice Lakes la m?t trong nh?ng tia l?a đ?u tien nhom len cu?c chi?n t?i Croatia. Quan đ?i Nhan dan Nam T? (JNA), v?i cac t??ng l?nh cao c?p ch? y?u la ng??i Seriba, duy tri l?p tr??ng trung l?p, nh?ng khi th?i gian troi đi, h? ngay cang can thi?p sau vao chinh tr? trong n??c.

Ngay 25 thang 6 n?m 1991 , Slovenia va Croatia tr? thanh hai n??c c?ng hoa đ?u tien tuyen b? đ?c l?p kh?i Nam T?. Cac quan ch?c h?i quan lien bang t?i Slovenia tren vung bien gi?i v?i Y, Ao va Hungary ch? y?u ch? thay đ?i đ?ng ph?c b?i đa s? h? la ng??i Slovenia đ?a ph??ng. C?nh sat bien gi?i c?ng đa la ng??i Slovenia tr??c khi n??c nay tuyen b? đ?c l?p. Ngay hom sau ( 26 thang 6 ), H?i đ?ng Hanh phap Lien bang ra l?nh đ?c bi?t cho quan đ?i n?m quy?n ki?m soat "cac đ??ng bien gi?i đa đ??c qu?c t? cong nh?n". Xem Cu?c chi?n m??i ngay .

Cac l?c l??ng Quan đ?i Nhan dan Nam T? , d?a vao cac đ?n v? đ?n tru t?i Slovenia va Croatia, mu?n th?c hi?n nhi?m v? nay trong vong 48 gi? sau đo. Tuy nhien, vi Quan đ?i Nam T? thong tin sai l?nh nen Lien bang n?m d??i s? t?n cong c?a cac l?c l??ng n??c ngoai, va tren th?c t? đa s? h? khong mu?n tham gia vao m?t cu?c chi?n tren b? n?i h? đang lam nhi?m v?, cac l?c l??ng phong v? Slovenia nhanh chong gianh l?i h?u h?t cac v? tri trong vong vai ngay v?i t?n th?t nhan s? nh? nh?t cho c? hai phia. Co m?t v? vi?c b? coi la m?t t?i ac chi?n tranh, khi kenh ORF TV station c?a Ao phat song đo?n phim t? li?u v? ba binh linh Quan đ?i Nam T? đ?u hang l?c l??ng phong v?, tr??c khi co ti?ng sung va nh?ng ng??i linh nga xu?ng. Tuy nhien, khong ai thi?t m?ng trong v? vi?c nay. Tuy v?y đa co nh?ng v? vi?c pha h?y tai s?n va sinh m?ng ca nhan b?i Quan đ?i Nhan dan Nam T? - cac ngoi nha, m?t nha th?, san bay dan s? đa b? nem bom, cac tai x? xe t?i tren đ??ng Ljubljana - Zagreb va cac nha bao Ao t?i San bay Ljubljana đa b? thi?t m?ng. Luc ?y th?a thu?n ng?ng b?n đ??c đ?a ra. Theo Th?a thu?n Brioni , đ??c cong nh?n b?i t?t c? cac đ?i di?n c?a cac n??c c?ng hoa, c?ng đ?ng qu?c t? gay ap l?c v?i Slovenia va Croatia đ? đ?t ra m?t th?i h?n tri hoan ba thang tuyen b? đ?c l?p c?a h?. Trong ba thang nay, Quan đ?i Nam T? đa hoan thanh vi?c rut kh?i Slovenia, nh?ng t?i Croatia, m?t cu?c chi?n tranh bung phat vao mua thu n?m 1991. S?c t?c Serbia, đa t?o ra qu?c gia C?ng hoa Serbian Krajina c?a rieng h? t?i cac vung co đa s? ng??i Serb sinh s?ng ch?ng l?i cac l?c l??ng c?a C?ng hoa Croatia đang tim cach đ?a vung ly khai nay tr? l?i d??i quy?n cai qu?n c?a Croatia. T?i m?t s? vung chi?n l??c, Quan đ?i Nam T? hanh đ?ng nh? m?t vung đ?m, ? h?u h?t nh?ng n?i khac quan đ?i b?o v? hay giup đ? nh?ng ng??i Serb b?ng cac ngu?n l?c va c? nhan l?c trong cu?c chi?n c?a h? v?i quan đ?i va c?nh sat Croatia.

