Bu madde 527 ile 565 yılları arası Bizans imparatoru hakkındadır. Ba?lı?ın di?er anlamları icin
Justinianus (anlam ayrımı)
sayfasına bakınız.
I. Justinianus
, (
Latince
:
Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus
;
Grekce
:
?ουστινιαν??
Ioustinianos
; 482 – 14 Kasım 565), ayrıca
Buyuk Justinyen
olarak da bilinir, 527 ile 565 yılları arasında
Bizans imparatorudur
.
Hukumdarlı?ı, hırslı ancak yalnızca kısmen gercekle?tirilen
renovatio imperii
veya "?mparatorlu?un restorasyonu" ile bilinir.
[2]
Bu hırs, feshedilmi?
Batı Roma ?mparatorlu?u
topraklarının kısmen geri alınmasıyla ifade edilir.
[3]
Generali
Belisarius
,
Kuzey Afrika
'daki
Vandal Krallı?ı
'nı hızla fethetti. Daha sonra, Belisarius,
Narses
ve di?er generaller
Ostrogot Krallı?ı
'nı fethederek
Dalmacya
,
Sicilya
,
?talya
ve
Roma
'yı yarım yuzyıldan fazla suren Ostrogot yonetiminin ardından imparatorlu?a geri kazandırdılar. Praetorian prefect Liberius,
?ber Yarımadasının
guneyini geri alarak
Spania
eyaletini kurdu. Bu seferler, Batı Akdeniz'de Roma kontrolunu yeniden kurarak ?mparatorlu?un yıllık gelirini bir milyon
solidi
kadar artırdı.
[4]
Justinianus hukumdarlı?ı sırasında,
Karadeniz
'in do?u kıyısında daha once hic Roma egemenli?ine girmemi? bir halk olan
Tzani
'ye de boyun e?dirdi.
[5]
Do?uda ise
I. Kubad
doneminde ve daha sonra
I. Husrev
doneminde
Sasani ?mparatorlu?u
ile mucadele etti; bu ikinci catı?ma kısmen onun batıdaki hırsları nedeniyle ba?ladı.
Mirasının daha da yankı uyandıran bir yonu, bircok modern devlette hala
medeni hukukun
temeli olan Roma hukukunun tek tip yeniden yazılması olan
Corpus Iuris Civilis
idi.
[6]
Onun hukumdarlı?ı aynı zamanda Bizans kulturunun filizlenmesine de i?aret eder ve yuruttu?u in?aat programı
Ayasofya
gibi eserler verdi.
Do?u Ortodoks Kilisesi
'nde kendisine "?mparator Aziz Justinianus" denir.
[7]
Restorasyon faaliyetleri nedeniyle, Justinianus 20. yuzyılın ortaları
tarihyazımında
bazen "Son Romalı" olarak anılmı?tır.
[8]
Justinianus, Tauresium'da
[9]
Dardania
,
[10]
482 civarında do?du. Anadili
Latince
olan (muhtemelen anadili Latince olup imparator olan son Roma imparatoru),
[11]
Illyro-Romen,
[12]
[13]
[14]
Trako-Romen,[15] oldu?una inanılan koylu bir aileden geliyordu.
[15]
[16]
[17]
Daha sonra aldı?ı Iustinianus
cognomeni
, dayısı
Justinus
tarafından evlat edinildi?inin gostergesidir.
[18]
Hukumdarlı?ı sırasında, do?um yerinden cok uzak olmayan Justiniana Prima'yı kurdu.
[19]
[20]
[21]
Annesi Justinus'un kız karde?i
Vigilantia
'dır. ?mparator olmadan once imparatorluk muhafız birliklerinden (
Excubitores
) birinin komutanı olan Justinus,
[22]
Justinianus'u evlat edindi, onu
Konstantinopolis
'e getirdi ve cocu?un e?itimini sa?ladı.
[22]
Sonuc olarak, Justinianus hukuk,
ilahiyat
ve Roma tarihi konularında iyi bir e?itim aldı.
[22]
Justinianus, imparatorun ki?isel koruması olarak hizmet etmek uzere
scholae palatinae
'den secilen 40 adamdan biri olarak
candidatus
olarak gorev yaptı.
[23]
Justinianus doneminde ya?amı? tarihci
?oannis Malalas
, gorunu?unu kısa, acık tenli, kıvırcık saclı, yuvarlak yuzlu ve yakı?ıklı olarak tanımlar. Donemin ba?ka bir tarihcisi olan
Prokopius
, Justinianus'un gorunu?unu zalim ?mparator
Domitianus
ile kar?ıla?tırır, ancak bu muhtemelen bir iftiradır.
[24]
?mparator
I. Anastasius
518'de oldu?unde, Justinianus'un onemli yardımı ile Justinus yeni imparator ilan edildi.
[22]
Justinus'un saltanatı sırasında (518-527), Justinianus imparatorun yakın sırda?ıydı. Justinianus cok fazla hırs gosterdi ve Justinus onu 1 Nisan 527'de ortak imparator yapmadan cok once gercekte etkili olan naip olarak i?lev gordu?u du?unuluyordu.
[25]
ancak bunun kesin bir kanıtı yoktur.
[26]
Justinus hanedanının sonlarına do?ru bunadı?ından, Justinianus
de facto
hukumdar oldu.
[22]
General
Vitalianus
'un Justinianus veya Justinus tarafından duzenlendi?i varsayılan suikastının ardından, Justinianus 521'de konsul ve daha sonra do?u ordusunun komutanı olarak atandı.
[22]
[27]
1 A?ustos 527'de Justinus'un olumu uzerine, Justinianus tek egemen oldu.
[25]
Tek hukumdar olarak Justinianus, buyuk bir enerji gosterdi. Calı?ma alı?kanlıkları nedeniyle "hic uyumayan imparator" olarak biliniyordu. Yine de cana yakın ve yakla?ması kolay biri gibi gorunuyor.
[28]
525 civarında, Konstantinopolis'te metresi
Theodora
ile evlendi. Aktris olan Theodora, Justinianus'tan yirmi ya? kucuktu. Daha onceki zamanlarda, Justinianus sınıfından dolayı onunla evlenemezdi, ancak dayısı ?mparator I. Justinus, eski aktrisler ile evlilikler uzerindeki kısıtlamaları kaldıran bir yasa cıkarmı?tı.
[29]
[30]
Evlilik bir skandala yol acsa da, Theodora ?mparatorlu?un siyasetinde cok etkili olacaktı. Di?er yetenekli ki?iler arasında hukuk danı?manı
Tribonianus
; Saray burokrasisinin diplomat ve uzun suredir ba?ı olan
Petrus
; Justinianus'un maliye bakanları, vergileri daha once hic olmadı?ı kadar verimli bir ?ekilde toplamayı ba?aran ve boylece Justinianus'un sava?larını finanse eden
Kapadokyalı ?oannis
ve
Petrus Barsumes
; ve son olarak, ola?anustu yetenekli generalleri Belisarius ve Narses.
Justinianus hukumdarlı?ının tamamında populer de?ildi; ba?larda,
Nika Ayaklanması
sırasında tahtını neredeyse kaybediyordu ve memnun olmayan i?adamları tarafından imparatorun hayatına kar?ı bir komplo 562 gibi gec bir tarihte ortaya cıkarıldı.
[31]
Justinianus, 540'ların ba?ında
vebaya
yakalandı, ancak iyile?ti. Theodora 548'de
[32]
nispeten genc bir ya?ta, muhtemelen kanserden oldu; Justinianus ondan yakla?ık yirmi yıl daha uzun ya?adı. Her zaman teolojik konulara ilgi duyan ve Hristiyan doktrini uzerine tartı?malara aktif olarak katılan Justinianus,
[33]
ya?amının sonraki yıllarında dine daha da ba?lı hale geldi. 14 Kasım 565'te
[34]
cocuksuz oldu. Yerine kız karde?i Vigilantia'nın o?lu olan ve Theodora'nın ye?eni
Sophia
ile evli olan
II. Justinus
geldi. Justinianus'un cesedi, 1204 yılında
Dorduncu Haclı Seferi
'nin
Latin Devletleri
tarafından
?ehrin ya?malanması
sırasında kutsallı?ına saygısızlık edilene ve soyulana kadar
Havariyyun Kilisesi
'nde ozel olarak in?a edilmi? bir turbeye gomuldu.
[35]
Justinianus, yargı reformlarıyla, ozellikle de daha once denenmemi? olan tum Roma hukukunun tamamen gozden gecirilmesiyle
[36]
kalıcı bir un kazandı. Justinianus'un yasalarının toplamı bugun
Corpus Iuris Civilis
olarak biliniyor.
Codex Justinianus
,
Digesta
ya da
Pandectae
,
Institutiones
ve
Novellae
'den olu?ur.
