Lista pa?stw Europy

Lista pa?stw Europy ? lista pa?stw i terytoriow zale?nych Europy .

Na terenie Europy w cało?ci lub cz??ciowo znajduje si? 47 pa?stw uznawanych na arenie mi?dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si? siedem terytoriow zale?nych Danii , Norwegii i Wielkiej Brytanii . W Europie funkcjonuje rownie? jedno pa?stwo cz??ciowo uznawane ( Kosowo ) oraz jedno pa?stwo nieuznawane ( Naddniestrze ).

Najwi?kszym europejskim pa?stwem jest Rosja (17 098 242 km²), natomiast najwi?kszym pa?stwem znajduj?cym si? w cało?ci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km²). Najludniejszym pa?stwem na kontynencie europejskim rownie? jest Rosja (142 021 981 mieszka?cow), a najludniejszym pa?stwem poło?onym w cało?ci w Europie s? Niemcy (84 316 622 mieszka?cow). Najmniejszym zarowno pod wzgl?dem powierzchni, jak i liczby ludno?ci jest Watykan (0,44 km²; 825 mieszka?cow).

Mapa polityczna [ edytuj | edytuj kod ]

Lista pa?stw [ edytuj | edytuj kod ]

= pa?stwo członkowskie Unii Europejskiej ^[a]^[1]