Thang 9 n?m 1991, C?ng hoa Macedonia c?ng tuyen b? đ?c l?p, tr? thanh n??c c?ng hoa c? duy nh?t gianh đ??c ch? quy?n ma khong g?p ph?i s? ch?ng đ?i c?a chinh quy?n Nam T? t?i Belgrade. N?m tr?m binh s? M? sau đo đa đ??c tri?n khai d??i danh ngh?a Lien hi?p qu?c đ? giam sat cac bien gi?i phia b?c c?a Marcedonia v?i C?ng hoa Serbia, Nam T?. T?ng th?ng đ?u tien c?a Macedonia, Kiro Gligorov , v?n duy tri đ??c quan h? t?t v?i Belgrade va cac n??c c?ng hoa ly khai khac va t?i th?i đi?m ?y v?n khong h? co v?n đ? gi gi?a Macedonian va c?nh sat bien gi?i Serbia th?m chi v?i c? cac vung nh? la Kosovo va Pre?evo la n?i l?ch s? đ??c bi?t la Macedonia, đi?u co th? gay ra tranh cai bien gi?i khi nh?ng ng??i Macedonia theo ch? ngh?a qu?c gia co th? đ?t l?i v?n đ? ( xem IMORO ).

Vi cu?c xung đ?t nay, H?i đ?ng B?o an Lien hi?p qu?c đa đ?n ph??ng thong au Ngh? quy?t s? 721 c?a H?i đ?ng B?o an Lien hi?p qu?c ngay 27 thang 11 n?m 1991 , t?o đ??ng cho s? thanh l?p cac chi?n d?ch gin gi? hoa binh t?i Nam T? ^[4].

T?i Bosna va Hercegovina thang 11 n?m 1991, ng??i Serb t?i Bosna đa t? ch?c m?t cu?c tr?ng c?u dan y v?i đ?i đa s? ?ng h? thanh l?p c?ng hoa Serbia trong cac bien gi?i c?a Bosna va Hercegovina va ? trong m?t nha n??c chung v?i Serbia va Montenegro . Ngay 9 thang 1 n?m 1992 , qu?c h?i c?a n??c Serbia Bosna t? phong tuyen b? m?t n??c "C?ng hoa c?a ng??i Serb t?i Bosna va Hercegovina" rieng bi?t. Cu?c tr?ng c?u dan y va vi?c thanh l?p SARs đ??c tuyen b? m?t cach b?t h?p hi?n b?i chinh ph? Bosna va Hercegovina, va khong h?p phap c?ng nh? khong co gia tr?. Tuy nhien, vao thang 2 va thang 3 n?m 1992 chinh ph? đa t? ch?c m?t cu?c tr?ng c?u dan y qu?c gia v? n?n đ?c l?p c?a Bosna kh?i Nam T?. Cu?c tr?ng c?u dan y nay c?ng đ??c tuyen b? trai ng??c v?i BiH va hi?n phap Lien bang c?a Toa an hi?n phap lien bang t?i Belgrade va chinh ph? m?i đ??c thanh l?p c?a Serbia Bosna. Cu?c tr?ng c?u nay b? t?y chay m?nh m? b?i ng??i Serb t?i Bosna. đang chu y la Toa an Lien bang t?i Belgrade khong quy?t đ?nh v? v?n đ? tr?ng c?u dan y c?a ng??i Serb t?i Bosna. K?t qu? la kho?ng 64-67% trong 98% ng??i tham gia ?ng h? đ?c l?p. Khong ro r?ng hai ph?n ba s? phi?u c?n thi?t tren th?c t? co y ngh?a khong va k?t qu? co đ?t yeu c?u nay khong ^{[
c?n d?n ngu?n
]}. Chinh ph? n??c c?ng hoa tuyen b? n?n đ?c l?p c?a minh ngay 5 thang 4 , va ng??i Serb ngay l?p t?c tuyen b? n?n đ?c l?p c?a C?ng hoa Srpska. Cu?c chi?n t?i Bosna bung n? ngay sau đo.