Hukumdarlı?ının ba?larında, Justinianus bu gorevi denetlemek icin quaestor
Tribonianus
'u atamı?tı. 2. yuzyıldan itibaren imparatorluk anayasalarının bir kodlaması olan
Codex Justinianus
'un ilk tasla?ı 7 Nisan 529'da yayınlandı. (Son versiyon 534'te yayınlandı.) Bunu 533'te eski hukuk metinlerinin bir derlemesi olan
Digesta
ya da
Pandectae
ve hukuk ilkelerini acıklayan bir ders kitabı olan
Institutiones
izledi. Justinianus'un saltanatı sırasında cıkarılan yeni yasaların bir koleksiyonu olan
Novellae
, Corpus'u tamamlar. Novellae, kulliyatın geri kalanının aksine, Do?u ?mparatorlu?unun ortak dili olan
Yunanca
olarak ortaya cıktı.
Corpus, Latin hukukunun (dinsel Canon Yasası dahil) temelini olu?turur ve tarihciler icin daha sonraki Roma ?mparatorlu?u'nun kaygıları ve faaliyetleri hakkında de?erli bir fikir sa?lar. Bir koleksiyon olarak, leges (kanunlar) ve di?er kuralların ifade edildi?i veya yayınlandı?ı bircok kayna?ı bir araya toplar: uygun yasalar,
senator
isti?areleri (senatusconsulta), imparatorluk kararnameleri, ictihat hukuku ve hukukcuların goru? ve yorumları (responsa prudentium). Tribonianus'un bu calı?ması, Roma hukukunun hayatta kalmasını sa?ladı.
I. Basileios
ve
VI. Leon
'un hazırlattı?ı
Basilika
'da ifade edildi?i gibi, daha sonraki Bizans hukukunun temelini olu?turdu. Justinianus yasasının tanıtıldı?ı tek batı eyaleti ?talya'ydı (554'teki sozde Pragmatik Yaptırım tarafından fethedildikten sonra),
[37]
12. yuzyılda
Batı Avrupa
'ya gececek ve sonunda Avrupa imparatorlukları tarafından
Co?rafi ke?ifler
zamanında
Amerika
'ya ve otesine yayılan Kıta Avrupası hukuk kurallarının co?unun temeli olacaktı. En sonunda
Do?u Avrupa
'ya gecti ve burada Slav baskılarında yer aldı ve
Rusya
'ya da gecti.
[38]
Etkisi gunumuze kadar devam etmi?tir.
Fahi?eleri somuruden ve kadınları
fuhu?a zorlamaktan
korumak icin yasalar cıkardı. Tecavuzculer a?ır cezalar gordu. Ayrıca, politikalarına gore: cinsel istismarı onlemek icin buyuk suclarla itham edilen kadınlar di?er kadınlar tarafından korunmalıdır; bir kadın dul ise, ceyizi iade edilmelidir; ve bir koca, karısının iki kez rızası olmadan buyuk bir borcu ustlenemezdi.
[39]
Justinianus, 541'de duzenli
konsul
atanmasını durdurdu.
[40]
Justinianus'un verimli, ancak populer olmayan danı?manları secme alı?kanlı?ı, hukumdarlı?ının ba?larında tahtına neredeyse mal oluyordu. Ocak 532'de, Konstantinopolis'teki normalde rakip olan araba yarı?ı fraksiyonlarının partizanları,
Nika Ayaklanması
olarak bilinen bir ayaklanmada Justinianus'a kar?ı birle?tiler. Onu Tribonianus ve di?er iki bakanını gorevden almaya zorladılar ve ardından Justinianus'u devirmeye ve onun yerine merhum imparator
Anastasius
'un ye?eni olan senator
Hipatius
'u tahta gecirmeye calı?tılar. Kalabalık sokaklarda ayaklanırken, Justinianus ba?kentten deniz yoluyla kacmayı du?undu, ancak sonunda, gorunu?e gore ayrılmayı reddeden karısı
Theodora
'nın iste?i uzerine kalmaya karar verdi. Sonraki iki gun icinde, isyanların generalleri Belisarius ve
Mundus
tarafından acımasızca bastırılmasını emretti.
Prokopius
, Hipodrom'da 30.000
[41]
silahsız sivilin olduruldu?unu anlatır. Theodora'nın ısrarı uzerine ve gorunu?e gore kendi kararına kar?ı,
[42]
Justinianus, Anastasius'un ye?enlerini idam ettirdi.
[43]
?syan sırasında meydana gelen yıkım, Justinianus'a adını kubbeli mimari yenili?i ile
Ayasofya
ba?ta olmak uzere bir dizi muhte?em yeni bina ile ili?kilendirme fırsatı verdi.
Justinianus'un saltanatının en goze carpan ozelliklerinden biri, Batı Akdeniz havzası cevresinde 5. yuzyılda ?mparatorluk kontrolunden cıkmı? olan geni? arazilerin geri kazanılmasıydı.
[44]
Bir Hristiyan Roma imparatoru olarak Justinianus, Roma ?mparatorlu?unu eski sınırlarına geri getirmenin ilahi gorevi oldu?unu du?undu. Hicbir zaman askeri seferlere ?ahsen katılmamı? olmasına ra?men, yasalarının onsozlerinde ba?arılarıyla ovundu ve onları sanat ile anılmasını sa?ladı.
[45]
Yeniden fetihler buyuk olcude generali Belisarius tarafından gercekle?tirildi.
[n. 1]
Justinianus,
Sasani ?mparatorlu?u
ile suregelen du?manlıkları dayısı I. Justinus'dan miras aldı.
[46]
530'da Pers kuvvetleri
Dara
ve
Satala
'da cifte yenilgiye u?radı, ancak ertesi yıl
Callinicum
yakınlarında Belisarius komutasındaki Roma kuvvetleri yenilgiye u?radı.
[47]
Justinian daha sonra Etiyopyalı
Aksumlular
ve Yemenli
Himyarlılar
ile Perslere kar?ı ittifak kurmaya calı?tı, ancak bu ba?arısız oldu.
[48]
Pers kralı
I. Kubad
oldu?unde (Eylul 531) Justinianus, halefi
I. Husrev
(532) ile bir "
Surekli Barı?
" (bu ona 11.000 pound altına mal oldu)
[47]
imzaladı. Boylece do?u sınırını guvence altına alan Justinianus, dikkatini eski
Batı Roma ?mparatorlu?u
topraklarında Germen krallıklarının kuruldu?u Batı'ya cevirdi.
Justinianus'un saldırdı?ı batı krallıklarından ilki,
Kuzey Afrika
'daki
Vandallar
idi. Justinianus ve Kuzey Afrika
Katolik
din adamları ile iyi ili?kiler surduren Kral
Hilderik
, 530'da kuzeni
Gelimer
tarafından devrilmi? ve hapse atılmı?tı. Tahttan indirilen kral, Justinianus'a ba?vurmu?tur.
533'te
Belisarius
, yakla?ık 15.000 ki?ilik bir ordunun yanı sıra bir miktar barbar askeri ta?ıyan 500 nakliye gemisinin e?lik etti?i 92
dromonluk
bir filo ile Afrika'ya gitti. Gunumuzde
Tunus
'taki
Caput Vada (gunumuzde Ras Kaboudia)
indiler. 14 Eylul 533'te
Ad Decimum
'da ve Aralık'ta
Tricamarum
'da tamamen hazırlıksız yakalanan Vandalları yendiler; Belisarius
Kartaca
'yı aldı. Kral Gelimer,
Numidya
'daki Pappua Da?ı'na kactı, ancak bir sonraki baharda teslim oldu. Konstantinopolis'e goturuldu ve burada bir
zaferle
gecit toreni yapıldı.
Sardinya
ve
Korsika
,
Balear Adaları
ve
Cebelitarık
yakınlarındaki kale
Septem Fratres
aynı seferde ele gecirildi.
[49]
Bu sava?ta, donemin tarihcisi
Prokopius
, Afrika'nın tamamen nufussuz oldu?unu ve bir insanın bir insanla kar?ıla?madan birkac gun seyahat edebilece?ini belirti ve ekler: "Sava? sırasında 5.000.000 ki?inin kılıc, kıtlık ve veba tarafından telef oldu?unu soylemek abartı olmaz."
534 Nisan'ında Kartaca merkezli bir
Afrika praetoria idaresi
kuruldu,
[50]
ancak ertesi 15 yıl boyunca,
Morolar
ile sava? ve askeri isyanların ortasında coku?un e?i?ine gelecekti. Bolge 548'e kadar tamamen pasifize edilemedi,
[51]
ancak daha sonra barı?cıl kaldı ve bir olcude refaha kavu?tu. Afrika'nın toparlanması imparatorlu?a yakla?ık 100.000 pound altına mal oldu.
[52]
Afrika'da oldu?u gibi,
Ostrogot ?talya
'daki hanedan mucadeleleri mudahale icin bir fırsat sa?ladı. Genc kral
Athalarik
2 Ekim 534'te olmu? ve bir gaspcı olan
Theodahad
,
Teoderik
'in kızı ve Athalarik'in annesi kralice
Amalasuintha
'yı 535'te suikasta kurban gitti?i
Bolsena Golu
'ndeki Martana adasında hapse atmı?tır. Bunun uzerine
Belisarius
, 7.500 adamla
[53]
Sicilya
'yı i?gal etti (535) ve
Napoli
'yi ya?malayarak ve 9 Aralık 536'da
Roma
'yı alarak ?talya'ya ilerledi. O zamana kadar Theodahad,
Vitiges
'i yeni kralları olarak secen
Ostrogot
ordusu tarafından tahttan indirilmi?ti. Yeni kral buyuk bir ordu topladı ve ?ubat 537'den Mart 538'e kadar ?ehri geri alamadan Roma'yı ku?attı.
