Angol
(
port
.:
Angola
), tauz' oficialine form ?
Angolan Tazovaldkund
(
port
.:
Republica de Angola
), om valdkund Keskmai?en
Afrikan
suves. Palidn da kaiki? suremb lidn om
Luand
.
Vn 1975 11. paival kul'mkud Angol tedi?toiti i?eze ripmatomudes
Portugalijaspai
.
Vozil 1975?2002 rahvahanikoiden soda oli valdkundas.
Jal'gmaine Konstitucii om vahvi?tadud parlamentas vn 2010 21. paival vilukud.
Angolan topografine kart.
Angol om mavaldkundrounoi?
Kongon Tazovaldkundanke
pohjoi?es (
Kabind
-eksklav, rounan piduz ? 231 km),
Kongon Demokrati?en Tazovaldkundanke
pohjoi?es da pohjoi?paivnouzmas (2646 km),
Zambijanke
paivnouzmas (1065 km) da
Namibijanke
suves (1427 km). Uhthine rounoiden piduz om 5369 km. Valdkundan paivlaskmai?ed randad laini?tab
Atlantine valdmeri
vilun
Bengelan joksmusenke
, randanpird ? 1600 km. Valdkundan pind om 1,246,700 km² (sei?emenz' surtte Afrikas).
Magitazangi?t otab valdkundan pindan uhesa kumnendest. Sen kaiki? korktemb ?okkoim om
Mokko
-magi (2620 m). Kaid alangi?t levigandeb pidust' valdmererandad, 50..160 km levette.
Mec
da harv mec ottas valdkundan territorijan laz kaht videndest, pohjoi?paivnouzmpoles tobjimalaz.
Klimat om
ekvatorialine
, kuiv mererandal (50..500 mm sadegid vodes) da kuivahk magitazangi?tol (600..1500 mm). Sadegiden mar poleneb pohjoi?espai suvhe. Letkesi?ed rahvahatomad
Kalahari
- da
Namib
-mad oma valdkundan suves. Paivlaskmai?ed joged langetas
Atlanti?he valdmerhe
, pohjoi?ed oma li?ajogik?
Kongon
taht, suvipaivnouzmai?ed joged jokstas
Zambezihe
.
Londuseli?ed varad oma
kivivoi
,
londuseline gaz
,
diamantad
,
kuld
,
raudkivend
,
vas'k
,
boksitad
,
uran
,
fosfatad
.
Angolan parlamentan pert'
Luandas
.
Ohjandusen form om unitarine
prezidentine
tazovaldkund dominirujan partijan sistemanke (
Rahvahaline likund Angolan pazutandas
,
port
.:
MPLA
).
Valdkundan da radonoigendajan tobmuden pamez' om prezident, han-?o om armijan pakasknik. Vn 2010 Angolan Konstitucijan modhe, parlamentan ezipartijan lider kandase prezidentaks avtomati?ik? videks vodeks, ezipartijan nimikirjutesen nomer kaks' ? varaprezidentaks, kahtenden strokun voimuz om olmas. Vspai 2012 eile olmas paministran radnikust. Vs 2017 suguz'kun 26. paivaspai Angolan prezident om
?uan Lorensu
, valdkundan kai?endministr vozil 2014?2017. Hanen partii sai vagestust jargvali?endoiden satusiden modhe (61,08%).
Parlament om uks'kodine Nacionaline Suim (
port
.:
Assembleia Nacional
) 220 uhtnijanke. Kaik rahvaz vali?eb heid videks vodeks.
Parlamentan uhtnijoiden jargenduseli?ed vali?endad oliba vn 2017 23. paival elokud. Parlamentan prezident om
Fernandu da Pjedade Dia? Santu?
vs 2012 suguz'kun 27. paivaspai (kahtenz' strok, en??en du? Santu?-prezidentan dvojurodnii vell').
Pit'kan aigan
?oze Eduardu du? Santu?
radoi Angolan prezidentan (vozil 1979?2017).
Administrativi?-territorialine jagand
[
vajehta
|
vajehtada tekst
]
Kacu kirjutuz:
Angolan administrativi?-territorialine jagand
.
Angol jagase 18 agjaha (
port
.:
provincia
). Agjad alajagasoi? 157 municipalitetaks (
port
.:
municipio
).
Angolas eladas
angolalai?ed
.
Vn 2014 valdkundan rahvahanlugemi?en modhe elajiden lugu oli 25 789 024 ristitud
[2]
. Kaiki? suremb ristiti?t om nugud'.
Toi?ed sured lidnad (enamba 100 tuh. ristituid vl 2010, surembaspai penembha):
Kabind
,
Uambo
,
Lubango
,
Kuito
,
Malan?e
,
Lobitu
,
Bengel
,
Ui?e
. Vl 2010 kaik oli 24 lidnad enamba mi 30 tuh. elajidenke.
Vl 2009 Angolan paeksport oli
kivivoi
(97% rahoiden modhe).
Diamantad
,
pumaterialad
,
puvill
da
kofe
muga?o vedas verhi?e maihe. Vl 2012
Kitai
oli pauhtnii torguindas (Angolan eksportan pol' da importan nellandez).
- ↑
Angolan ristiti?ton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. ?
Cia.gov
.
(angl.)
- ↑
Resultados finais do censo general 2014 (Vn 2014 rahvahanlugemi?en lopuli?ed satused) //Instituto Nacional de Estatistica (INE,
ine.gov.ao
), 2016. ? Lp. 89. ? Associacao Industrial de Angola (
aiangola.com
).
(port.)