S? ch?m d?t c?a Nam T? th? hai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nhi?u ngay đ??c coi la ngay ch?m d?t c?a Lien bang C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Nam T?:

25 thang 6 n?m 1991 , khi Croatia va Slovenia tuyen b? đ?c l?p.
8 thang 9 n?m 1991 , sau m?t cu?c tr?ng c?u dan y C?ng hoa B?c Macedonia tuyen b? đ?c l?p.
8 thang 10 n?m 1991 , khi l?nh đinh hoan s? ly khai c?a Slovenia va Croatia ngay 9 thang 7 ch?m d?t va Croatia tai kh?i đ?ng qua trinh gianh đ?c l?p t?i Ngh? vi?n Croatia (ngay nay đ??c k? ni?m la Ngay đ?c l?p t?i Croatia)
15 thang 1 n?m 1992 , khi Slovenia va Croatia đ??c h?u h?t cac qu?c gia chau Au cong nh?n.
6 thang 4 n?m 1992 , Hoa K? va h?u h?t cac n??c chau Au cong nh?n hoan toan n?n đ?c l?p c?a Bosna va Hercegovina .
28 thang 4 n?m 1992 , s? thanh l?p c?a C?ng hoa Lien bang Nam T? (xem ben d??i).
Thang 11 n?m 1995, th?a thu?n hoa binh đ??c ky k?t t?i Dayton gi?a cac lanh đ?o Nam T?, Bosna va Hercegovina va Croatia
1996-1999, Nh?ng cu?c xung đ?t gi?a quan đ?i Nam T? va KLA
24 thang 3 - 10 thang 6 n?m 1999 , NATO nem bom C?ng hoa Lien bang Nam T?.
Thang 6 n?m 1999, l?c l??ng qu?n ly c?a Lien hi?p qu?c va NATO t?i Kosovo
5 thang 2 n?m 2003 , Nha n??c lien bang Serbia va Montenegro đ??c cong b?.
5 thang 6 n?m 2006 , Sau m?t cu?c tr?ng c?u dan y t?i Montenegro, Serbia va Montenegro tuyen b? n?n đ?c l?p c?a rieng minh.
17 thang 2 n?m 2008 , khi Kosovo đ?n ph??ng tuyen b? đ?c l?p kh?i Serbia

C?ng hoa Lien bang Nam T? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

C?ng hoa Lien bang Nam T? (FRY) đ??c thanh l?p ngay 28 thang 4 n?m 1992 , g?m n??c C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Serbia va C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Montenegro c?. Hi?n phap m?i c?a Nam T? đ??c cac đ?i bi?u qu?c h?i, đ??c b?u trong cu?c tuy?n c? m?t đ?ng n?m 1986 b? phi?u thong qua.

Cu?c chi?n ? nh?ng vung phia tay Nam T? c? ch?m d?t n?m 1995 v?i nh?ng cu?c đam phan hoa binh đ??c Hoa K? b?o tr? t?i Dayton, Ohio , d?n t?i cai g?i la Th?a thu?n Dayton .