Justinianus ?talya'ya ba?ka bir general,
Narses
'i gonderdi, ancak Narses ve Belisarius arasındaki gerilimler seferin ilerlemesini engelledi.
Milano
alındı, ancak kısa sure sonra Ostrogotlar tarafından geri alındı ve yerle bir edildi. Justinianus 539'da Narses'i geri ca?ırdı. O zamana kadar askeri durum Romalıların lehine donmu?tu ve 540'ta Belisarius Ostrogotların ba?kenti
Ravenna
'ya ula?tı. Orada, Ostrogotlar tarafından Batı Roma ?mparatoru unvanı teklif edildi, aynı zamanda Justinianus'un elcileri
Po Nehri
'nin kuzeyindeki bolgeyi Gotik ellere bırakacak bir barı?ı muzakere etmeye geliyorlardı. Belisarius teklifi kabul etmi? numarası yaptı, 540 Mayıs'ında ?ehre girdi ve onu ?mparatorluk icin geri aldı.
[54]
Daha sonra, Justinianus tarafından geri ca?rılan Belisarius, yakalanan Vitiges ve karısı
Matasuntha
'yı yanına alarak Konstantinopolis'e dondu.
Belisarius, Persler tarafından yenilenen du?manlıklar kar?ısında geri ca?rılmı?tı. 530'ların sonlarında Ermenistan'da ?mparatorlu?a kar?ı bir isyanın ardından ve muhtemelen
Ostrogot
elcilerinin te?viki ile motive olan Kral
I. Husrev
, "Surekli Barı?" antla?masını bozdu ve 540 baharında Roma topraklarını i?gal etti.
[55]
Once
Beroea
'yı ve ardından
Antakya
'yı ya?maladı (6.000 ki?ilik garnizonun ?ehri terk etmesine izin verdi),
[56]
Daras
'ı ku?attı ve ardından Karadeniz yakınlarındaki kucuk ama stratejik acıdan onemli uydu krallı?ı
Lazika
'ya saldırmaya devam etti. Yolu boyunca gecti?i ?ehirler. I. Justinianus'u ona her yıl 5.000 pound artı 500 pound daha fazla altın odemeye zorladı.
[56]
Belisarius 541'de Do?u'ya geldi, ancak bir miktar ba?arıdan sonra 542'de tekrar Konstantinopolis'e geri ca?rıldı. Geri cekilmesinin nedenleri bilinmiyor, ancak saraya ula?an sadakatsizli?i hakkındaki soylentileri buna neden olabilir.
[57]
Veba salgını
, 543 yılında sava?ta bir durgunlu?a neden oldu. Ertesi yıl Husrev, 30.000 ki?ilik bir Bizans ordusunu ma?lup etti,
[58]
ancak buyuk ?ehir
Edessa
'yı ba?arısız bir ?ekilde
ku?attı
. Her iki taraf da cok az ilerleme kaydetti ve 545'te Roma-?ran sınırının guney kısmı icin bir ate?kes uzerinde anla?maya varıldı. Bundan sonra, Kuzey'deki Lazika Sava?ı 557'de ikinci bir ate?kes ve ardından 562'de
50 Yıllık Barı? Antla?ması
'na kadar birkac yıl devam etti. Persler, Romalılar tarafından odenecek yıllık 400 veya 500 altın pound (30,000
solidi
) harac kar?ılı?ında Lazika'yı terk etmeyi kabul etti.
[59]
Askeri cabalar Do?u'ya yonlendirilirken, ?talya'daki durum daha da kotuye gitti.
?ldibad
ve
Eraric
(her ikisi de 541'de olduruldu) ve ozellikle
Totila
yonetiminde, Ostrogotlar hızlı kazanımlar elde ettiler. 542'de
Faenza
'da kazanılan
zaferden
sonra, Guney ?talya'nın buyuk ?ehirlerini yeniden fethettiler ve kısa sure sonra neredeyse tum ?talyan yarımadasını ele gecirdiler. Belisarius, 544'un sonlarında ?talya'ya geri gonderildi, ancak yeterli birlik ve erzaktan yoksundu. Hicbir ilerleme kaydetmeden, 548'de komuta gorevinden alındı. Bu donemde
Roma
?ehri uc kez daha el de?i?tirdi, ilk olarak Aralık 546'da Ostrogotlar tarafından ele gecirildi ve nufusu bo?altıldı, ardından 547'de Bizanslılar ve daha sonra Ocak 550'de tekrar Gotlar tarafından yeniden fethedildi. Totila ayrıca Sicilya'yı ya?maladı ve Yunan kıyılarına saldırdı.
Son olarak, Justinianus
Narses
komutasında yakla?ık 35.000 ki?ilik bir kuvvet gonderdi (2.000 asker ayrıldı ve guney
Vizigot
Hispania
'yı i?gal etmeye gonderildi).
[60]
Ordu, Haziran 552'de Ravenna'ya ula?tı ve bir ay icinde Totila'nın katledildi?i
Apeninler
'deki
Busta Gallorum Muharebesi
'nde Ostrogotları mutlak bir ?ekilde yendi. O yılın Ekim ayında
Mons Lactarius
'ta ikinci bir muharebeden sonra, Ostrogotların direni?i nihayet kırıldı. 554'te,
Casilinum'da
geni? caplı bir
Frank
istilası onlendi ve ?talya, ?mparatorluk icin guvence altına alındı, ancak Narses'in kalan Gotik kaleleri yok etmesi birkac yıl alacaktı. Sava?ın sonunda, ?talya 16.000 ki?ilik bir orduyla garnizon kurdu.
[61]
?talya'nın geri alınması imparatorlu?a yakla?ık 300.000 pound altına mal oldu.
[52]
Prokopius
, "Gotların kaybını 15.000.000 olarak" tahmin eder.
[62]
Di?er fetihlere ek olarak, imparatorluk, gaspcı
Athanagild
'in Kral
I. Agila
'ya kar?ı isyanında yardım istedi?inde
Vizigot
Hispania
'da bir varlık kurdu. 552'de Justinianus 2.000 ki?ilik bir kuvvet gonderdi; tarihci
Jordanes
'e gore, bu ordu seksenlik Liberius tarafından yonetiliyordu.
[63]
Bizanslılar,
Cartagena
'yı ve guneydo?u kıyısındaki di?er ?ehirleri aldılar ve artık kral olan eski muttefikleri Athanagild tarafından kontrol edilmeden once yeni Spania eyaletini kurdular.
Justinianus'un hukumdarlı?ı sırasında
Balkanlar
,
Tuna
'nın kuzeyinde ya?ayan
Slav
ve
Turk halklarının
ce?itli saldırılarından muzdaripti. Burada Justinianus, esas olarak bir diplomasi kombinasyonuna ve bir savunma calı?maları sistemine ba?vurdu. 559'da ozellikle
Han
Zabergan
komutasındaki tehlikeli
Sklavinoi
ve
Kutrigur
istilası Konstantinopolis'i tehdit etti, ancak ya?lı general Belisarius tarafından geri puskurtulduler.
[64]
Justinianus'un Roma ?mparatorlu?unu eski ihti?amına kavu?turma tutkusu sadece kısmen gercekle?ti. Batı'da, 530'ların parlak erken donem askeri ba?arılarını, yıllarca suren durgunluk izledi. Gotlarla surup giden sava?, uzun sureli etkileri bazen du?unulenden daha az ?iddetli olmu? olsa da, ?talya icin bir felaketti.
[65]
?darenin uyguladı?ı a?ır vergiler nufusu derinden icerledi.
?talya'daki nihai zafer ve Afrika'nın fethi ve Guney
Hispania
kıyıları, Bizans nufuz alanını onemli olcude geni?letti ve 555'te toprak zirvesine ula?an imparatorlu?a yonelik tum deniz tehditlerini ortadan kaldırdı. Justinianus'un olumunden kısa bir sure sonra ?talya'nın co?unu kaybetmesine ra?men, imparatorluk Roma, Napoli ve Ravenna dahil olmak uzere bircok onemli ?ehri elinde tuttu ve
Lombardları
bolgesel bir tehdit olarak bıraktı. Yeni kurulan ?spanya eyaleti, Vizigotları Batı Akdeniz ve Afrika icin de?il, yalnızca Hispania icin bir tehdit olarak tuttu.
Hukumdarlı?ının sonraki yıllarında meydana gelen olaylar, Konstantinopolis'in kendisinin kuzeyden gelen barbar akınlarına kar?ı guvende olmadı?ını gosterdi ve nispeten mu?fik tarihci
Menander Protektor
bile, ?mparator'un ba?kenti korumaktaki ba?arısızlı?ını ya?lılık yuzunden vucudunun zayıflı?ına ba?lama ihtiyacı hissetti.
[66]
Justinianus, Roma ?mparatorlu?u'nu yenileme cabalarında, 6. yuzyıl Avrupa'sının de?i?en gerceklerini hesaba katmada ba?arısız olurken, kaynaklarını tehlikeli bir ?ekilde zorladı.