Nazwa pa?stwa ^[2]	Stolica ^[2]	Pełna nazwa pa?stwa ^[2]	J?zyk urz?dowy ^[3]	Powierzchnia ^[3]	Liczba ludno?ci ^[3]	Waluta ^[3]	Głowa pa?stwa	Kod ISO
Albania Shqiperia	Tirana Tirane	Republika Albanii Republika e Shqiperise	alba?ski	28 748 km²	3 095 344	lek	prezydent Bajram Begaj	ALB
Andora Andorra	Andora Andorra la Vella	Ksi?stwo Andory Principat d’Andorra	katalo?ski	468 km²	85 560	euro	wspołksi??? Emmanuel Macron wspołksi??e Joan Enric Sicilia	AND
Austria Osterreich	Wiede? Wien	Republika Austrii Republik Osterreich	niemiecki	83 871 km²	8 913 088	euro	prezydent Alexander Van der Bellen	AUT
Belgia Belgique (francuski) Belgie (niderlandzki) Belgien (niemiecki)	Bruksela Bruxelles (francuski) Brussel (niderlandzki) Brussel (niemiecki)	Krolestwo Belgii Royaume de Belgique (francuski) Koninkrijk Belgie (niderlandzki) Konigreich Belgien (niemiecki)	francuski , niderlandzki , niemiecki	30 528 km²	11 847 338	euro	krol Filip I Koburg	BEL
Białoru? Беларусь (białoruski) Белоруссия (rosyjski)	Mi?sk М?нск (białoruski) Минск (rosyjski)	Republika Białorusi Рэспубл?ка Беларусь (białoruski) Республика Беларусь (rosyjski)	białoruski , rosyjski	207 600 km²	9 413 505	rubel białoruski	prezydent Alaksandr Łukaszenka	BLR
Bo?nia i Hercegowina Bosna i Hercegovina (bo?niacki) Bosna i Hercegovina (chorwacki) Босна и Херцеговина (serbski)	Sarajewo Sarajevo (bo?niacki) Sarajevo (chorwacki) Сара?ево (serbski)	Bo?nia i Hercegowina Bosna i Hercegovina (bo?niacki) Bosna i Hercegovina (chorwacki) Босна и Херцеговина (serbski)	bo?niacki , chorwacki , serbski ^[b]	51 197 km²	3 816 459	marka zamienna	przewodnicz?cy ?eljko Kom?i?	BIH
Bułgaria България	Sofia София	Republika Bułgarii Република България	bułgarski	110 879 km²	6 873 253	lew	prezydent Rumen Radew	BGR
Chorwacja Hrvatska	Zagrzeb Zagreb	Republika Chorwacji Republika Hrvatska	chorwacki	56 594 km²	4 188 853	euro	prezydent Zoran Milanovi?	HRV
Czarnogora Црна Гора	Podgorica Подгорица	Czarnogora Црна Гора	czarnogorski	13 812 km²	604 966	euro	prezydent Milo đukanovi?	MNE
Czechy ?esko	Praga Praha	Republika Czeska ?eska republika	czeski	78 867 km²	10 705 384	korona czeska	prezydent Petr Pavel	CZE
Dania Danmark	Kopenhaga København	Krolestwo Danii Kongeriget Danmark	du?ski	43 094 km²	5 920 767	korona du?ska	Krol Fryderyk X	DNK
Estonia Eesti	Tallinn Tallinn	Republika Estonii Eesti Vabariik	esto?ski	45 228 km²	1 211 524	euro	prezydent Alar Karis	EST
Finlandia Suomi (fi?ski) Finland (szwedzki)	Helsinki Helsinki (fi?ski) Helsingfors (szwedzki)	Republika Finlandii Suomen tasavalta (fi?ski) Republiken Finland (szwedzki)	fi?ski , szwedzki	338 145 km²	5 601 547	euro	prezydent Sauli Niinisto	FIN
Francja France	Pary? Paris	Republika Francuska Republique francaise	francuski	643 801 km² ^[c]	68 305 148 ^[d]	euro	prezydent Emmanuel Macron	FRA
Grecja Ελλ?δα	Ateny Αθ?να	Republika Grecka Ελληνικ? Δημοκρατ?α	grecki	131 957 km²	10 533 871	euro	prezydent Ekaterini Sakielaropulu	GRC
Hiszpania ^[e] Espana	Madryt Madrid	Krolestwo Hiszpanii Reino de Espana	hiszpa?ski	505 370 km²	47 163 418	euro	krol Filip VI	ESP
Holandia Nederland	Amsterdam ^[f] Amsterdam Haga des-Gravenhage / Den Haag	Krolestwo Niderlandow Koninkrijk der Nederlanden	niderlandzki	42 525 km² ^[g]	17 400 824	euro	krol Wilhelm-Aleksander	NLD
Irlandia Ireland (angielski) Eire (irlandzki)	Dublin Dublin (angielski) Baile Atha Cliath (irlandzki)	Irlandia Ireland (angielski) Eire (irlandzki)	angielski , irlandzki	70 273 km²	5 275 004	euro	prezydent Michael Higgins	IRL
Islandia Island	Reykjavik Reykjavik	Islandia Island	islandzki	103 000 km²	357 603	korona islandzka	prezydent Guðni Johannesson	ISL
Kazachstan ^[h] ?аза?стан (kazachski) Казахстан (rosyjski)	Astana Астана (kazachski) Астана (rosyjski)	Republika Kazachstanu ?аза?стан Республикасы (kazachski) Республика Казахстан (rosyjski)	kazachski , rosyjski	2 724 900 km²	19 398 331	tenge	prezydent Kasym Tokajew	KAZ
Liechtenstein Liechtenstein	Vaduz Vaduz	Ksi?stwo Liechtensteinu Furstentum Liechtenstein	niemiecki	160 km²	39 711	frank szwajcarski	ksi??? Jan Adam II	LIE
Litwa Lietuva	Wilno Vilnius	Republika Litewska Lietuvos Respublika	litewski	65 300 km²	2 683 546	euro	prezydent Gitanas Naus?da	LTU