T?i Kosovo , trong su?t th?p nien 1990, gi?i lanh đ?o s?c t?c Albania đa theo đu?i cac chi?n thu?t ph?n khang phi b?o l?c nh?m gianh đ?c l?p cho t?nh nay. N?m 1996, ng??i Albania thanh l?p Quan đ?i Gi?i phong Kosovo . Ph?n ?ng c?a Nam T? la s? s? d?ng v? l?c b?a bai ch?ng l?i dan th??ng, va bu?c nhi?u s?c t?c Albania ph?i b? ch?y kh?i nha c?a. Sau v? Racak va s? b?t thanh c?a Th?a thu?n Rambouillet trong nh?ng thang đ?u n?m 1999, NATO nem bom Serbia va Montenegro trong th?i gian h?n hai thang, cho t?i khi m?t th?a thu?n đ?t đ??c gi?a NATO va chinh ph? Milo?evi?, v?i s? trung gian c?a Nga. Nam T? rut cac l?c l??ng c?a minh kh?i Kosovo, đ?i l?i NATO rut l?i yeu c?u ? tr??c cu?c chi?n đoi cac l?c l??ng NATO vao Serbia, khi?n 250.000 ng??i Serb va cac s?c t?c khong Albania khac r?i vao c?nh t? n?n. Xem Chi?n tranh Kosovo đ? bi?t them thong tin. T? thang 6 n?m 1999, t?nh nay thu?c quy?n qu?n ly c?a cac l?c l??ng gin gi? hoa binh NATO va Nga , du t?t c? cac ben ti?p t?c cong nh?n no la m?t ph?n c?a Serbia.

Vi?c Milo?evi? t? ch?i cac tuyen b? th?ng c? trong vong đ?u tien c?a phe đ?i l?p trong cu?c b?u c? t?ng th?ng lien bang vao thang 9 n?m 2000 đa d?n t?i nh?ng cu?c tu?n thanh l?n ? Belgrade ngay 5 thang 10 va s? s?p đ? c?a chinh quy?n. ?ng c? vien đ?i l?p, Vojislav Ko?tunica len n?m quy?n t?ng th?ng Nam T? ngay 6 thang 10 n?m 2000 .

Th? b?y ngay 31 thang 3 n?m 2001 , Milo?evi? đ?u hang cac l?c l??ng an ninh c?a chinh quy?n t?i nha ? Belgrade, v?i m?t l?nh b?t m?i đ??c ban hanh v? cac trach nhi?m l?m d?ng quy?n l?c va tham nh?ng. Ngay 28 thang 6 ong b? đ?a t?i bien gi?i Nam T?-Bosna va ngay l?p t?c sau đo b? đ?t d??i s? giam sat c?a cac quan ch?c SFOR , va ti?p t?c b? g?i ra tr??c Toa an T?i ph?m Qu?c t? v? Nam T? c? c?a Lien hi?p qu?c . Phien toa x? ong v? cac trach nhi?m trong cu?c th?m sat t?i Bosna va nh?ng t?i ac chi?n tranh t?i Croatia va t?i Kosovo cung Metohija b?t đ?u t?i The Hague ngay 12 thang 2 n?m 2002 , ong qua đ?i t?i đo ngay 11 thang 3 n?m 2006 , khi phien toa v?n đang di?n ra. Ngay 11 thang 4 n?m 2002 , ngh? vi?n Nam T? thong qua m?t đi?u lu?t cho phep tr?c xu?t t?t c? nh?ng ng??i b? Toa an T?i ph?m Qu?c t? bu?c cac t?i ac chi?n tranh.

Thang 3 n?m 2002, chinh ph? Serbia va Montenegro đ?ng y c?i cach C?ng hoa Lien bang Nam T? thanh m?t hinh th?c lien minh m?i, nh?ng kem th?ng nh?t h?n, đ??c g?i la Serbia va Montenegro . Theo ngh? quy?t c?a Ngh? vi?n Lien bang Nam T? ngay 4 thang 2 n?m 2003 , Nam T?, it nh?t tren hinh th?c, đa ng?ng t?n t?i. M?t chinh ph? Lien bang v?n t?n t?i ? Belgrade nh?ng ch? y?u ch? co quy?n l?c nghi th?c. Cac chinh ph? rieng c?a Serbia va c?a Montenegro ti?n hanh cac cong vi?c rieng c?a minh nh? th? đo la hai n??c c?ng hoa đ?c l?p. H?n n?a, cac hinh th?c h?i quan đa đ??c thi?t l?p d?c theo bien gi?i c? gi?a hai n??c c?ng hoa.