[67]
Justinianus, imparatorlu?unun ortodoksisinin, ozellikle Suriye ve Mısır'ın do?u eyaletlerinde bircok taraftarı olan
Monofizitizm
olmak uzere, birbirinden farklı dini akımlar tarafından tehdit edildi?ini gordu. ?sa Mesih'in ilahi ve insan tabiatının bir sentezinden ziyade tek bir ilahi tabiata sahip oldu?unu savunan monofizit doktrin, 451 yılında
Kalkedon Konsili
tarafından
sapkınlık
olarak mahkum edilmi? ve
Zeno
ve
I. Anastasius
'un Monofizitizmine kar?ı ho?gorulu politikaları, Roma piskoposları ile ili?kilerde gerilim kayna?ı olmu?tu. Justinus bu e?ilimi tersine cevirdi ve Monofizitleri acıkca kınayarak Kalkedon doktrinini destekledi. Bu politikayı surduren Justinianus, tebaasını tum taraflara hitap edebilecek doktrinel uzla?maları kabul etmeye zorlayarak dini birli?i empoze etmeye calı?tı, ancak hicbirini tatmin etmedi?i icin ba?arısız oldu.
Hayatının sonlarına do?ru, Justinianus, ozellikle
Aphthartodocetae
?eklinde Monofizit doktrinine her zamankinden daha fazla e?ilimli oldu, ancak herhangi bir yasa cıkaramadan oldu. ?mparatorice Theodora, Monofizitlere sempati duydu ve daha onceki yıllarda Konstantinopolis'teki sarayda surekli bir Monofizit yanlısı entrika kayna?ı oldu?u iddia edilir. Hukumdarlı?ı boyunca, ilahiyat meselelerine gercek bir ilgi duyan Justinianus, az sayıda ilahiyat incelemesi yazdı.
[69]
Onun laik yonetiminde oldu?u gibi,
despotizm
?mparator'un dini politikasında da ortaya cıktı. Dinde de hukukta da her ?eyi o duzenlemi?tir.
Hukumdarlı?ının en ba?ında, Kilisenin
Teslis
ve
Enkarnasyon
inancını kanunla ilan etmeyi ve tum sapkınları uygun cezalarla tehdit etmeyi uygun gordu,
[70]
daha sonra, tum ortodokslu?u bozanları, hukuka uygun ?ekilde bu tur suclar icin fırsattan mahrum etmeyi amacladı?ını beyan etmi?tir.
[71]
?znik-Konstantinopolis inancını Kilisenin tek sembolu yaptı
[72]
ve dort
ekumenik
konseyin
Kilise hukukuna
yasal guc verdi.
[73]
Konstantinopolis Konsili'ne (536) katılan piskoposlar, Kilise'de imparatorun iradesine ve emrine aykırı hicbir ?ey yapılamayaca?ını kabul ederken,
[74]
kendi tarafında, imparator,
Patrik Anthimos
orne?inde, kilise yasa?ını gecici surgun ile peki?tirdi.
[75]
Justinian, sapkınları bastırarak kilisenin saflı?ını korudu. Kilisenin ve
ruhban sınıfının
haklarını guvence altına almak, manastırcılı?ı korumak ve geni?letmek icin hicbir fırsatı ihmal etmedi. Rahiplere ozel vatanda?lardan mulk miras alma hakkı ve imparatorluk hazinesinden veya belirli eyaletlerin vergilerinden
solemnia
veya yıllık hediyeler alma hakkı verdi ve manastır mulklerine el konulmasını yasakladı. Tedbirlerinin despotik karakteri modern duyarlılıklara aykırı olsa da, o gercekten de Kilise'nin "bakıcı babası" idi. Hem
Codex
hem de
Novellae
, ba?ı?lar, vakıflar ve dini mulkun idaresi, piskoposların, rahiplerin ve ba?rahiplerin secimi ve hakları; manastır hayatı, din adamlarının ikamet yukumlulukleri, ilahi hizmetin yurutulmesi, piskoposluk yargı yetkisi vb. ile ilgili bircok kararname icerir.
5. yuzyılın ortalarından itibaren, Do?u imparatorlarını dini konularda giderek daha zorlu gorevler kar?ı kar?ıya getirdi. Justinianus, dayısının 518'de tahta cıkmasından kısa bir sure sonra dini devlet yonetimi alanına girdi ve
Acacius ?htilafı
'na son verdi. Onceki imparatorlar, Mısır ve Suriye'de kaleleri olan
Monofizitizm
'i mahkum eden
Kalkedon Konsili
'ni vurgulayan beyanlar ve Monofizitlerin kilise ofislerine atanmasına goz yumarak teolojik catı?maları hafifletmeye calı?mı?lardı. Papalar, bu politikaları destekleyen Konstantinopolis Patri?i ile ba?larını keserek tepki gosterdi. ?mparator I. Justinus (ve daha sonra Justinian'ın kendisi) bu politikaları iptal etti ve Konstantinopolis ile Roma arasındaki birli?i yeniden kurdu.
[76]
Bundan sonra, Justinianus,
Vigilius
'u tercih etti?inde ve rakibi
Silverius
'u sgorevden aldı?ında yaptı?ı gibi, papalık secimlerinde anla?mazlıkları cozme hakkını da hissetirmi?tir.
Ancak Do?u ile Batı arasında yeni kurulan bu birlik do?uda devam eden anla?mazlıkları cozmedi. Justinianus'un politikaları, Monofizitleri, piskoposlarına ve ke?i?lerine zulmederek - boylece Mısır ve di?er eyaletlerdeki sempatizanlarını kızdırarak -
Kalkedon ?nancı
'nı kabul etmeye zorlama giri?imleri ile Kalkedon ?nancını'na teslim olmayan Monofizitleri kazanacak bir uzla?ma giri?imleri arasında geci? yaptı. Boyle bir yakla?ım, Monofizitleri kayıtsız ?artsız tercih eden ?mparatorice Theodora tarafından desteklendi. Kalkedon Konsili'nden once ve sonra Monofizitizm kar?ı cıkan uc teolog
Uc Metin
'in kınanmasında, Justinianus muhalefeti kazanmaya calı?tı.
Be?inci Ekumenik Konsey
'de, Do?u kilisesinin co?u ?mparator'un taleplerine boyun e?di ve zorla Konstantinopolis'e getirilen ve bir ?apelde ku?atılan
Papa Vigilius
da nihayet onay verdi. Bununla birlikte, kınama batıda olumsuz kar?ılandı, burada yeni (gecici de olsa) bolunmeye yol actı ve Monofizitler tatminsiz kaldı?ı icin do?uda amacına ula?amadı - onun icin daha da acıydı cunku son yıllarında teolojik konulara daha da fazla ilgi gosterdi.
Justinianus'un dini politikası, ?mparatorlu?un birli?inin inanc birli?ini gerektirdi?ine dair ?mparatorluk inancını yansıtıyordu ve ona bu inancın yalnızca ortodoksi (Kalkedon) olabilece?i acıktı. Farklı bir inanca sahip olanlar,
II. Constantius
zamanından itibaren imparatorluk yasalarının uyguladı?ı ve ?imdi ?iddetle devam edecek olan zulme maruz kaldılar.
Codex
,
paganizmin
ozel hayatta bile tamamen yok edilmesini emreden iki
kanun
[77]
iceriyordu; bu hukumler gayretle uygulandı.
Orijinal
Platon Akademisi
, MO 86'da
Roma diktatoru
Sulla
tarafından yıkılmı?tı. Birkac yuzyıl sonra, 410'da, Platon Akademisi ile kurumsal sureklili?i olmayan ve
Neoplatonizm
ve mistisizm icin bir merkez olarak hizmet eden
Neoplatonik Akademi
kuruldu. 529 yılına kadar devam etti ve sonunda I. Justinianus tarafından kapatıldı. Justinianus'un imparatorlu?unun merkezleri olan
Konstantinopolis
,
Antakya
ve
?skenderiye
'deki di?er okullar devam etti.
[78]
Yalnızca
Kucuk Asya
'da, Efesli ?oannes'in 70.000 paganın
din de?i?tirdi?i
bildirilmi?tir, bu muhtemelen abartılı bir rakamdır.
[79]
Heruliler
,
[80]
Don
yakınlarında ya?ayan
Hunlar
,
[81]
Abasgiler
,
[82]
ve
Kafkasya
'daki Zanlar
[83]
di?er halklar da Hristiyanlı?ı kabul ettiler.
Libya
colundeki
Awjila
vahasında
Amon
'a tapınma ortadan kaldırıldı,
[84]
ve
Nil
'in
ilk akanakın
yakınında
Filai
adasında
?sis
'e tapınmanın kalıntıları da kaldırıldı.
[85]
Presbyter Julian
[86]
ve Piskopos Longinus
[87]
Nebatiler
arasında misyonerlik yuruttuler ve Justinianus,
Mısır
'dan bir piskopos gondererek
Yemen
'deki Hristiyanlı?ı guclendirmeye calı?tı.