Luksemburg Luxembourg (francuski) Letzebuerg (luksemburski) Luxemburg (niemiecki)	Luksemburg Luxembourg (francuski) Letzebuerg (luksemburski) Luxemburg (niemiecki)	Wielkie Ksi?stwo Luksemburga Grand-Duche de Luxembourg (francuski) Groussherzogtum Letzebuerg (luksemburski) Großherzogtum Luxemburg (niemiecki)	francuski , niemiecki , luksemburski	2586 km²	650 364	euro	wielki ksi??? Henryk	LUX
Łotwa Latvija	Ryga R?ga	Republika Łotewska Latvijas Republika	łotewski	64 589 km²	1 842 226	euro	prezydent Egils Levits	LVA
Macedonia Połnocna Северна Македони?а	Skopje Скоп?е	Republika Macedonii Połnocnej Република Северна Македони?а	macedo?ski	25 713 km²	2 130 936	denar	prezydent Stewo Pendarowski	MKD
Malta Malta (angielski) Malta (malta?ski)	Valletta Valletta (angielski) Valletta (malta?ski)	Republika Malty Republic of Malta (angielski) Repubblika ta’ Malta (malta?ski)	angielski , malta?ski	316 km²	464 186	euro	prezydent George Vella	MLT
Mołdawia Moldova	Kiszyniow Chi?in?u	Republika Mołdawii Republica Moldova	rumu?ski	33 851 km²	3 287 326	lej Mołdawii	prezydent Maia Sandu	MDA
Monako Monaco	Monako Monaco	Ksi?stwo Monako Principaute de Monaco	francuski	2 km²	31 400	euro	ksi??? Albert II Grimaldi	MCO
Niemcy Deutschland	Berlin Berlin	Republika Federalna Niemiec Bundesrepublik Deutschland	niemiecki	357 022 km²	84 316 622	euro	prezydent Frank-Walter Steinmeier	DEU
Norwegia Norge	Oslo Oslo	Krolestwo Norwegii Kongeriket Norge	norweski	323 802 km²	5 553 840	korona norweska	krol Harald V	NOR
Polska	Warszawa	Rzeczpospolita Polska	polski	312 696 km²	41 026 068	złoty	prezydent Andrzej Duda	POL
Portugalia ^[i] Portugal	Lizbona Lisboa	Republika Portugalska Republica Portuguesa	portugalski	92 090 km²	10 242 081	euro	prezydent Marcelo de Sousa	PRT
Rosja ^[j] Россия	Moskwa Москва	Federacja Rosyjska Российская Федерация	rosyjski ^[k]	17 098 242 km² ^[l]	142 021 981	rubel rosyjski	prezydent Władimir Putin	RUS
Rumunia Romania	Bukareszt Bucure?ti	Rumunia Romania	rumu?ski	238 391 km²	18 519 899	lej rumu?ski	prezydent Klaus Iohannis	ROU
San Marino San Marino	San Marino San Marino	Republika San Marino Repubblica di San Marino	włoski	61 km²	34 682	euro	kapitan regent Oscar Mina kapitan regent Paolo Rondelli	SMR
Serbia Срби?а	Belgrad Београд	Republika Serbii Република Срби?а	serbski	77 474 km²	6 739 471	dinar serbski	prezydent Aleksandar Vu?i?	SRB
Słowacja Slovensko	Bratysława Bratislava	Republika Słowacka Slovenska republika	słowacki	49 035 km²	5 431 252	euro	prezydent Zuzana ?aputova	SVK
Słowenia Slovenija	Lublana Ljubljana	Republika Słowenii Republika Slovenija	słowe?ski	20 273 km²	2 101 208	euro	prezydent Nata?a Pirc Musar	SVN
Szwajcaria Suisse (francuski) Schweiz (niemiecki) Svizra (romansz) Svizzera (włoski)	Berno ^[m] Berne (francuski) Bern (niemiecki) Berna (romansz) Berna (włoski)	Konfederacja Szwajcarska Confederation suisse (francuski) Schweizerische Eidgenossenschaft (niemiecki) Confederaziun svizra (romansz) Confederazione Svizzera (włoski)	francuski , niemiecki , romansz , włoski	41 277 km²	8 508 698	frank szwajcarski	prezydent Ignazio Cassis	CHE
Szwecja Sverige	Sztokholm Stockholm	Krolestwo Szwecji Konungariket Sverige	szwedzki	450 295 km²	10 483 647	korona szwedzka	krol Karol XVI Gustaw	SWE
Turcja ^[n] Turkiye	Ankara Ankara	Republika Turecka Turkiye Cumhuriyeti	turecki	783 562 km²	83 047 706	lira turecka	prezydent Recep Erdo?an	TUR
Ukraina ^[o] Укра?на	Kijow Ки?в	Ukraina Укра?на	ukrai?ski	603 550 km²	43 528 136	hrywna	prezydent Wołodymyr Zełenski	UKR
Watykan Civitas Vaticana (łacina) Citta del Vaticano (włoski)	Watykan Civitas Vaticana (łacina) Citta del Vaticano (włoski)	Pa?stwo Watyka?skie Status Civitatis Vaticanæ (łacina) Stato della Citta del Vaticano (włoski)	łacina , włoski	0,44 km²	825	euro	papie? Franciszek	VAT
W?gry Magyarorszag	Budapeszt Budapest	W?gry Magyarorszag	w?gierski	93 028 km²	9 699 577	forint	prezydent Katalin Novak	HUN
Wielka Brytania United Kingdom	Londyn London	Zjednoczone Krolestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Połnocnej United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland	angielski ^[p]^[q]	243 610 km²	67 791 400	funt szterling	krol Karol III	GBR
Włochy Italia	Rzym Roma	Republika Włoska Repubblica Italiana	włoski ^[r]	301 340 km²	61 095 551	euro	prezydent Sergio Mattarella	ITA