Ngay 21 thang 5 n?m 2006 , 86% ng??i dan Montenegro đa tham gia m?t cu?c tr?ng c?u dan y đ?c bi?t v? n?n đ?c l?p c?a Montenegro ra kh?i lien minh v?i Serbia. 55.5% đa b? phi?u gianh đ?c l?p, đ??c cong nh?n la tren 55% ng??ng gi?i h?n do Lien minh chau Au đ?t ra đ? chinh th?c cong nh?n n?n đ?c l?p c?a Montenegro. Ngay 3 thang 6 n?m 2006 , Montenegro chinh th?c tuyen b? đ?c l?p, Serbia c?ng tuyen b? hai ngay sau đo, chinh th?c gi?i tan di s?n cu?i cung c?a Nam T? c?.

Kosovo tuyen b? đ?c l?p vao thang 2 n?m 2008, nh?ng no v?n ch?a ph?i la m?t thanh vien c?a Lien hi?p Qu?c va ch? đ??c 41 chinh ph? cong nh?n.

Di s?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac qu?c gia m?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac qu?c gia ngay nay đ??c thanh l?p t? nh?ng ph?n c? c?a Nam T? g?m:

N??c c?ng hoa đ?u tien thu?c Nam T? c? gia nh?p Lien minh chau Au la Slovenia, n?p đ?n n?m 1996 va tr? thanh m?t thanh vien n?m 2004. Croatia đa n?p đ?n xin gia nh?p n?m 2003, va tr? thanh thanh vien thang 7 n?m 2013. C?ng hoa Macedonia n?p đ?n n?m 2004, va co th? gia nh?p trong giai đo?n 2010?2015. B?n n??c c?ng hoa con l?i con ch?a n?p đ?n gia nh?p nen noi chung h? kho co th? tr? thanh thanh vien tr??c n?m 2015. Cac qu?c gia nay tham gia nhi?u th?a thu?n đ?i tac v?i Lien minh chau Au. T? ngay 1 thang 1 n?m 2007 , cac n??c nay cung Albania đa b? bao quanh b?i cac qu?c gia thanh vien EU. Xem them: M? r?ng Lien minh chau Au .

C? c?a Lien bang C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Nam T? va cac n??c m?i đ??c cong nh?n
Lien bang C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Nam T?
Bosna va Hercegovina
Croatia
C?ng hoa Macedonia
Montenegro
Serbia
Slovenia
Kosovo

Cac m?i lien h? v?n hoa va s?c t?c con l?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

S? t??ng đ?ng c?a cac ngon ng? va l?ch s? lien k?t dai lau đa đ? l?i nhi?u m?i quan h? trong cac dan t?c c?a cac qu?c gia m?i, th?m chi khi cac chinh sach rieng c?a cac qu?c gia m?i thanh l?p mu?n t?o l?p s? khac bi?t, đ?c bi?t trong ngon ng?. Ti?ng Serbo-Croatian v? m?t ngon ng? h?c la m?t ngon ng? duy nh?t, v?i nhi?u bi?n th? noi va vi?t va c?ng t?ng la ph??ng ti?n giao ti?p t?i nh?ng n?i khi cac ngon ng? khac chi?m ?u th? ( Slovenia , Macedonia ). Hi?n t?i cac tieu chu?n ngon ng? khac nhau đang t?n t?i cho ti?ng Bosna , ti?ng Croatia , ti?ng Serbia va Ti?ng Montenegro . V? m?t k? thu?t Lien bang C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Nam T? co ba ngon ng? chinh th?c, cung v?i cac ngon ng? nh? đ??c s? d?ng chinh th?c t?i cac c?ng đ?ng đo, nh?ng t?i cac c? quan lien bang ch? ti?ng Serbo-Croatian đ??c s? d?ng.