[88]
Yahudilerin
sivil hakları kısıtlandı
[89]
ve dini ayrıcalıkları tehdit edildi.
[90]
Justinianus ayrıca
sinagogun
ici?lerine karı?tı
[91]
ve Yahudileri Konstantinopolis'teki sinagoglarında Yunanca
Septuaginta
kullanmaya te?vik etti.
[92]
?mparator, Hristiyanlı?a donmeye direnen ve defalarca ayaklanan
Samirilerin
onemli muhalefetiyle kar?ıla?tı. Onlara katı fermanlarla zulmetti, ancak saltanatının sonlarına do?ru
Samarya
'da Hristiyanlara kar?ı misillemelerin gercekle?mesini engelleyemedi. Justinianus'un politikasının tutarlılı?ı,
Maniheistlerin
de hem surgun hem de olum cezası tehdidiyle kar?ı kar?ıya kalarak zulme maruz kalması anlamına geliyordu.
[93]
Konstantinopolis'te, bir keresinde, sıkı bir soru?turmadan sonra, birkac Maniheist imparatorun huzurunda bazıları yakılarak, di?erleri
suda bo?ularak
idam edildi.
[94]
Justinianus uretken bir in?aatcıydı; tarihci Prokopius onun bu alandaki faaliyetlerine tanıklık etmektedir.
[95]
Justinianus ve Theodora'yı temsil eden iki unlu mozai?in yer aldı?ı Ravenna'daki
San Vitale
, Justinianus doneminde Julius Argentarius'un sponsorlu?unda tamamlandı.
[22]
En onemlisi,
Nika Ayaklanması
sırasında yanan bazilika tarzı bir kilise olan
Ayasofya
'yı,
Miletli ?sidoros
ve
Trallesli Anthemios
'un mimari gozetiminde tamamen farklı bir kat planına gore gorkemli bir ?ekilde yeniden in?a ettirdi. Ayasofya, o zamana kadar en buyuk yapı olarak kabul edilen
Suleyman'ın Tapına?ı
’ndan daha buyuk oldu?undan ?mparator Justinianus halka yaptı?ı acılı? konu?masında "Ey Suleyman! Seni yendim" demi?tir.
[96]
Ba?kentin bir di?er onemli kilisesi olan ve 5. yuzyılın sonlarına do?ru oldukca kotu durumda olan
Havariyyun Kilisesi
de aynı ?ekilde yeniden in?a edildi.
[97]
Daha sonra
Kucuk Ayasofya
olarak yeniden adlandırılan Aya Sergios ve Bachos Kilisesi de imparatorluk cifti tarafından 532 ve 536 yılları arasında in?a edilmi?tir.
[98]
Susleme calı?maları sadece kiliselerle sınırlı de?ildi: Konstantinopolis'te
Buyuk Saray
'ın sahasındaki kazılar, Justinianus'un saltanatından kalma birkac yuksek kaliteli mozaik ile 543'te Konstantinopolis'teki
Augustaeum
'a dikilen tepesinde at sırtında ve askeri bir kostum giymi? bronz bir
Justinianus heykeli olan sutun
ortaya cıkarıldı.
[99]
Konstantinopolis ve surgundeki Roma aristokrasisinden olu?an daha yerle?ik di?er hamiler ile rekabet, hanedanının prestijini guclendirmenin bir yolu olarak Justinianus'un ba?kentteki in?aat faaliyetlerini zorunlu kılmı? olabilir.
[100]
Justinianus ayrıca surlar in?a ederek ?mparatorlu?un Afrika'dan Do?u'ya sınırlarını guclendirdi ve yeraltı
sarnıcları
(bkz.
Yerebatan Sarnıcı
) in?a ederek Konstantinopolis'in su ihtiyacını sa?ladı. Ta?kınların stratejik acıdan onemli sınır kasabası
Dara
'ya zarar vermesini onlemek icin geli?mi? bir kemer baraj in?a edildi. Onun hukumdarlı?ı sırasında
Bitinya
'da buyuk bir
Sangarius Koprusu
in?a edildi ve do?uya buyuk bir askeri tedarik yolu sa?ladı. Ayrıca, Justinianus deprem veya sava?tan zarar gormu? ?ehirleri restore etti ve do?du?u yerin yakınında
Illyricum
'un siyasi ve dini merkezi olarak
Selanik
'in yerini alması amaclanan
Justiniana Prima
adlı yeni bir ?ehir in?a etti.
Justinianus'un saltanatı sırasında ve kısmen onun himayesi altında, Bizans kulturu
Prokopius
ve
Agathias
da dahil olmak uzere kayda de?er tarihciler ile
Paulus Silentiarius
ve
Romanus Melodus
gibi ?airler ortaya cıktı. Ote yandan, Atina'daki Neoplatonik Akademi ve unlu Beyrut Hukuk Okulu gibi e?itim merkezleri geli?ti.
[101]
Justinian'ın oncullerinde oldu?u gibi, ?mparatorlu?un ekonomik sa?lı?ı oncelikle tarıma dayanıyordu. Buna ek olarak, uzun mesafeli ticaret geli?ti ve
kalayın
Roma bu?dayıyla de?i?tirildi?i
Cornwall
'a kadar kuzeye ula?tı.
[102]
?mparatorluk icinde,
?skenderiye
'den yola cıkan konvoylar Konstantinopolis'e bu?day ve tahıl sa?lıyordu. Justinianus, depolama ve Konstantinopolis'e daha fazla ula?ım icin
Bozcaada
'da buyuk bir tahıl ambarı in?a ederek trafi?i daha verimli hale getirdi.
[103]
Justinianus, Persler ile yapılan sava?lardan cok zarar goren do?u ticareti icin de yeni yollar bulmaya calı?tı.
Onemli bir luks urun, imparatorlukta ithal edilen ve daha sonra i?lenen
ipek
idi. Justinianus, ipek urunlerinin imalatını korumak icin 541'de imparatorluk fabrikalarına tekel hakkı verdi.
[104]
Pers kara yolunu atlamak icin Justinianus, Hint ipe?ini ?mparatorlu?a ta?ıyarak ticaret aracısı olarak hareket etmek istedi?i
Aksumiteler
ile dostane ili?kiler kurdu; Ancak Aksumiteler, Hindistan'daki ?ranlı tuccarlarla rekabet edemediler.
[105]
Daha sonra, 550'lerin ba?ında, iki ke?i? Orta Asya'dan Konstantinopolis'e
ipek boce?i yumurtalarını kacırmayı
ba?ardılar
[106]
ve ipek yerli bir urun haline geldi.
Balkanlar, Anadolu, Ermenistan, Kıbrıs, Mısır ve Nubye'de altın ve gumu? cıkarıldı.
[107]
I. Justinianus'un saltanatının ba?langıcında, imparatorluk hazinesinde
I. Anastasius
ve
I. Justinus
'ten 28.800.000
solidi
(400.000 pound altın) fazlasını miras almı?tı.
[52]
Justinianus'un yonetimi altında, ta?rada yolsuzlukla mucadele ve vergi tahsilatını daha verimli hale getirmek icin onlemler alındı. Hem eyaletlerin hem de
Prefektorluklerin
liderlerine daha fazla idari yetki verilirken, bir kısmı kaldırılmı? olan
Dioecesislerin
yoneticileri
Vicarius
'lardan guc alındı. Genel e?ilim, idari altyapının basitle?tirilmesi yonundeydi.
[108]
Brown'a (1971) gore, vergi tahsilatının artan profesyonelle?mesi, Yunan kasabalarındaki belediye meclislerinin ozerkli?ini zayıflattı?ı icin ta?ra ya?amının geleneksel yapılarının yok olması icin cok etki yaptı.
[109]
I. Justinianus'un yeniden fetihlerinden once devletin 530'da yıllık 5.000.000
solidi
gelire sahip oldu?u, ancak onun yeniden fetihlerinden sonra 550'de yıllık gelirin 6.000.000
solidi
gelire yukseldi?i tahmin ediliyor.
[52]
Justinianus'un saltanatı boyunca, Do?u'nun ?ehirleri ve koyleri geli?ti, ancak
Antakya
iki deprem (526, 528) tarafından vuruldu ve Persler tarafından ya?malandı ve bo?altıldı (540). Justinianus ?ehri biraz daha kucuk bir olcekt yeniden in?a ettirdi.
[110]
Tum bu onlemlere ra?men, ?mparatorluk 6. yuzyıl boyunca bircok buyuk aksilik ya?adı. ?lki, 541'den 543'e kadar suren ve ?mparatorlu?un nufusunu yok ederek, muhtemelen bir emek kıtlı?ı ve ucretlerde bir artı? yaratan
vebaydı
.
[111]
?nsan gucu eksikli?i, 540'ların ba?larından sonra Bizans ordularındaki "barbarların" sayısında da onemli bir artı?a neden oldu.
[112]
?talya'daki uzayan sava? ve Persler ile yapılan sava?lar, ?mparatorlu?un kaynakları uzerinde a?ır bir yuk olu?turdu ve Justinianus, askeri oneme sahip yalnızca bir do?u rotasıyla sınırladı?ı hukumet tarafından i?letilen posta hizmetini kısıtladı?ı icin ele?tirildi.