Lista pa?stw o ograniczonym uznaniu mi?dzynarodowym [ edytuj | edytuj kod ]

Flaga	Godło	Nazwa pa?stwa ^[2]	Stolica ^[2]	Pełna nazwa pa?stwa ^[2]	J?zyk urz?dowy	Powierzchnia	Liczba ludno?ci	Waluta	Głowa pa?stwa
		Kosowo ^[s] Kosove (alba?ski) Косово (serbski)	Prisztina Prishtine (alba?ski) Приштина (serbski)	Republika Kosowa Prishtine (alba?ski) Република Косовo (serbski)	alba?ski , serbski	10 877 km²	1 952 701	euro	prezydent Vjosa Osmani

Lista pa?stw bez uznania mi?dzynarodowego [ edytuj | edytuj kod ]

Flaga	Godło	Nazwa pa?stwa ^[2]	Stolica ^[2]	Pełna nazwa pa?stwa ^[2]	J?zyk urz?dowy	Powierzchnia	Liczba ludno?ci	Waluta	Głowa pa?stwa
		Naddniestrze ^[t] Transnistria (mołdawski) Приднестровье (rosyjski) Придн?стров’я (ukrai?ski)	Tyraspol Tiraspol (mołdawski) Тираcполь (rosyjski) Тирасполь (ukrai?ski)	Naddniestrza?ska Republika Mołdawska Republica Moldoveneasc? Nistrean? (mołdawski) Приднестровская Молдавская Республика (rosyjski) Придн?стровська Молдавська Республ?ка (ukrai?ski)	mołdawski , rosyjski , ukrai?ski	4163 km²	469 000	rubel naddniestrza?ski	prezydent Wadim Krasnosielski

Lista terytoriow zale?nych [ edytuj | edytuj kod ]

Nazwa terytorium ^[2]	Stolica ^[2]	Pa?stwo	Status terytorium	J?zyk urz?dowy ^[3]	Powierzchnia ^[3]	Liczba ludno?ci ^[3]	Waluta ^[3]	Kod ISO
Gibraltar Gibraltar	Gibraltar Gibraltar	Wielka Brytania	terytorium zamorskie	angielski	6,7 km²	29 573	funt gibraltarski	GIB
Guernsey Guernsey (angielski) Guernesey (francuski)	Saint Peter Port Saint Peter Port (angielski) Saint-Pierre-Port (francuski)	Wielka Brytania	dependencja korony brytyjskiej	angielski , francuski	78 km²	67 491	funt Guernsey , funt szterling	GGY
Jan Mayen Jan Mayen	?	Norwegia	terytorium zale?ne	norweski	377 km²	0	korona norweska	SJM
Jersey Jersey (angielski) Jersey (francuski)	Saint Helier Saint Helier (angielski) Saint-Helier (francuski)	Wielka Brytania	dependencja korony brytyjskiej	angielski , francuski	116 km²	102 146	funt Jersey , funt szterling	JEY
Svalbard Svalbard	Longyearbyen Longyearbyen	Norwegia	terytorium zale?ne	norweski	62 045 km²	2926	korona norweska	SJM
Wyspa Man Isle of Man (angielski) Ellan Vannin (manx)	Douglas Douglas (angielski) Doolish (manx)	Wielka Brytania	dependencja korony brytyjskiej	angielski , manx	572 km²	91 382	funt manx , funt szterling	IMN
Wyspy Owcze Færøerne (du?ski) Føroyar (farerski)	Thorshavn Thorshavn (du?ski) Torshavn (farerski)	Dania	terytorium zale?ne	du?ski , farerski	1393 km²	52 269	korona Wysp Owczych , korona du?ska	FRO