Ky ?c v? th?i cung s?ng chung va nh?ng khia c?nh t?t đ?p c?a th?i gian ?y đ??c g?i la Yugonostalgy (Jugonostalgija). R?t nhi?u khia c?nh c?a Yugonostalgia lien quan t?i h? th?ng xa h?i ch? ngh?a va c?m giac an toan an sinh xa h?i đ??c cung c?p va nh?ng s? tri tr? c?a no.

Thong tin khac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ti?u hanh tinh 1554 Yugoslavia do Milorad B. Proti? phat hi?n va đ?t ten theo ten Nam T?.

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^ Tr?n V?n Chanh. T? đi?n Han-Vi?t ? Han ng? c? đ?i va hi?n đ?i. Nha xu?t b?n T? đi?n Bach khoa. N?m 2014. Trang 2429.
^ “Jasenovac” . Truy c?p 10 thang 2 n?m 2015 .
^ ^a ^b “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? 24 Thang t? n?m 2013 . Truy c?p 23 thang M??i n?m 2012 .
^ “Resolution 721” . N.A.T.O . ngay 25 thang 9 n?m 1991 . Truy c?p ngay 21 thang 7 n?m 2006 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |ngay thang= ( tr? giup )

Bai vi?t nay k?t h?p cac tai li?u thu?c ph?m vi cong c?ng t? website hay th? m?c thu?c Library of Congress Country Studies .

đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Allcock, John B.: Explaining Yugoslavia. New York: Columbia University Press, 2000
Anne Marie du Preez Bezdrob: Sarajevo Roses: War Memoirs of a Peacekeeper . Oshun, 2002. ISBN 177007031
Chan, Adrian: Free to Choose: A Teacher's Resource and Activity Guide to Revolution and Reform in Eastern Europe . Stanford, CA: SPICE, 1991. ED 351 248
Cigar, Norman,: Genocide in Bosina: The Policy of Ethnic-Cleansing . College Station: Texas A&M University Press, 1995
Cohen, Lenard J.: Broken Bonds: The Disintegration of Yugoslavia . Boulder, CO: Westview Press, 1993
Conversi, Daniele: German -Bashing and the Breakup of Yugoslavia , The Donald W. Treadgold Papers in Russian, East European and Central Asian Studies, no. 16, March 1998 (University of Washington: HMJ School of International Studies) http://easyweb.easynet.co.uk/conversi/german.html L?u tr? 2006-06-27 t?i Wayback Machine
Dragnich, Alex N.: Serbs and Croats. The Struggle in Yugoslavia . New York: Harcourt Brace Jovanovich, 1992
Fisher, Sharon: Political Change in Post-Communist Slovakia and Croatia: From Nationalist to Europeanist . New York: Palgrave Macmillan, 2006 ISBN 1-4039-7286-9
Glenny, Mischa : The Balkans: Nationalism, War and the Great Powers, 1804-1999 (London: Penguin Books Ltd, 2000)
Glenny, Mischa : The fall of Yugoslavia: The Third Balkan War , ISBN 0-14-026101-X
Gutman, Roy.: A Witness to Genocide. The 1993 Pulitzer Prize-winning Dispatches on the "Ethnic Cleansing" of Bosnia . New York: Macmillan, 1993
Hall, Brian: The Impossible Country: A Journey Through the Last Days of Yugoslavia. Penguin Books. New York, 1994
Harris, Judy J.: Yugoslavia Today . Southern Social Studies Journal 16 (Fall 1990): 78-101. EJ 430 520
Hayden, Robert M.: Blueprints for a House Divided: The Constitutional Logic of the Yugoslav Conflicts. Ann Arbor: University of Michigan Press, 2000
Hoare, Marko A., A History of Bosnia: From the Middle Ages to the Present Day . London: Saqi, 2007
Jelavich, Barbara : History of the Balkans: Eighteenth and Nineteenth Centuries , Volume 1. New York: American Council of Learned Societies, 1983 ED 236 093
Jelavich, Barbara : History of the Balkans: Twentieth Century , Volume 2. New York: American Council of Learned Societies, 1983. ED 236 094
Kohlmann, Evan F.: Al-Qaida's Jihad in Europe: The Afghan-Bosnian Network Berg, New York 2004, ISBN 1-85973-802-8 ; ISBN 1-85973-807-9
Lampe, John R : Yugoslavia As History: Twice There Was a Country Great Britain, Cambridge, 1996, ISBN 0-521-46705-5
Owen, David: Balkan Odyssey Harcourt (Harvest Book), 1997
Ramet, Sabrina: The Three Yugoslavias: State-building and Legitimation, 1918-2003 . Bloomington: đ?i h?c Indiana Press, 2006
Sacco, Joe: Safe Area Gorazde: The War in Eastern Bosnia 1992-1995 . Fantagraphics Books, January 2002
Silber, Laura and Allan Little: Yugoslavia: Death of a Nation . New York: Penguin Books, 1997
West, Rebecca : Black Lamb and Gray Falcon: A Journey Through Yugoslavia . Viking, 1941
White, T.: Another fool in the Balkans - in the footsteps of Rebbecca West . Cadogan Guides, London, 2006
Time homepage: New Power L?u tr? 2008-05-07 t?i Wayback Machine