[113]
530'larda, bircoklarına gore Tanrı Hristiyan Roma ?mparatorlu?u'nu terk etmi?tir. Havada zararlı dumanlar vardı ve Gune? hala gun ı?ı?ı sa?larken fazla ısı vermeyi ret ediyordu.
535-536'daki a?ırı hava olayları
, daha once kaydedilmemi? bir kıtlı?a yol acarak hem Avrupa'yı hem de Orta Do?u'yu etkiledi.
[114]
Bu olaylara, buyuk bir
volkanik patlamadan
kaynaklanan atmosferik bir toz ortusu neden olmu? olabilir.
[115]
[116]
Tarihci
Prokopius
,
Vandallar Sava?ı
uzerine calı?masında 536 uzerine "bu yıl icinde en korkunc alametler gercekle?ti. Cunku gune?, ı?ı?ını parlaklık olmadan yaydı ... ve gune? tutulmasındaki gune?e fazlasıyla benziyordu, cunku sactı?ı ı?ınlar net de?ildi." ?eklinde kayıt du?mu?tur.
[117]
[118]
Bu felaketlerin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte Rabaul kalderası,
?lopango Golu
,
Karakatau
veya yakın tarihli bir bulguya gore
?zlanda
'da bulunan volkanlardan ?upheleniliyor.
[114]
Yedi yıl sonra, 542'de,
Justinianus Veba Salgını
olarak bilinen ve 14. yuzyıl
Kara Olum
'den sonra ikinci sırada gelen, yıkıcı bir
Hıyarcıklı Veba
salgını on milyonlarca insanı oldurdu. Onceki 535-536 kıtlı?ından fiziksel olarak etkilenmeyen Justinianus ve sarayının uyeleri, Justinianus'un kendisi vebaya yakalanıp hayatta kalmasıyla etkilendi. On milyonlarca insanın oldu?une dair kanıtlar belirsiz oldu?undan, bu veba salgınının etkisi son zamanlarda tartı?malıdır.
[119]
[120]
551 Temmuz'unda Do?u Akdeniz, bir tsunamiyi tetikleyen
551 Beyrut depremi
ile sarsıldı. Antakya'dan ?skenderiye'ye kadar hissedilen sarsıntılarla birlikte, her iki olayın birle?ik olumleri muhtemelen 30.000'i a?tı.
[121]
Dante Alighieri
tarafından yazılan
?lahi Komedya
'nın
Paradiso
bolumunde, Canto (bolum) VI'da, I. Justinianus,
Merkur
kuresinde ikamet eden bir ruh olarak belirgin bir ?ekilde one cıkar. Merkur, eylemleri do?ru olan, ancak yine de un ve ?eref elde etmeyi amaclayanların ruhlarını
Cennet
'te tutar. Justinianus'un mirası uzerinde ayrıntılı olarak durulmu?tur ve Hristiyan inancının bir savunucusu ve Roma'yı tekrar ?mparatorluk yapan olarak tasvir edilmi?tir. Justinianus, kısmen gorevden ziyade ?ohret icin calı?ması yuzunden gururlu ba?arılarına ra?men yonetiminin adaletinin lekelendi?ini Tanrı'ya itiraf eder. Dorothy L. Sayers'a gore, bolumun giri?inde, "Cesare fuie son Iustiniano" ("Sezar bendim ve Justinian'ım"
[123]
), olumlu unvanı olumsuz ruhuyla celi?ir, "hayattaki ihti?am gecicidir, ancak zaferi sonsuz Tanrı'nın kaderine katkıda bulunur.".
[124]
Dante ayrıca, Roma ?mparatorlu?u'nun birle?ik ?talya'sının aksine, Ghibellines ve Guelphs arasında bolunmu? 14. yuzyıl ?talya'sının hizip siyasetini ele?tirmek icin Justinianus'u kullanır.
Justinianus, Robert Graves'in 1938 tarihli
Count Belisarius
adlı romanında onemli bir karakterdir. Kendi tarihsel mirasını yaratmaya ve surdurmeye takıntılı, kıskanc ve sinsi bir ?mparator olarak tasvir edilmi?tir.
Justinianus, L. Sprague de Camp tarafından 1939 zaman yolculu?u romanı
Lest Darkness Fall
'da bir karakter olarak gorunur.
Parıldayan Boynuz: Justinianus Sarayının Gizli Anıları
, 1958 yılında Pierson Dixon tarafından Justinianus'un saray hakkında yazılmı? bir romandır.
Justinianus bazen cizgi roman
Prince Valiant
'ta, genellikle ba? karakterin du?manı olarak gorunur.
Prokopius
, Justinianus'un hukumdarlı?ının tarihi icin birincil kaynak sa?lar, ancak Justinianus daha pragmatik ve daha az idealist hale geldi?inde (John W. Barker'ın Justinianus ve Daha Sonra Roma ?mparatorlu?u) onun fikri bir ihanet duygusuyla lekelenir. Justinianus'a ve imparatoricesi
Theodora
'ya kar?ı cok kırgındı.
[n. 2]
Kısmen gunumuze ula?an
Efesli ?oannes
'nın
Suryanice
vakayinamesi, daha sonraki vakayinameler icin bir kaynak olarak kullanılmı? ve bircok ek de?er ayrıntısına katkıda bulunmu?tur. Di?er kaynaklar
?oannis Malalas
,
Agathias
,
Lidyalı ?oannis
,
Menander Protektor
,
Chronicon Paschale
,
Evagrius Skolastikos
, Pseudo-Zacharias Rhetor,
Jordanes
,
Marcellinus Comes
ve
Victor Tunnunensis
'in kroniklerini icerir. Justinianus,
Ortodoks Hristiyanlar
tarafından bir
aziz
olarak kabul edilir ve ayrıca 14 Kasım'da bazı
Luter
kiliseleri tarafından anılır.
[n. 3]
- Do?u? Kilisesi
, Beytullahim 565 yılında Justinianus tarafından orijinal bazilikaya sadık kalınarak tekrar in?a edildi
- ^
Justinianus, 559'da Hunlara kar?ı bir sefer sırasında, zaten ya?lı bir adamken, sadece bir kez sava? meydanına cıktı. Bu giri?im buyuk olcude sembolikti ve hicbir sava? yapılmamasına ra?men, imparator daha sonra ba?kentte zaferle giri? yaptı. (Bakınız Browning, R.
Justinian and Theodora.
Londra 1971, 193.)
- ^
Prokopius,
Sava?lar
kitabında Justinianus'u ovup, ba?arılarını yuceltirken,
Anekdota
(sozde
Gizli Tarih
) du?manca kitabında Justinianus'un zalim, ru?vetci ve beceriksiz bir hukumdar olarak tasvir eder.
- ^
Amerika Ortodoks Kilisesi de dahil olmak uzere ce?itli Do?u Ortodoks Kiliselerinde, Justinianus ve imparatoricesi Theodora, olumunun yıldonumu olan 14 Kasım'da anılır. Bazı mezhepler,
Julyen takvimi
tarihini
Gregoryen takviminde
27 Kasım'a cevirir. Lutheran Kilisesi-Missouri Sinodu ve Lutheran Kilisesi-Kanada Azizleri Takvimi de 14 Kasım'da Justinianus'u anar.
- ^
J. B. Bury
(2008) [1889]
History of the Later Roman Empire from Arcadius to Irene
9 ?ubat 2022 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
II
. Cosimo, Inc.
1605204056
, p. 7.
- ^
J. F. Haldon,
Byzantium in the seventh century
(Cambridge, 2003), 17?19.
- ^
On the western Roman Empire, see now H. Borm,
Westrom
(Stuttgart 2013).
- ^
"History 303: Finances under Justinian"
. Tulane.edu. 9 Mart 2008 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 14 Kasım 2012
.
- ^
Evans, J. A. S.,
The Age of Justinian: the circumstances of imperial power
. pp. 93?94
- ^
John Henry Merryman and Rogelio Perez-Perdomo,
The Civil Law Tradition: An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America
, 3rd ed. (Stanford: Stanford University Press, 2007),
pp. 9?11
23 Ocak 2022 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
..
- ^
"
St. Justinian the Emperor
"
.
Orthodox Church in America
(?ngilizce). 1 Aralık 2017 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 25 Kasım 2017
.
- ^
For instance by
George Philip Baker
(
Justinian
, New York 1938), or in the
Outline of Great Books
series (
Justinian the Great
).
- ^
Kuzey Makedonya
'da
Uskup
yakınları
- ^
Britannica Concise Encyclopedia
, Encyclopædia Britannica, Inc., 2008,
1593394926
,
p. 1007.
9 ?ubat 2022 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
- ^
The Inheritance of Rome
, Chris Wickham, Penguin Books Ltd. 2009,
978-0-670-02098-0
(p. 90). Justinian referred to Latin as his native tongue in several of his laws. See Moorhead (1994), p. 18.
- ^
Michael Maas (2005).
The Cambridge Companion to the Age of Justinian
. Cambridge University Press.
ISBN
978-1139826877
. 26 Ekim 2021 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
- ^
Treadgold, Warren T. (1997). A history of the Byzantine state and society. Stanford University Press. p. 246.