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Członkami UE jest 26 pa?stw Europy, 27. pa?stwo członkowskie to Cypr , ktory poło?ony jest w Azji.
↑ Formalnie Bo?nia i Hercegowina nie ma j?zyka urz?dowego na szczeblu federalnym jednak de facto j?zykami urz?dowymi pozostaj? bo?niacki , chorwacki oraz serbski .
↑ Ł?cznie z departamentami zamorskimi Francji : Gujan? Francusk? , Gwadelup? , Majott? , Martynik? i Reunionem . Powierzchnia europejskiej ( metropolitarnej ) Francji wynosi 551 500 km².
↑ Ł?cznie z departamentami zamorskimi Francji : Gujan? Francusk? , Gwadelup? , Majott? , Martynik? i Reunionem . Liczba ludno?ci europejskiej ( metropolitarnej ) Francji wynosi 62 814 233 mieszka?cow.
↑ Wi?kszo?? terytorium Hiszpanii znajduje si? w Europie na Połwyspie Iberyjskim , jednak posiada ona rownie? integralne cz??ci terytorium w Afryce : Wyspy Kanaryjskie , oraz tzw. hiszpa?skie posiadło?ci w Afryce Połnocnej , czyli autonomiczne miasta: Ceuta i Melilla , a tak?e wyspy na Morzu ?rodziemnym : Isla de Alboran , Isla del Perejil , Islas Chafarinas , Penon de Alhucemas i Penon de Velez de la Gomera .
↑ Konstytucyjn? stolic? jest Amsterdam jednak siedziby rz?du, rodziny krolewskiej, parlamentu i wi?kszo?ci ambasad znajduj? si? w Hadze , ktor? okre?la si? stolic? administracyjn?.
↑ Ł?cznie z gminami zamorskimi Holandii : Bonaire , Saba i Sint Eustatius oraz krajami składowymi krolestwa : Arub? , Curacao i Sint Maarten . Powierzchnia europejskiej cz??ci Holandii wynosi 41 546 km².
↑ Cz??? terytorium Kazachstanu znajduje si? w Azji .
↑ Wi?kszo?? terytorium Portugalii znajduje si? w Europie na Połwyspie Iberyjskim , jednak nale?? do niej rownie? wyspy w Makaronezji zaliczanej tradycyjnie do Afryki stanowi?ce integralne cz??ci terytorium pa?stwa ? Azory , Madera oraz Wyspy Selvagens .
↑ Rosja poło?ona jest cz??ciowo w Azji i Europie . Granica mi?dzy kontynentami przebiega wzdłu? Uralu . Wi?ksz? cz??? terytorium zalicza si? do Azji natomiast wi?kszo?? ludno?ci rozmieszczone jest w cz??ci europejskiej, gdzie znajduje si? rownie? stolica kraju ? Moskwa .
↑ J?zyk rosyjski jest jedynym j?zykiem urz?dowym na szczeblu federalnym, jednak konstytucja umo?liwia poszczegolnym republikom ustanowienie dodatkowych j?zykow regionalnych. Z prawa tego skorzystało 20 z 21 republik. W ten sposob poza rosyjskim na szczeblu regionalnym j?zykami urz?dowymi s?: abazy?ski , adygejski , ałtajski , awarski , baszkirski , buriacki , chakaski , czecze?ski , czuwaski , inguski , jakucki , kabardyjski , j?zyk kałmucki , j?zyk karaczajsko-bałkarski , komi , krymskotatarski , maryjski , mordwi?ski , nogajski , osety?ski , tatarski , tuwi?ski , udmurcki oraz ukrai?ski .
↑ Powierzchnia ł?cznie z okupowanym przez Rosj? Połwyspem Krymskim , uznawanym na arenie mi?dzynarodowej jako cz??? Ukrainy wynosi 17 125 191 km².
↑ Konfederacja Szwajcarska de iure nie posiada stolicy, jednak de facto jest ni? Berno .
↑ Wi?kszo?? terytorium Turcji znajduje si? w Azji .
↑ Wyspa Tuzła nale??ca de iure do Ukrainy, a od aneksji Krymu w 2014 roku kontrolowana przez Rosj?, znajduje si? we wschodniej cz??ci Cie?niny Kercze?skiej i zgodnie z przebiegiem granicy azjatycko-europejskiej ustalonym przez MUG znajduje si? w Azji . Wyspa stanowiła niegdy? cz??? Połwyspu Tama?skiego i powstała w wyniku przerwania mierzei, w zwi?zku z czym jest geograficznie bli?sza wła?nie Połwyspowi Tama?skiemu , a nie krymskiemu Połwyspowi Kercze?skiemu .
↑ Prawo brytyjskie nie okre?la j?zyka urz?dowego, jednak de facto j?zyk urz?dowy stanowi angielski .
↑ Ponadto w Szkocji j?zykiem urz?dowym jest gaelicki szkocki , a w Walii ? walijski .
↑ Ponadto status j?zyka urz?dowego na poziomie lokalnym w niektorych regionach posiadaj? j?zyki: friulski , francuski , niemiecki , słowe?ski , sardy?ski .
↑ Pa?stwo de facto niezale?ne, ktore ogłosiło niepodległo?? od Serbii w 2008 r., znajduj?ce si? pod zarz?dem mi?dzynarodowym. Kosowo jest uznawane przez 97 pa?stw członkowskich ONZ . Serbia uznaje Kosowo za integraln? cz??? swojego terytorium ? Prowincja Autonomiczna Kosowo i Metochia .
↑ Pa?stwo de facto niepodległe od 1990 r. nale??ce de iure do Mołdawii . Nie jest uznawane przez ?adne pa?stwo członkowskie ONZ .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Country profiles . european-union.europa.eu. [dost?p 2022-07-23]. ( ang. ) .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Urz?dowy wykaz nazw pa?stw i terytoriow niesamodzielnych , wyd. 6, Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii , 2021, ISBN 978-83-254-2587-6 ( pol. ) .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Countries . [w:] The World Factbook [on-line]. cia.gov. [dost?p 2022-07-23]. ( ang. ) .

