Fondi Monetar Nderkombetar
| Shkurtesa
| FMN
|
|---|
| Formuar me
| 27 dhjetor 1945
; 78 vite me pare
(
1945-12-27
)
|
|---|
| Lloji
| Institucioni financiar nderkombetar
|
|---|
| Qellimi
| Promovone bashkepunimin monetar nderkombetar, lehtesone tregtine nderkombetare, nxisn rritje te qendrueshme ekonomike, zvogeloni varferine ne te gjithe boten, vendose burimet ne dispozicion te anetareve qe perjetojne veshtiresi te bilancit te pagesave, parandalone dhe ndihmone ne rimekembjen nga krizat financiare nderkombetare
|
|---|
| Selia
| Washington, D.C.
, U.S.
|
|---|
| Koordinatat
| 38°53′56″N
77°2′39″W
/
38.89889°N 77.04417°W
/
38.89889; -77.04417
|
|---|
Rajoni
| Boteror
|
|---|
Anetaresia
| 190 shtete
[1]
|
|---|
Gjuha zyrtare
| Anglisht
[2]
|
|---|
Drejtor menaxhues
| Kristalina Georgieva
|
|---|
Kryekonomist
| Gita Gopinath
[3]
|
|---|
Organi
| Bordi i Guvernatoreve
|
|---|
Organizata ame
| 
OKB
[4]
[5]
|
|---|
Stafi
| 2.400
|
|---|
| Faqja ne internet
| IMF.org
|
|---|
Selia
e FMN-se
Fondi Monetar Nderkombetar
(
FMN
;
anglisht
International Monetary Fund, IMF
) eshte nje organizate nderkombetare e 184 vendeve me seli ne
Uashington
te
Shteteve te Bashkuara te Amerikes
. Qellimi primare i themelimit te fondit monetare nderkometare ka qene qe te krijohet nje bashkepunim monetare mes vendeve, stabilitet monetar ne kembim dhe marrveshje te rregullta te kembimit monetare per te shpejtuar rritjen ekonomike, per te ngritur nivelin e punesimit dmth zvoglimin e nivelit te papunesise dhe per te krijuar asistence te perkoheshme te shteteve te varfera per te balancuar sistemin pagesore.
Qe nga themelimi i vet FMN gjithnje eshte permbajtur ne qellimin e themelimit por teknikat e veprimit dhe menyrat e reagimit ndaj problemeve te shteteve te ndyshme si dhe numri i shteteve pjesmarrese gjat viteve kan ndyshuar.
Puna e FMN-se eshte e tre llojeve te ndryshme. Mbikqyrja perfshin monitorimin e zhvillimeve financiare dhe ekonomike, ne dhenien e keshillave mbi politikat e ndjekura qe synojne te shmangin krizat ekonomike. FMN ?ja gjithashtu u huazon para vendeve me veshtiresi ne balancen e pagesave, per tu dhene financim te perkohshem dhe suport ne korigjimin e problemeve; huate per vende me te ardhura te uleta jepen per te reduktuar varferine.Se treti, FMN-ja u jep vendeve asistence teknike dhe trajnim ne fushat e saj te ekspertizes. Gjithashtu, per te mbeshtetur keto tre aktivitete, FMN-ja punon ne kerkime ekonomike dhe statistike.
Vitet e fundit, ne kuader te perpjekjeve per te forcuar sistemin financiar nderkombetar dhe per te rritur efektivitetin ne parandalimin dhe zgjidhjen e krizave, FMN-ja ka aplikuar mbikqyrjen dhe asistencen teknike ne zhvillimin e standarteve dhe kodeve te praktikes ne fushat e saj te pergjegjesise, dhe ne forcimin e sektoreve financiare.
FMN-ja luan gjithashtu nje rol te rendesishem ne luften kunder pastrimit te parave dhe terrorizmit.
Per te promovuar stabilitetin ekonomik global nepermjet kooperimeve multilateral, FMN-se i eshte dhene nje mandat per te mbikqyrur sistemin monetar nderkombetar dhe per te monitoruar politikat ekonomike dhe financiare te 185 vendeve anetare. Mbikqyrja e FMN-se ofron vleresim te specializuar te zhvillimeve ekonomike dhe financiare globale dhe rajonale . Ajo jep keshilla rreth rreziqeve qe i kanosen stabilitetit dhe rritjes ekonomike. Ne kete menyre FMN-ja ndihmon sistemin monetar nderkombetar qe ti sherbeje qellimit te tij primar duke dhene nje kornize qe lehteson shkembimin e te mirave, sherbimeve dhe kapitalit ndermjet vendeve dhe te mbaje nje rritje ekonomike te mire.
