Prilep Прилеп
Panorama Prilepa
Osnovni podaci
Dr?ava	Severna Makedonija
Op?tina	Prilep
Stanovni?tvo
Stanovni?tvo ( 2002 )	66.246
Geografija
Koordinate	41°12′22″N 21°20′46″E  /  41.2060°N 21.3460°E  / 41.2060; 21.3460
Nadmorska visina	620 m
Prilep Prilep (Severne Makedonije)
Ostali podaci
Po?tanski kod	7500
Pozivni broj	048
Registarska oznaka	PP

Koordinate: 41° 12′ 22" SG?, 21° 20′ 46" IGD

Prilep ( makedonski : Прилеп , turski : Pirlepe ili Perlepe ; u narodnim pesmama i " Prilip ") je ?etvrti grad po veli?ini u Republici Makedoniji od 66.246 stanovnika, na sjeveru Pelagonijske ravnice.

Prilep je poznat i kao grad legendarnog Kraljevi?a Marka jer se nalazi ispod ostataka utvrđenog grada zvanog Markovi Kuli .

Sjedi?te je istoimene op?tine Prilep , koja ima 76.768 stanovnika (po popisu iz 2002 .) ^[1] .

Geografske karakteristike [ uredi | uredi kod ]

Prilep se nalazi u sjevernom dijelu Pelagonijske ravnice , gotovo u sredini Republike Makedonije .

Kroz Prilep ide magistralna cesta M5 i ?eljezni?ka pruga za Bitolu .

Prilep je udaljen 128 km od Skopja , 44 km od Bitole i 32 km od Kru?eva .

Historija [ uredi | uredi kod ]

Iz anti?kih vremena postoje ostaci grada makedonskog grada Stiberra , kojeg su kasnije zauzeli Rimljani , a potom razorili Goti 268 godine i koje od tada propada do kona?nog napu?tanja.

Naselje pod imenom Prilep spomenuto je prvi put 1014 godine kao mjesto gdje je car Samuilo do?ivio sr?ani udar kad je vidio tisu?e svojih osljepljenih vojnika nakon poraza poslije Bitke na Belasici (Klaidonu) .

Iza toga Prilepom vlada Drugo bugarsko carstvo , pa potom srednjovijekovni srpski vladari. Prilep je prijestolnica mitskog feudalnog vladara Kraljevi?a Marka koji je nastavio vladati u svom gradu i Zapadnoj Makedoniji i nakon dolaska Turaka 1371 sve do svoje pogibije 1395 .

Od pada pod otomansku vlast Prilep postaje malo provincijsko mjesto, sjedi?te poljoprivrednog kraja. Tu je podignuta neuspjela pobuna protiv otomanske vlasti 1564 - 1565 .

Od 18. st. po?inje se saditi duhan u Prilepskom kraju, koji vremenom postaje dominantna kultura.

U drugoj polovici 19. st. po Prilepskom kraju skuplja narodno blago Dimitar Miladinov uz pomo? svojih Prilepskih suradnika Rajka ?inzifova i Marka Cepenkova .

Ilindenski ustanak imao je odjeka i u Prilepskom kraju u kojem su ustanike vodili vojvode Petar Acev i Krsto Germov-?akir .

Nakon Balkanskih ratova Prilep je kao i cijela Vardarska Makedonija podpao pod Kraljevinu Srbiju , a nakon Prvog svjetskog rata pod tada?nju Kraljevinu SHS .

Za Drugog svjetskog rata u Prilepu je 11. oktobra 1941 napadnuta bugarska policijska stanica, taj dan se kasnije uzeo kao slu?beni dan po?etka Narodno oslobodila?ke borbe u SR Makedoniji .

Prilepski jezik [ uredi | uredi kod ]

Varijanta makedonskog jezika - Prilepski dijalekt , iz srca Pelagonije uzet je nakon Drugog svjetskog rata i osnutka Narodne Republike Makedonije kao osnova za standardni makedonski jezik .

Znamenitosti i kultura [ uredi | uredi kod ]

U gradu Prilepu poznati spomenici su:

• Crkva Sv. Nikole iz 13. st.
• Crkva Sv. Preobra?enja
• Rimsko groblje sa ostacima zidina, vjerojatno od rimskog naselja Ceramiae kojeg se spominje u spisima Tabula Peutingeriana .

Pored grada nalaze se ostaci slijede?ih spomenika:

• Markovi Kuli , srednjovjekovna utvrda najvjerojatnije podignuta za Bizanta u 10. st. te kasnije vi?ekratno obnavljana i ru?ena. Markovi Kuli su i prirodna formacija stijena neobi?nog izgleda, na istim brdima iznad grada.
• Arheolo?ki ostaci anti?kog grada Stiberra na brdu Bedem pored sela ?epigovo .
• Crkva Uspenja Bogorodice, iz manastira Treskavec, iz 12. st. nalazi se u brdima, ispod vrha Zlatovrv na oko 10 km od grada.
• U Prilepu se odr?ava svake godine Međunarodni dje?ji glazbeni godi?nji festival Asterisks
• Prilep je i grad u kojem se odr?ava tradicionalni Festival profesionalnih kazali?ta Makedonije u ?ast makedonskog teatrologa Vojdana ?ernodrinskog .

Stanovni?tvo [ uredi | uredi kod ]

Po posljednjem popisu stanovni?ta grad Prilep imao je 66 246 stanovnika ^[2] , a njihov etni?ki sastav bio je slijede?i:

• Makedonci 61.320 92,56%
• Romi 4.372 6,60%
• Srbi 151 0,22%
• Turci 123 0,18%
• Albanci 21 0,03%
• Bo?njaci 17 0,02%
• Vlasi 16 0,02%
• ostali 226 0,34%
• ukupno 66 246

Poznati sugrađani [ uredi | uredi kod ]

• Kraljevi? Marko (1335 - 1395), mitski srednjovjekovni junak
• Ilija D?uvalekovski (1915?2004), makedonski filmski i kazali?ni glumac
• Petar Naumoski , poznati ko?arka? prvak Evrope s Jugoplastikom iz Splita
• Bla?e Koneski (1921?1993), makedonski knji?evnik i filolog
• Vlatko Stefanovski, poznati muzi?ar, kantautor i biv?i ?lan grupe "Leb i sol"
• Goce Sedloski, poznati nogometa?

Privreda [ uredi | uredi kod ]

Prilep je sredi?te proizvodnje i prerade duhana, a najzna?ajnije poduze?e iz tog sektora je Tutunski kombinat AD Prilep . Mnogi poznati svjetski proizvođa?i duhana stavljaju i izvjesne koli?ine duhana zvanog Prilep da dobiju posebnu aromu svojih cigareta.

U Prilepu djeluju i brojni pogoni: metalne, elektroni?ke ( Mikrosam Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u ), tekstilne, prehrambene (Pivovara), drvne industrije.

Prilep je poznat i po proizvodnji mramora (kamenolom Sivec) zvanog Makedonski Bianco Sivec .

Gradovi prijatelji [ uredi | uredi kod ]

•   Bugarska Asenovgrad
•   SAD Garfield

Izvori [ uredi | uredi kod ]

Vanjske veze [ uredi | uredi kod ]

• Prilep - informacije na stranici Wikivoyage
• Slu?bene stranice grada
• Duhanski Institut Prilep Arhivirano 2008-08-19 na Wayback Machine-u
• Prilep na stranicama Cyber Macedonia Arhivirano 2005-04-27 na Wayback Machine-u
• Prilepska pivarnica AD
• Međunarodni dje?ji festival Asterisks, Prilep Arhivirano 2006-05-14 na Wayback Machine-u