[1] Członkami UE jest 26 pa?stw Europy, 27. pa?stwo członkowskie to Cypr , ktory poło?ony jest w Azji.

[u1-5] Formalnie Bo?nia i Hercegowina nie ma j?zyka urz?dowego na szczeblu federalnym jednak de facto j?zykami urz?dowymi pozostaj? bo?niacki , chorwacki oraz serbski .

[u2-6] Ł?cznie z departamentami zamorskimi Francji : Gujan? Francusk? , Gwadelup? , Majott? , Martynik? i Reunionem . Powierzchnia europejskiej ( metropolitarnej ) Francji wynosi 551 500 km².

[u3-7] Ł?cznie z departamentami zamorskimi Francji : Gujan? Francusk? , Gwadelup? , Majott? , Martynik? i Reunionem . Liczba ludno?ci europejskiej ( metropolitarnej ) Francji wynosi 62 814 233 mieszka?cow.

[u4-8] Wi?kszo?? terytorium Hiszpanii znajduje si? w Europie na Połwyspie Iberyjskim , jednak posiada ona rownie? integralne cz??ci terytorium w Afryce : Wyspy Kanaryjskie , oraz tzw. hiszpa?skie posiadło?ci w Afryce Połnocnej , czyli autonomiczne miasta: Ceuta i Melilla , a tak?e wyspy na Morzu ?rodziemnym : Isla de Alboran , Isla del Perejil , Islas Chafarinas , Penon de Alhucemas i Penon de Velez de la Gomera .

[u6-9] Konstytucyjn? stolic? jest Amsterdam jednak siedziby rz?du, rodziny krolewskiej, parlamentu i wi?kszo?ci ambasad znajduj? si? w Hadze , ktor? okre?la si? stolic? administracyjn?.

[u5-10] Ł?cznie z gminami zamorskimi Holandii : Bonaire , Saba i Sint Eustatius oraz krajami składowymi krolestwa : Arub? , Curacao i Sint Maarten . Powierzchnia europejskiej cz??ci Holandii wynosi 41 546 km².

[u7-11] Cz??? terytorium Kazachstanu znajduje si? w Azji .

[u8-12] Wi?kszo?? terytorium Portugalii znajduje si? w Europie na Połwyspie Iberyjskim , jednak nale?? do niej rownie? wyspy w Makaronezji zaliczanej tradycyjnie do Afryki stanowi?ce integralne cz??ci terytorium pa?stwa ? Azory , Madera oraz Wyspy Selvagens .

[u9-13] Rosja poło?ona jest cz??ciowo w Azji i Europie . Granica mi?dzy kontynentami przebiega wzdłu? Uralu . Wi?ksz? cz??? terytorium zalicza si? do Azji natomiast wi?kszo?? ludno?ci rozmieszczone jest w cz??ci europejskiej, gdzie znajduje si? rownie? stolica kraju ? Moskwa .