Ne ekonomine e sotme globale, ku politikat ekonomike dhe financiare te nje vendi mund te ndikojne ne shume vende te tjera, bashkepunimi nderkombetar ne shkalle globale per te monitoruar dhe influencuar zhvillimet ekonomike eshte e domosdoshme. Me pjesmarrjen pothuajse universale te 180 vendeve, mbikqyrja e FMN perben mekanizmin e duhur per kete bashkepunim. Mbikqyrja efektive ndihmon ne nje sistem monetar nderkombetar te qendrueshem dhe ben te mundur nje rritje ekonomike te qendrueshme me ane te proceseve bashke-perforcues qe vijojne: mbikqyrja shume-paleshe, ose veshtrimi i ekonomise boterore ne teresi; dhe mbikqyrja dy-paleshe e cila perfshin keshillime per politikat e cdo anetari individual per te promovuar stabilitet te jashtem dhe te brendshem (duke perfshire edhe rritjen); analizen e efekteve ekonomike nga nje vend ne tjetrin dhe eksperiencen e 180 vendeve anetare.
Mbikqyrja, ne formen qe ka sot, u vendos nga Artikulli IV i Artikujve te Marreveshjes te FMN ne saje te rishikimit qe iu be ne fundin e viteve 70 pas deshtimit te sistemit te kurseve te kembimit fikse Bretton Woods. Sipas Artikullit IV, vendet anetare marrin persiper te bashkepunojne me FMN-ne dhe me njeri-tjetrin per te promovuar stabilitetin e sistemit global te kurseve te kembimit. Ne vecanti, ata duhet ti permbahen ne berjen e politikave te tyre ekonomike te brendshme dhe te jashtme, nje kodi sjelljeje te caktuar. FMN-ja ka per detyre te: (i) monitoroje sistemin monetar nderkombetar per te siguruar operimin e tij efektiv, dhe (ii) te sigurohet qe politikat e cdo vendi anetar i permbahen detyrimeve. Per tu siguruar qe mbikqyrja te zhvillohet dhe te mbetet efektive ne ekonomine e globalizuar te shekullit 21, FMN-ja po implementon nje Strategji Afat-Mesme.
Ne qershor 2007, korniza e politikave mbikqyrese pati nje ndryshim themelor, te parin qe nga 1970, me ane te Vendimit mbi Mbikqyrjen Dy-paleshe te Politikave te Anetareve, i cili edhe kodifikoi praktikat me te mira. Detajet kryesore te Vendimit jane qe ai qarteson qe:
- mbikqyrja e nje vendi duhet te fokusohet ne konstatimin nese politikat e vendit promovojne stabilitetin e jashtem. Kjo do te thote qe mbikqyrja duhet te fokusohet kryesisht ne kurset e shkembimit valutor, ne politikat monetare, fiskale dhe financiare dhe ne identifikimin e rreziqeve dhe pikave te dobta;
- cfare eshte dhe nuk eshte e pranueshme per komunitetin nderkombetar ne faktin se si vendet aplikojne politikat e kurseve te kembimit; dhe
- qe mbikqyrja eshte nje proces bashkepunues midis Fondit dhe anetareve te tij, qe merr parasysh rrethanat specifike te vendeve dhe qe ka perpektive shume-paleshe dhe afat-mesme.
Cilesia e analizes se FMN-se permiresohet ne menyre konstante, per te siguruar qe FMN-ja ti ofroje keshillat me te mira anetareve te saj. Ne kuader te Vendimit te Mbikqyrjes, nje prioritet eshte permiresimi i vleresimeve te kurseve te kembimit. Gjithashtu, edhe problemet e sektorit financiar po mbulohen mire nga mbikqyrja e FMN-se me ane te mjeteve analitike per te integruar sektorin financiar dhe tregjet e kapitalit ne nje kuader te vetem makroekonomik.
Per shkak se mbikqyrja duhet te evoloje bashke me ekonomine globale, FMN-ja i rishikon here pas here politikat dhe praktikat e saj ne keto fusha.
Zakonisht, cdo vit, ekonomistet e FMN vizitojne vendin anetar per te mbledhur informacion dhe per te diskutuar me zyrtaret qeveritare dhe te bankes qendrore dhe shpesh edhe me organizata jo-qeveritare. Me pas misioni i dergon nje raport Bordit Ekzekutiv te FMN-se per diskutim, pikpamjet e te cilit do ti percillen autoriteteve te vendit.
