Die
Twaide Waareldkriech
waas fon
1939
bit tou
1945
. Et wad die
twaide
naamd, wil et die twaide Kriech waas, wier Lounde fon bienaist alle Kontinente in meemoaked haabe. Et is die eensige Kriech wierbie sowail Atom- as uk biologiske un chemiske Woapen (
ABC-Woapen
) bruukt wuuden sunt.
Twaide Waareldkriech
|
|
Koarte fon Europa. Do allierde sunt Grain, do Zentralen sunt Jeel.
|
Datum
|
1939
-
1945
|
Steede
|
Ganse Waareld
|
Machtsferhooldenge
|
Wichtichste Allierde
|
|
Soldaten stierwen: 17 miljoen
|
Zentralen
|
|
Soldaten stierwen: 8 miljoen
|
In dan 2. Waareldkriech stuurwen uungefeer 55 Millione Moanskene. 6 Millione Juden sunt bie dan
Holocaust
dood moaked wuuden, fon
Adolf Hitler
initierd un fon
Heinrich Himmler
organisierd wuuden.
Atter dan
Eerste Waareldkriech
doarste Duutsklound atter dan Versailles Ferdraach neen groote Armee haabe. Uk waas dat Duutske Riek fon foar dan Eerste Waareldkriech litjer moaked wuuden. In Duutsklound spielde dan Nationoalsozialismus ne immer grattere Rulle, wat in 1933 mad dat Benaamen fon
Adolf Hitler
toun Riekskoansler ne Hoochtepunkt foont. Hitler wuul do oolde Gebiete wieruume haabe un in 1935 trat dat Saargebiet bie in dat naie duutske Riek, in 1936 is dat demilitarisierde
Rhienlound
wier Duutsk wuuden.
Aastriek
(truch dan
Anschluss
) un dat
Sudetenlound
keemen in 1938 uk bie Duutsklound.
Ap n 1. September 1939 begon die Twaide Waareldkriech, mad dan Oungriep fon
Nazi Duutsklound
ap
Polen
. Ju Kriechtaktik ju der bruukt wuude in Polen wad ?
Blitzkrieg
“ naamd.
So as
Frankriek
un
Groot-Britannien
al foar dan Oungriep juun Polen woarschaud hieden, ferkloorden do Duutsklound dan Kriech ap n 3. September 1939. An de Waastfront bleeuw dat bit tou 10. Moai 1940 stil, man dan griep Duutsklound do neutroale Stoaten do
Niederlounde
,
Belgien
un
Luxembuurich
oun. Deeratter wad Frankriek oungriepen. Ap n 25. Juni 1940 keem et tou n Woapenstilstoand twiske Frankriek un Nazi-Duutsklound.
Atter dat Noude wai fangen do Duutske ap n 9. April 1940 oun mad
Operation Weserubung
uum
Norwegen
un
Danemark
oun tou griepen.
In dat Aaste waas die Kriech in Ruslound. Do duutske Truppen hieden in 1941 un 1942 fuul Arfoulch haiwed, man ju
Slacht uum Stalingrad
waas dan Weendepunkt foar do Duutske in dan Twaide Waareldkriech.
Am 6. Juni 1944 loundje do Allierden in ju
Normandie
, die Dai wad uk
D-Day
naamd. D-Day is die grootste Invasion in ju Geschichte fon do Moanskene, 6.700 Schiepe un moor as 13.000 Luftfoartjuuge wieren deeroun bedeeligd.
Ap n 2. Moai 1945 won die Roode Armee ju
Slacht uum Berlin
, man Adolf Hitler waas al an dan 30. April stuurwen. Buppebefeelhaaber fon ju duutske Kriechsmarine
Karl Donitz
wad die naie Riekskoansler. Sien Atterfoulger,
Hans-Georg von Friedeburg
, teekent ju Kaputalation fon die duutske Armee in dat Noud-Waaste ap n 4. Moai 1945. Generaloberst
Alfred Jodl
teekent ne Kapulitation fon aal do duutske Truppen ap n 6. Moai 1945.
Ap n 7. Juli 1937 fang die twaide Japanisk-Chineeske Kriech oun. Ap n 7. Dezember 1941 greep Japan do
Fereende Stoaten fon Amerikoa
in
Pearl Harbor
oun, wat jalt as die Begin fon dan Twaide Waareldkriech in ju Pazifik. Uur Lounde, do der bedeeligd wieren, wieren
Groot-Britannien
,
Australien
, do
Niederlounde
un
Naiseelound
.
In dan Pazifikkriech waas ju
Slacht uum Midway
dan Weendepunkt.
Atter die Kapitulation fon Nazi-Duutsklound in Moai 1945 wuulen do Amerikoaner dan Kriech in Asien fluks winne. Fon ju uur Siede kuud ju Sowjetunion Japan oungriepe.
Do japaniske Staade wieren n Bietsken bombardierd wuuden fon amerikoanske Bommendreegere, man Japan had nit kapitulierje wuuld. Uum Japan tou Kapitulation tou twingen, sunner groote Ferluste, antscheede do Amerikoaner sik foar n nai Woapen: ju Atombombe. Ap n 6. August fal ju eerste Atomboom,
Little Boy
, ap
Hiroshima
. N poar Deege leeter fal ju twaide Bombe,
Fat Man
, ap
Nagasaki
. Ap n 2. September 1945 wuude ap dat US-Schlachtschip Missouri in ju Sagami-Bucht die Pazifikkriech un deermad uk die Twaide Waareldkriech mad unnerteekenjen fon ju japaniske Kapitulationsuurkunde be-eended.