[u10-14] J?zyk rosyjski jest jedynym j?zykiem urz?dowym na szczeblu federalnym, jednak konstytucja umo?liwia poszczegolnym republikom ustanowienie dodatkowych j?zykow regionalnych. Z prawa tego skorzystało 20 z 21 republik. W ten sposob poza rosyjskim na szczeblu regionalnym j?zykami urz?dowymi s?: abazy?ski , adygejski , ałtajski , awarski , baszkirski , buriacki , chakaski , czecze?ski , czuwaski , inguski , jakucki , kabardyjski , j?zyk kałmucki , j?zyk karaczajsko-bałkarski , komi , krymskotatarski , maryjski , mordwi?ski , nogajski , osety?ski , tatarski , tuwi?ski , udmurcki oraz ukrai?ski .

[u11-15] Powierzchnia ł?cznie z okupowanym przez Rosj? Połwyspem Krymskim , uznawanym na arenie mi?dzynarodowej jako cz??? Ukrainy wynosi 17 125 191 km².

[u12-16] Konfederacja Szwajcarska de iure nie posiada stolicy, jednak de facto jest ni? Berno .

[u13-17] Wi?kszo?? terytorium Turcji znajduje si? w Azji .

[u21-18] Wyspa Tuzła nale??ca de iure do Ukrainy, a od aneksji Krymu w 2014 roku kontrolowana przez Rosj?, znajduje si? we wschodniej cz??ci Cie?niny Kercze?skiej i zgodnie z przebiegiem granicy azjatycko-europejskiej ustalonym przez MUG znajduje si? w Azji . Wyspa stanowiła niegdy? cz??? Połwyspu Tama?skiego i powstała w wyniku przerwania mierzei, w zwi?zku z czym jest geograficznie bli?sza wła?nie Połwyspowi Tama?skiemu , a nie krymskiemu Połwyspowi Kercze?skiemu .

[u14-19] Prawo brytyjskie nie okre?la j?zyka urz?dowego, jednak de facto j?zyk urz?dowy stanowi angielski .

[u15-20] Ponadto w Szkocji j?zykiem urz?dowym jest gaelicki szkocki , a w Walii ? walijski .

[u16-21] Ponadto status j?zyka urz?dowego na poziomie lokalnym w niektorych regionach posiadaj? j?zyki: friulski , francuski , niemiecki , słowe?ski , sardy?ski .

[u19-22] Pa?stwo de facto niezale?ne, ktore ogłosiło niepodległo?? od Serbii w 2008 r., znajduj?ce si? pod zarz?dem mi?dzynarodowym. Kosowo jest uznawane przez 97 pa?stw członkowskich ONZ . Serbia uznaje Kosowo za integraln? cz??? swojego terytorium ? Prowincja Autonomiczna Kosowo i Metochia .

[u20-23] Pa?stwo de facto niepodległe od 1990 r. nale??ce de iure do Mołdawii . Nie jest uznawane przez ?adne pa?stwo członkowskie ONZ .

[2] Country profiles . european-union.europa.eu. [dost?p 2022-07-23]. ( ang. ) .

[:0-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Urz?dowy wykaz nazw pa?stw i terytoriow niesamodzielnych , wyd. 6, Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii , 2021, ISBN 978-83-254-2587-6 ( pol. ) .

[:1-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Countries . [w:] The World Factbook [on-line]. cia.gov. [dost?p 2022-07-23]. ( ang. ) .

[43] Naddniestrza?ska Republika Mołdawska nie jest uznawana przez ?adne w pełni suwerenne pa?stwo.

[44] Republika Kosowa jednostronnie ogłosiła niepodległo??, ktora jest uznawana przez 97 ze 193 pa?stw członkowskich ONZ. Obecnie działa tam specjalna misja Unii Europejskiej ? EULEX.

[a]

[1]

[2]

[3]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[i]

[j]

[k]

[l]

[m]

[n]

[o]

[p]

[q]

[r]

[s]

[t]

[A]

[B]

Pa?stwa	Albania Andora Austria Belgia Białoru? Bo?nia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Czarnogora Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kazachstan Liechtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Połnocna Malta Mołdawia Monako Niemcy Norwegia Polska Portugalia Rosja Rumunia San Marino Serbia Słowacja Słowenia Szwajcaria Szwecja Turcja Ukraina Watykan W?gry Wielka Brytania Włochy
Terytoria zale?ne	Gibraltar (Wielka Brytania) Guernsey (Wielka Brytania) Jan Mayen (Norwegia) Jersey (Wielka Brytania) Svalbard (Norwegia) Wyspa Man (Wielka Brytania) Wyspy Owcze (Dania)
Podmioty o ograniczonym uznaniu mi?dzynarodowym	Naddniestrze ^[A] Kosowo ^[B]