Ne vitet e fundit, transparenca e mbikqyrjes eshte rritur. 90% e vendeve anetare pranojne publikimin e nje Artikulli Informativ Publik, i cili permbledh pikpamjet e stafit dhe Bordit te Fondit, dhe shpesh edhe ne publikimin e vete raportit te stafit.
FMN vazhdimisht rishikon tendencat globale dhe rajonale. Instrumentet kyc per mbikqyrjen globale dhe lokale jane dy publikimet gjysem-vjecare, Veshtrim ne Ekonomine Boterore dhe Raporti i Stabilitetit Financiar Global, i pari i fokusuar ne ekonomine boterore ne teresi dhe i fundit ne sektorin financiar dhe ne tregjet e kapitalit.Per te permiresuar me tej mbikqyrjen lokale,po implementohet nje pakete masash qe perfshijne ndryshime organizative, kerkime dhe diskutime te politikave.Ne vecanti, Raporte mbi Ekonomine Rajonale po publikohen cdo vit apo cdo gjashte muaj per kater rajone te medha.
- Nje nga pergjegjesite kryesore te FMN-se eshte tu jape hua vendeve me probleme ne bilancin e pagesave. Kjo asistence financiare i mundeson vendeve te rindertojne rezervat e tyre nderkombetare; te stabilizojne valutat e tyre. Te vazhdojne te paguajne per importet e tyre dhe te perterijne kushtet per rritje te mire ekonomike. Ndryshe nga bankat, FMN-ja nuk jep hua per projekte specifike.
Volumi i huadhenieve te FMN eshte luhatur shume gjate kohes. Kriza e naftes me 1970 dhe kriza e borxheve me 1980 u karakterizuan te dyja nga rritje e theksuar e huadhenieve nga ana e FMN. Me 1990, procesi i tranzicionit ne Evropen Qendrore dhe Lindore dhe krizat e tregjeve ekonomike cuan ne shtimin e metejshem te kerkeses per burime nga FMN-ja te cilat, ne pjesen me te madhe jane shlyer pasi u permiresuan kushtet.
Me kerkese nga nje vend anetar, huaja nga FMN jepet nen nje “rregullim” qe specifikon politikat dhe masat qe vendi ka pranuar te ndermarre per te regulluar problemet e tij te bilancit te pagesave. Programi ekonomik formulohet nga vendi nen konsulten e FMN-se dhe i paraqitet Bordit Drejtues te Fondit me ane te nje “Letre te Qellimeve”. Pasi aprovohet nga Bordi, huaja jepet pjese, ne baze te zbatimit te programit.
Asistenca teknike e FMN-se mbeshtet zhvillimin e resurseve produktive te vendeve anetare duke i ndihmuar ato te menaxhojne ne menyre efektive politikat e tyre ekonomike dhe financiare. FMN i ndihmon keto vende te forcojne kapacitetin e tyre me ane te burimeve njerezore dhe insitucionale, dhe te zhvillojne politika te sakta makroekonomike, financiare dhe strukturale.
Asistenca teknike eshte nje nga perfitimet e anetaresimit ne FMN. Zakonisht jepet falas per cdo vend anetar qe e kerkon. Rreth 90% e asistences teknike te FMN shkon per vendet me te ardhura te ulta ose mesatare. Vendet e sapo dala nga konfliktet jane gjithashtu perfituese. Pervec perfitimeve te menjehershme nga vendet, asistenca teknike ndihmon stabilitetin ekonomik global, duke ndihmuar vende individuale te minimizojne dobesite e tyre ekonomike. Me tej, asistenca teknike qe i jepet vendeve me industrializim te zhvilluar apo ne zhvillim ne fusha te caktuara te rendesishme, e mban FMN-ne ne korrent me inovacionet dhe rreziqet qe i kanosen ekonomise nderkombetare.