978-0-8047-2630-6
. Retrieved 12 October 2010.
- ^
Barker, John W. (1966).
Justinian and the later Roman Empire
. University of Wisconsin Press. s. 75.
ISBN
978-0-299-03944-8
. 19 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 28 Kasım 2011
.
- ^
Robert Browning (2003).
Justinian and Theodora
. Gorgias Press.
ISBN
978-1593330538
.
[
olu/kırık ba?lantı
]
- ^
Shifting Genres in Late Antiquity, Hugh Elton, Geoffrey Greatrex, Ashgate Publishing, Ltd., 2015,
1472443500
,
p. 259.
23 ?ubat 2022 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
- ^
Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire, Andras Mocsy,
Routledge
, 2014,
1317754255
,
p. 350.
1 A?ustos 2017 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
- ^
Justinianus'un tam adının tek kayna?ı
Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus
(bazen
Flavius Anicius Iustinianus ' olarak adlandırılır), 521 yılına ait onun adını ta?ıyan Konsuler Diptik'te bulunur.
- ^
Sima M. Cirkovic (2004).
The Serbs
. Wiley.
ISBN
978-0631204718
. 9 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
- ^
Justiniana Prima Site of an early Byzantine city located 30 km south-west of Leskovci in Kosovo
. Grove's Dictionaries. 2006.
- ^
Byzantine Constantinople: Monuments, Topography and Everyday Life
. Brill. 2001.
ISBN
978-9004116252
. 9 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
- ^
a
b
c
d
e
f
g
Robert Browning. "Justinian I" in
Dictionary of the Middle Ages
, volume VII (1986).
- ^
Martindale,
PLRE
II 646
- ^
Cambridge Ancient History
p. 65
- ^
a
b
Chronicon Paschale
527
;
Gunah Cıkartıcı Theofanis
AM 6019
.
- ^
Moorhead (1994), pp. 21?22, with a reference to Procopius, Secret History 8.3.
- ^
Bu makam onursal bir unvan gibi gorunuyor; Justinianus'un herhangi bir askeri deneyime sahip oldu?una dair hicbir kanıt yoktur. Bakınız A.D. Lee, "The Empire at War", in Michael Maas (ed.),
The Cambridge Companion to the Age of Justinian
(Cambridge 2005), pp. 113?133 (pp. 113?114).
- ^
Bakınız Prokopius,
Gizli Tarih
, ch. 13.
- ^
M. Meier,
Justinian
, p. 57.
- ^
P. N. Ure,
Justinian and his age
, p. 200.
- ^
"DIR Justinian"
. Roman Emperors. 25 Temmuz 1998. 26 A?ustos 2000 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 14 Kasım 2012
.
- ^
Robert Browning,
Justinian and Theodora
(1987), 129; James Allan Evans,
The Empress Theodora: Partner of Justinian
(2002), 104
- ^
Theological treatises authored by Justinian can be found in Migne's
Patrologia Graeca
, Vol. 86.
- ^
Chronicon Paschale
566
;
Efesli ?oannes
III 5.13.
26 Aralık 2017 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.;
Gunah Cıkartıcı Theofanis
AM 6058
;
?oannis Malalas
18.1
27 Ekim 2021 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
..
- ^
Crowley, Roger (2011).
City of Fortune, How Venice Won and Lost a Naval Empire
. Londra: Faber & Faber Ltd. s. 109.
ISBN
978-0-571-24595-6
.
- ^
"S. P. Scott: The Civil Law"
. Constitution.org. 19 Haziran 2002. 11 Kasım 2001 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 14 Kasım 2012
.
- ^
Kunkel, W. (translated by J. M. Kelly)
An introduction to Roman legal and constitutional history
. Oxford, Clarendon Press, 1966; 168
- ^
Darrell P. Hammer (1957). "Russia and the Roman Law".
American Slavic and East European Review
. JSTOR.
16
(1): 1-13.
doi
:
10.2307/3001333
.
JSTOR
3001333
.
- ^
Garland (1999), pp. 16?17
- ^
Vasiliev (1952), p. I 192.
- ^
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 200
- ^
Diehl, Charles.
Theodora, Empress of Byzantium
((c) 1972 by Frederick Ungar Publishing, Inc., transl. by S.R. Rosenbaum from the original French
Theodora, Imperatice de Byzance
), 89.
- ^
Vasiliev (1958), p. 157.
- ^
For an account of Justinian's wars, see Moorhead (1994), pp. 22?24, 63?98, and 101?109.
- ^
Bakınız A. D. Lee, "The Empire at War", in Michael Maas (ed.),
The Cambridge Companion to the Age of Justinian
(Cambridge 2005), pp. 113?33 (pp. 113?114). For Justinian's own views, see the texts of
Codex Iustinianus
1.27.1 and
Novellae
8.10.2 and 30.11.2.
- ^
See Geoffrey Greatrex, "Byzantium and the East in the Sixth Century" in Michael Maas (ed.).
Age of Justinian
(2005), pp. 477?509.
- ^
a
b
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, p. 195.
- ^
Smith, Sidney (1954). "Events in Arabia in the 6th Century A.D.".
Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London
.
16
(3): 425-468.
doi
:
10.1017/S0041977X00086791
.
JSTOR
608617
.
- ^
Moorhead (1994), p. 68.
- ^
Moorhead (1994), p. 70.
- ^
Procopius. "II.XXVIII".
De Bello Vandalico
.
- ^
a
b
c
d
"Early Medieval and Byzantine Civilization: Constantine to Crusades"
. Tulane. 9 March 2008 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 215
- ^
Moorhead (1994), pp. 84?86.
- ^
Bu bolum icin bkz. Moorhead (1994), pp. 89 ff., Greatrex (2005), p. 488 ff., and especially H. Borm, "Der Perserkonig im Imperium Romanum", in
Chiron
36, 2006, pp. 299 ff.
- ^
a
b
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 229
- ^
Prokopius bu olaydan hem "Sava?lar" hem de "Gizli Tarih" kitaplarında bahseder, ancak bunun icin tamamen farklı iki acıklama yapar. Kanıt kısaca Moorhead'de tartı?ılmı?tır, Moorhead (1994), pp. 97?98.
- ^
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 235
- ^
Moorhead ((1994), p. 164) daha du?uk, Greatrex ((2005), p. 489) daha yuksek rakam verir.
- ^
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 251
- ^
J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 233
- ^
Mavor, William Fordyce (1 Mart 1802).
"Universal history, ancient and modern"
. 10 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2022
– Google Books vasıtasıyla.
- ^
Getika
, 303
- ^
Evans, James Allan (2011).
The Power Game in Byzantium : Antonina and the Empress Theodora
. Londra: Bloomsbury Publishing. ss. 205-206.
ISBN
978-1-4411-2040-3
.
OCLC
843198707
.
- ^
Bkz.Lee (2005), pp. 125 ff.
- ^
W. Pohl, "Justinian and the Barbarian Kingdoms", in Maas (2005), pp. 448?476; 472
- ^
Bkz.Haldon (2003), pp. 17?19.
- ^
Justinian tarafından yazılan incelemeler Migne'nin
Patrologia Graec
'sında bulunabilir., Vol. 86.
- ^
Cod.
, I., i. 5.
- ^
MPG
, lxxxvi. 1, p. 993.
- ^
Cod.
, I., i. 7.
- ^
Novellae
, cxxxi.
- ^
Mansi,
Concilia
, viii. 970B.
- ^
Novellae
, xlii.
- ^
cf.
Novellae
, cxxxi.
- ^
Cod.
, I., xi. 9 and 10.
- ^
Lindberg, David C. "The Beginnings of Western Science", p. 70
- ^
Francois Nau
, in
Revue de l'orient chretien
, ii., 1897, 482.
- ^
Procopius
,
Bellum Gothicum
, ii. 14;
Evagrius
,
Hist. eccl.
, iv. 20
- ^
Procopius, iv. 4; Evagrius, iv. 23.
- ^
Procopius, iv. 3; Evagrius, iv. 22.
- ^
Procopius,
Bellum Persicum
, i. 15.
- ^
Procopius,
De Aedificiis
, vi. 2.
- ^
Procopius,
Bellum Persicum
, i. 19.
- ^
DCB
, iii. 482
- ^
John of Ephesus,
Hist. eccl.
, iv. 5 sqq.
- ^
Procopius,
Bellum Persicum
, i. 20; Malalas, ed.
Niebuhr
,
Bonn
, 1831, pp. 433 sqq.
- ^
Cod.
, I., v. 12
- ^
Procopius,
Historia Arcana
, 28;
- ^
Nov.
, cxlvi., 8 February 553
- ^
Michael Maas (2005),
The Cambridge companion to the Age of Justinian
, Cambridge University Press, ss. 16-,
ISBN
978-0-521-81746-2
, 11 Mayıs 2013 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
, eri?im tarihi: 18 A?ustos 2010
- ^
Cod.
, I., v. 12.
- ^
F. Nau, in
Revue de l'orient
, ii., 1897, p. 481.
- ^
Bkz. Procopius,
Binalar
.
- ^
The Christian Empire: 313-476
- ^
Vasiliev (1952), p. 189
- ^
Bardill, Jonathan (2017).