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Congressional Research Service (CRS) Reports regarding Yugoslavia L?u tr? 2007-08-16 t?i Wayback Machine
European University Institute Yugoslavia
Maps
Slobodna Jugoslavija
Teaching about Conflict and Crisis in the Former Yugoslavia L?u tr? 2010-03-02 t?i Wayback Machine
The First Yugoslavia: Search for a Viable Political System, by Alex N. Dragnich
The Official Website of the Royal Family of Serbia
Timeline: Break-up of Yugoslavia at BBC News
"Where the West went wrong" : an article in the TLS by Charles King about the dissolution of Yugoslavia.
"Yugoslavia: the outworn structure" ( CIA ) Report from November 1970 L?u tr? 2012-11-10 t?i Wayback Machine

[1] Tr?n V?n Chanh. T? đi?n Han-Vi?t ? Han ng? c? đ?i va hi?n đ?i. Nha xu?t b?n T? đi?n Bach khoa. N?m 2014. Trang 2429.

[2] “Jasenovac” . Truy c?p 10 thang 2 n?m 2015 .

[atheism.about.com-3] “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? 24 Thang t? n?m 2013 . Truy c?p 23 thang M??i n?m 2012 .

[4] “Resolution 721” . N.A.T.O . ngay 25 thang 9 n?m 1991 . Truy c?p ngay 21 thang 7 n?m 2006 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |ngay thang= ( tr? giup )

[1]

[2]

[3]

[4]