Integrimi i asistences teknike me mbikqyrjen dhe huadhenien
[
Redakto
|
Redakto nepermjet kodit
]
Asistenca teknike ndihmon ne efektivitetin e programeve te mbikqyrjes dhe huadhenies te FMN, dhe eshte nje zgjatim i rendesishem i ketyre dy funksioneve kryesore. Asistenca teknike e specializuar nga ana e FMN-se ndihmon ne rritjen e kapacitetit te vendeve ne berjen e politikave efektive, duke perfshire suportin per mbikqyrjen dhe huadhenien. Nga ana tjeter, mbikqyrja dhe huadhenia rezulton ne politika dhe eksperienca qe e informojne dhe e forcojne me teper asistencen teknike te FMN sipas teknikave me te mira nderkombetare. Duke pare keto lidhje, arritja e nje integrimi me te madh midis asistences teknike, mbikqyrjes dhe operacioneve te huadhenies eshte nje prioritet kyc per FMN.
FMN ofron asistence teknike ne fushat e saj kryesore te ekspertizes: ne politikat makroekonomike, ne politikat e taksimit dhe administrimin e te ardhurave nga tatimet, ne menaxhimin e shpenzimeve, ne politikat monetare, ne sistemin e kurseve te kembimit dhe ne statistikat financiare dhe makroekonomike. Ne vecanti, perpjekjet e viteve te fundit ne forcimin e sistemit financiar nderkombetar kane shtuar kerkesen per asistence teknike nga ana e FMN.Ne te njejten kohe, ka nje kerkese ne rritje per asistence teknike nga ana e vendeve me te ardhura te ulta per te ndertuar dhe implementuar programe per uljen e varferise dhe per zhvillimin e rritjes ekonomike si dhe per te ndihmuar vendet e varfra me borxhe te shumta te menaxhojne programet per reduktimin e borxheve. FMN gjithashtu ofron asistence teknike per ceshtjet e lidhura me tregtine dhe synon te asistoje vendet me te ardhura te ulta ne zgjerimin e pjesmarrjes se tyre ne ekonomine globale.
Vendi perfitues eshte i perfshire teresisht ne procesin e asistences teknike, qe me identifikimin e nevojave, me implementimin, monitorimin dhe vleresimin.
FMN jep asistence teknike ne menyra te ndryshme. Ne varesi te natyres se ceshtjes, suporti shpesh ofrohet me anen e stafeve misionare te derguar nga qendra per nje periudhe te kufizuar kohe, ose me ane te vendosjes se eksperteve dhe/ose keshilltareve rezidente per periudha qe variojne nga disa jave deri ne disa vjet. Gjithashtu asistenca mund te jepet edhe ne formen e studimeve teknike apo diagnostifikuese, kurseve te trajnimit, seminareve dhe suportit “on-line”.
FMN ka pershtatur ne shkalle rritese nje sistem rajonal per ofrimin e asistences dhe trajnimit teknik. Ajo operon ne gjashte qendra rajonale te asistences teknike: ne Paqesor; ne Karaibe; ne Afriken Lindore,Perendimore dhe Qendrore dhe ne Lindjen e Mesme.Pervec trajnimit qe ofrohet ne Insitutin e FMN ne Washington D.C, FMN gjithashtu ofron kurse dhe seminare per zyrtare te vendeve me ane te nje rrjeti prej shtate Insitutesh rajonale trajnimi .
Asistenca teknike llogaritet si nje e pesedhjeta e buxhetit operativ te FMN. Ajo financohet nga burime te brendshme dhe te jashtme, keto te fundit perfshijne fondet nga donatore dy-palesh dhe shume-palesh. Ky kooperim dhe ndarje burimesh me donatoret e jashtem ka disa perfitime: ai shton burimet e brendshme te disponueshme per asistence teknike, ndihmon ne menjanimin e keshillave te dublikuara nga donatore te tjere dhe forcon bashkepunimin me donatoret dhe ofruesit e tjere te asistences.
Donatoret dy-palesh te asistences teknike te FMN perfshijne Australine, Austrine, Brazilin, Kanadane, Kinen, Danimarken, Finlanden, Francen, Gjermanine, Indine, Irlanden, Italine, Japonine, Republiken e Korese, Luksemburgun, Hollanden, Zelanden e Re, Norvegjine, Portugaline, Rusine, Singaporin, Suedine, Zvicren, Mbreterine e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara. Donatoret shume-palesh perfshijne Banken Afrikane per Zhvillim, Fondin Monetar Arab, Banken Aziatike per Zhvillim, Komisionin Evropian, Banken Inter ? Amerikane per Zhvillim, Kombet e Bashkuara, Programin per Zhvillim te Kombeve te Bashkuara (UNDP) dhe Banken Boterore. Ne 2007, financimet e jashtme perbenin pothuajse nje te pesedhjeten e buxhetit total per asistence teknike te FMN.