I. Valentinianus

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Valentinianus
65. Roma ?mparatoru
Hukum suresi 26 ?ubat - 28 Mart 364 (tek ba?ına)
26 Mart 364 - 17 Kasım 375 ( do?unun imparatoru karde?i Valens ile birlikte batının imparatoru olarak)
Once gelen Jovian
Sonra gelen Valens , Gratianus ve II. Valentinianus
Do?um 321
Cibalae , Pannonia
Olum 17 Kasım 375
Brigetio, Pannonia (Sz?ny, gunumuz Macaristan )
E?(ler)i Marina Severa
Justina
Cocuk(lar)ı
Tam adı
Flavius Valentinianus
Hanedan Valentinianus Hanedanı
Babası Ya?lı Gratianus

Flavius Valentinianus (321 - 17 Kasım 375), 364 yılından olumune kadar Roma ?mparatoruydu . Kendisinden genellikle son buyuk Batı ?mparatoru olarak bahsedilir. Ba?arılı bir general olan Ya?lı Gratianus 'un o?lu olarak dunyaya gelmi?tir.

Ya?amı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Valentinianus, Julianus ve Jovian donemlerinde subaydı ve imparatorluk kademelerinde yukarılara yukselmi?ti. Sa?lam yapısı ve dikkat ceken gorunumuyle buyuk cesaret ve askeri yetene?e sahipti. Jovian'ın olumunden sonra 26 ?ubat 364'te Bitinya 'da Nicaea'da (bugunku ?znik ) kırk dort ya?ında ordudaki subaylar tarafından imparator secildi. Valentinianus kısa bir sure sonra karde?i Valens 'i de imparator yaptı.

?ki karde? yukarı Moesia 'da Ni? ?ehrinde imparatorlu?u payla?tılar. Batı Roma imparatoru olarak Valentinius ?talya , ?llirya , Hispania , Galya , Buyuk Britanya ve Afrika 'yı aldı. Valens ise Balkan yarımadasının do?usunu, Yunanistan , Mısır , Suriye ve Anadolu 'yu aldı. Cok gecmeden Julianus'un soyundan Procopius 'un ayaklanmasıyla kar?ı kar?ıya kaldılar. Valens 366'da Procopius'un ordusunu Lidya 'da yenilgiye u?rattı ve Procopius hemen idam edildi.

Valentinianus'un kısa sureli hukumdarlı?ı sırasında Afrika, Almanya ve Britanya'da sava?lar vardı. Roma barbarlarla, ozellikle de Burgundiler ve Saksonlar ile catı?ma icindeydi.

Valentinianus'un ba?lıca calı?ması sınırların korunmasıydı. Ba?langıcta Milano kuzey ?talya'nın meselelerini cozmek icin secti?i karargahtı. Ertesi yıl (365) Valentinianus Alamanlara kar?ı generallerinin seferlerini idare etmek icin once Paris sonra da Reims 'teydi. Jovian'ın yenilgiye u?rattı?ı Alamanlar Ren 'in oteki yakasına cekilmi?lerdi. Ancak 367'nin sonlarından aniden Ren'i gecip Moguntiacum ( Mainz )'a saldırdılar ve ?ehri ya?maladılar. Valentinianus, Solicinum'da buyuk bir orduyla Alamanlara saldırdı ve buyuk bir katliam yaparak yendi. Ancak kendi de buyuk kayıplar verdi?i icin ba?arısının arkasını getirmedi.

Daha sonra 374'te Valentinianus, Alamanlar'ın kralı Macrianus ile barı? yaptı ve o noktadan sonra Macrianus gercek anlamda Romalıların dostu oldu. Sonraki uc yılı Valentinianus Ren sınırının savunmasını duzenlemek icin karargah olarak secti?i Trier 'de gecirdi ve sayısız miktarda kalenin in?asını bizzat idare etti.

Doneminde Galya kıyıları Sakson korsanların saldırılarına u?ruyordu. Piktler ve ?skoclarla i? birli?i yapan korsanlar Antoninus Duvarından Kent kıyılarına kadar Britanya'yı yakıp yıkmı?lardı. 368 yılında istilacıları puskurtmek icin Kont Theodosius gonderildi ve ba?arı sa?landı. Ardından adada imparatorun onuruna Valentia adında yeni bir eyalet kuruldu.

Afrika'da Firmus askeri vali Comes Romanus'un zalimli?i ve zorbalı?ından caresiz du?mu? koylulerin deste?iyle isyan cıkardı. Yine Theodosius ufak caplı bir gazi ordusuyla Afrika'ya gonderildi. Firmus esir du?memek icin intihar etti.

374'te bugunku Moravya ve Slovakya 'nın oldu?u bolgedeki bir Germen kabilesi Quadi kendi toprakları kabul ettikleri Tuna 'nın kuzeyindeki Roma kalelerinden rahatsız oldular ve kralları Gabinius'un haince oldurulmesiyle iyice cileden cıktılar ve nehrini oteki yakasına gecerek Panonya eyaletini yakıp yıktılar. ?mparator 375'in Nisan ayında guclu bir ordu ile ?lliryum'a girdi. Ancak Quadi elcileriyle yapılan bir resmi goru?mede ofkeli bir ?ekilde ba?ırırken kafatasındaki damarlarda bir catlama oldu. Bu yara 17 Kasım 375'te olumune yol actı.

?tibarı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

A.H.M. Jones'un yazdı?ına gore "Valentinianus sert ve gaddar olmasının yanında kendi gorgusuz oldu?u gibi gorgulu ki?ilere de du?man oldu?unu anlatır. ?yi giyimlilerden, e?itimlilerden, zenginlerden ve iyi ?artlarda do?mu? olanlardan nefret ederdi. Ancak yetenekli bir asker ve vicdan sahibi bir yoneticiydi. Kendi babasının da geldi?i alt sınıflarının refahına ilgi gosterirdi. Ne yazık ki, iyi niyetli giri?imleri secti?i yanlı? bakanlar ve tum kanıtlara ra?men onların erdemine olan inatcı inancı yuzunden co?u zaman bo?a giderdi." [1]

Valentinianus Hristiyandı ancak tum tebaasına dini ozgurluk tanırdı.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ A.H.M. Jones, The Later Roman Empire, 284-602: A Social, Economic and Administrative Survey (Baltimore: Johns Hopkins University, 1986), p. 139.
Resmi unvanlar
Once gelen:
Jovian

Roma ?mparatoru

364?375
Sonra gelen:
Valens , II. Valentinianus ve Gratianus