x t s Th?i gian bi?u Nam T?
				Nam T? (1929?1941; 1945?2003)
Slovenia , Croatia , Bosna va Hercegovina , Vojvodina , va Boka Kotorska la m?t ph?n c?a Ao?Hung (cho t?i 1918) Xem Nha n??c c?a ng??i Slovene, ng??i Croat va ng??i Serb va Banat, Ba?ka va Baranja Nha n??c T? do Fiume ( Rijeka ) (1920?1924) B? Italia sap nh?p n?m 1924, tr? thanh m?t ph?n c?a Nam T? n?m 1947	V??ng qu?c c?a ng??i Serb, ng??i Croat va ng??i Slovene (1918?1929)	V??ng qu?c Nam T? (1929?1941)	Phat xit đ?c sap nh?p nhi?u ph?n c?a Slovenia (1941?1945) Italia Phat xit sap nh?p nhi?u ph?n c?a Slovenia , Croatia va Montenegro (1941?1943)	Lien bang Dan ch? Nam T? (1943?1946)	Lien bang C?ng hoa Nhan dan Nam T? (1946?1963)	C?ng hoa Lien bang Xa h?i ch? ngh?a Nam T? (1963?1992)	Slovenia (t? 1991)
			Nha n??c Croatia đ?c l?p (1941?1945)				Croatia (t? n?m 1991) Them, C?ng hoa Serbia Krajina (1991?1995)
			Nha n??c Croatia đ?c l?p (1941?1945)				Bosna va Hercegovina (t? 1992) G?m Lien bang Bosna va Hercegovina va C?ng hoa Srpska t? n?m 1995, va Br?ko District t? 2000
			Hungary đa sap nh?p Ba?ka , Baranja , Međimurje , va Prekmurje (1941?1944/1945)				C?ng hoa Lien bang Nam T? (1992?2003)	Serbia va Montenegro (2003?2006)	Serbia (2006?2008) * Kosovo la m?t t?nh t? tr? c?a Serbia d??i s? qu?n ly c?a c? quan hanh chinh Lien hi?p qu?c	Serbia (T? 2006)
			Banat t? tr? (1941?1944)							Kosovo (đ?n ph??ng tuyen b? đ?c l?p ngay 17 thang 2 n?m 2008)
V??ng qu?c Serbia (cho t?i n?m 1918)			Nedi?'s Serbia (1941?1944) C?ng hoa U?ice (1941)
V??ng qu?c Serbia (cho t?i n?m 1918)			Albania sap nh?p h?u h?t Kosovo , phia tay Macedonia va cac ph?n phia nam c?a Montenegro (1941?1944)						Montenegro (t? 2006)
V??ng qu?c Montenegro (cho t?i 1918)			Montenegro ( b? Italia chi?m ) (1941?1945)						Montenegro (t? 2006)
B?c Macedonia hi?n đ?i la m?t ph?n c?a V??ng qu?c Serbia (cho t?i 1918)			Bulgaria sap nh?p h?u h?t B?c Macedonia hi?n đ?i va cac ph?n đong nam c?a Serbia (1941?1944)				B?c Macedonia (t? 1991)

L?ch s? chi?n tranh th? gi?i th? hai theo qu?c gia
Chau Phi	Congo thu?c B? Somaliland thu?c Anh Ai C?p Ethiopia Somaliland thu?c Phap Tay Phi thu?c Phap B? bi?n vang Kenya Liberia Madagascar B?c Phi Tunisia Nyasaland Nam Phi Nam Rhodesia
B?c M?	Canada Cuba El Salvador Greenland Mexico Newfoundland Panama Hoa K? Arizona Nevada New Mexico Puerto Rico
Nam M?	Argentina Brazil Guiana thu?c Anh Colombia M? Latinh Uruguay Venezuela
Chau A	Mi?n đi?n Ceylon Trung Qu?c Man Chau Qu?c đong ?n Ha Lan H?ng Kong ?n đ? đong D??ng thu?c Phap đ? qu?c Vi?t Nam Iran Iraq Nh?t B?n Ma Lai Mong C? Nepal Philippines Sarawak, Brunei, Labuan, va B?c Borneo Singapore Thai Lan Th? Nh? K? Tuva
Chau Au	Albania Ao B? Bulgaria Ti?p Kh?c đan M?ch Estonia Ph?n Lan Phap x? Basque đ?c Hy L?p Hungary Zakarpattia Iceland Ireland Y Latvia Liechtenstein Litva Luxembourg Ha Lan Na Uy Ba Lan B? đao Nha Romania Slovakia Slovenia Lien Xo Azerbaijan Byelorussia Ukraina Tay Ban Nha Catalonia Galicia Th?y đi?n Th?y S? Anh Qu?c đ? qu?c Anh Qu?n đ?o Eo Bi?n Gibraltar Thanh Vatican Nam T?
Chau đ?i D??ng	Uc Nauru New Zealand Qu?n đ?o Thai Binh D??ng