"The Date, Dedication, and Design of Sts. Sergius and Bacchus in Constantinople"
.
Journal of Late Antiquity
(?ngilizce).
10
(1): 62-130.
doi
:
10.1353/jla.2017.0003
.
ISSN
1942-1273
. 23 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2022
.
- ^
Brian Croke, "Justinian's Constantinople", in Michael Maas (ed.),
The Cambridge Companion to the Age of Justinian
(Cambridge 2005), pp. 60?86 (p. 66)
- ^
Bkz. Croke (2005), pp. 364 ff., and Moorhead (1994).
- ^
551'deki korkunc bir depremin ardından Beyrut'taki okul Sidon'a ta?ındı ve bu tarihten sonra hicbir onemi kalmadı. (Vasiliev (1952), p. 147)
- ^
John F. Haldon, "Economy and Administration", in Michael Maas (ed.),
The Cambridge Companion to the Age of Justinian
(Cambridge 2005), pp. 28?59 (p. 35)
- ^
John Moorhead,
Justinian
(London/New York 1994), p. 57
- ^
Peter Brown,
The World of Late Antiquity
(Londra 1971), pp. 157?158
- ^
Vasiliev (1952), p. 167
- ^
See Moorhead (1994), p. 167; Procopius,
Wars
, 8.17.1?8
- ^
"Justinian's Gold Mines ? Mining Technology | TechnoMine"
. Technology.infomine.com. 3 Aralık 2008. 2 Mart 2009 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 14 Kasım 2012
.
- ^
Haldon (2005), p. 50
- ^
Brown (1971), p. 157
- ^
Kenneth G. Holum, "The Classical City in the Sixth Century", in Michael Maas (ed.),
Age of Justinian
(2005), pp. 99?100
- ^
Moorhead (1994), pp. 100?101
- ^
John L. Teall, "The Barbarians in Justinian's Armies", in
Speculum
, vol. 40, No. 2, 1965, 294?322. Justinianus komutasındaki Bizans ordusunun toplam gucunun 150.000 ki?i oldu?u tahmin edilir. (J. Norwich,
Byzantium: The Early Centuries
, 259).
- ^
Brown (1971), p. 158; Moorhead (1994), p. 101
- ^
a
b
Gibbons, Ann (15 Kasım 2018). "Why 536 was 'the worst year to be alive
'
".
Science
.
doi
:
10.1126/science.aaw0632
.
- ^
Larsen, L. B.; Vinther, B. M.; Briffa, K. R.; Melvin, T. M.; Clausen, H. B.; Jones, P. D.; Siggaard-Andersen, M.-L.; Hammer, C. U.; Eronen, M.; Grudd, H.; Gunnarson, B. E.; Hantemirov, R. M.; Naurzbaev, M. M.; Nicolussi, K. (2008).
"New ice core evidence for a volcanic cause of the A.D. 536 dust veil"
.
Geophys. Res. Lett
.
35
(4): L04708.
Bibcode
:
2008GeoRL..3504708L
.
doi
:
10.1029/2007GL032450
. 6 Haziran 2011 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2022
.
- ^
Than, Ker (3 Ocak 2009).
"Slam dunks from space led to hazy shade of winter"
.
New Scientist
.
201
(2689): 9.
Bibcode
:
2009NewSc.201....9P
.
doi
:
10.1016/S0262-4079(09)60069-5
.
- ^
Procopius; Dewing, Henry Bronson, trans. (1916).
Procopius
. 2: History of the [Vandalic] Wars, Books III and IV. Londra, ?ngiltere: William Heinemann. s. 329.
ISBN
978-0-674-99054-8
. 10 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2022
.
- ^
Ochoa, George; Jennifer Hoffman; Tina Tin (2005).
Climate: the force that shapes our world and the future of life on earth
. Emmaus, PA: Rodale.
ISBN
978-1-59486-288-5
.
- ^
Mordechai, Lee; Eisenberg, Merle; Newfield, Timothy P.; Izdebski, Adam; Kay, Janet E.; Poinar, Hendrik (27 Kasım 2019).
"The Justinianic Plague: An inconsequential pandemic?"
.
Proceedings of the National Academy of Sciences
(?ngilizce).
116
(51): 25546-25554.
doi
:
10.1073/pnas.1903797116
.
ISSN
0027-8424
.
PMC
6926030
$2
.
PMID
31792176
.
- ^
Mordechai, Lee; Eisenberg, Merle (1 A?ustos 2019). "Rejecting Catastrophe: The Case of the Justinianic Plague".
Past & Present
(?ngilizce).
244
(1): 3-50.
doi
:
10.1093/pastj/gtz009
.
ISSN
0031-2746
.
- ^
Sbeinati, M. R.; Darawcheh, R.; Mouty, M. (25 Aralık 2005).
"The historical earthquakes of Syria: an analysis of large and moderate earthquakes from 1365 B.C. to 1900 A.D."
Annals of Geophysics
(?ngilizce).
48
(3).
doi
:
10.4401/ag-3206
.
ISSN
2037-416X
. 20 Ocak 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2022
.
- ^
Yuri Marano (2012).
"Discussion: Porphyry head of emperor ('Justinian'). From Constantinople (now in Venice). Early sixth century"
.
Last Statues of Antiquity (LSA Database), University of Oxford
. 24 Mayıs 2018 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
Paradiso
, Canto VI verse 10
- ^
Dorothy L. Sayers, Paradiso, notes on Canto VI.
- Barker, John W. (1966).
Justinian and the Later Roman Empire
. Madison: University of Wisconsin Press.
ISBN
978-0299039448
. 24 Haziran 2016 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
- Ostrogorsky, George
(1956).
History of the Byzantine State
. Oxford: Basil Blackwell. 25 Temmuz 2020 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
- Bury, J. B.
(1958).
History of the later Roman Empire
.
2
. New York (reprint).
- Meyendorff, John
(1989).
Imperial unity and Christian divisions: The Church 450?680 A.D.
The Church in history.
2
. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press.
ISBN
978-0-88-141056-3
. 14 Mayıs 2019 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
- Cameron, Averil, (Ed.) (2000). "Justinian Era".
The Cambridge Ancient History
(Second bas.). Cambridge.
14
.
- Cumberland Jacobsen, Torsten (2009).
The Gothic War
. Westholme.
- Dixon, Pierson
(1958).
The Glittering Horn: Secret Memoirs of the Court of Justinian
.
- Evans, James Allan (2005).
The Emperor Justinian and the Byzantine Empire
. Westport, CT: Greenwood Press.
ISBN
978-0-313-32582-3
.
- Garland, Lynda (1999).
Byzantine empresses: women and power in Byzantium, AD 527?1204
. Londra: Routledge.
- Maas, Michael, (Ed.) (2005).
The Cambridge Companion to the Age of Justinian
. Cambridge.
- Martindale, J.R.
, (Ed.) (1980).
"Fl. Petrus Sabbatius Iustinianus"
.
Prosopography of the Later Roman Empire
.
II
. ss. 645-648.
- Meier, Mischa (2003).
Das andere Zeitalter Justinians. Kontingenz Erfahrung und Kontingenzbewaltigung im 6. Jahrhundert n. Chr
(Almanca). Gottingen.
- Meier, Mischa (2004).
Justinian. Herrschaft, Reich, und Religion
(Almanca). Munich.
- Moorhead, John (1994).
Justinian
. Londra.
- Rosen, William (2007).
Justinian's Flea: Plague, Empire, and the Birth of Europe
. Viking Adult.
ISBN
978-0-670-03855-8
.
- Rubin, Berthold (1960).
Das Zeitalter Iustinians
. Berlin.
? German standard work; partially obsolete, but still useful.
- Sarris, Peter (2006).
Economy and society in the age of Justinian
. Cambridge.
- Ure, PN (1951).
Justinian and his Age
. Penguin, Harmondsworth.
- Vasiliev, A. A.
(1952).
History of the Byzantine Empire
(Second bas.). Madison.
- Sidney Dean;
Duncan B. Campbell
; Ian Hughes; Ross Cowan; Raffaele D'Amato; Christopher Lillington-Martin, (Ed.) (Jun?Jul 2010). "Justinian's fireman: Belisarius and the Byzantine empire".
Ancient Warfare
.
IV
(3).
- Turlej, Stanisław (2016).
Justiniana Prima: An Underestimated Aspect of Justinian's Church Policy
. Krakow: Jagiellonian University Press.
ISBN
978-8323395560
. 23 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 9 ?ubat 2022
.
|
Wikimedia Commons'ta
I. Justinianus
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
|
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
|
|
---|
Principatus
MO 27-MS 235
| |
---|
Kriz
235-284
| |
---|
Dominatus
284-395
| |
---|
Batı Roma
395-476
| |
---|
Bizans
395-1204
| |
---|
?znik
1204-1261
| |
---|
Bizans
1261-1453
| |
---|
- E?ik
yazılanlar gaspcı ya da ortak imparatordur.
- *
Herakleios
doneminden itibaren Grekce resmi dil olmu?, bu tarihten itibaren imparatorların Latince yerine Grekce adları yazılmı?tır.
|